Мектеп жасына дейінгі балалардың геометриялық фигуралар туралы түсініктерін қалыптастыру

I Кіріспе
II Негізгі бөлім
I .тарау
1.1 Мектеп жасына дейінгі балалардың геометриялық фигураларды қабылдау ерекшеліктері.
1.2 Балалардың геометриялық пішіндер туралы түсініктерін қалыптастыру.
II.тарау
2.1 Баланың геометриялық түсініктерін қалыптастырудың әдіс .тәсілдері мен құралдары.
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Қазіргі таңда мектепке дейінгі кезеңде балалардың ақыл-ой қабілетін жан-жақты дамыту және тәрбиелеу мәселесіне ерекше мән берілуде. Өйткені, мектепке дейінгі кезеңде шаралардың басты міндеттері ең алдымен баланың танымдық қызығушылығын арртыру, баланың психологиялық ерекшеліктерін ескере отырып тәрбиелеу болып табылады. Қарапайым математикалық ұғымдарын қалыптастыру бағытындағы шаралар да осы міндеттерді жүзеге асыруды көздейді. Қоғамымыздағы өзгерістер де қарапайым математикалық ұғымдарды ұғымдарды қалыптастыру әдістемесін мазмұндық жағынан өзгертуге ықпал етеді.
Мектепке дейінгі кезеңде бастапқы қарапайым математикалық ұғымдарға баулу сабақ барысында жүзеге асырылады. Нақты бағдарлама мазмұнына сай балаларға жалпы қарапайым математикалық түсініктер туралы мағлұматтарды балаларға қарапайым әдіс-тәсілдерді қолдана отырып бала бойын сіңдіруге болады.,балалардың қарапайым дағдыларды қалыптастыру және алған дағдыларын жаңа жағдайларды пайдалана білуге үйретуге мәселелері оқу мен тәрбиелеудің арнаулы мақсаттары ретінде қарастырылып ,үнемі оны жетілдіру жолдарын іздестіру қажет. Балалар элементар математикалық білім саласында мәнді нәрсені байқауға және ажырата білуге,жинақтаған білімдерін жалпылай және жүйелей білуге, оларды өзінің тұрмыстық және ойын әрекеттеріне пайдалана білуге, қарапайым ұғымдарды игеруге даяр болуы тиіс.
Балабақша бағдарламасы ең алдымен онға дейінгі сандарды игеруден және қарапайым геометриялық фигуралармен танысудан басталады. Мектеп жасына дейінгі балаларға геометриялық фигуралардың жалпы түсініктерін жетілдіру ең алдымен сол мекемелерге сай құрылған балабақша бағдарламаларына сәйкес белгілі бір жүйеге негізделген жоспарлар арқылы жүзеге асырылады,арине ол математиканың барлық салаларымен байланысты жүргізілуі керек.

1. А. М. Леушина «Мектеп жасына дейінгі балаларда элементар математиклық түсініктерді қалыптастыру». Алматы «Мектеп» 1982жыл
2 А. С. Балабаева «Қарапайым математикалық ұғымдармен таныстыру мазмұнын жетілдіру» // Бастауыш мектеп №2-2007

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
Қазіргі таңда мектепке дейінгі кезеңде балалардың ақыл-ой қабілетін жан-
жақты дамыту және тәрбиелеу мәселесіне ерекше мән берілуде. Өйткені,
мектепке дейінгі кезеңде шаралардың басты міндеттері ең алдымен баланың
танымдық қызығушылығын арртыру, баланың психологиялық ерекшеліктерін ескере
отырып тәрбиелеу болып табылады. Қарапайым математикалық ұғымдарын
қалыптастыру бағытындағы шаралар да осы міндеттерді жүзеге асыруды
көздейді. Қоғамымыздағы өзгерістер де қарапайым математикалық ұғымдарды
ұғымдарды қалыптастыру әдістемесін мазмұндық жағынан өзгертуге ықпал етеді.
Мектепке дейінгі кезеңде бастапқы қарапайым математикалық
ұғымдарға баулу сабақ барысында жүзеге асырылады. Нақты бағдарлама
мазмұнына сай балаларға жалпы қарапайым математикалық түсініктер туралы
мағлұматтарды балаларға қарапайым әдіс-тәсілдерді қолдана отырып бала бойын
сіңдіруге болады.,балалардың қарапайым дағдыларды қалыптастыру және алған
дағдыларын жаңа жағдайларды пайдалана білуге үйретуге мәселелері оқу мен
тәрбиелеудің арнаулы мақсаттары ретінде қарастырылып ,үнемі оны жетілдіру
жолдарын іздестіру қажет. Балалар элементар математикалық білім саласында
мәнді нәрсені байқауға және ажырата білуге,жинақтаған білімдерін жалпылай
және жүйелей білуге, оларды өзінің тұрмыстық және ойын әрекеттеріне
пайдалана білуге, қарапайым ұғымдарды игеруге даяр болуы тиіс.

Балабақша бағдарламасы ең алдымен онға дейінгі сандарды игеруден
және қарапайым геометриялық фигуралармен танысудан басталады. Мектеп жасына
дейінгі балаларға геометриялық фигуралардың жалпы түсініктерін жетілдіру
ең алдымен сол мекемелерге сай құрылған балабақша бағдарламаларына сәйкес
белгілі бір жүйеге негізделген жоспарлар арқылы жүзеге асырылады,арине ол
математиканың барлық салаларымен байланысты жүргізілуі керек.

1.1 Мектеп жасына дейінгі балалардың геометриялық фигураларды қабылдау
ерекшеліктері.
Геометриялық фигура -әр алуан кескіндердің жалпылама атауы. Оны зат
формаларын анықтауда кеңінен пайдаланады. Зат формасы гоеметриялық
кескіндемелерде жалпыланған бейнеге ие болады.
Мектеп жасына дейінгі балаларда заттың формасы жайлы нәрселер мен
айнала кеңістіктің арасын бөлетін шекара ретіндегі ұғым балаларда өте
ертеде білінеді. Тәжірбиеге қарағанда ,өзі сүт ішетін бөтелкені,өзінің
ойыншықтарының,олардың кеңістікте қалай тұрғанына қарамастан тани біледі.
Алайда мектеп жасына дейінгі бала көз алдында әдеткі қалыптан өзгеше
,мысалы ,45 ºбұрышқа бұрылып жатқан квадратты тани алмайды. Ондай жағдайда
форманың тікелей ұқсастығы білінбей қалады. Квадратты тани білу үшін, оны
ойша бұру керекболатын сияқты,ал олардың мұндай нәрселермен іс-әрекеті аса
шектеулі ғана. Бұдан шығатын қорытынды: бал сирек кездесетін әр-түрлі
нәрселер формаларының тепе-теңдігін әлі көре білмейді, сондықтан оларды
форма белгісіне қарап қорытындылай алмайды.
Нәрселердің формасын тани білуде геометриялық фигураның атқарар рөлі
едәуір,ол фигуралармен өмірде кездесіп жүрген заттармен салыстырылады.
Сондықтан балаларды негізгі геометриялық фигуралармен таныстыру ,оларды
айыра білуді үйрету, өлшемдердің шамасына байланыссыз атай білуді үйрету
аса маңызды.Зерттеулерге қарағанда, бастапқы кезде үш-төрт жасар балалар
геометриялық фигураны кәдуілгі ойыншық деп және жақсы таныс тұрмыстық
нәрселерге ұқсатып қабылдайды әрі бұл нәрселерді солардың атымен атайды:
циліндрді- стакан, үш жақты призманы –шатыр, конусты –мұнара,қатар жатқан
екі дөңгеекті –қөзілдірік , тік төртбұрышты –терезе ,овальды –жұмытқа дейді
–деп ұлы неміс ғалымы Шабалин атап кетті .
Үйретіп жүрген тәрбиеші немесе, ересек адамның ықпалымен балалардың
геометриялық фигураны қабылдауы біртіндеп өзгеше қалыптасады.Балалар
оларды нәрселермен теңестірмейді, тек салыстырады,
бұны олардың айтқан сөздерінен байқаймыз: цилиндр –стакан сияқты,ұшбұрыш үй
сияқты. Геометриялық түсініктер үлгі рөлін атқарады.,онымен сәйкестендіріп
нәрселер сұрыптап алынады. Үлгіге қарап балалар сәйкес геометриялық
фигураларды да сұрыптай алады.Алайда сұрыптау үшін қойылған екі фигура
формасы жағынан кереағар болуы керек. Тік төртбұрыш пен квадратты немесе
ұшбұрышты айырып бөлу сәбилер тобындағы балалар үшін аса қиын болып
келеді,өйткені форманың аса нәзік ерекшеліктерін бөліп қөрсету талап
етіледі. Сондықтан да геометриялық фигураларға қатысты тапсырмалар бергенде
олардың жас ерекшеліктерін ескерілуі шарт.Сұрыптау кезінде біріншіден бала
үлгімен танысады,яғни оның құрлысына мұқият анализ жасайды,екіншіден бір-
бірімен салыстыру арқылы жоғары нәтижеге жетеді,яғни таңдауға түскен
обьектілерден сол ееулі белгілерінің барлығын таба біледі. Алайда
геометриялық фигураны тани білу әлі де ол жөніндегі ұғым болып табылмайды.
Геометриялық түсініктер жайындағы жеңіл-желпі ұғым алты-жеті жасар
балалар үшін ғана әбден түсінікті бола алады. Ұғымы анықтау дегеніміз –
сәйкес обьектілер классын дәл бөліп көрсете білу және олардың елеулі
белгілерін атау болмақ. Аталмыш обьект жатқызылатын текті көрсете
отырып,ұғымды анықтауды және сырт көрінісін айыруды ересек топтың балалары
оқыту барысында біртіндеп меңгереді. Сонымен бірге алты-жеті жасар балалар
геометриялық фигуралардың қарапайым қасиеттерін,сондай-ақ геометриялық
фигуралардың кейбір түрлерінің арасындағы қатынастарын да түсінетін алатын
болады .
Балаларды алуан түрлі геометриялық фигуралармен таныстыра отырып
,олардың қарапайым қасиеттеріне біртіндеп назар аударту қажет: фигураның
төбелерінің бұрыштарының, қабырғаларының саны, қабырғаларының тереңдігі
және теңсіздігі, олардың өзара орналасуы тағы басқа,сонымен бірге
геометриялық фигураларды белгілеріне қарай топтастыра білуге үйрету. Осы
қарапайым қағидаларды ұстана отырып мектеп жасына дейінгі балаларды
геометриялық түсініктердің алғашқы формаларымен тез және жеңіл
қаруландырға болады..
1.2 Балалардың геометриялық пішіндер туралы түсініктерін қалыптастыру.
Мектеп жасына дейінгі балаларда геометриялық фигураны қабылдау оларда
қалайша жүзеге асады?-деген сұрақтар қазіргі таңда зерттеліп белгілі бір
жүйеге келтірілген.Зат түсініктерін дамыту ісі сенсорлық тәрбие
проблемаларының негізі болып табылады. Зат түсінігі туралы ұғым,оның
формасы ,өлшемі, массасы, кеңістікте орналасу ерекшеліктерін бағдарлау
оқытудың бастапқы сатысы мектепке дейінгі кезеңнен басталады.Кез –келген
заттың пішіні туралы мағлұматтарды қалыптастыру,әр алуан анализаторлар:
көру, сипап сезу, ұстау,бұлшықет рецепторлары арқылы жүзеге асырылады..
Балаларда заттардың қасиетін қабылдау ол-сенсорлық этал.он. Сенсорлық
эталондар дегеніміз- қасиеттер мен қарым-қатынастардың әр түрінің негізі
жеке түрлері жөнінде балалрда қалыптасқан түсініктер. Бұларға зат,оның
түсі,пішіні, затардың шамасы, олардың кеңістіктегі орны, дыбыс күші, уақыт
аралықтарының ұзақтықтықтары тағы осы сияқты зат түсініктерін қабылдауына
байланысты пайда болатын затардың жеке қасиеттерін жатқызуға болады.
Балалардың геометриялық пішіндер туралы ұғымдарын қалыптастыру қарапайым
күнделікті өмір тәжірибесінде балалар ең алдымен бірінші кезекте өздері
қалыптастырады,одан кейінгі орында жинақтаған тәжірибесін тәрбиешілер
нақтылап бір жүйеге келтіреді.Мектеп жасына дейінгі балалар зат туралы
ұғымдарын қалыптастыруда күнделікті өздерінің зерттеулері мен ойын
барысында жүргізілетін өзіндік зерттеулерінің ықпалы зор. Зерттеу
мәліметтерге қарағанда көзбен көре,қолмен ұстай отырып заттарды тану
мектепке дейінгі балаларда жақсы қолға алынған. Сол себептен мектепке
дейінгі мекеме орындарын,бала тәрбиеленетін орындарды барынша,отбасы
жағдайларын балалардың даму ерекшеліктеріне қарай жабдықтаған абзал.
2.1 Баланың геометриялық түсініктерін қалыптастырудың әдіс –тәсілдері мен
құралдары.
Көптеген психологиялық және педагогикалық еңбектерде нәрселердің
структурасын тану ,олардың формасы мен өлшемдерін тану қандай болмасын
форманы көріп қабылдау процессінде ғана емес,сондай-ақ өзі сипап сезу
,ұстап көру арқылы және сөзбен айту арқылы да жүзеге асыралады. Осы
анализаторларды қатар қолданып жұмыс істегенде нәрсенің формасын дәл
қабылдау мүкін болады.
Балаларды берілген геометриялық фигураның шамасы түрліше болуы
мүмкін екендігімен таныстыру. Тәрбиеші әр түрлі фигураларды көрсетіп,
төртбұрыштар, квадраттар, ұшбұрыштар, дөңгелектер үлкен де кіші бола
алатынына балалардың зейінін аударады. Ол ірі және ұсақ фигураларды
беттестіру әдәсін қолданып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.