Педагогика бойынша студенттердің өзіндік жұмыс дәптері (Оқу-әдістемелік құрал)

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

Қ. А. Ясауи атындағы халықаралық қаза-түрік университеті

С. Бабаев, С. Қожагелдиева

Педагогика бойынша студенттердің өзіндік жұмыс дәптері

(Оқу-әдістемелік құрал)

Түркістан-2010

УДК 37. 0 (075. 8)

ББҚ 74. 00 я 73

Б / Г

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің «Білім» тобындағы мамандықтар бойынша оқу-әдістемелік секциясы және ҚР БҒМ Республикалық оқу-әдістемеләк Кеңесі ұсынған; Хаттама №12 27. 05. 2010 ж.

Пікір жазғандар:

Педагогика ғылымдарының докторы, профессор Ә. . Жолдасбеков

Педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент Г. Қайбулдаева

С. Бабаев, С. Қожагелдиева

Педагогика бойынша студенттердің өзіндік жұмыс (СӨЖ) дәптері.

Түркістан, 2010, 62 бет. 4 б. т.

ISBN 978- 601- 243-191-9

СӨЖ дәптері педагогика бойынша практикалық тапсырмалар жүйесін құрып, сабақ беруге арналған. Нақты жағдайға орай тапсырма баламаларын тіркеу мүмкіндігі жалпы талаптар желісінде тәлімдік-стандарт міндеттерін орындауға, жаңарған заманға сәйкес тәләмдік проблемаларға деген студенттер қызығушылығын көтеруге көмектеседі.

Құралда келтірілген бағалау өлшем-шектері тапсырмаларды орындау барысында студенттерді өздерінің барша мүмкіндіктерін пайдалануға бағдарлайды. Сонымен бірге тапсырмалар сырттай және қашықтан оқу-үйретім формаларында шұғылданатын тыңдаушылар ыңғайына икемдестірілді.

Құрал «Педагогика», «Педагогика және психология» мамандықтарын таңдаған студенттер, магистранттар және «Жоғары мектеп педагогикасы» курсы тыңдаушыларына арналады.

УДК 37. 0 (075. 8)

ББҚ 74. 00 я 73

ISBN 978- 601- 243-191-9 © С. Бабаев.,

С. Қожагелдиева

2010

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

Педагогика гуманитар білімдер жүйесінде . . .

Педагогиканың зерттеу пәні . . .

Педагогика тарихы . . .

Педагогиканың заңдылықтары . . .

Педагогиканың әдіснамасы . . .

Педагогикалық зерттеулер әдістемесі . . .

Педагогикалық қабілеттер құрылымы . . .

Кіріспе

Пәнді меңгерудің көкейкестілігі «Білім» мамандығы бағдарламасының мемлекеттік тәлім стандарттарының талаптарынан ғана емес, сонымен бірге осы мамандықты игеріп жатқан бүгінгі студент - болашақ мұғалімдердің практикалық іс-әрекет талаптарын орындай білуге үйрету қажеттігінен болып отыр. Өзінің күнделікті кәсіби іс-әрекетін атқаруда қай мамандық иесі (математика, тілші, дене шынықтыру) болмасын, ол педагог рөлінде қызмет етеді. Сондықтан міндетті түрде педагогикалық білімдер негізін білумен қатар оларды өзінің тәлім-тәрбие қызметіне қолдана білгені жөн. Педагогикалық дайындық - әрбір мұғалімнің кәсіби-мамандық іс-әрекетінің тұғыры, себебі осы педагогикалық білімдер ғана шәкірт даралығы мен жас ерекшеліктеріне, оның қажетсінуі мен мүмкіндігіне орайласқан оқу-үйретім және тәрбие үдерістерін ұтымды ұйымдастыруға мүмкіндік ашады.

«Педагогика» пәнін жүргізудегі басты мақсат - болашақ мұғалімдердің ой-өрісін, ойлау қабілетін дамытудың педагогикалық бағыт-бағдарын қалыптастыру. Педагогикалық білімдердің базалық элементтерін игеру барысында студенттер келесі қызметтерді іске асыруға үйренуі қажет:

нақты өмірдегі педагогикалық деректерді, құбылыстар мен үдерістерді айқындау, сипаттау және түсіндіре білу;
педагогикалық білімдер қорын өз бетінше, дербес толықтырып бару;
алғашқы зерттеу - ізденіс жұмыстарын және кәсіби таным-әрекет дағдыларын қалыптастыру.

«Педагогика» пәнінің бағдары өз ішіне педагогиканың көптеген ғылыми салаларын қамтушы әрдайым дамудағы жүйе болғандығынан ұсынылып отырған практикалық дәрістер курсы мазмұны жағынан көбіне «жалпы педагогика», «жалпы психология» және «педагогикалық психология» проблемаларымен байланысты келеді.

Тақырыптардың көптүрлілігі, әрбір дәрістің көп деңгейлі тапсырмалармен молдығы оқу құралы негізінде атқарылатын жұмыстар мазмұнын да, формасын да қажетіне орай баламалы өзгертіп отырып, оқу-үйретім үдерісінің жеке-дараландыру бағытын қамтамасыз етуге әбден болады. Тапсырмалар түрінің сан қилылығы, икемді бақылау, қадағалау әдістері талапкерлердің белсенді танымдық іс-әрекеттерінің тиімді орындалып, шығармашыл ой-қызметтерінің табысты болуына кепілдік береді.

Оқу құралында келтірілген әр тапсырма пән бойынша қабылданған мемлекеттік тәлім стандартына сәйкес түзілген. Тапсырмалар сипаты студенттердің педагогика пәні бойынша ғылыми катерогиялық-ұғымдық түсініктемелердің меңгерілуін көздейді.

Әрбір орындалатын іс тәлім-тәрбие, оқу-үйретім материалын түбегейлі бекіте орнықтыруға, білім, ептілік және дағдылардың қалыптасу дәрежесін қадағалап, тексеріп баруға бағытталған.

Тапсырмалар мазмұны студенттерден заңдар мен заңдылықтардың, ұғымдар мен түсініктердің мән-мағыналық сипаттамсын беру, бірізділігін анықтау, сәйкестігін белгілеу, жауаптарды толықтыру, тиісті жағдайларда қолдана білу үшін қажетті білімдерді талап етеді .

Тапсырмалар: репродуктивті, яғни игергенді қайталап қолдану, айтып беру және логикалық-ізденіске бағдарланған, ал педагогикалық жағдайды бағалауда, ғылыми-педагогикалық зерттеулердің әдіснамалық тараптарын қарастыруда, оқу-үйретім принциптерін ережелермен сәйкестендіруде шығармашыл сипат алады. Тапсырмалар бойынша есеп беру формасы пән жүргізушісінің талабына сәйкес не студенттің қалауына орайластырылады: ауызша, жазбаша, қашықтан болса - компьютерлік.

Оқу-үйретім, үйренім жұмыстары тапсырмаларды орындаумен ғана шектелмей, семинар дәрістеріне белсенді қатысуды да қажет етеді. Практикалық және семинар сабақтарында пән мазмұнын игеру екі деңгейлі болуы ықтимал:

бірінші деңгей - пән жүргізіуші маман басшылығындағы дәрісханалық оқу-үйретім (үйренім) іс-әрекеттері;
екінші деңгей - педагогикалық теория мен практика ұштастығын қамсыздандырушы, болашақ педагогикалық қызметке дайындық көріп жатқан студентердің өз бетінше атқарылатын дербес жұмыстары.

Оқу-үйретімнің жеке - даралықты бағыты таңдалатын болса, талапкер толықтай өз бетінше дәрісбаяндар конспектілері, ұсынылған әдебиет көздері және өзіндік ізденіспен табылған материалдар бойынша орындалып барады. СӨЖ дәптерінің формасы тапсырмаларды орындау барысында олардың жауабын әдейі қалдырылған ашық жолдарға жазып, пайдалануға мүмкіндік береді.

Пәнді меңгеру тиімділігі көбіне кері байланыстың болуына тәуелді. Құралда ұсынылған тапсырмалар мұғалімнің ағымдағы бақылауы мен қадағалауы, сондай-ақ талапкерлердің өзіндік тексеруі үшін де қолайластырылған. Келтірілген бағалау сұлбаларын талапқа сай өлшем-шектер ретінде қарастыруға болады.

№1 дәріс. Семинар.

Тақырып : « Педагогика гуманитар білімдер жүйесінде »

Талқыланатын сұрақтар :

Педагогиканың негізгі категорияларының арақатынасы.
Қазіргі заман педагогикасының категориялық-ұғымдық қоры.
Педагогикадағы пәнаралық ұғымдар мен түсініктер.
Қоғамның қазіргі даму кезеңіндегі кәсіби тәлім педагогикасының рөлі мен маңызы.

Оқу-үйретімнің көзделетін нәтижелері:

Педагогиканың ұғымдық аппаратын қолдана білу, педагогиканың гуманитар ғылымдар жүйесіндегі орны мен кәсіби тәлім саласындағы педагогика міндеттерін түсіндіру және сипаттай алу.

1-тапсырма . Дұрыс жауап номерінің астын сызыңыз.

Педагогиканың ғылым ретінде қалыптасуының негізі неде?

адамды өмірге және еңбекке дайындаудың болмыстық қажеттігі;
ата-аналардың бала бақыты жөнінідегі қамқорлығы;
ұрпақ сақтап қалудың биологиялық заңы;
ғылым және техника прогресі
(өзіңіздің ұсыныс жауабыңыз) .

2-тапсырма . Анықтама тұсына сай келген кезек санын жазыңыз .

Педагогиканың келесі анықтамаларының басымдылық (маңыздылық) ретін ашыңыз: аса жалпысынан бастап, өте шектелгенімен аяқтаныз.

Педагогика - тәрбие жөніндегі ғылым;
Педагогика - қоғамдық мәдениеттің бір бөлігі;
Педагогика - балаларды тәрбиелеу және оқыта үйрету жөніндегі ғылым;
Педагогика - адамдар бойында тәлім жинақтау және оқыта үйрету мәселелері жөнінде ғылым;

3-тапсырма . Дұрыс жауап номерін қоршауға алыңыз.

Педагогиканың негізгі категориялары қай топта?

1

2

3

4

Орта Нәсілдік Тәрбие

Білім Ептілік Дағды

Тәрбие

Оқу-үйретім

Тәлім

Кемелдену Жүйе

Әлеуметтену

4-тапсырма. Жауаптарыңызды 1-кестеге жазыңыз .

Сіздің ойыңызша, жақын уақыт аралықтарында адам жөніндегі қай ғылымдардың маңызы артады және неліктен? Бұл білімдер аймағында қандай жаңа ғылыми пәндер пайда болуы мүмкін?

1-кесте

Педагогика ғылымындағы мазмұндық өзгеріс

Маңызы артады: Маңызы артады

Келесідей ғылымдар пайда болады: Келесідей ғылымдар пайда болады

Маңызы артады:

Келесідей ғылымдар пайда болады:

Маңызы артады:

Келесідей ғылымдар пайда болады:

Маңызы артады:

Келесідей ғылымдар пайда болады:

5-тапсырма . Негізгі категорияларды талдау мақсатымен 2-кестені толтырыңыз.

2-кесте Педагогиканың негізгі категорияларының мәнді белгілері.

«Тәрбие»ұғымының анықтамасы: « Тәрбие» ұғымының анықтамасы

Ұғым белгілері: Ұғым белгілері

Сәйкес: Сәйкес

Сәйкес келмейтіні: Сәйкес келмейтіні

«Тәрбие»ұғымының анықтамасы:

Тәрбие - отбасы, мектеп, қоршаған ортада қалыптасқан адамның қоғамдық және жеке өмірде байқалатын тәртіп пен мінез-құлық дағдысы. (қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. Алматы, 2008, «дайык -пресс, 791)

Тәрбие - бұл жеке адамның қоғамдық тәжірбиені игеру үшін бағытталатын белсенді іс-әрекетін қолдап, қуаттаушы әрі ұйымдас-тырушы мақсат бағдарлы әрі саналы орындалатын педагоги-калық үдеріс. (Ж. Әбиев, С. Бабаев, Құдыярова. Педагогика. Алматы. 2004, «Дарын», 31-б)

Тәрбие - 1) Арнайы ұйымдас-тырылған әрекеттер жүйесіндегі мақсат бағдарлы тұлға қалыптастыру үдерісі: 2) Нәсілдік пен қоршаған ортаның әсерінен болатын келеңсіз бітістерді белгілі мөлшерде түзеп-реттеп барушы негізгі қызмет-әрекет. (С. Бабаев Бастауыш мектеп педагогикасы. Алматы, 2007, (Заң әдебиеттері», 36-б)

Ұғым белгілері:

Сәйкес:

Сәйкес келмейтіні:

Жоғарыдағы кестені үлгі алып, «оқыту», «білім беру» ұғымдарының әртүрлі «педагогика» оқулықтары мен сөздіктерде берілген анықтамаларын талқыға салыңыз.

Келесі үзіндіні оқып шығыңыз.

- Өзіңіздің балаңызды неге дайындап жатырсыз? - деп сұрады менен біреу.

- Адам болуға, - деп жауап қаттым мен.

- Ал, - «Шын мәнінде болмыста «адам» деген ешнәрсені аңдатпайтынын сіз білмейсізбе?: бұл дерексіз ұғтым. Оның біздің қоғамымыз үшін тіпті де қажеті жоқ. Бізге керегі адамдар емес, саудагер, сарбаз, механик, дәрігер мен заңгерлер.

Осы дұрыс па?

(ПироговН. Н., өмір мәселелері. / Ш. И. Гавелина редакциясында. - М. 1974. 155-б. )

Осы мәселе бойынша өз ойларыңызды Н. И. Пироговқа хат түрінде өрнектеңіз. Хат көлемі 10-15 қатар.

6-тапсырма . Келтірілген кітаптар және мақала тақырыптарында орын алған ұғымдық қателіктерді байқауға тырысыныз.

«Білім және Реформа» (А. Құсайынов. Алматы, 2006)
«Жалпы бастауыш білім берудің педагогикасы» (Р. М. Қоянбаев, Қ. Т. Ыбраимжанов. Түркістан, 2005)
«Дамыта оқыту технологиясы» (Оразахынова Н. Бастауыш білім, 2003, №6, 3-5, 56)

Орындалған тапсырмаларды бағалау үлгісі

Таапсырма номерлері: Таапсырма номерлері

1: 1

2: 2

3: 3

4: 4

5: 5

6: 6

7: 7

8: 8

Таапсырма номерлері: Жоғары балл

1: 1

2: 1

3: 1

4: 1

5: 2

6: 3

7: 4

8: 5

Бағалар шамасы: -15 балдан жоғары - «өте жақсы»

13-15 балл - «жақсы»

-11-13 балл - «қанағаттанарлық»

№ 2 семинарға тапсырма

Ұсынылған тақырыптардың бірі бойынша хабарлама дайындаңыз (хабарлама көлемі 5-7 мин. )

Педагогика ғылым ба, өнер ма?
Педагогика ғылымының қызметтері: теориялық, практикалық, болжастырушылық.
Педагогика ғылымы бүгінгі таңдағы мұғалімге не беруі мүмкін (өз ізденіс-зерттеулеріңіз негізінде) ?
Педагогиканың гуманитар пәндермен байланысы.
Педагогиканың психологиямен байланысы неден көрінеді?
Педагогикалық ғылымдар жүйесінің құрылымы.
Білімдік бағыттағы педагогика мен тұлғалық педагогика арасындағы айырмашылық.
Қазақстанда тұлғалақ педагогика жөніндегі ой-пікірлердің даму барысы.
ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың әр жылғы халыққа жолдауындағы тәлім-тәрбие мәселелерінің қойылуы және олардың шешілу барысы (өз аймағыңыздың мысалдары негізінде) .
Тұлғалық педагогиканың 10 негізгі тұжырымын бөле қарастырып, негіздемесін беріңіз («Бала құқығы жөніндегі конвенция» бойынша) .

Хабарлама тезистерін келесі формада дайындаңыз:

Тақырыбы

Хабарлама. Неліктен бұл тақырып көкейкесті?

Әңгіме не жөнінде (ұғымдар, анықтамалар, теориялар, тұжырымдамалар, деректер, құжаттар және т. б. ) ?

Мәселе мәні неде?

Тақырып мән-мағынасы жөнініде Сіз не ойлайсыз және қандай ұсыныстарыңыз бар?

№ 2 дәріс. Семинар

Тақырыбы: «Педагогиканың зерттеу пәні»

Талқыланатын сұрақтар:

Педагогиканың ғылымдық және өнерлік бағыттарын анықтаудағы әрқилы көзқарас, пікірлер.
«Педагогика» ұғымының мәні, оның нысаны және пәні.
Педагогика ғылымының негізгі қызметтері мен міндеттері
«Тұлға дамуы» және «тұлға қалыптасуы» ұғымдарындағы жалпылық пен айырмашылық.

Оқу-үйретім көздеген нәтиже:

педагогиканың ғылымдық және өнерлік бағыттарын анықтаудағы әрқилы көзқарастар мен пікірлерге талдау беріп, бағалау;
«педагогика» ұғымының мәнін ашып, оның нысаны мен пәнін, негізгі қызметтері мен міндеттерін атау;
педагогикалық теория және практиканың әрекеттестігі мен өзара ықпал-әсерін талдау;

Дәріске дайындық

1-тапсырма

В. В. Краевскийдің мақаласын (проф. С. Бабаев тәржімасында) оқып шығыңыз да келесі сұрақтарға жауап жазыңыз (көлемі - 1 парақ шамасы) .

1. Мақала тақырыбының көкейкестілігі неден?

2. Мақаланы жазудағы мақсат

Педагогиканың ғылым ретінде нысаны мен пәні
«Тәрбие» ұғымының мән-мағынасы қалайша өзгеруі мүмкін?

Біздегі педагогиканың саны қаншама?

Өмір кешіп жатқан дәуіріміздің теорияға деген ықыласы онша емес. Әсіресе қосарлы ғылым тарапынан да, тәлім жағынан да соққыға душар болған біздің кәсібіміз. Қаржылық қалдық принципі, тіпті оның да болмай қалуы жағдайында кәсіп қалыптасуы тұсаулануда. Сұлу да жарқын «өмір» сөзінің өзі де көлеңкеленіп, мұңды «тірі қалу» ұғымы ойға келе береді.

Барша жәйттерді ысырып қойып, ең алдымен сөздер жөнінде әңгіме қозғағанды да жөн шығар деп ойлаймын, себебі мұның астарында мол сыр жатыр.

Дегенмен, күтілмеген бір жағдай көңілге жылу дарытады: қандай да бір жәйттердің көптігіне қарамастан, зерттеулер жүріп жатыр. Ғылыми пікір-таластар жалғасуда, педагогика бойынша кітаптар мен мақалалар жариялануда, таңданарлығы - бұрынғыдан әлдеқайда көп. Талқылаулар, сөз жарыстар мен жәй ой бөлісулер толастар емес.

Мен де осы әңгіме-дүкендерге қосылып, өзімше бірдеңе жөніндегі дауымыз ба, жазғанымыз ба, жариялағанымыз ба? - яғни, ненің маңызды екеніне зер салып, қарапайым сөздің өзіндік мағынасы, шынында, не білдіретінін ашып, сонымен, біздің орасан ауқымды ісіміз - тәлім-тәрбиедегі теориялық жұмыстарда күш біріктіріп, өзара түсіністікке келу үшін жол салуға әлі ертелеу. Педагогика ғылымы, оның теориялары мен жалпы іргетасы болар зерттеулері жөнінде не айтылса, сол айтылсын, бірақ оларсыз, мейлі шексіз қаржымен қамсыздандырылса да, педагогикалық ісіміз оңға баспайды.

Біздің ғылыми да практикалық педагогикалық ізденістеріміздің бәрі баршаның көңілінен шыға бермейді. Бүгінде шектеу жоқ. Ал кейбіреулер өз темпераментін тұсаулай алмайды. Баспа беттерін сел қылып жатқан да осындайлар. Әр жерде әр себептермен екеуара пікірталастар алаулайды. Адамдар жекелей пікір айтуға да құқылы. Осы мақала - көпшілік елей бермейтін, қалайда көзге көрінбес, дәлірек айтсақ - көргісі келмейтін тақырып хақында монолог. Бұл туралы пікір де естілмейді, қарсылық та жоқ сияқты. Ал мен үшін бұл тақырып көкейкесті де, күйзелісті.

Алланың атқан әр таңымен әлемге қандай да бір жаңа педагогика келіп жатады. Олар мүмкін, миллионнан да асқан шығар. Жоқ, аздау болар. Күнде туындап жатпаған шығар. Солай да болса - көп, әрі жиі пайда болуда. Осы кезге дейін де олар аз болған емес: орта мектеп педагогикасы, ЖОО педагогикасы, отбасы педагогикасы, ересектер педагогикасы, халық, мектептен тыс, мектепке дейінгі және т. б, педагогикалар

Бұл «шабыс» атам заманда басталған, ал қазіргі күнде ұйытқыма бұрқасынды сипат алды: мұражайлық педагогика, қызметтестік педагогикасы, бірлікті шығармашылық педагогикасы, даму педагогикасы, спорттық, реттеу-түзету және т. б.

Жаңалары мен көнелерінің қай бір шектерінің арасында әлеуметтік педагогика орын алып, тіпті де ол және бірде әлеуметтік жұмыстар педагогикасы деп аталып жүр. Осылардың әрқайсысы - ерекше, өзімен-өзі даралықты. Ежелгі заманның бір данагөйі: «мәннің балалағанынан» сақтан деген екен, педагогика - мән емес пе? Неліктен оның, шынын айтқанда, шапшаң көбейуіне мәжбүрлі ықпал етудің қажеті не? Жаңа мәндер тіс жаруда, қоянның көжегіндей тобымен шыға келіп, шартарапқа таратқан сияқты шашыла қаша жөнеледі. Оларды тіпті көзбен шалып қалудың өзі мүмкін емес. Педагогикалар осы жағдайымен шектен тыс көбейе берсе, терминнің өзінің де оның категориялық сипатының мағынасы құрдымға кетеді.

Ал енді журнал парақтарында, студенттерге арналған оқулық, оқу құралдары беттерінде «жетім қозыдай» жалғызсырап қылтиған, анықтауышы жоқ педагогиканы қайда қоямыз? Көп қатты да, тіпті де күңгірт сұрақ. Оны басқан тұманның мән-мағынасы мың сан.

Бір ұғым орнына екіншісін қондыра салғанның қажеті жоқ. Педагогика (ғылым) мен педагогикалық жүйе - екеуі де бір нәрсе. Теледидар құрылымы не көрсетіп жатқанына - жабайы зорлық не асқан махаббат - тәуелді емес. Олай болмағанда, көгілдір экранды күнара ауыстыруға тура келер еді. Неліктен де өмірде қарапайым-ақ нәрсені айна және оның бетіндегі бейнені - педагогикада ажырата көрсету тіпті де қиын.

Таңданарлық жәйт, бірақ мойындамасқа ләж жоқ. Педагогика жөніндегі дұрыс та, бұрыс көп дауысты пікірлер мен ой-толғаулардан ән құралар емес. Бұл ғылым шынтуайтқа келгенде немен шұғылданады, оның пәні мен нысаны қандай - біреулерге түсініксіз, ал қалғандарды қызықтырмайды да. Бұл бір қарағанға әншиін іш пыстыратын мәселе сияқты. Қайталасам да, еске салайын, біз педагогтар әлеуметтік және ғылыми кеңістіктің қай бөктерінде жасайтынымызды нақты айқындап алмай, ол ортада қатерсіз қимылға келе алмаймыз. Жол белгілерін назарға алған жөн, алайда оларды алдымен орын-орнына қойып алу қажет. Маңыздылығынан емес, тәртіп-ретінен соңғы болатын тәлімдік практиканың ғылыми негіздемесі. Бір жүрістен әрмен үңіле зейін салып, барша ойын стратегиясын көре алмасаң, соңғы жүрістердің қабылдануы өте қиын.

Пікірлер, бағдар-бағыттар мен көзқарастар аласапыран, сондай-ақ олардың болмауының себептері: біздің ғылымымыздың кемелдену жолы ұзақ болды және оған қосымша тар-тайғақ сипат алды, сонысымен уақыт шипасының емі жұқпас іздер қалдырды.

Тап бүгінгі күнге дейін осы баршаға мәлім қатарларды жазып отырған авторды «Ал Ушинский (Коменский, Макаренко) олай айтпаған, орныңды біл» деп қақпайлаған шақтар аз болмады. Айтса, айтқан шығар Ушинский, одан не болды? Қай заманда . . . ? Алайда аялдай бермейік, педагогика қалдырған соқпақпен жылдамдата, қадам жасайық. Тарихи - әдістемелік талдауға мін таға бермей, жеңілі - метафоралық мәнермен педагогиканың басып өткен кейбір сәттерін бөле қарастырайық: Платон - жатырдағы (эмбрионалды) педагогиканы (философиялық жүйенің бір бөлігі ретінде) ; Я. А. Коменский - философиялық педагогика немесе бүгінгі таңда тәлім философиясы деп аталып жүрген саланы; К. Д. Ушинский-психологияластырылған антропологиялық педагогика; Дж. Дьюн-психологиялық (1929ж. кейін-эклектикалық) педагогиканы дүниеге әкелді.

Бүгінгі заман педагогикасының кішкене тыныс алуына тура келеді. Себебі, ол көп түрлі. Оның ішінде біздің бабаларымыздың бірі - Платонның, Коменскийдің, Ушинский педагогикасы мен Макаренконың мұрагерлері, ізбасарлары бірге жүр. Шыны басқа да, мысалы, темір темірдей болуы, экономика-экономикалық (үнемді емес) болуы тиіс дейтін тараптары да баршылық. Бұлар - орынбасар (дублер) емес, мұрагерлер. Бұл саланың ғылыми беделіне сәйкес күш бірлікті жасап жатқан тұжырымдары арасынан іріктеп алатынымыз. 1) пәнаралық аймақтан өріс алатын педагогика; 2) қолданбалы педагогика; 3) тұғырлы теориялық әрі қолданбалық тараптары біріккен салыстырмалы дербес педагогика ғылымы. Педагогикалық педагогика -осы үшіншісі.

Бұдан былайғы әңгімеміздің өзегі - адамзат өкілдерін әлеумет өміріне қатыстыруға бағдарланған, ерекше әлеуметтік және тұлғалық - себептік іс әрекетті зерттеуші ғылым ретіндегі педагогиканы айқындау. Міне осы іс - әрекет педагогиканың дәл нысаны. Оны бұл ғылым біртұтастықта, барша құрамдас компоненттерінің бірлігіінде ғана зерттейтін болады.

Педагогиканың беделі мен пәніне орай еске түсірсек: 1970 жылы педагогика әдіснамасы бойынша өткізілген Бүкілодақтық семинарда педагогика статусы жөнінде әрқилы түсініктеме барлығы әңгіме болған еді. Одан бері міне 27 жыл ( 40 жыл аудармашы ) өтті, бірақ әлі де бір пікірге келген ғылыми қауым жоқ. Өз ұсынысымды білдіргеннен басқа жол жоқ. Егер бұл ғылымның теориялық деңгейін мойындайтын болсақ, онда оның пәніне келесідей анықтама беруге болады. Бұл - педагогика ғылымының нысаны есептелетін іс-әрекетте туындаушы қарым-қатынастар жүйесі. Мысалы, бұл тұрғыдан, педагогикалық ғылыми пәндердің бірі дидактиканың объекті оқу-үйретімде пайда болатын қарым-қатынастар жүйесінде шәкірт бірдей оқу-ұсыным нысаны, әр оқу-үйретім субъект; күйінде еленеді.

Қарапайым - ақ сұрақ секілді: бұл ерекше іс-әрекеттерді қалай атауға болады? Алайда, педагогикада, әсіресе оның пайда болуы мен дамуы іздерін таңбалаушы терминологияда жәйдан жай ешнәрсе жоқ.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.