Саяси келісімдер

Кіріспе
1 Негізгі бөлім
2 Құлжа келісімі
3 Айгунь келісімі
4 Пекин келісімі
5 Ливадий және Петербург келісімдері
Қорытынды

1803 жылы патша үкіметі Ресей мен Қытай арасындағы қатынастар тату көршілік жағдайда болуын қалайтындығын білдіру мақсатында цин өкіметімен келіссөздер жүргізу қажет деп есептеп, ол үшін Пекинге елшілік болады.
1803 жылы 16 қарашада Сенат Лифаньюаньға (Цин империасының жат жергіліктермен байланыс жасайтын сыртқы сайасат бөлімі –Н.А.) сұрау салып, цин үкіметі орыс патшасы Александр I –дің таққа отырғанын хабарлау үшін елшілік аттандырмақ ойын мәлімдейді. Лифаньюаннің жауап хатында император Цзяциннің бұған ықыласпен жауап бергенін хабарланады.Осыдан кейін, бұл жауаптан көп үміт күткен коммерция министрі Румянцев Қытаййға жасалатын елшілікті орасан зор саяси шараға айналдыру жөніндегі жоспарын үкіметке ұсынады. Егер елшілік сәтті аяқталса, Ресей циндік Қытаймен ғана емес, Шығыстың басқа елдерімен де байланыстарын орнықтыруға қол жеткізер деп санады. Ол 1805 жылы 16 қаңтарда үкіметке жолдаған баяндамасында елшілік алдында аса маңызды үш мәселе қоюды ұсынды.
1)Гуаньчжоу мен Сары теңізде (Нанкинде) орыс – қытай саудасы үшін сауда пунктерін ашу;
2) Қытай мен Ауғаныстан арқылы Индиямен сауда байланысын орнату;
3) Бұқтармада ғана емес, бүкіл Ертіс сызығы бойында орыс – қытай саудасын орнату.
Бұл аса маңызды ойды іске асыру үшін, 1805 жылы 16-шы ақпанда Қытыйға граф Ю.А.Головкин бастаған елшілік аттандырылады.Елшіліктің алдына төмендегідей мәселелерді шешу міндеті қойылды: - Ресей мен Қытай арасында бүкіл сібір шекара сызығы бойында, ең болмағанда Бұқтармада сауда байланыстарын орнату, өйткені бұл жерлер Ресейдің ішкі аймақтарынан келетін саудагерлер үшін, Кяхтаға қарағанда екі мың шақырымдай жақын әрі ынғайлы; Қытайдын басқа қалаларына да орыс керуендерін жіберуге рұқсат алу.
1805 жылы қазанда Ю.А.Головкин елшілігі Моңғолия шекарасына келіп жетеді.Головкиннің шекарашылармен дау-дамайы 1806 жылжың қаңтарына дейін созылды да, ақыры елшілікті Урга (қазіргі Улан батыр қаласы ) қаласына баруға рұқсат етеді. Бірақ елшілік бұл қаладан әрі асып, Пекинге бара алмай кері қайтуға мәжбүр болады.Цин империасының қызметкерлері жеткізген цин императорының жауабында, «алыстағы орыс патшасы еліне Қытаймен сауда жасауға солтүстіктегіКяхта арқылы керуен саудасына рүқсат берілгендіктен, оған теңіз арқылы алыстан келудің қажеті жоқ» - деген уәж айтылады. Ал Цин үкіметі болса, елдің ішкі өміріндегі күрделі сипаттағы ауыр ахуалды ескере отырып, амалсыздан Ресей өкіметінің өкілдерін қабылдап, шыңжаңдағы орыс – қытай саудасын ресми дәрежеге көтеру жөніндегі келіссөздерді бастауға мәжбүр болады.

1.Назарбаев Н.А. Рынок и социально-экономикческое развитие. — М.: Экономика, 1994. — 495 с.
2.Абденов О. Экономическая политика переходного периода на рубеже XXI века. — А.: Казахстан. 1997. — 368 с.
3.Кенжегузин М. Необходимый экономический рост: предпосылки, факторы, модели, темпы. // Азия-ЭиЖ. - 1997. №47.