Кесте бұйымдарын тігу технологиялары



Трафарет, қима үлгі пішімдер дайындау. Кесте бұйымдарын тігуде көп қолданылатыны – пішімдер, ол бұйымның жеке бөлшектері. Пішімдердің көп қолданылатын түрін қима үлгі дейді. Бұны сурет пен сызба арқылы дайындады., сызғыштар, циркуль көмегімен тығыз немесе жұқа картон қағаздар жасайды. Жалпы трафаретті жұқа пластиналар болмаған жағдайда, картон қағаздар көмегімен де жасауға болады. Бұйымның ртасы немесе жеке бөлшектер орыны, кішкене тіліктермен тереңдігі 5 мм алынған болуы керек. Трафареттер мен қима үлгілер көмегімен бұйымның шет өңірлері жиектеледі.
Бедер құрастыру. Кестеге дайын бедер де пайдаланылады. Бірақ халық арасында тігісті тек көшіріп қана қоймай, сурет етіп өздігінен салып кестелеу дәстүрі бар, онда кезіндегі адамның қиял-ғажайып ойы, ондағы түстер гормониясын игеру заңы, әртүрлі етіп тігу, түсіру техникасы және композициялау үндестігі жинақталған. Мұнда бұрыңғы кесте тігу жиынтығымен таныса отырып, өзіңнің шығармашылығынды көрсетуге итермелейді. Өрнектің қандай элементтерден тұратынын, олардың өзара үйлесімділігін байқап, оны қалай өзгертуге, күрделендіріп немесе жеңілдетуге болатынын білу керек. Түсетін өрнектерді әртүрлі өлшемді үлкейтуге немесе кішірейтуге болады. Қағаз бетіне өлшенген бедер көлемін өлшеп қалдырады, сосын қағазды қаттамалап жинау қағаз бетіне немесе столға қалауынша етіп, жақындатып, жылжытып, ретіне қарай орналастырады.
Мата шетін тегістеу. Жұмысқа қажетті өрнекті таңдап, соған байланысты мата алынып, қажетті мөлшерде, сапалылығы мен түсіне байланысты, сонымен қатар ине мен жіп те таңдалынады. Бірақ жұмысқа кіріспес бұрын мата шетін тегістеп, өрнектің мата бетіндегі бейнесін анықтап сызу керек. Мата шетін ең соңғы тарту арқылы артық жіптерді қиып, түзетеді. Жұмыс кезінде мата шеті сетінеп кетпес үшін, бұйым шеті көктеледі. Жіпті суыра отырып сызық бұйым енін, мата сызықтарын бүгеді. Шашақ ені, жеке тігістер мен өрнектің жатуы белгіленід. Осыдан кейін мата үтіктелуі керек.
Жіпті бекіту. Киім тіккендегі сияқты емес, кесте тігудегі айырмашылығы жіпті тігуге, кестені тігетін матаның өң жағына ілгек жіптер жасауға, мата өңінің бетіне жіпті тастауға болмайды. Негізгі кесте таза орындалатын жұмыс түріне жатады. Кестені бір қабат жіппен тіккенде, жіпті бірнеше ұсақ тігістермен тігу барысында беті кестеленіп кететін жеріне бекітілуі тиіс. Немесе бір іліп алынған соң матаның оң жағына 10 см ұзындықта жіп қалдырылады, содан соң жіпті инемен кестенің астына алып бекітуге болады. Сондай-ақ кестені тігіп болған соң не шаншым арты әдісімен бекітуге болады. Ол үшін теріс жағынан оң жағына іліп алып, инені 10-15 мм-дей астыңғы бетіне қарай артамыз. Бірінші іліп алғаннан жарқындатып сол жақтан оң жаққа қарай, екінші рет іліп аламыз. Сосын ине мен жіпті өң бетіне шығарып алып бекітеміз. Егер де жіпті екі қабат жіппен тігетін болса, онда екі қабат жіпті ине көзіне жіп ұшын ұсақ шаншымдармен теріс жағына бекітеміз. Айшықты тігіс түрін жібіне бекітеміз. Ал жалаң қабат қиғаштап тігілген жіптің теріс жағынан бекітеміз.

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Трафарет, қима үлгі пішімдер дайындау. Кесте бұйымдарын тігуде көп
қолданылатыны – пішімдер, ол бұйымның жеке бөлшектері. Пішімдердің көп
қолданылатын түрін қима үлгі дейді. Бұны сурет пен сызба арқылы дайындады.,
сызғыштар, циркуль көмегімен тығыз немесе жұқа картон қағаздар жасайды.
Жалпы трафаретті жұқа пластиналар болмаған жағдайда, картон қағаздар
көмегімен де жасауға болады. Бұйымның ртасы немесе жеке бөлшектер орыны,
кішкене тіліктермен тереңдігі 5 мм алынған болуы керек. Трафареттер мен
қима үлгілер көмегімен бұйымның шет өңірлері жиектеледі.
Бедер құрастыру. Кестеге дайын бедер де пайдаланылады. Бірақ халық
арасында тігісті тек көшіріп қана қоймай, сурет етіп өздігінен салып
кестелеу дәстүрі бар, онда кезіндегі адамның қиял-ғажайып ойы, ондағы
түстер гормониясын игеру заңы, әртүрлі етіп тігу, түсіру техникасы және
композициялау үндестігі жинақталған. Мұнда бұрыңғы кесте тігу жиынтығымен
таныса отырып, өзіңнің шығармашылығынды көрсетуге итермелейді. Өрнектің
қандай элементтерден тұратынын, олардың өзара үйлесімділігін байқап, оны
қалай өзгертуге, күрделендіріп немесе жеңілдетуге болатынын білу керек.
Түсетін өрнектерді әртүрлі өлшемді үлкейтуге немесе кішірейтуге болады.
Қағаз бетіне өлшенген бедер көлемін өлшеп қалдырады, сосын қағазды
қаттамалап жинау қағаз бетіне немесе столға қалауынша етіп, жақындатып,
жылжытып, ретіне қарай орналастырады.
Мата шетін тегістеу. Жұмысқа қажетті өрнекті таңдап, соған байланысты
мата алынып, қажетті мөлшерде, сапалылығы мен түсіне байланысты, сонымен
қатар ине мен жіп те таңдалынады. Бірақ жұмысқа кіріспес бұрын мата шетін
тегістеп, өрнектің мата бетіндегі бейнесін анықтап сызу керек. Мата шетін
ең соңғы тарту арқылы артық жіптерді қиып, түзетеді. Жұмыс кезінде мата
шеті сетінеп кетпес үшін, бұйым шеті көктеледі. Жіпті суыра отырып сызық
бұйым енін, мата сызықтарын бүгеді. Шашақ ені, жеке тігістер мен өрнектің
жатуы белгіленід. Осыдан кейін мата үтіктелуі керек.
Жіпті бекіту. Киім тіккендегі сияқты емес, кесте тігудегі айырмашылығы
жіпті тігуге, кестені тігетін матаның өң жағына ілгек жіптер жасауға, мата
өңінің бетіне жіпті тастауға болмайды. Негізгі кесте таза орындалатын жұмыс
түріне жатады. Кестені бір қабат жіппен тіккенде, жіпті бірнеше ұсақ
тігістермен тігу барысында беті кестеленіп кететін жеріне бекітілуі тиіс.
Немесе бір іліп алынған соң матаның оң жағына 10 см ұзындықта жіп
қалдырылады, содан соң жіпті инемен кестенің астына алып бекітуге болады.
Сондай-ақ кестені тігіп болған соң не шаншым арты әдісімен бекітуге болады.
Ол үшін теріс жағынан оң жағына іліп алып, инені 10-15 мм-дей астыңғы
бетіне қарай артамыз. Бірінші іліп алғаннан жарқындатып сол жақтан оң жаққа
қарай, екінші рет іліп аламыз. Сосын ине мен жіпті өң бетіне шығарып алып
бекітеміз. Егер де жіпті екі қабат жіппен тігетін болса, онда екі қабат
жіпті ине көзіне жіп ұшын ұсақ шаншымдармен теріс жағына бекітеміз. Айшықты
тігіс түрін жібіне бекітеміз. Ал жалаң қабат қиғаштап тігілген жіптің теріс
жағынан бекітеміз.
Кестелеу негізі. Халық арасында кең тараған тегіс түрі – есепті тегіс.
Ол матаның жібі есептеу арқылы орындалады, сонымен қатар, бос тегіс те бар.
Кестелеу бітеу тегіс, яғни тұтас матаға орындалатын және тепшу немесе
айшықты, яғни матадағы жіп кесілген немесе теріліп алынған болып бөлінеді.
Бітеу кесте түрі бір жақтылы, яғни кесте бедер өрнегі мата бетінде ғана
орындалады және екі бетті, яғни жиектемелерді теріс бетінде оң жақ бетінде
де бірдей болады. Тепшілетін кесте түрі мата жіптерін суырып торлау деп
аталады да шілтер тәріздес болып келеді. Тепшілетін кесте түрлерінің
көптеген түрлері бар.
Тігіс жеке көркем тігістерден тұрады, матаға екі ілініп алынған
ілмектердің арақашықтығына тең көркем тігіс ұзындығы мата жібінің
қамтылатын санына есептеледі. Жұқа матадан жіп саны көп алынды. Ал қатқыл
матадан азырақ. Халық арасындағы көркем тігісінде есепті тегіс және бос
тігістер тең болып табылады. Көптеген тігіс олардың тігілу әдістеріне
байланысты. Олар бір-бірінен жақын болуы да, ал кейбіреуі арнайы
қашықтықтарда болуы да мүмкін. Кейбір тігістер оң жақтан сол жаққа,
кейбіреулері сол жақтан оң жаққа тең жақты болып келеді. Көркем
тігістердің матаға түсуіне байланысты жекелей өрнектер туындап, өздерінің
атаулары бар болады. Пайдалануларына байланысты тігістер: қоспалы,
яғнибұйымның жеке бөлшектерін қосады. Бекітпелі немесе шеттік, яғни мата
шетін бекітетін тігіс. Сәндік немесе әрлік, бұйымды әрлеу, сәндеу үшін және
көркемдеу – бір уақытта біріктіру және бекіту жұмысымен әртүрлі көркем
тігістер етіп тігіледі.
Кесте жібі деп – тігетін немесе кестелейтін жіпті айтады. Жұмыс
кезінде тігіс ұзындығы бірдей, арақашықтың сақталуын, матаның тартылмауын,
жиырылмауын ескеру керек. Әсіресе, кестенің сол жағына көп көңіл аударған
жөн, оның таза шығуын қадағалау - ілмек жасамау және жіп шығып тұрмауы тиіс
және аса ұзын жіпті кесте астына қосып жіберу керек. Егер жұмыс кезінде
қателесетін болса, жіпті сөгіп тастап жұмысты түзулеген дұрыс. Халық
арасындағы көркем ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Ақпараттық технологияны пайдалану арқылы оқушылардың конструкторлық білімін дамытудың шарттары
Машинамен кестелеу технологиясы
Модель аналогтардың техникалық шешімдерін талдау
Балалар тоқыма бұйымдарының технологиялық аспектісі
Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына сай кәсіпке даярлау жүйесі
Экодизайн технологиялары арқылы болашақ бейнелеу өнері мамандарының кәсіби шеберлігін қалыптастырудың ерекшеліктері
Дизайн технологиялары арқылы болашақ мамандарының кәсіби шеберлігін қалыптастырудың мәні
ЭКОДИЗАЙН ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ АРҚЫЛЫ БОЛАШАҚ ДИЗАЙН МАМАНДАРЫНЫҢ КӘСІБИ ШЕБЕРЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Маталар сапасының тұтынушылық көрсеткіштері
Технология сабағында қолөнер бұйымдарын әзірлеуде оқушылардың шығармашылық және ісмерлік дағдыларын қалыптастыру
Пәндер