Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесін ұйымдастыру әдістемесі
1. Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы
2. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясының пәні.
3. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясының дамуы
4. Мектеп жасына дейшгі балалар дене тәрбиесінің міндеттері
2. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясының пәні.
3. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясының дамуы
4. Мектеп жасына дейшгі балалар дене тәрбиесінің міндеттері
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы — коммунистік қоғамның болашақ құрылысшысы — баланың дене тәрбиесінің жалпы заңдылықтары жайындағы ғылым. Балалар дене тәрбиесінің теориясы дене тәрбиесі советтік жүйесінің жалпы идеологиялық және методологиялық негіздерінен шығады және оның бір бөлігі болып табылады.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы дене тәрбиесінің жалпы теориясымен мазмұндас және оқып үйрену пәні бір болуымен қатар баланың барлық жас кезеңдеріндегі (туғаннан 7 жасқа дейін) дене тәрбиесінің заңдылықтарын арнайы зерттейді.
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы осыған сәйкес тәрбиелеу және оқыту процесінде баланың дамуын басқарудың жалпы заңдылықтарын танып-біледі.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы әр жас шамалық кезең-нің ерекшеліктерін зерттей, ғылыми мәліметтер мен практикалық тәжірибені қорытып талдай отырып, дене тәрбиесі міндеттерін анықтайды, олардың мәнін, неғүрлым тиімді құралдары мен әдістерін, дене тәрбиесінің бүкіл процесін ұйымдастырудың мақсатқа сай формаларын ашып көрсетеді.
Өз қимыл-қозғалысын жақсы меңгеретін дене жаттықтыруды сүйетін, оны айнала қоршаған ортадан өз бетімен бағдар таба білетін, мектепте оқуға және одан кейінгі жылдардағы белсенді творчестволық қызметке қабілетті, дені сау, шымыр, шыныққан, шат-шадыман, ынталы баланы қалыптастыру — жан-жақты даму негізі ретіндегі дене тәрбиелеудің айрықша мәнін айқындайтын мақызды міндет болып табылады.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы ғылыми зерттеулердің негізінде сәби жастағы және мектеп жасына дейінгі балалардың психикалық-физиологиялық ерекшеліктерін: организмнің жұмысқа қабілеттілік мүмкіндіктерін, жүре пайда болатын ынта мен қажеттіліктерін, көрнекілік-әрекеттік, көрнекі-лік-бейнелік және логикалық ойлау формаларын, іс-әрекеттің басым түрінің өзіндік ерекшелігін ескеріп отырады. Осыған сәйкес балалар дене тәрбиесінің теориясы дене тәрбиесін ұйымдастырудың барлық формаларының мазмүнын құруға және оны іске асырудың тиімді педагогикалық жағдайларын жасауға бағыт береді.
Балалар дене тәрбиесі теориясы баланың әр жас кезеңінің ықтимал мүмкіндіктерінің заңдылықтарын танып-біле және ескере отырып дене тәрбиесінің бүкіл тәрбиелік-білім беру комплексі (қимыл-қозғалыс жасай білу және дағдылар, дене қасиеттері, кейбір элементарлық білім) ғылыми негізделген программасының талаптары перспективалы қарастырады. Мұны игеру балалардың дене әзірлігін мектепке баруға қажетті дең-гейде қамтамасыз етеді.
Дене тәрбиесі жан-жақты коммунистік тәрбие берудің маңызды компоненті болуымен бірге өз процесінде ақыл-ойлық адамгершілік, эстетикалық және еңбек тэрбиесінің міндеттерін комплексті түрде жүзеге асырады.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы дене тәрбиесінің жалпы теориясымен мазмұндас және оқып үйрену пәні бір болуымен қатар баланың барлық жас кезеңдеріндегі (туғаннан 7 жасқа дейін) дене тәрбиесінің заңдылықтарын арнайы зерттейді.
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы осыған сәйкес тәрбиелеу және оқыту процесінде баланың дамуын басқарудың жалпы заңдылықтарын танып-біледі.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы әр жас шамалық кезең-нің ерекшеліктерін зерттей, ғылыми мәліметтер мен практикалық тәжірибені қорытып талдай отырып, дене тәрбиесі міндеттерін анықтайды, олардың мәнін, неғүрлым тиімді құралдары мен әдістерін, дене тәрбиесінің бүкіл процесін ұйымдастырудың мақсатқа сай формаларын ашып көрсетеді.
Өз қимыл-қозғалысын жақсы меңгеретін дене жаттықтыруды сүйетін, оны айнала қоршаған ортадан өз бетімен бағдар таба білетін, мектепте оқуға және одан кейінгі жылдардағы белсенді творчестволық қызметке қабілетті, дені сау, шымыр, шыныққан, шат-шадыман, ынталы баланы қалыптастыру — жан-жақты даму негізі ретіндегі дене тәрбиелеудің айрықша мәнін айқындайтын мақызды міндет болып табылады.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы ғылыми зерттеулердің негізінде сәби жастағы және мектеп жасына дейінгі балалардың психикалық-физиологиялық ерекшеліктерін: организмнің жұмысқа қабілеттілік мүмкіндіктерін, жүре пайда болатын ынта мен қажеттіліктерін, көрнекілік-әрекеттік, көрнекі-лік-бейнелік және логикалық ойлау формаларын, іс-әрекеттің басым түрінің өзіндік ерекшелігін ескеріп отырады. Осыған сәйкес балалар дене тәрбиесінің теориясы дене тәрбиесін ұйымдастырудың барлық формаларының мазмүнын құруға және оны іске асырудың тиімді педагогикалық жағдайларын жасауға бағыт береді.
Балалар дене тәрбиесі теориясы баланың әр жас кезеңінің ықтимал мүмкіндіктерінің заңдылықтарын танып-біле және ескере отырып дене тәрбиесінің бүкіл тәрбиелік-білім беру комплексі (қимыл-қозғалыс жасай білу және дағдылар, дене қасиеттері, кейбір элементарлық білім) ғылыми негізделген программасының талаптары перспективалы қарастырады. Мұны игеру балалардың дене әзірлігін мектепке баруға қажетті дең-гейде қамтамасыз етеді.
Дене тәрбиесі жан-жақты коммунистік тәрбие берудің маңызды компоненті болуымен бірге өз процесінде ақыл-ойлық адамгершілік, эстетикалық және еңбек тэрбиесінің міндеттерін комплексті түрде жүзеге асырады.
1. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан 2030/ Назарбаев Н.Ә. – А.: 1997
2. Меңжанова А.К. Балаларды көркем шығармалар арқылы адамгершілікке, еңбекке тәрбиелеу. Алматы: Рауан, 1992.
3. Балтабай Е. Этнопедагогика және тәрбие // Қазақстан мектебi,-2003, №1,-40б.
4. Әл-Фараби. Философиялық трактаттар. – Алматы: Ғылым, 1973. – 121б.
5. Жүсіп Баласағұн. Құтты білік. Алматы: Ғылым, 1985.
2. Меңжанова А.К. Балаларды көркем шығармалар арқылы адамгершілікке, еңбекке тәрбиелеу. Алматы: Рауан, 1992.
3. Балтабай Е. Этнопедагогика және тәрбие // Қазақстан мектебi,-2003, №1,-40б.
4. Әл-Фараби. Философиялық трактаттар. – Алматы: Ғылым, 1973. – 121б.
5. Жүсіп Баласағұн. Құтты білік. Алматы: Ғылым, 1985.
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесін ұйымдастыру әдістемесі
Жоспар
1. Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы
2. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясының пәні.
3. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясының дамуы
4. Мектеп жасына дейшгі балалар дене тәрбиесінің міндеттері
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы — коммунистік
қоғамның болашақ құрылысшысы — баланың дене тәрбиесінің жалпы заңдылықтары
жайындағы ғылым. Балалар дене тәрбиесінің теориясы дене тәрбиесі советтік
жүйесінің жалпы идеологиялық және методологиялық негіздерінен шығады және
оның бір бөлігі болып табылады.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы дене тәрбиесінің жалпы теориясымен
мазмұндас және оқып үйрену пәні бір болуымен қатар баланың барлық жас
кезеңдеріндегі (туғаннан 7 жасқа дейін) дене тәрбиесінің заңдылықтарын
арнайы зерттейді.
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы осыған сәйкес
тәрбиелеу және оқыту процесінде баланың дамуын басқарудың жалпы
заңдылықтарын танып-біледі.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы әр жас шамалық кезең-нің
ерекшеліктерін зерттей, ғылыми мәліметтер мен практикалық тәжірибені
қорытып талдай отырып, дене тәрбиесі міндеттерін анықтайды, олардың мәнін,
неғүрлым тиімді құралдары мен әдістерін, дене тәрбиесінің бүкіл процесін
ұйымдастырудың мақсатқа сай формаларын ашып көрсетеді.
Өз қимыл-қозғалысын жақсы меңгеретін дене жаттықтыруды сүйетін, оны
айнала қоршаған ортадан өз бетімен бағдар таба білетін, мектепте оқуға және
одан кейінгі жылдардағы белсенді творчестволық қызметке қабілетті, дені
сау, шымыр, шыныққан, шат-шадыман, ынталы баланы қалыптастыру — жан-жақты
даму негізі ретіндегі дене тәрбиелеудің айрықша мәнін айқындайтын мақызды
міндет болып табылады.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы ғылыми зерттеулердің негізінде сәби
жастағы және мектеп жасына дейінгі балалардың психикалық-физиологиялық
ерекшеліктерін: организмнің жұмысқа қабілеттілік мүмкіндіктерін, жүре пайда
болатын ынта мен қажеттіліктерін, көрнекілік-әрекеттік, көрнекі-лік-
бейнелік және логикалық ойлау формаларын, іс-әрекеттің басым түрінің
өзіндік ерекшелігін ескеріп отырады. Осыған сәйкес балалар дене тәрбиесінің
теориясы дене тәрбиесін ұйымдастырудың барлық формаларының мазмүнын құруға
және оны іске асырудың тиімді педагогикалық жағдайларын жасауға бағыт
береді.
Балалар дене тәрбиесі теориясы баланың әр жас кезеңінің ықтимал
мүмкіндіктерінің заңдылықтарын танып-біле және ескере отырып дене
тәрбиесінің бүкіл тәрбиелік-білім беру комплексі (қимыл-қозғалыс жасай білу
және дағдылар, дене қасиеттері, кейбір элементарлық білім) ғылыми
негізделген программасының талаптары перспективалы қарастырады. Мұны игеру
балалардың дене әзірлігін мектепке баруға қажетті дең-гейде қамтамасыз
етеді.
Дене тәрбиесі жан-жақты коммунистік тәрбие берудің маңызды компоненті
болуымен бірге өз процесінде ақыл-ойлық адамгершілік, эстетикалық және
еңбек тэрбиесінің міндеттерін комплексті түрде жүзеге асырады.
Балалардың дене тәрбиесін ұйымдастырудың барлық формаларында (сабақ,
қозғалыс ойындары, балалардың өзіндік әрекеттері және т.б.) тәрбиешінің
назары ақылға сала ойлайтын, эмоциялы, өз жас шамасының мүмкіндігіне қарай
саналы әрекет ететін, қозғалыс дағдыларын меңгеріп отыратын, айналаны
бағдарлай білетін, өзіне берілген тапсырмалардың мәнін түсінетін, кездескен
қиыншылықтарды жеңуді үйреніп отыратын, тәрбиешінің ыждаһатты, тілектесті
басшылығымен өз іс-әрекетінде творчестволық ізденіске деген талпыныс
көрсетіп отыратын бала тәрбиелеп шығуға бағытталады.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы бала денесін тәрбиелеудің сан алуан
жақтарын, әсіресе оның қозғалыс дағдыларын қалыптастыруды қамтитын
зерттеулер арңылы алынған жақа білімдермен дамылсыз дамып, байып отырады.
2.Дене тәрбиесі теориясының басқа ғылымдармен байланысы
Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясы
мамандандырылған ғылыми пәндердің тұтас комплексімен байланысты. Олардың
біреулері гуманитарлық сипатта болады (дене тәрбиесінің жалпы теориясы,
жалпы педагогика, мектепке дейінгі педагогика, дене тәрбиесі мен спорт
психологиясы, спорттың жеке түрлерінің теориясы мен методикасы, физкультура
тарихы және ұйымдастыру, физкультура социологиясы), физкультураның дамуы
мен ұйымдастырылуының әлеуметтік заңдылықтарын, дене жаттығуларының адам
(бала) психикасына әсерін, сондай-ақ педагогикалық әсер ету құралдарын,
формалар мен әдістерін қолдану заңдарын зерттейді. Басқа ғылымдар —
биологиялық және шектес жаратылыс ғалымы пәндері (дене жаттығуларының
физиологиясы мен биохимиясы, динамикалық анатомия, биохимия, медицина,
педиатрия, дене жаттығулары гигиенасы, дәрігерлік-физкультуралық бақылау,
емдеу физкультурасы) адамның (баланың) биологиялық даму процесін, оның жас
өзгерісінің заңдылықтарын, дене жаттығуларының, сондай-ақ сыртқы ортаның
түрлі әсерлерінен болып жататын өзгерістерін зерттейді, бұған қоса адамның
(баланың) қозғалыстарында көрініс беретін физикалық және биологиялық
заңдарды зерттейді.
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесі теориясының табиғи-
ғылымдық негізін ғылыми пәндер комплексі құрайды, олардың міндеттері
баланың биологиялық даму процестерін зерттеу болып табылады.
Ғылыми білімдердің бұл комплексі орыстың ұлы физиологтары И. М.
Сеченовтың, И. П. Павловтың, В. М. Бехтеревтің және олардың ізбасарларының
ілімі негізінде құрылды.
Организм мен ортаның бірлігі туралы. Адам дүниеге келген сәттен оның
сыртқы ортамен өзара әрекеттесуі басталады, бейімделу, тепе-теңдігін сақтау
қабілеті пайда болады. И. П. Павлов осы тепе-теңдікті өмірдің негізгі заңы
ретінде қарастырды.
Индивидуалдық бейімделу түрлері өте көп. Олар табиғи өмір жағдайында
пайда болады және оларды адам арнайы, әдейі жасауы мүмкін.
Адам организмінің қызмет ету мүмкіндігінің артуы немесе кеңеюі дене
тәрбиесі процесінде ерекше мақызды болып табылады.
Баланың дене тәрбиесі белгілі бір ғылыми негілделген режиммен,
организмді шынықтырумен, қозғалыс дағдыларын қалыптастырумен байланысты
екені белгілі. Шынықтыратын процедуралармен (салқын сумен ысқылану, шайыну
т. б.) үйлестірілген ертеңгі гимнастикамен жүйелі айналысу, физкультура
сабақтары, ойындар, ауаның, судың температурасы төмен жағдайдағы спорттық
жаттығулар — осының бәрі организмнің сыртқы орта өзгерістеріне төзімділігін
арттырады, нерв жүйесі, жүрек және өкпе жұмысын, бұлшық еттерінің жұмыс
қабілетін жақсартады, жағымды эмоциялар тудырады.
Шынығу және дене жаттықтыру адам (бала) организмінің қызмет ету
мүмкіндіктерінің кеңеюіне көмек ететіні түсінікті бола түседі. Осының
барысында шыныққандық және белгілі мөлшерде жаттыққандық әркімнің өзгеріп
отыратын сыртқы ортаға индивидуалды бейімделуін көрсететін болады.
Адам организмінің қоршаған ортаға бейімделуінде адам миының, жоғары
нерв жүйесінің қызметінің дамуы үшін жетекші мәні бар және оған себепші
болатын әлеуметтік ортаны ерекше бөліп көрсеткен жөн.
Баланың айнала қоршаған әлеуметтік ортаға индивидуалды бейімделуіне әр
түрлі дағдылар, пайда бола бастаған әдеттер, қалыптасқан тіршілік режимі
және айнала қоршаған өмір талаптарына саналы қарым-қатынасқа негізделген
барлық мінез-құлық тәртібі жатқызылуы мүмкін.
Сондай-ақ қозғалыс қызметтерінің қалпына келуі (аяқ-қол
зақымданғанда), жұқпалы аурудан кейінгі иммунитет, оқуға және қоғамдың
өмірге мылқаулардың, соқырлардың, соқырмыл қаулардың бейімделуі де
индивидуалды бейімделудің көрініс беруі болып табылады.
И. П. Павлов еңбектерінде: ... жоғары сатыдағы, сол сияқты төменгі
сатыдағы организмдердің аса зор күрделілігі осы күрделілікті құрайтын
нәрсенің бәрі нәзік және дәлме-дәл байланыста, өзара және айналадағы
жағдайлармен тең жағдайда болып тұратын кезге дейін ғана тұтас күйде өмір
сүреді деп атап көрсетті.
Шартты рефлекторлы уақытша байланыстар және динамикалық
стереотиптердің құрылуы туралы. И. П. Павловтың және оның ізбасарларының
жоғары нерв қызметін зерттеулері дене тәрбиесі практикасында пайдаланылатын
шаралар жүйесін және оның организмде пайда болатын күрделі процестерге
әсері мен оның қызметінің қайта түзілуін дұрыс талдауға мүмкіндік береді.
Адамның (баланың) барлық іс-әрекеті дене тәрбиесі процесінде
(гимнастика, ойындар т. б.) жоғары нерв қызметіне тәуелді болады.
Элементарлық қозғалыс және түптеп келгенде күрделі спорттық дағдыларды
меңгеру үлкен ми сықарлары қыртысының ңызметінің жақа жүйесі құрылуымен
анықталады.
Баланың нерв жүйесінің индивидуалды ерекшеліктері туралы. Сәби жастағы
және мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесін толық жүзеге асыру
үшін баланың орталық нерв жүйесі дамуының педагогикалық ықпалды іріктеуді
және бүкіл оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруды анықтайтын жас шамалық
заңдылықтарын зерттеу мен есепке алып отырудың ерекше мәні бар.
Балалардың дамуы мен тәрбиеленуі заңдылықтарын зерттеп жүрген совет
ғалымдары баланың дүниеге нерв жүйесінің туа біткен нышандарымен және
ерекшеліктерімен келетінін анықтады. Дегенмен, олар баланың психикалық
дамуының органикалық алғы шарттары ғана болғандықтан бұл дамудың сипаты мен
деңгейін алдын ала анықтамайды. Сондай-ақ әр баланың оның нервтік-
психикалық дамуының сенімді негізін құрайтын зор потенциалды
психофизиологиялық мүмкіндіктері болады (А. В. Запорожец). Сөйтіп, бір
жағынан органикалық алғы шарттарды, екінші жағынан потенциалды
мүмкіндіктерді ескере отырып, мейлінше жақсы педогогикалық жағдайлар туғызу
қажет, бұл жағдайлар, ең алдымен, мақсатты бағыттағы тәрбие және оқу
жағдайында баланың организмі мен психикасына тікелей әсер етуге мүмкіндік
беретін дұрыс ұйымдастырылған дене тәрбиесі процесін көздейді. Баланың нерв
жүйесінің туа пайда болған ерекшеліктерін және сыртқы әсерлердің оның
қалыптасуындағы жетекші ролін ескере отырып, режимді дұрыс ұйымдастыруды
және оны бұлжытпай орындауды қамтамасыз етудің (ұйқының қаның болуы,
сабақтардың мөлшері, белсенді қозғалыс іс-әрекеттері, таза ауада жүруге
бекітілген уақыт) мақызы зор. Эмоциялық жағымды жағдайдың — балалардың және
ересектердің балалармен оз-ара қарым-қатынастарының бір қалыпты, ұстамды,
достық ықыласты болуының айрықша мәні бар.
Н. И. Красногорский: Тәрбиеші мен мұғалім үшін өз тор-
биеленушілерінің жоғары нерв ңызметінің типтерін белгілеіі алуының мақызы
үлкен; ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жоспар
1. Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы
2. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясының пәні.
3. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясының дамуы
4. Мектеп жасына дейшгі балалар дене тәрбиесінің міндеттері
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы — коммунистік
қоғамның болашақ құрылысшысы — баланың дене тәрбиесінің жалпы заңдылықтары
жайындағы ғылым. Балалар дене тәрбиесінің теориясы дене тәрбиесі советтік
жүйесінің жалпы идеологиялық және методологиялық негіздерінен шығады және
оның бір бөлігі болып табылады.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы дене тәрбиесінің жалпы теориясымен
мазмұндас және оқып үйрену пәні бір болуымен қатар баланың барлық жас
кезеңдеріндегі (туғаннан 7 жасқа дейін) дене тәрбиесінің заңдылықтарын
арнайы зерттейді.
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы осыған сәйкес
тәрбиелеу және оқыту процесінде баланың дамуын басқарудың жалпы
заңдылықтарын танып-біледі.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы әр жас шамалық кезең-нің
ерекшеліктерін зерттей, ғылыми мәліметтер мен практикалық тәжірибені
қорытып талдай отырып, дене тәрбиесі міндеттерін анықтайды, олардың мәнін,
неғүрлым тиімді құралдары мен әдістерін, дене тәрбиесінің бүкіл процесін
ұйымдастырудың мақсатқа сай формаларын ашып көрсетеді.
Өз қимыл-қозғалысын жақсы меңгеретін дене жаттықтыруды сүйетін, оны
айнала қоршаған ортадан өз бетімен бағдар таба білетін, мектепте оқуға және
одан кейінгі жылдардағы белсенді творчестволық қызметке қабілетті, дені
сау, шымыр, шыныққан, шат-шадыман, ынталы баланы қалыптастыру — жан-жақты
даму негізі ретіндегі дене тәрбиелеудің айрықша мәнін айқындайтын мақызды
міндет болып табылады.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы ғылыми зерттеулердің негізінде сәби
жастағы және мектеп жасына дейінгі балалардың психикалық-физиологиялық
ерекшеліктерін: организмнің жұмысқа қабілеттілік мүмкіндіктерін, жүре пайда
болатын ынта мен қажеттіліктерін, көрнекілік-әрекеттік, көрнекі-лік-
бейнелік және логикалық ойлау формаларын, іс-әрекеттің басым түрінің
өзіндік ерекшелігін ескеріп отырады. Осыған сәйкес балалар дене тәрбиесінің
теориясы дене тәрбиесін ұйымдастырудың барлық формаларының мазмүнын құруға
және оны іске асырудың тиімді педагогикалық жағдайларын жасауға бағыт
береді.
Балалар дене тәрбиесі теориясы баланың әр жас кезеңінің ықтимал
мүмкіндіктерінің заңдылықтарын танып-біле және ескере отырып дене
тәрбиесінің бүкіл тәрбиелік-білім беру комплексі (қимыл-қозғалыс жасай білу
және дағдылар, дене қасиеттері, кейбір элементарлық білім) ғылыми
негізделген программасының талаптары перспективалы қарастырады. Мұны игеру
балалардың дене әзірлігін мектепке баруға қажетті дең-гейде қамтамасыз
етеді.
Дене тәрбиесі жан-жақты коммунистік тәрбие берудің маңызды компоненті
болуымен бірге өз процесінде ақыл-ойлық адамгершілік, эстетикалық және
еңбек тэрбиесінің міндеттерін комплексті түрде жүзеге асырады.
Балалардың дене тәрбиесін ұйымдастырудың барлық формаларында (сабақ,
қозғалыс ойындары, балалардың өзіндік әрекеттері және т.б.) тәрбиешінің
назары ақылға сала ойлайтын, эмоциялы, өз жас шамасының мүмкіндігіне қарай
саналы әрекет ететін, қозғалыс дағдыларын меңгеріп отыратын, айналаны
бағдарлай білетін, өзіне берілген тапсырмалардың мәнін түсінетін, кездескен
қиыншылықтарды жеңуді үйреніп отыратын, тәрбиешінің ыждаһатты, тілектесті
басшылығымен өз іс-әрекетінде творчестволық ізденіске деген талпыныс
көрсетіп отыратын бала тәрбиелеп шығуға бағытталады.
Балалар дене тәрбиесінің теориясы бала денесін тәрбиелеудің сан алуан
жақтарын, әсіресе оның қозғалыс дағдыларын қалыптастыруды қамтитын
зерттеулер арңылы алынған жақа білімдермен дамылсыз дамып, байып отырады.
2.Дене тәрбиесі теориясының басқа ғылымдармен байланысы
Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясы
мамандандырылған ғылыми пәндердің тұтас комплексімен байланысты. Олардың
біреулері гуманитарлық сипатта болады (дене тәрбиесінің жалпы теориясы,
жалпы педагогика, мектепке дейінгі педагогика, дене тәрбиесі мен спорт
психологиясы, спорттың жеке түрлерінің теориясы мен методикасы, физкультура
тарихы және ұйымдастыру, физкультура социологиясы), физкультураның дамуы
мен ұйымдастырылуының әлеуметтік заңдылықтарын, дене жаттығуларының адам
(бала) психикасына әсерін, сондай-ақ педагогикалық әсер ету құралдарын,
формалар мен әдістерін қолдану заңдарын зерттейді. Басқа ғылымдар —
биологиялық және шектес жаратылыс ғалымы пәндері (дене жаттығуларының
физиологиясы мен биохимиясы, динамикалық анатомия, биохимия, медицина,
педиатрия, дене жаттығулары гигиенасы, дәрігерлік-физкультуралық бақылау,
емдеу физкультурасы) адамның (баланың) биологиялық даму процесін, оның жас
өзгерісінің заңдылықтарын, дене жаттығуларының, сондай-ақ сыртқы ортаның
түрлі әсерлерінен болып жататын өзгерістерін зерттейді, бұған қоса адамның
(баланың) қозғалыстарында көрініс беретін физикалық және биологиялық
заңдарды зерттейді.
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесі теориясының табиғи-
ғылымдық негізін ғылыми пәндер комплексі құрайды, олардың міндеттері
баланың биологиялық даму процестерін зерттеу болып табылады.
Ғылыми білімдердің бұл комплексі орыстың ұлы физиологтары И. М.
Сеченовтың, И. П. Павловтың, В. М. Бехтеревтің және олардың ізбасарларының
ілімі негізінде құрылды.
Организм мен ортаның бірлігі туралы. Адам дүниеге келген сәттен оның
сыртқы ортамен өзара әрекеттесуі басталады, бейімделу, тепе-теңдігін сақтау
қабілеті пайда болады. И. П. Павлов осы тепе-теңдікті өмірдің негізгі заңы
ретінде қарастырды.
Индивидуалдық бейімделу түрлері өте көп. Олар табиғи өмір жағдайында
пайда болады және оларды адам арнайы, әдейі жасауы мүмкін.
Адам организмінің қызмет ету мүмкіндігінің артуы немесе кеңеюі дене
тәрбиесі процесінде ерекше мақызды болып табылады.
Баланың дене тәрбиесі белгілі бір ғылыми негілделген режиммен,
организмді шынықтырумен, қозғалыс дағдыларын қалыптастырумен байланысты
екені белгілі. Шынықтыратын процедуралармен (салқын сумен ысқылану, шайыну
т. б.) үйлестірілген ертеңгі гимнастикамен жүйелі айналысу, физкультура
сабақтары, ойындар, ауаның, судың температурасы төмен жағдайдағы спорттық
жаттығулар — осының бәрі организмнің сыртқы орта өзгерістеріне төзімділігін
арттырады, нерв жүйесі, жүрек және өкпе жұмысын, бұлшық еттерінің жұмыс
қабілетін жақсартады, жағымды эмоциялар тудырады.
Шынығу және дене жаттықтыру адам (бала) организмінің қызмет ету
мүмкіндіктерінің кеңеюіне көмек ететіні түсінікті бола түседі. Осының
барысында шыныққандық және белгілі мөлшерде жаттыққандық әркімнің өзгеріп
отыратын сыртқы ортаға индивидуалды бейімделуін көрсететін болады.
Адам организмінің қоршаған ортаға бейімделуінде адам миының, жоғары
нерв жүйесінің қызметінің дамуы үшін жетекші мәні бар және оған себепші
болатын әлеуметтік ортаны ерекше бөліп көрсеткен жөн.
Баланың айнала қоршаған әлеуметтік ортаға индивидуалды бейімделуіне әр
түрлі дағдылар, пайда бола бастаған әдеттер, қалыптасқан тіршілік режимі
және айнала қоршаған өмір талаптарына саналы қарым-қатынасқа негізделген
барлық мінез-құлық тәртібі жатқызылуы мүмкін.
Сондай-ақ қозғалыс қызметтерінің қалпына келуі (аяқ-қол
зақымданғанда), жұқпалы аурудан кейінгі иммунитет, оқуға және қоғамдың
өмірге мылқаулардың, соқырлардың, соқырмыл қаулардың бейімделуі де
индивидуалды бейімделудің көрініс беруі болып табылады.
И. П. Павлов еңбектерінде: ... жоғары сатыдағы, сол сияқты төменгі
сатыдағы организмдердің аса зор күрделілігі осы күрделілікті құрайтын
нәрсенің бәрі нәзік және дәлме-дәл байланыста, өзара және айналадағы
жағдайлармен тең жағдайда болып тұратын кезге дейін ғана тұтас күйде өмір
сүреді деп атап көрсетті.
Шартты рефлекторлы уақытша байланыстар және динамикалық
стереотиптердің құрылуы туралы. И. П. Павловтың және оның ізбасарларының
жоғары нерв қызметін зерттеулері дене тәрбиесі практикасында пайдаланылатын
шаралар жүйесін және оның организмде пайда болатын күрделі процестерге
әсері мен оның қызметінің қайта түзілуін дұрыс талдауға мүмкіндік береді.
Адамның (баланың) барлық іс-әрекеті дене тәрбиесі процесінде
(гимнастика, ойындар т. б.) жоғары нерв қызметіне тәуелді болады.
Элементарлық қозғалыс және түптеп келгенде күрделі спорттық дағдыларды
меңгеру үлкен ми сықарлары қыртысының ңызметінің жақа жүйесі құрылуымен
анықталады.
Баланың нерв жүйесінің индивидуалды ерекшеліктері туралы. Сәби жастағы
және мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесін толық жүзеге асыру
үшін баланың орталық нерв жүйесі дамуының педагогикалық ықпалды іріктеуді
және бүкіл оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруды анықтайтын жас шамалық
заңдылықтарын зерттеу мен есепке алып отырудың ерекше мәні бар.
Балалардың дамуы мен тәрбиеленуі заңдылықтарын зерттеп жүрген совет
ғалымдары баланың дүниеге нерв жүйесінің туа біткен нышандарымен және
ерекшеліктерімен келетінін анықтады. Дегенмен, олар баланың психикалық
дамуының органикалық алғы шарттары ғана болғандықтан бұл дамудың сипаты мен
деңгейін алдын ала анықтамайды. Сондай-ақ әр баланың оның нервтік-
психикалық дамуының сенімді негізін құрайтын зор потенциалды
психофизиологиялық мүмкіндіктері болады (А. В. Запорожец). Сөйтіп, бір
жағынан органикалық алғы шарттарды, екінші жағынан потенциалды
мүмкіндіктерді ескере отырып, мейлінше жақсы педогогикалық жағдайлар туғызу
қажет, бұл жағдайлар, ең алдымен, мақсатты бағыттағы тәрбие және оқу
жағдайында баланың организмі мен психикасына тікелей әсер етуге мүмкіндік
беретін дұрыс ұйымдастырылған дене тәрбиесі процесін көздейді. Баланың нерв
жүйесінің туа пайда болған ерекшеліктерін және сыртқы әсерлердің оның
қалыптасуындағы жетекші ролін ескере отырып, режимді дұрыс ұйымдастыруды
және оны бұлжытпай орындауды қамтамасыз етудің (ұйқының қаның болуы,
сабақтардың мөлшері, белсенді қозғалыс іс-әрекеттері, таза ауада жүруге
бекітілген уақыт) мақызы зор. Эмоциялық жағымды жағдайдың — балалардың және
ересектердің балалармен оз-ара қарым-қатынастарының бір қалыпты, ұстамды,
достық ықыласты болуының айрықша мәні бар.
Н. И. Красногорский: Тәрбиеші мен мұғалім үшін өз тор-
биеленушілерінің жоғары нерв ңызметінің типтерін белгілеіі алуының мақызы
үлкен; ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz