Нарықтық экономика жағдайында басқарудың экономикалық мәні

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

1. Өндірісті дамытуда оперативті басқаруды (ОБ) ұйымдастыру

2 Өндірісті оперативті басқару қызметінің ерекшеліктері

3. Өндірісті оперативті басқаруды ұйымдастыру.

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Нарықтық экономика жағдайында елімізде кез келген өндірістің әлеуметтік - экономикалық тиімділігін жоғарылатуға мүмкіндік беретін басқарудың қазіргі кездегі түрлері мен әдістерін тәжірибеде пайдалану мәселелері ерекше мәнге ие болып отыр.

Қазіргі кезде меншік түрі әр түрлі кәсіпорындарда нарықтық қатынастардың дамуы мен кәсіпкерлікті ынталандыруға бағытталған ұйымдық құрылымдарды басқару әдістері мен түрлерін қайта өзгерту көбінесе тиімсіз және қойылған мақсаттарға жеткізбей отыр. Мұның негізгі себептерінің бірі - елімізде жүргізіліп отырған реформаларды нарықтық экономиканың күрделі мәселелерін жоғары кәсіптік деңгейде, дәстүрлі емес жолмен шешуге қабілеті бар қажетті басқарушылардың аздығы. Бұл мәселелрді шешу үшін басқару мен жұмыс істеудің тиянақты жүйесі керек. Тиімсіздігі белгілі қазіргі басқару жүйесі айтарлықтай өзгерістерге ұшырап отырған жоқ. Себебі өнеркәсіптегі әр түрлі деңгейдегі басшылар оперативті басқару туралы жетерліктей біле бермейді, көбісінің техникалық білімдері бар болғандықтан, басқару жүйесін техниканы дамытуға бағыттай береді. Сондықтан басшылардың көбісі әлеуметтік және мәдени мәселелерге, әлеуметтік - экономикалық жағдайға, жоспарлау мен ұйымдастыруға немқұрайлы қарайды. Сол себептен басқарудың мақсаттарын, міндеттерін, әдістері мен құралдарын кеңінен қолданып, қатаң бақылауда ұстау қажет. Бұл өндірісті дамытуда басқаруды, өндірісті оперативтік басқару қызметтерін тиімді жүзеге асыруға көмектеседі.

Сонымен бұл жұмыста біз нарықтық экономика жағдайында басқарудың мәнімен типтерін, басқарудың экономикалық әдістері мен құралдарын, және оперативті басқаруды ұйымдастыру мәселелерін қарастырамыз.

1. Өндірісті дамытуда оперативті басқаруды (ОБ) ұйымдастыру

Фирмада өндірісті дамыту басқаруды өндіріс процестерінің тиімділігі жоғарлату, еңбек өнімділігін арттыру, өнім сапасын жақсарту мақсатында өндіріс процесін реттеу болып табылады.

Өндірісті басқарудың негізгі мақсаты жоғарыдан басқару есебінен өндірістік бөлімшелердің рационалды қызмет етуінде. Мақсат өндірісті басқарудың кезкелген қызметін қамтиды және міндеттің дұрыс қойылуын, стратегия таңдауды және оларды шешеім тактикасын анықтайды.

Шешім қабылдау кезінде пайда болатын жағдай келесі элементерден қалыптасады:

стретегия немесе жоспар.
Обьективті жағдай.
Сол обьективті жағдайды кезінде таңдалған стратегияның нәтижесі.
Болжам
Шешім қабылдау критериясы.

Егерде қойылған мақсаттарға жету әдістерінің арасынында таңдау болмаса, онда шешім қабылдау проблемасы болмайды. Олардың ішінен варианттарды жасау мен ең тиімдісін таңдау белгілі бір шығындарды талап етеді.

Шешілуі өндіру өндірісті оперативті басқару мен реттеумен байланысты ағымдық функцияны сипаттайды, яғни бұл өндірістік қызметті басқарушының басты міндеті болып табылады. Ағымдық ретту қабылданған шешімді енгізуде қойылған мақсатқа қандай көлемде жетуге болатындығын қамтамсыз ететін бағалауға көмектеседі.

Шешімнің өзгеруі стратегияның өзгеруіне әкеледі, ол мұнда «стратегия» термині - енгізуге жататын шешімдердің мазмұны болып табылады. «Тактика» термині шешімдерді ендірудің әдістерімен құралдар қатнасын сипаттайды.

Өндірістің тиімділігіне әсер ететін шешім стратегияға, ал нәтижеге әсер ететін шешім - тактикаға жатады.

Өндірісті басқарудағы жасалатын стратегияларды жататындар:

тауарды немесе қызметті қалай, қашан және қайда өндіру керектігі туралы шешімдерді өңдеу;
өндіріс процесін таңдау - мамандандырылған өндіріс немесе жинақтау конвейері;
кәсіпорын өндірісінің қуат көлемін анықтау;
тік интеграция деңгейі;
жұмысшылардың еңбегін ұйымдастыру, еңбектің мамандану деңгейі және квалификация дейгейі;
өндірістің технологиялық деңгейі;
материялды - техникалық қорлардың жағдайымен деңгейі;
кәсіпорынның орналасу жері.

Өндірісті басқаруда ең тиімді стратегия болып келесілер саналады:

шығарылатын өнімнің қарапайымдылығы;
партия көлемінің аздығы;
бөлшекті бұйымның жиі жеткізіліп берілуі;
өндірістік қорларды төмендету;
қағаз жұмыстарының көлемін қысқарту;
жұмыстың әртүрлілігін төмендету.

Фирма үшін жасалынатын мақсаттар шеңберіне кәсіпорынмен әр бір жеке өндірістік бөлімшелер үшін нақты міндеттердің қойылуы қамтылады. Мұндай міндеттер келесі түрі анықталуы мүмкін:

өндіріске жаңа, әрі жетілдірілген бұйымдарды әрдайым енгізу;
өндірістің бірлік өніміне кететін барлық шығындардың түрлеріне жүйелік қысқарту;
шығарылатын өнімге бағаның төмендеуі кезінде бұйымның сапасымен тұтынушылық сипатын жоғарлату.

Мақсаттар мен міндеттерді жасау кәсіпорынның қазіргі жағдайын талдауға негізделуі керек. Осы кезде фирманың және оның жеке шаруашылық бөлімшелерінің талдалыу жүргізіледі. Бұл уақытта сәйкес бағдарламаның іс - әрекеттерімен жоспарларының нақты орындаушысы туралы сұрақ қарастырылады.

Басқару жүйесіне келесілер әсер ететінін ескру қажет:

өндіріс процесі, жабдықтау, өткізу және т. б. жағдайының сипаты:
өндірістің материялдық жағы және өндіріске жұмысшылардың қатысу сипаты;
өндірістің жеке факторларымен параметірлері: өнім сапасы, шығындар және т. б.

Өндірісті басқаруға негізгі талаптар - бұл оның жаңа өндірістік - технологиялық цикл жағдайына бейімделуі, дәлірек айтар болсақ;

икемді және қор сиымдылық өндіріске;
шешімнің тез қабылдануы;
өндірісте адам факторының үлкен ролі;
өнім сапасын жақсарту;
өндірістік шығындарды қысқарту;
өндірістік алаңдарды тиімді қолдану;
қызмет көрсету ортасы мен өндірілетін өнімнің өсуі;

Өндіріс сферасындағы қызмет басқаруда маңызды мақсаттың бірі - өндірістің тиімділігін жоғарлату, бұл келесідей фактроларға негізделеді: инвистиция рентабелдігінің жоғарлауы; еңбек өнімділігінің өсімен сапаны жоғарлауы және өнімнің бәсеке қабілетілігі.

Өндірістің басқарудың спекцификасы нарықтық жағдаймен анықталады, олар келесідей факторлармен сипатталады:

тауардың өмірлік цикылының қысқаруы, олардың көлемін қысқарту арқылы шығарылатын өнімнің номенклатурасын кеңейту;
сапа деңгейіне талптың жоғарлау.

Нарықта қалыптасқан жаңа жағдайлар қарапайым және икемді басқару жүйесінің құрылуын талап етті. Қазіргі басқару заманғы жүйесі келесі ерекшеліктермен сипаталады:

аз санды шығын бөлімшелердің бар болуы, бірақ жоғарғы маманданған қызметкерлер мен;
басқару деңгейінің шағын санымен;
мамандардың тобына негізделген ұйымдық құрылымның құрылуы;
тұтынушылардың сұранысына бйімделген графиктермен өндірістік бағдарламаладың құрылуы;
фирма қоймасында минималды қорлвр көлемінің болуы;
еңбек өнімділігінің жоғары деңгейі және шығындардың төмендеуі;
шығарылатын өнімінің сапасының жоғарғы деңгейі.

Өндірісті басқаруда тиімді ұйымдық құрылымын құру қағидасы келесілерге әкеледі:

құрылымдық бөлімшелердің тауарға, нарыққа немесе тұтынушыларға бейімделеді;
ұйымдық құрылымның негізін мамандар тобы құрайды.
әр бір жұмысшының соңғы нәтижеге жауапкершілігі.

Фирманың бәсеке қабілеттілігінің жоғарғы деңгейіне жетудің маңызды факторы ірі өнеркәсіптік компаниялардың шеңберіндегі өндірістік концентрация болып табылады. Олардың басқарудың күрделі ұйымдық ұйымдық құрылы мен басқарудың жаңашыл технологиялық құралдары сәйкстендіріледі. Фирманың бәсеке қабілеттілік деңгейі өндірістегі өнімнің жаңа түрлеріның дамуы және тұтынушылардағы жаңа қажеттіліктердің пайда болуы секілді факторлармен де анықталады.

Өндірісті оперативті басқаруды жетілдіру келесіні ұсынады:

фирма қызметінің ұзақ мерзімді преспективасына бейімделу;
фундаментальды зерттеулердің жүргізлуі;
өндірістің диверсификациясы;
иновациялық қызмет;
персоналды өнерлік белсенділігін максималды қолдану.

2 Өндірісті оперативті басқару қызметінің ерекшеліктері

Өндірісті оперативті басқару - кәсіпорынның барлық қызметін басқарудың рационалды ұймдастыруының негізгі элемент. Ол өндірісті ұйымдастырудың барлық жақтарын біріктіреді және қамтиды. Бұлсыз кәсіпорын қызметі тиімді болып табылмайды.

Өндірісті оперативті басқарудың мақсаты - өндірістік процестің тиімді жүзеге асырылуын қамтамсыз ету. Ол келесілерді қамтиды;

бір уақытта дайындалатын өнімнің партиясын анықтау;
өнімді дайындау процесінің орындалуы орны мен уақытын оперативті жоспарлау;
өндірістік процестердегі құрал - жабдықтар мен жұмыстың оптималды жүктелуін қамтамсыз ету;
материялдарға тапсырыстарды орналастыру.

Өндірісті оперативті басқарудың маңызды қызметінің ерекшеліктері:

барлық өндірістік құрылымның қызметіне кооррдинация мен бақылау;
тапсырыстарды дайындау барлық қажетті құжаттамаларды дайындау мен бөлуді қамтиды;
күнтізбелік жоспарлау - әрбір тапсырманың дайындалуы мен орындалуының мерзімін бекіту;
өндірістік процесті ұйымдастыру;
өндіріс шығындарын бақылау - тапсырылған бұйымды құрастыру, жоспарлау және дайындау немесе жинаумен байланысты өндірістік шығындарды қысқарту мен бақылауды талдау;
қорларды бақылау мен реттеу - өндірісті қажетті материалдармен қамтамасыз ету.

Өндірісті оперативті басқарудың маңызды принциптері болып келесілер табылады:

Дайындалатын өнім түрінде емес, өндірістің басқару сызбасында өндірістің типін анықтау;
Басқаруды ұйымдастыратын сызбаны анықтайтын негізгі белгілер - көп бөлшекті бұйым. Дайындалатын бұйымның бөлшек көлемінің жоғары болғаны өндірісті оперативті басқаруды жүзеге асырумен байланысты шығындарға әсер етеді;
өндірісті оперативті басқару жүйесінің күрделілігі жинақтау желілерінің көлеміне тікелей пропорционалды;
өндірісті оперативті басқарудың күрделі жүйесінің кәсіпорын көлемінен немесе өндірістік бөлімшеден тәуелсіздік деңгейі;
бастапқы құжаттарды дайындау кезінде тұрақты және ауыспалы шығындарды бөлу. Тұрақты шығындарды (немесе олардың үлесін) тапсырыстың қайталануы қолдануға болады.
оперативтік басқару ескертушілік сипатты көрсетеді.

3. Өндірісті оперативті басқаруды ұйымдастыру.

Өндірісті оперативті басқару бойынша жұмыстарды ұйымдастыру кәсіпорын көлемімен өндірістік құрылымына байланысты.

Ірі фирмада немесе өндірістік бөлімде өндірісті оперативті басқару бөлімі құрылады, онда келесідей топтар немесе секторлар қамтылады:

еркін күнтізбелік жоспар;
орталықтандырылған басқару;
тапсырыстарды дайындау;
транспортировка;
аяқталмаған өндіріс;
жүктеу.

Өндірісті оперативті басқару бөлімі өндірістік цехтармен өткізу бөлімдері арасында байланыстар мен координацияны жүзеге асырады және ол цехтерге келіп түсетін ақпараттың қайнар көзі болып табылады.

Өндірісті оперативті басқару бөлімінің қызметіне төмендегілер кіреді:

өндірістік тапсырмаларды алу;
өндірісті жоспарлау;
тапсырыстардың және күнтізбелік жоспарлардың көшірмесін көбейту;
бақылау картотекасын енгізу;
оперативтік бақылау;
өнімдерді жүктеу;
оперативті есеп.

Енді осы қызметтерді толығырақ қарастырайық.

Өндірістік тапсырыстарды алу - өндірісті оперативтік басқару бөлімінің бастапқы кезеңдегі жұмыстары. Өндірістік тапсырманы құрудың түрі мен тәртібі кәсіпорынның өндіріс типіне байланысты.

Өндірістік тапсырмалар келесі формада болады:

өтініш, келісім шарт немесе тапсырыс - жеке тапсырыстар негізінде жұмыс істейтін кәсіпорындарда қолданылады. Оларда әдетте белгілі бір өнім көлемінің белгілі бір мерзімде жеткізіліп берілуі қарастырылады.
күнтізбелік жоспар - бұл сериялық немесе массалық өндірісі бар кәсіпорындарда қолданылады. Мұндай тапсырмаларда сол айдағы өндіріс көлемі бекітіледі.

Өндірістік тапсырыстың негізгі реквизиттері:

тапсырыс берушінің атауы, оның менен жайы;
форма нөмірі (форма № 101 - 10 т) ;
бұйым индексі;
тапсырма уақыты;
көлемі;
жеткізілу орны;
жөнелту;
тапсырыс берушіден алынған тапсырма нөмірі (21230), күні (10. V) ;
келісім шарт № (S - 2301) ;
келісім шарты;
қосымша техникалық мәліметтер;
техникалық өңдеу;
тапсырыс берушінің күнтізбелі жоспары (мерзімі, көлемі) ;
дайындаудың күнтізбелі жоспары;

Бақылау картотекасын енгізу, мұнда барлық тапсырыстар бөлшектердің тәртіп номері бойынша тіркеледі. Картотека тапсырыстың жағдайын анықтауға көмектеседі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.