Бірікен ұлттар ұйымының жүйесі

Жоспар
Кіріспе

Тақырып 1. Бірікен Ұлттар Ұйымы;
Тақырып 2. «Әлеуметтік сипаттағы үкіметаралық әмбебап ұйымы.
Тақырып 3. Мәдениет және гуманитарлық сипаттағы үкіметаралық әмбебап ұйымы.
Тақырып 4. Экономикалық және әлеуметтік сипаттағы үкіметаралық ұйымы.
Тақырып 5. Еуропадағы қауіпсіздік және одақтастық ұйымы;
Тақырып 6. Еуропалық Одақ
Тақырып 7. Саяси және эканомикалық Еуроплық ұйым, Еуропалық Кеңес, ЕАСТ, Бенилюкс, ЕБРР.
Тақырып 8. Солтүстік Атлантикалық ұйым келісімдері. НАТО
Тақырып 11. Халықаралық эканомикалық әлеуметтік ұйымдар.
Тақырып 12. Экономикалық және саяси ұйымдар континенті (ОАГ, КАРИКОМ, Андық топ, ОАЕ,
ОИК, ЛАК, АСЕАН, АНЗЮС, ПАКТ, КЮТО).

Бейбітшілік күштер Біріккен Ұлттар Ұйымын бейбітшілікті және халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің пәрменді органына айналдыруға, оның саяси рөлі мен беделін арттыруға орасан зор маңыз беріп отырады. Біріккен Ұлттар Ұйымының құрамы айтарлықтай өзгеріске ұшырады. Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше мемлекеттердің саны 1945 жылы 51-ден 1988 жылы 159-ға дейін өсті. Біріккен Ұлттар Ұйымы мүшелерінің 2/3-нен астамы - дамушы елдер. Мұның өзі империалистік мемлекеттердің позицияларын әлсіретті.
Азаттық алған елдер халықаралық аса маңызды мәселелерді шешуге өз үлесін қосып келеді. Көп мәселелер жөнінен олар КСРО-мен және басқа да социалистік елдермен бірге болып отыр.
Кеңес Одағы Біріккен Ұлттар Ұйымының мінбесінен «қырғи қабақ соғысты» жоюды және халықаралық ынтымақтасуды дамытуды көздейтін нақты және айқыі; бағдарлама ұсынады. Біріккен Ұлттар Ұйымы бейбіт қатар өмір сүру принципін мақұлдаған қарар қабылдап, ядролық соғысты адамзатқа қарсы қылмыс деп жариялады. Бұл бейбітшілікті жақтаушылардың моральдық ірі жеңісі болды. Жер шарының көптеген аудандарын ядросыз аймаққа айналдыру туралы ұсыныс кеңінен танымал болды.
КСРО-ның бастамасы бойынша Бас Ассамблеяның халықаралық қатынастарда күш қолданбау және ядролық қаруды қолдануға мәңгілік тыйым салу туралы Қарар қабылдауының зор мәні бар.
Біріккен Ұлттар Ұйымына КСРО отарлық езгінің барлық түрлері мен көріністерін толық жою туралы мәселені бірінші болып қолғандығы белгілі. Кеңес Одағының бастамасы бойынша Бас Ассамблея отар елдер мен халықтарға тәуелсіздік беру туралы декларация, ал кейін келе мемлекеттердің ішкі істеріне араласуға жол бермеу туралы декларация қабылдады.
Империалистік күштер КСРО-ның және басқа да бейбітшіл мемлекеттердің Біріккен Ұлттар Ұйымындағы позициясын әлсіретуге, оның достыққа ұмтылу рөлін әлсіретуге тырысып келген еді және әлі де ол бойынша істерді атқаруда. Біріккен Ұлттар Ұйымын және оның Жарғысын қорғап отыратын Кеңес Одағының, басқа социалистік елдердің жүргізіп келе жатқан мызғымас бағытының арқасында бұл әрекеттер күйрегендігі белгілі. Халық бұқарасы - бейбіт жолындағы күрестегі қуатты күш. Қазіргі жағдайда халық бұқарасының халықаралық қалың жұртшылықтың бейбіт жолындағы күрестегі рөлі едәуір күшейе түсті. Көптеген елдерде соғысқа қарсы ұйымдар мен қозғалыстар пайда болды. Бүкіл дүниежүзілік Бейбітшілік Кеңесінің және басқа қоғамдық ұйымдардың бастамасы бойынша бейбітшілік, халықтардың қауіпсіздігі және халықаралық ынтымақтастық жолында бірқатар ірі халықаралық конференциялар мен конгрестер өткізіледі.
1986 жылы қазанда Копенгагенде (Дания) Халықаралық бейбітшілік жылына арналған бейбітшілік күштердің бүкіл дүниежүзілік кеңесі болып өтті. «Бейбітшілікті және адамзаттың болашағын сақтайық» деген ұранмен өткен бұл форумның жұмысына 136 елден 2,5 мыңға жуық делегаттар - соғысқа қарсы толып жатқан қозғалыстардың, саяси партиялар мен қоғамдық ұйымдардың өкілдері қатысты. Кең көлемде жүргізілген ашық пікірталас жер бетінде ядролық
жанталаса қарулануды тоқтатуды, оның ғарышқа шығуына жол бермеуді талап еткен «Копенгаген ұранын» қабылдаумен аяқталды.
Демократияшыл жастар мен студенттердің арасында антиимпериалистік ынтымақтастық, бейбІтшілік пен достық ұрандарымен өткен халықаралық фестивальдар кеңінен танымал болды.
1985 жылдың жазында Мәскеуде 157 елден 20 мыңнан астам өкілдері қатысқан XII Бүкіл дүниежүзілік жастар мен студенттер фестивалінің өткізілуі жұртшылықтың жаппай назарын аударды.
Бейбітшілікті жақтаушылардың ұйымдары орташа қашықтықтағы Америка ядролық ракеталарын бірсыпыра НАТО мүшелері мемлекеттердің аумағына орналастыруға қарсы шықты, Құрама Штаттардың милитаристік бағдарламаларын, олардың жанталаса қарулануды ғарышқа көшіру ниетін айыптады. Бейбітшілік жолындағы күрескерлер КСРО-ның соғыс қаупін әлсіретуге бағытталған күш-жігерін белсене қолдап, бейбітшілік жолында бұқаралық жорықтар өткізуде. Бейбітшілік пен халықтар арасындағы ынтымақтастықты нығайту ісіне елеулі үлес қосқан бейбітшілік жолындағы ондаған аса көрнекті күрескерлер ең жоғарғы әрі құрметті марапат - «Халықтар арасындағы бейбітшілікті нығайтқаны үшін» Халықаралық; Лениндік сыйлықпен марапатталды.
Бейбітшілік жолында күрестің алдыңғы қатарында коммунистер келеді. Коммунистер үшін бейбітшілік жолындағы күрестен асқан кезек күттірмейтін, бірінші дәрежелі міндет жоқ екенін өздерінің тәжірибелік қызметімен дәлелдеп береді.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Бөлім 1. Бірікен Ұлттар Ұйымының жүйесі
Глоссарий:
Халықаралық ұйымдар:
1. Азия Даму Банкi (АДБАDВ)
2. Дүниежүзiлiк денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰWНО)
3. Дүниежүзiлiк санаткерлiк меншiк ұйымы
4. Дүниежүзiлiк почта одағы
5. Дүниежүзiлiк туристiк ұйым
6. Дүниежүзiлiк Тағы Табиғат Қоры (WWҒ)
7. Ғаламдық экологиялық қор (FЭҚGЕF)
8. БҰҰ Балалар қоры (ЮНИСЕФUNIСЕҒ)
9. Еуропа Қайта құру және Даму Банкi (ЕҚДБЕВRD)
10. Еуропа Комиссиясы (ЕКЕС)
11. Еуропа Одағы (ЕОЕU)
12. Ислам даму банкi (ИДБIDВ)
13. Атом энергиясы жөнiндегi халықаралық агенттiк (АЭХАIАЕА)
14. Халықаралық Қайта құру және Даму Банкi (ХҚДБIВRD))
15. Инвестицияларды кепiлдендiру жөнiндегi көптарапты агенттiк
(ИККАМIGА)
16. Халықаралық даму ассоциациясы (ХДАIDА)
17. Жаңа Тәуелсiз Мемлекеттердiң ғалымдарымен ынтымақтастықты дамыту
жөнiндегi халықаралық ассоциация (INТАS)
18. Халықаралық еңбек ұйымы (ХЕҰILО)
19. Халықаралық азаматтық қорғаныс ұйымы (ХАҚҰ)
20. Стандарттау жөнiндегi халықаралық ұйым (ISО)
21. Заңдық метрология жөнiндегi халықаралық ұйым
22. Халықаралық полиция (ИНТЕРПОЛ)
23. Халықаралық көрмелер бюросы
24. Халықаралық мейiрбандық корпусы "Меrсу Corps International"
25. Халықаралық армия спорты одағы
26. Халықаралық электробайланыс одағы
27. Халықаралық статистика институты
28. Халықаралық Қаржы Корпорациясы (ХҚКIFС)
29. Халықаралық Қызыл Крест федерациясы (IFRС)
30. Ауыл шаруашылығын дамытудың халықаралық қоры (IFАD)
31. Ислам Конференциясы Ұйымы (ОIК)
32. Мәдениет және бiлiм саласындағы ынтымақтастық жөнiндегi ұйым
(ЮНЕСКОUNЕSСО)
33. Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Хатшылығы (БҰҰUN)
34. БҰҰ азық-түлiк және ауыл шаруашылығы жөнiндегi ұйымы (ФАОҒАО)
35. Еуропадағы қауiпсiздiк және ынтымақтастық жөнiндегi ұйым
(ЕҚЫҰОSСЕ)
36. Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰОЕСD)
37. Халықаралық эпизоотикалық бюро
39. БҰҰ-ның ерiктiлерi бағдарламасы (БҰҰЕБUNV)
40. БҰҰ-ның ЖҚТБ жөнiндегi Бағдарламасы (БҰҰЖҚТБUNАIDS)
41. БҰҰ-ның Даму бағдарламасы (БҰҰ ДБUNDР)
42. ТМД елдерiне арналған Еуропа Одағының Техникалық Көмек
Бағдарламасы - ТАСИС (ТАСIS) Бағдарламасы
43. Орталық Азия экономикасы үшiн арнайы бағдарлама (ОАЭАБSРЕСА)
44. БҰҰ-ның босқындар iсi жөнiндегi Жоғарғы Комиссары Басқармасы (БҰҰ
ЖКББUNНСR)
45. БҰҰ-ның есiрткiнi бақылау және қылмыстың алдын алу жөнiндегi
басқармасы (ЕБҚАБUNDСР)
46. БҰҰ-ның Халық қоныстануы саласындағы қызметке арналған қоры
(ЮНФПАUNFРА)
47. Орталық Азия менеджменттi дамыту қоры
48. Азия және Тынық мұхит аймағы елдерiне арналған экономикалық және
әлеуметтiк комиссия (АТАЕЭӘКЕSСАР)

Тақырып 1. Бірікен Ұлттар Ұйымы;
Дәріс мақсаты: БҰҰ принциптері, Бас ассамблея, БҰҰ мүшелігі
туралы түсінік беру.
Студенттердің ой өрісін, танымын кеңейту және саралау, сараптау
қабілеттерін жетілдіру.
Тақырып қарастырылатын сұрақтар:
1. Бірікен Ұлттар Ұйымы

2. БҰҰ принциптері

3. Бас ассамблея

4. БҰҰ мүшелігі

Тақырыпқа қысқаша сипаттама (тезисы):
Бейбітшілік күштер Біріккен Ұлттар Ұйымын бейбітшілікті және
халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің пәрменді органына айналдыруға,
оның саяси рөлі мен беделін арттыруға орасан зор маңыз беріп отырады.
Біріккен Ұлттар Ұйымының құрамы айтарлықтай өзгеріске ұшырады. Біріккен
Ұлттар Ұйымына мүше мемлекеттердің саны 1945 жылы 51-ден 1988 жылы 159-ға
дейін өсті. Біріккен Ұлттар Ұйымы мүшелерінің 23-нен астамы - дамушы
елдер. Мұның өзі империалистік мемлекеттердің позицияларын әлсіретті.
Азаттық алған елдер халықаралық аса маңызды мәселелерді шешуге өз
үлесін қосып келеді. Көп мәселелер жөнінен олар КСРО-мен және басқа да
социалистік елдермен бірге болып отыр.
Кеңес Одағы Біріккен Ұлттар Ұйымының мінбесінен қырғи қабақ
соғысты жоюды және халықаралық ынтымақтасуды дамытуды көздейтін нақты және
айқыі; бағдарлама ұсынады. Біріккен Ұлттар Ұйымы бейбіт қатар өмір сүру
принципін мақұлдаған қарар қабылдап, ядролық соғысты адамзатқа қарсы қылмыс
деп жариялады. Бұл бейбітшілікті жақтаушылардың моральдық ірі жеңісі болды.
Жер шарының көптеген аудандарын ядросыз аймаққа айналдыру туралы ұсыныс
кеңінен танымал болды.
КСРО-ның бастамасы бойынша Бас Ассамблеяның халықаралық қатынастарда
күш қолданбау және ядролық қаруды қолдануға мәңгілік тыйым салу туралы
Қарар қабылдауының зор мәні бар.
Біріккен Ұлттар Ұйымына КСРО отарлық езгінің барлық түрлері мен
көріністерін толық жою туралы мәселені бірінші болып қолғандығы белгілі.
Кеңес Одағының бастамасы бойынша Бас Ассамблея отар елдер мен халықтарға
тәуелсіздік беру туралы декларация, ал кейін келе мемлекеттердің ішкі
істеріне араласуға жол бермеу туралы декларация қабылдады.
Империалистік күштер КСРО-ның және басқа да бейбітшіл мемлекеттердің
Біріккен Ұлттар Ұйымындағы позициясын әлсіретуге, оның достыққа ұмтылу
рөлін әлсіретуге тырысып келген еді және әлі де ол бойынша істерді
атқаруда. Біріккен Ұлттар Ұйымын және оның Жарғысын қорғап отыратын Кеңес
Одағының, басқа социалистік елдердің жүргізіп келе жатқан мызғымас
бағытының арқасында бұл әрекеттер күйрегендігі белгілі. Халық бұқарасы -
бейбіт жолындағы күрестегі қуатты күш. Қазіргі жағдайда халық бұқарасының
халықаралық қалың жұртшылықтың бейбіт жолындағы күрестегі рөлі едәуір
күшейе түсті. Көптеген елдерде соғысқа қарсы ұйымдар мен қозғалыстар пайда
болды. Бүкіл дүниежүзілік Бейбітшілік Кеңесінің және басқа қоғамдық
ұйымдардың бастамасы бойынша бейбітшілік, халықтардың қауіпсіздігі және
халықаралық ынтымақтастық жолында бірқатар ірі халықаралық конференциялар
мен конгрестер өткізіледі.
1986 жылы қазанда Копенгагенде (Дания) Халықаралық бейбітшілік
жылына арналған бейбітшілік күштердің бүкіл дүниежүзілік кеңесі болып өтті.
Бейбітшілікті және адамзаттың болашағын сақтайық деген ұранмен өткен бұл
форумның жұмысына 136 елден 2,5 мыңға жуық делегаттар - соғысқа қарсы толып
жатқан қозғалыстардың, саяси партиялар мен қоғамдық ұйымдардың өкілдері
қатысты. Кең көлемде жүргізілген ашық пікірталас жер бетінде ядролық
жанталаса қарулануды тоқтатуды, оның ғарышқа шығуына жол бермеуді
талап еткен Копенгаген ұранын қабылдаумен аяқталды.
Демократияшыл жастар мен студенттердің арасында антиимпериалистік
ынтымақтастық, бейбІтшілік пен достық ұрандарымен өткен халықаралық
фестивальдар кеңінен танымал болды.
1985 жылдың жазында Мәскеуде 157 елден 20 мыңнан астам өкілдері
қатысқан XII Бүкіл дүниежүзілік жастар мен студенттер фестивалінің
өткізілуі жұртшылықтың жаппай назарын аударды.
Бейбітшілікті жақтаушылардың ұйымдары орташа қашықтықтағы Америка
ядролық ракеталарын бірсыпыра НАТО мүшелері мемлекеттердің аумағына
орналастыруға қарсы шықты, Құрама Штаттардың милитаристік бағдарламаларын,
олардың жанталаса қарулануды ғарышқа көшіру ниетін айыптады. Бейбітшілік
жолындағы күрескерлер КСРО-ның соғыс қаупін әлсіретуге бағытталған күш-
жігерін белсене қолдап, бейбітшілік жолында бұқаралық жорықтар өткізуде.
Бейбітшілік пен халықтар арасындағы ынтымақтастықты нығайту ісіне елеулі
үлес қосқан бейбітшілік жолындағы ондаған аса көрнекті күрескерлер ең
жоғарғы әрі құрметті марапат - Халықтар арасындағы бейбітшілікті
нығайтқаны үшін Халықаралық; Лениндік сыйлықпен марапатталды.
Бейбітшілік жолында күрестің алдыңғы қатарында коммунистер келеді.
Коммунистер үшін бейбітшілік жолындағы күрестен асқан кезек күттірмейтін,
бірінші дәрежелі міндет жоқ екенін өздерінің тәжірибелік қызметімен
дәлелдеп береді.
Өзін тексеруге арналған тапсырмалар:
1. Бірікен Ұлттар Ұйымы

2. БҰҰ принциптері

3. Бас ассамблея

4. БҰҰ мүшелігі

Әдебиеттер: 1,2,3, 14, 17.

Тақырып 2. Әлеуметтік сипаттағы үкіметаралық әмбебап ұйымы.
Дәріс мақсаты: Халықаралық еңбек ұйымы және бүкіләлемдік денсаулық
сақтау ұйымы; Халықаралық еңбек ұйымы құрылу тарихы туралы
түсінік беру.
Студенттердің ой өрісін, танымын кеңейту және саралау, сараптау
қабілеттерін жетілдіру.
Тақырып қарастырылатын сұрақтар:
1. Әлеуметтік сипаттағы үкіметаралық әмбебап ұйымы.
2. Халықаралық еңбек ұйымы және бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымы;
3. Халықаралық еңбек ұйымы құрылу тарихы
Тақырыпқа қысқаша сипаттама (тезисы):
Халықаралық Еңбек Ұйымыны 1919 жылдың 11 сәуірінде Париж бейбіт
конферененциясында Ұлттар Лигасының автономиялық ұйымы ретінде құрылды. Сол
уақытта оның жарғысы ХІІІ Версаль келісімінің бөлімі ретінде қабылданды.
1946 жылы ХЕҰ БҰҰ мен арнайы келісіммен байланысқан алғаш мекеме статусын
алды.
1969 жылы қйымға Нобель сыйлығы табыс етілген.
Халықаралық Еңбек Ұйымының құрылымы:
✓ Бас конференция.
✓ Әкімшілік кеңес.
✓ Халықаралық еңбек бюросы.
✓ Халықаралық Еңбек Ұйымы Женева қаласында орналасқан.
✓ Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы.
Ұйымның жарғысы 1946 жылы 22 шілде күні БҰҰ ның Экономикалық және
Әлеуметтік Кеңес ұйымдастырған Нью Йорк қаласында шақырған Денсаулық Сақтау
бойынша Халықаралық конференцияда қабылданды. 1948 жылы 7 сәуірде БҰҰ- ның
жарғысына 26 мүше – мемлекеті бекіткен кезде ұйым өз жұмысын бастады. Осы
күн Дүниежүзілік Денсаулық күні ретінде аталып өтіледі.
1947 жылы 15 қарашада БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы ДДСҰ БҰҰ-ның арнайы
мекемесі ретінде қызмет ететінділігі туралы келісімді бекітті.
Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы құрылымы:
Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ассамблеясы.
Атқарушы комитет.
Хатшылық.
Өзін тексеруге арналған тапсырмалар:
1. Әлеуметтік сипаттағы үкіметаралық әмбебап ұйымы?
2. Халықаралық еңбек ұйымы және бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымы?
3. Халықаралық еңбек ұйымы құрылу тарихы?
Әдебиеттер:1,2,3,14,20,21.

Тақырып 3. Мәдениет және гуманитарлық сипаттағы үкіметаралық әмбебап
ұйымы.
Дәріс мақсаты: ЮНЕСКО және Бүкіләлемдік интелектуалды жекеменшік ұйымы;
ЮНЕСКО жарғысы, қорлары, ролі, қызметі, серіктестері туралы
түсінік беру.
Студенттердің ой өрісін, танымын кеңейту және саралау,
сараптау қабілеттерін жетілдіру.
Тақырып қарастырылатын сұрақтар:
1. Мәдениет және гуманитарлық сипаттағы үкіметаралық әмбебап ұйымы.
2. ЮНЕСКО және Бүкіләлемдік интелектуалды жекеменшік ұйымы;
3. ЮНЕСКО жарғысы, қорлары, ролі, қызметі, серіктестері.
Тақырыпқа қысқаша сипаттама (тезисы):
1945 ж. ЮНЕСКО жарлығы Лондонда шақырылғант конференцияда
қабылданған. ЮНЕСКО 4.11.1946 жылы оның Жарғысы ратификацияланғаннан кейін
құрылды. Мамандандырылған ұйымы ретінде БҰҰ жүйесіне кірді.
Мақсаты:
✓ Білім, ғылым және мәдениет саласындағы халықаралық
ынтымақтастықты қолдау арқылы бейбітшілік пен қауіпсіздік
қамтамасыз етуге үлес қосу.
✓ БҰҰ жарғысына сәйкес заңдылық пен әділдікті, адам құқықтары мен
негізгі бостандықтарын оның нәсілі, жынысы, тілі мен дініне
қарамастан құрметтеуді қамтамассыз ету.
Міндеттері:
✓ Бұқаралық ақпарат құралдары көмегімен өзара түсінушілікті
тереңдету.
✓ Халықаралық білімді және мәдениетті таратуды қолдау.
✓ Білім сақтау, тереңдету және тарту.
ЮНЕСКО -ға 183 мемлект мүше.
Ассоциациялық мүшелері:
Аруба, Британдық Виргин аралдары, Нидерландық Антиль Аралдар. Оңтүстік
Африка Республикасы, АҚШ, Сингапур және Ұлыбритания ЮНЕСКО құрамынан шығып
кетті.
Құрлымы:
1. Бас конференция
2. Атқарушы кеңес
3. Ұлттық комиссиялар
4. Аймақтық құрлым
5. Хатшылық

Өзін тексеруге арналған тапсырмалар:
1. Мәдениет және гуманитарлық сипаттағы үкіметаралық әмбебап ұйымы?
2. ЮНЕСКО және Бүкіләлемдік интелектуалды жекеменшік ұйымы?
3. ЮНЕСКО жарғысы, қорлары, ролі, қызметі, серіктестері?
Әдебиеттер: 1,2,3,5,17,20,22.

Тақырып 4. Экономикалық және әлеуметтік сипаттағы үкіметаралық ұйымы.
Дәріс мақсаты: Экономикалық және әлеуметтік сипаттағы үкіметаралық ұйымы
ЮНИДО, ПРООН, ЮНИСЕФ, БҰҰ даму бағдарламасы, БҰҰ балалар
қоры туралы түсінік беру.
Студенттердің ой өрісін, танымын кеңейту және саралау,
сараптау қабілеттерін жетілдіру.
Тақырып қарастырылатын сұрақтар:
1. Экономикалық және әлеуметтік сипаттағы үкіметаралық ұйымы ЮНИДО,
ПРООН, ЮНИСЕФ;
2. БҰҰ даму бағдарламасы
3. БҰҰ балалар қоры.
Тақырыпқа қысқаша сипаттама (тезисы):
БҰҰ мүше-мемлекеттері үшін басты маңыздылық Ұйымның халықаралық
бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау, қарусыздану мен жаппай қырып-жою
қаруын таратпау секілді өзекті мәселелерді шешуге қатысуы болып табылады.
Ұйым, сонымен қатар лаңкестік, есірткінің заңсыз айналымы мен ұйымдасқан
қылмысқа қарсы күрес бойынша халықаралық күш-жігер бастамасын көтерді.
Бүгінгі таңда ол халықаралық қауымдастықтың көкейкесті мәселелерін
шешудің өзінше бір орталығына айналды: БҰҰ адам құқығын құрметтеуді қолдау,
қоршаған ортаны қорғау, аурулармен күрес, жоқшылық ауқымын тежеу,
босқындарға көмек, миналарды залалсыздандыру және ЖҚТБ-мен күрес бойынша
жүйелі жұмыс атқаруда.
БҰҰ-ның басты мақсаттарының бірі - бүкіл әлемде бейбітшілікті
сақтау. Көптеген жылдар бойына ұйым халықаралық дағдарыстардың алдын-алу
және ұзаққа созылған қақтығыстарды шешуде маңызды рөл атқарып келеді.
Бейбітшілікті орнату мен сақтау және гуманитарлық көмек көрсету жөніндегі
кешенді операцияларды жүзеге асырды. Сонымен қатар ол өршіп келе жатқан
қақтығыстардың алдын-алу шараларын қолға алды. Қақтығыс соңынан кейінгі
жағдайларда ол зорлықтың түп негізгін жою мен тұрақты бейбітшілік негізін
салуға бағытталған ұйымдасқан шараларды жиі қолға алуда. Қазіргі уақытта
БҰҰ-ның Қазақстанда келесі 15 ұйымы жұмыс істейді: Біріккен Ұлттар Ұйымының
Даму бағдарламасы (БҰҰДБ), БҰҰ Балалар қоры (ЮНИСЕФ), БҰҰ Халық қоныстану
қоры (ЮНФПА), БҰҰ есірткі және қылмыс мәселері жөніндегі басқармасы (БҰҰ
ЕҚБ), БҰҰ Жоғарғы комиссарының босқындар ісі жөніндегі басқармасы (БҰҰ
ЖКББ), БҰҰ Еріктілері (БҰҰЕ), Әйелдер қоры (ЮНИФЕМ), Халықаралық еңбек
ұйымы (ХЕҰ), БҰҰ білім, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымы
(ЮНЕСКО), Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ), БҰҰ өнеркәсіптік даму
жөніндегі ұйымы (ЮНИДО), Дүниежізілік Банк (ДБ), Халықаралық валюта қоры
(ХВҚ), АТҚБЖТҚБ жөніндегі БҰҰ бағдарламасы (ЮНЭЙДС) және Қоғамдық ақпарат
жөніндегі департамент (ҚАД).
Өзін тексеруге арналған тапсырмалар:
1. Экономикалық және әлеуметтік сипаттағы үкіметаралық ұйымы ЮНИДО,
ПРООН, ЮНИСЕФ?
2. БҰҰ даму бағдарламасы?
3. БҰҰ балалар қоры?
Әдебиеттер: 1,2,3,4,5,17,18,19.

Бөлім 2. Еуропалық ұйымдар

Глоссарий :

МҮСК – (МКВК) – Мемлекетаралық Үйлесімділік Су шаруашылық Комиссиясы
(Межгосударственная Координационная Водохозяйственная Комиссия)

СЭС – (ГЭС) - Су Электр Станциясы (Гидро Электро Станция)

БҰҰ – (ООН) - Біріккен Ұлттар Ұйымы (Организация Объединенных Наций)

ЕЭК – (ЕЭК) – Еуропалық Экономикалық Комиссия (Европейская Экономическая
Комиссия)

БҰҰДБ – (ПРООН) – Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасы (Программа
Развития Организация Объединенных Наций)

ТМД – (СНГ) - Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы (Содружество Независимых
Государств)

ЕҚЫҰ – (ОБСЕ) - Еуропалық Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымы (Организация
по Безопасности и Сотрудничеству в Европе)

Тақырып 5. Еуропадағы қауіпсіздік және одақтастық ұйымы;
Дәріс мақсаты: СБСЕ, Жаңа Еуропа үшін Париж хартиясы, Вена декларациясы,
ОБСЕ Станбул хартиясы түрлеріне түсінік беру.
Студенттердің ой өрісін, танымын кеңейту және саралау,
сараптау қабілеттерін жетілдіру.
Тақырып қарастырылатын сұрақтар:
1. Еуропадағы қауіпсіздік және одақтастық ұйымы;
2. СБСЕ, Жаңа Еуропа үшін Париж хартиясы,
3. Вена декларациясы, ОБСЕ Станбул хартиясы
Тақырыпқа қысқаша сипаттама (тезисы):
Европалық ынтымақтастық пен қауіпсіздік пен қауіпсіздік бойынша ұйым
(ОБСЕ) барлық европалық мемлекеттерді қоса сонымен қатар, АҚШ, Канада, ТМД
елдерін алғанда елу бес мемлекетті біріктіреді. Соңғы жылдары ОБСЕ
қалықаралық аренадағы ықпал етуінің жоғарлауы байқалды. Әлемдік
қауымдастықта ұйымның европалық континентте тұрақтылықты күшейтуде,
саясатты жүзеге асыруда, мүше мемлекеттердің демократиялық дамуына әрекет
ету және Еропа үшін ХХІ ғасырдағы жаңа еуропалық қауіпсіздіктің құрлысын
қалыптастырудағы рөлі анықталды. ОБСЕ абройы мен ықпал етуінің жоғалауына
БҰҰ мен өзара ынтымақтастықты кеңейту негіз болып табылады. Сонымен қатар,
Еуропалық Кеңесімен, Европалық Одақпен, НАТО және ТМД елдерімен белсенді
пікір алмасу өз үлесін қостады.
ОБСЕ құрылуына алғашқы қадам бұл 70 жылдардың аяғында құрылған
Еуропалық ынтымақтастық пен қауіпсіздік жөніндегі кеңес болды.
Кейін Шығыс пен Солтүстік арасындағы көпжақты форум болып табылады.
Фин үкіметінің шақыруы бойынша көпжақты дайындық келіссөздері (МПП) 1972
жылы 22 қарашада Диполиде (Хельсинкиді шетінде) басталды.
1999 жылдан бастап ОБСЕ Бас хатшысы Ян Кубиш (Словакия) болып
табылады.
Өзін тексеруге арналған тапсырмалар:
1. Еуропадағы қауіпсіздік және одақтастық ұйымы?
2. СБСЕ, Жаңа Еуропа үшін Париж хартиясы?
3. Вена декларациясы?
4. ОБСЕ Станбул хартиясы?
Әдебиеттер: 1,2,3,5,14,19,21.

Тақырып 6. Еуропалық Одақ
Дәріс мақсаты: Еуропалық Одақ туралы келісім, Еуропалық
Қауымдастық, Батыс Еуропалық Одақ, Еуропалық Одақтың әлеуметтік
саясаты туралы түсінік беру.
Студенттердің ой өрісін, танымын кеңейту және саралау, сараптау
қабілеттерін жетілдіру.
Тақырып қарастырылатын сұрақтар:
1. Еуропалық Одақ.
2. Еуропалық Одақ туралы келісім.
3. Еуропалық Қауымдастық.
4. Батыс Еуропалық Одақ.
5. Еуропалық Одақтың әлеуметтік саясаты
Тақырыпқа қысқаша сипаттама (тезисы):
ЕО екінші дүниежүзілік соғыстан кейін, өзінің әлеуметтік өзегінің
және әлеметтік стратегия саласындағы мұқият ойластырылған стратегиясының
арқасында ішкі тұрақтылық пен интеграцияның тереңдеуіне қол жеткізе алды.
Оның бірте бірте кеңеюі белгілі бір мемлекеттерге қарсы бағытталмаған, ол
ынтымақтастық негізнде қауіпсіздікке қол жеткізудің саналы тәсілі болып
табылады. Бұл өзара сенімді нығайтуға септігін тигізеді және Еуропалық
Одақтың қауіпсіздік қауымдастығының прототипі ретінде қарастыру мүмкіндігін
берді.
ЕО елдерінің ішкі қауіпсіздігін қамтамсыз ету жүйесі құрылымының
дамуы жаңаны құрудың және қалыптасқанды қиратудың күрделі, қарама-
қайшылықты және көпқырлы үрдісі болып табылды. Ішкі қауіпсіздіктің қоғамдық
жүйесін елдің жалпы азаматтық қауіпсіздігі жүйесі негізінің демократиялық
тірегі рөлін атқаратын түрлі деңгейдегі қоғамдық құрылымдар ретінде
зерттелді. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы өзара әрекеттесудің
мазмұны әлеуметтік басқару үрдістернің белгілі бір түрі болып
табылатындықтан, жеке базалық моделдерді ортақ тұтастыққа біріктіретін
өзара әрекеттесу моделінің негізнде басқарудың классикалық моделі жатады.
Деп пайымдауға болады. Еуропалық одақ елдерінің интеграциясы барысында
берілген тұрақтылық, қорғалу мен болжау мүмкіндігімен сипаттайтын
әлеуметтік обьектілерді модельдеудің негізінде интеграциялық ішкі
қауіпсіздік жүйесін құрудың ғылыми-әдістемелік тәжірибесі тиімді қолдану
мүмкіндігін берді.
Өзін тексеруге арналған тапсырмалар:
1. Еуропалық Одақ?
2. Еуропалық Одақ туралы келісім?
3. Еуропалық Қауымдастық?
4. Батыс Еуропалық Одақ?
5. Еуропалық Одақтың әлеуметтік саясаты?
Әдебиеттер: 1,2,3,4,5,15,17,18,21.

Тақырып 7. Саяси және эканомикалық Еуроплық ұйым, Еуропалық Кеңес, ЕАСТ,
Бенилюкс, ЕБРР.
Дәріс мақсаты: Саяси және эканомикалық Еуроплық ұйым, Еуропалық Кеңес,
ЕАСТ, Бенилюкс, ЕБРР; Еркін сауда жөніндегі еуропалық
Асассациясының құрылуы туралы түсінік беру.
Студенттердің ой өрісін, танымын кеңейту және саралау, сараптау
қабілеттерін жетілдіру.
Тақырып қарастырылатын сұрақтар:
1. Саяси және эканомикалық Еуроплық ұйым Еуропалық Кеңес, ЕАСТ, Бенилюкс,
ЕБРР.
2. Еркін сауда жөніндегі еуропалық Асассациясының құрылуы.
Тақырыпқа қысқаша сипаттама (тезисы): Еуро Одақтың маңызды органдарының
бірі - Еуропалық кеңес болып табылады. Еуропалық Кеңес 1947 жылы құрылған.
Оның құрамы, қызметтері, жұмыс реті және Еуропарламент алдында есеп беруші
туралы ЕуроОдақ келісімі 4 бабында жазылған. Еуро Кеңестің қызметі барлық
саланы қамтиды. Кеңес Еуро Одақтың даму мен жалпы саяси бағдарламасын беріп
отырады. Сонда ақ , Еуропалық саясат Орталы.ының қызметкелері Д. Аллио, В.
Баллантен және Д. Худиннің байқауларынша, соңғы жылдарда Еуропалық Кеңес
өзінің Еуро Одақтың заңнама сапасының жақсартудағы рөлін айқындап отыр.
Өзінің сессияларын Еуро Кеңес Еуро Одақтың басшы постарында, яғни сол
мемлекеттің астанасында өткізеді. Қзінің саяси салмағының ауыр болуына Еуро
Кеңес, әрине өз құрамына міндетті: ол мемлкет басшылары немесе мүше
мемлекеттер үкіметінен және де Еурокоммисияның басшысыннан тұрады. Саммит
жұмысында сыртқы істер министірлері және Еуропалық коммисияның мүшелерінің
бірі қатысады.
Бүкіләлемдік Сауда Ұйымы (БСҰ) –Біріккен Ұлттар Ұйымының арнаулы
мекемесі. 1995 жылдың 1-ші қаңтарында 130-дай елдің көптарапты келісім
жасауы негізінде құрылды. Бұл үкіметаралық мәміле, негізінен, сауда ісі
және тарифтер жөніндегі бас келісімді (ГАТТ), Көрсетілетін қызмет түрлерін
сату жөніндегі бас келісімді (ГАТС), Инвестициялық қызметтің сауда қырлары
жөніндегі келісімді (ТРИМПС), Интеллектуалдық меншік құқыларына қатысты
сауда ісі жөніндегі келісімді (ТРИПС) және тағы басқа келісімшарттарды
қамтиды. БСҰ халықаралық сауда байланыстарын реттеп, қатысушы елдердің
сауда-саттық және тарифтік саясатын (өзара сауда қатынастарының принциптері
мен ережелерін, баж салығы мен келісімшарттың міндеттемелерін, өнімдерді
стандарттау мен сертификаттауды, импортты лицензиялауды, экспортты
қаржыландыруды және тағы басқаларын) үйлестіріп отырады. Халықаралық
сауданы ырықтандырып, сауда ісіндегі саяси кедергілерді жоюға, сондай-ақ,
осы салаға тікелей қатысы жоқ шектеулер жөніндегі байыпты ережелер
әзірлеуге қызмет тетеді. Ұйымның бюджеті қатысушы елдердің жарнасынан
құралады. Шешімдер консенсус арқылы қабылданады. Штаб-пәтері Женева
қаласында (Швейцарияда) орналасқан.
Қазіргі таңда БСҰ-на 148 мемлекет немесе әлемнің бүкіл мемлекеттерінің 75
пайызы мүше болып табылады. Ал олардың 135 мемлекеті Қазақстанның қазіргі
таңдағы сауда әріптестері.
Қазақстанның Бүкіләлемдік сауда ұйымына ену процесі 1996 жылдың 26
қаңтарында БСҰ-ның хатшылығына ресми өтініш жасағаннан бері басталды. Сол
жылдың ақпанында республикаға БСҰ-на бақылаушы мемлекет мәртебесі берілді.
Осы кезде Қазақстанның әлемдік сауда ұйымына кіруі жөніндегі Жұмыс тобы
құрылды. Ол топқа Қазақстанның қазіргі таңдағы сауда әріптестері болып
табылатын 37 мемлекет (АҚШ, ЕО, Канада, Жапония, Австралия, Швейцария,
Қытай, Корей Республикасы т.б.) кірді.
Еркін сауда үшін күрес-өткен ғасырдың екінші жартысындағы әлемдік
экономиканың ең негізгі тенденциясы.
Еркін сауда үшін күрес соңғы кезде жаһандану деген атқа ие болды.
Жаһандану ұғымы тек тауардың ғана емес, сондай-ақ капиталдың, тіпті,
білікті жұмыс күшінің де қозғалысын білдіреді.Бұл үрдіс Қазақстанды да
айналып өткен жоқ. Жақсыдан үйрен, жаманна жирен, деп қазақ атамыз
айтпақшы, осындай ғаламдық үрдіс болып жатқан кезде Дүниежүзілік Сауда
Ұйымына енудегі басқа мемлекеттердің іс-тәжірибесін бақылап, саралаған да
артық етпес.
Өзін тексеруге арналған тапсырмалар:
1. Саяси және эканомикалық Еуроплық ұйымЕуропалық Кеңес, ЕАСТ, Бенилюкс,
ЕБРР?
2. Еркін сауда жөніндегі еуропалық Асассациясының құрылуы?
Әдебиеттер: 1,2,3,4,5,14,17,19.20.

Бөлім 3. Солтүстік Атлантикалық ұйым келісімдері. НАТО, Халықаралық
мемлекетаралық ұйымдар

Глоссарий:

ҮЕҰ – (НПО) – Үкіметтік емес ұйымдар (Неправительственные организации)

АТМЭӘК – (ЭСКАТО) – Азия және Тынық Мұхит үшін Экономикалық және Әлеуметтік
Комиссия (Экономическая и Социальная Комиссия для Азии и Тихого
Океана)

СПЕК – Орталық Азияның экономикасы үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының арнайы
бағдарламасы (Специальная программа Организация Объединенных Наций
для экономики Центральной Азии)

ЕЭО – (ЕЭС) - Еуропалық Экономикалық Одақ (Европейский Экономический Союз).

ТР мен ҚОҚМ – (МПРиООС) – Табиғи Ресурстар мен Қоршаған Ортаны Қорғау
Министрлігі (Министерство Природных Ресурсов и Охраны Окружающей
Среды)

ХДАК - (ЮСАИД) – Халықаралық Дамудың Америкалық Кеңсесі (Американское
агенство международного развития)

ИУВР - Су Ресурстарына Интеграциялық Басшылық ету (Интегрированное
управление водными ресурсами)
Солтүстікатлантикалық кеңес немесе Тұрақты кеңес- альянстың жоғарғы саяси
және әскери органы.
НАТО Кеңесі шешім қабылдайтын және тұрақты халықаралық кеңес беруші негізгі
орган.

Тақырып 8. Солтүстік Атлантикалық ұйым келісімдері. НАТО
Дәріс мақсаты: Солтүстік Атлантикалық ұйым келісімдері. НАТО,
НАТО міндеттері мен мақсаттары, қызметі, Бейбітшілік үшін
серіктестік туралы түсінік беру.
Студенттердің ой өрісін, танымын кеңейту және саралау,
сараптау қабілеттерін жетілдіру.
Тақырып қарастырылатын сұрақтар:
1. Солтүстік Атлантикалық ұйым келісімдері. НАТО.
2. НАТО міндеттері мен мақсаттары, қызметі.
3. Бейбітшілік үшін серіктестік.
Тақырыпқа қысқаша сипаттама (тезисы):
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі батыс державалардың ішкі
саясатында әртүрлі әскери блоктардың құрылуы маңызды орын алады. НАТО-ның
саяси стратегиясы мен әскери доктринасының қайнар көзін соғыстан кейінгі
қалыптасқан халықаралық жағдайдан іздестіру керек.
1945-1949 жылдары экономикалық қалпына келтіру қажеттілігімен бетпе-
бет келген батысеуропа мемлекеттері мен солтүстік америкалық одақтастар
КСРО-ның ұмтылушылықтарын алаңдаушылықпен бақылап отырды. Соғыс кезінде
әскери комплексін қысқарту мен демобилизация жүргізуге міндеттенген олар өз
міндеттерін орындап, кеңес одағының өз әскерін соғыс кездегі мөлшерінде
сақтап келгісі келетінін байқай бастады.
Әлемде социалистік жүйе мен батыс державаларының әскери
бірлестіктері құрылған жағдайда, әрбір мемлекет үшін ең негізгі мақсат
болып әлемдегі өз позициясын нығайту болды. Осы әскери одақтар жүйесіндегі
негізгі рөл Солтүстік Атлантикалық Одағына бұйрып тұр.
1948 жылы наурызда бес Батысеуропалық мемлекеттер Бельгия,
Люксембург, Нидерланды, Бірікеен Корльдық және Франция Брюссель келісіміне
қол қойды. Осылайша олар ортақ қорғаныс жүйелерін жасап, өз байланыстарын
идеологиялық, саяси және әскери қарсылықтарға төтеп бере алатындай
нығайтуға деген құлшыныстарын көрсетті.Кейін Құрама Штаттар мен Канада
арасында Еуропа мемлекеттері мен Солтүстік Америка арасындағы қауіпсіздік
кепілі мен өзара сыйластыққа негізделген Солтүстікатлантикалық Одақ құру
туралы келіссөздер басталды. Олар 1949 жылы 12 мемлекеттің әріптестігіне
негізделген, ортақ қорғаныс жүйесін іске қосатын Вашингтон
(Солтүстікатлантикалық) келісіміне қол қоюмен аяқталды. Осылайша
Солтүстікатлантикалық келісім ұйымы (НАТО) құрылды. Бұл ұйымды
Атлантикалық пакт немесе Атлантикалық альянс деп те атайды.
1949 жылы 4 сәуірде Вашингтонда қол қойылған Солтүстікатлантикалық
келісімге сай 10 еуропалық және 2 солтүстік америкалық мемлекеттер одағы
құрылды. 1952-1982 жылдары Солтүстікатлантикалық одаққа тағы төрт еуропалық
мемлекет қосылып, мүшелер саны он алтыға жетті. 199 жылы 12 наурызда НАТО-
ға Венгрия, Польша, Чех Республикасы қосылып құрамы 19-ға жетті. 2004 жылы
НАТО-ға тағы жеті мемлекет мүшелікке кіріп, қазіргі таңда оның құрамы 26
мемлекет болып отыр. Қазіргі таңдағы НАТО—ың 26 мүшелері: Бельгия,
Болгария,Ұлыбритания, Венгрия, Германия, Греция, Дания, Исландия, Испания,
Италия, Канада, Латвия, Литва, Люксембург, Нидерланды, Норвегия, Польша,
Португалия, Румыния, Америка ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.