Осман мемлекетінің құрылуы

I.Кіріспе

1.1. Осман мемлекетінің құрылуы

ІІ.Негізгі бөлім.

2.1. Осман мемлекеті және оның басқару жүйесіне қатысты зерттеу

2.2. Осман мемлекетінің І.Дүниежүзілік соғыска араласуы

2.3. Стамбулды одақтас мемлекеттердің жаулап алуы

III.Қорытынды

Түркі тарихында, тіпті, әлем тарихында ең ұзақ өмір сүрген мемлекеттердің бірі Осман мемлекетінің құрылуын белгілі бір деңгейде ғана қарастыру мүмкін емес. Мәселені белгілі бір деңгейде ғана қарастырғандар ол мейлі Еуропалық, мейлі шығыстық, мейлі түрік болсын Осман мемлекетін танытуда жөне сол арқылы тануда жеткіліксіз болғандығы белгілі. Сол себептен, Осман мемлекетінің құрылуы, сүйеңген негіздері және ең маңыздысы өз өркениетінің негізі мәселесінде әр түрлі теориялар бар. Осы мәселе бойынша ғылым әлемінің соңғы сөзін айтуы бәрінен бұрын Осман мемлекетіне катысты жергілікті деректерді зерттеу арқылы ғана мүмкін болады. Бүгінде ең оптимистік көзқарас бойынша Премьер-Министрлік Мемлекеттік архивтердің бас басқармасының Осман архив дирекциясында бар болған жөне Осман мемлекетіне қатысты миллиондаған құнды мәліметтер мен дәптерлерді классификациялап, дайындалатын каталогтарды тақырыпқа қызығатын зерттеушілерге технологияның барлық мүмкіндіктерін қолдана отырып, ұсыну керек. Бүл жұмыста нәтижеге қол жеткізу үшін Мемлекеттік архивтердің бас баскармасының жеткілікті деңгейде инфрақұрылымының бар екендігі және жан-жақгы қамтамасыз етілгендігін айтуға болады. Бүгін Стамбул, Анкара және Измирден тыс жерлердегі университеттегі мамандарды өз аймақтарының тарихын зерттеуге бағыттау үшін жергілікті және жалпы баскарулардан тиісті баскару және каржылық қолдау көрсету арқылы Осман мемлекетінің орталық және жергілікті басқаруын мемлекеттің өз деректеріне сүйене отырып аз уақыт ішінде табуға болады.

1. К. Аманжолов, Түркі халықтарының тарихы Алматы, «Білім» 1999
2. Аманжолов, «Түркі халықтарының тарихы», 2005ж.
3. Қ.Тоқаев, «ҚР дипломатиясы», 2004 ж.
4. А.Ювалы, Н. Имашова, «Жалпы түркі тарихы», Түркістан 2004ж.
5. «Түркі халықтарының тарихы көне заманнан бүгінгі күнге дейін»,
1-бөлім, Түркістан, 2004 ж.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспары:

I.Кіріспе

1. Осман мемлекетінің құрылуы

ІІ.Негізгі бөлім.

2.1. Осман мемлекеті және оның басқару жүйесіне қатысты зерттеу

2.2. Осман мемлекетінің І-Дүниежүзілік соғыска араласуы

2.3. Стамбулды одақтас мемлекеттердің жаулап алуы

III.Қорытынды

Осман мемлекетінің құрылуы.

Түркі тарихында, тіпті, әлем тарихында ең ұзақ өмір сүрген
мемлекеттердің бірі Осман мемлекетінің құрылуын белгілі бір деңгейде ғана
қарастыру мүмкін емес. Мәселені белгілі бір деңгейде ғана қарастырғандар ол
мейлі Еуропалық, мейлі шығыстық, мейлі түрік болсын Осман мемлекетін
танытуда жөне сол арқылы тануда жеткіліксіз болғандығы белгілі. Сол
себептен, Осман мемлекетінің құрылуы, сүйеңген негіздері және ең маңыздысы
өз өркениетінің негізі мәселесінде әр түрлі теориялар бар. Осы мәселе
бойынша ғылым әлемінің соңғы сөзін айтуы бәрінен бұрын Осман мемлекетіне
катысты жергілікті деректерді зерттеу арқылы ғана мүмкін болады. Бүгінде ең
оптимистік көзқарас бойынша Премьер-Министрлік Мемлекеттік архивтердің бас
басқармасының Осман архив дирекциясында бар болған жөне Осман мемлекетіне
қатысты миллиондаған құнды мәліметтер мен дәптерлерді классификациялап,
дайындалатын каталогтарды тақырыпқа қызығатын зерттеушілерге технологияның
барлық мүмкіндіктерін қолдана отырып, ұсыну керек. Бүл жұмыста нәтижеге қол
жеткізу үшін Мемлекеттік архивтердің бас баскармасының жеткілікті деңгейде
инфрақұрылымының бар екендігі және жан-жақгы қамтамасыз етілгендігін айтуға
болады. Бүгін Стамбул, Анкара және Измирден тыс жерлердегі университеттегі
мамандарды өз аймақтарының тарихын зерттеуге бағыттау үшін жергілікті және
жалпы баскарулардан тиісті баскару және каржылық қолдау көрсету арқылы
Осман мемлекетінің орталық және жергілікті басқаруын мемлекеттің өз
деректеріне сүйене отырып аз уақыт ішінде табуға болады.

Осман мемлекеті туралы тарихи мәліметтердің, әсіресе, оқулықтарда
көптеп қарастырылуы (соғыс, келісім т.б.) алты жүз жылдық мәдениет, басқару
құрылымы, экономика және өркениетке
қатысты деректер мөлшері жағынан шектеулі, әрсіз және тарихи негізден
жұрдай болып дайындалған. Сол себептен, зиялыларымыздың Осман тарихын
жеткілікті деңгейде білгендіктері айтылады. Тіпті, Осман мемлекетін
сүйгендер де одан жерігендер де нені не үшін сүйгендігін немесе не үшін
жерігендігін айтуда қынжылады. Өйткені, қолда бар Осман тарихы өзінің
ұлттық дереккөздеріне қатысты мәліметтерді қолдана отырып дайындалды деп
айта алмаймыз.
Осман мемлекетінің жерлерінде құрьшған, негізінен алыс және жақын көршіміз
болып саналатын мемлекеттердің тарихын жақыннан қызықтырған бүл мәселе
шешімін таба алмағандықтан аталмыш мемлекеттерде заңсыз түрде Осман
мемлекетінің басқаруын айыптаған. Түркия Республикасы мемлекетін біле тұра
және саналы түрде осы мәліметтер мен деректерді сақгау арқылы айыптауда.
Осы және сол сияқты себептерден Осман мемлекетін ұлттық деректеріне қол
жеткізу арқылы ғана дұрыс тануға болады. Осылайша, іште жөне сыртта Осман
мемлекетіне қатысты кате пікірлерге ғылыми тұрғыдан дұрыс жауап берудің
жолын тапқан боламыз.

Осман мемлекетінің құрылуы және сүйенген негіздеріне қатысты ұсынылған
көзқарастар арасындағы айырмашылықтардың негізінде де осы мемлекетті
жеткілікті деңгейде танымаудың факторы жатыр. Негізінде марқұм профессор
Мехмет Көпрүлүнің еңбегі ВЧ'1 Етріге Оиотап, Рагіз 1935" атымен француз
тілінде жарияланды. Ал түрік тіліндегі нұсқасы 1943 жылы Осман империясының
этникалық жалғасымдылық мәселелері (Бюллетень, 1943, 28-саны, 219-312-бет)
мақала ретінде, 1959 жылы "Түрік тарихы қоғамы" тарапынан кітап түрікше
жарық көрді. Бұл жұмыс Осман мемлекетінің XIII ғасырдың соңында Анадолыға
келген Кайы Аширети тарапынан құрылғандығын және олардың санының аз, тіпті,
бір ақынның тек Осман мемлекетін құрушы отбасы үшін қолданған "мың алты"
сөзін негізге ала отырып, бүл жаһандық мемлекеттің алақандай түріктің
жергілікті халықты түріктендіру және исламдандырудың нәтижесінде
құрылғандығын көрсетеді. Осылайша, Осман мемлекетінің құрушылары, сүйенген
демократиялық құрылымның мәдениет және оған негіз болған қоғамдық, әскери,
ғылыми және экономикалық құрылымның шығу тегі бір желіде тоғысады. Осы
түсінік бойынша Осман мемлекетін үшінші Рим империясы деп жариялауға
тырысқан орталар әр жерде абыройға бөленіп жүрді. Өйткені, түрікке қатысты
материалдық және рухани элементтерді жоқ деп ойлау онсызда орнығып калған
бір түсінік ретінде бүгінде жалғасын табуда.
Осман мемлекеті құрылуы, этникалық негізі, сүйенген материалдық және
рухани күндылықтары үкімдері, тіпті, адамдардың пайда болуы және дұрыс
түсінілуі үшін түркі мемлекеттерінің ортақ пайдасы болған түркі мемлекетін
басқару дөстүрі жақсы танылуы керек. Тақырыпты тарихи тұрғыдан қарастырар
болсақ, Мөде ханнан Білге қағанға, Осман Газиден Мүстафа Кемал Ататүрікке
дейін жалғасқан ұғым қалай болғанда көрінеді. Бұл үшін осы төрт ұлыларының
биографиясын оқығанда адамға, мәдениетке және бөрінен маңыздысы түркілерге
деген көзқарасының ортақ түстары бірден байкалады. Мөде ханның "әрбір
отбасы баласына, әрбір мемлекет әскеріне жауапты" деген, Кемал Ататүріктің
"Ей, түркі жастары", Білге қағанның "Ей, түркі оғыз тайпасы" деп бастаған
сөздерін оқып, дүрыс үғынылуы және жорамалдануы керек. Мөде хан арқылы
басталған ондық жүйе (он басы, жүз басы, мың басы) бүгінде Түрік Қурулы
Күштерінде де сол қалпында қолданылуда. Сол сияқгы отбасы, өмірді және
отбасын қалыптастырған элементтер мемлекет түсінігі бүгінде де өз маңызын
жойған жоқ. Түркілік жаһан билігі үғымы түркі мемлекеттерінің барлығында
дерлік кездескен.
Осман мемлекетінің құрылуын, дамуын, әсіресе, өмір сүрген ғасырлардағы
жағдайының дұрыс түсіндіріліп, ұғынылуы үшін оқиға өз деңгейіңде
карастырылуы керек. Осман мемлекеті XIV ғасырдың басында (1299) қүрылған.
Олай болса, Анадолыны басып алу XI ғасырда аяқталған болады. ХІ-ХІІ және
XIII ғасырларда Түркістаннан Анадолыға қарай аққан адам селі өзімен бірге
бір мәдениеттің көптеген элементтерін ала келген. Әсіресе, Анадолының
мөдениет және демографиялық қүрьшымының қарқынды түрде өзгеруіне себеп
болған монғол оқиғасы егжей-тегжейлі анықталмай тұрып, Анадолы түріктігін
тану мүмкін емес. Анадолының атын XII ғасырда "Түркия" деп өзгерткен ең
алдымен крестші хроникалары еді. Яғни, Түркия деп атаған бүл географиялық
аймақта Түркі мемлекетін басқару дәстүрінің шарттары бойынша күрьшған бір
мемлекетті (Осман мемлекеті) осы немесе осы негізге сүйендіру әрекеті
жазылуы қиын ауру сияқты. Бүгінде әсем Түркияның тауларында, жазық
даласында жаткан Анадолының рухани түлғаларының (Мәулана, Кажы Бекташ Вели,
Ахи Евран, Сейид Бурханеддин т.б.) шежірелеріне назар аударар болсақ,
аталмыш түлғалардың туылған және ғылым үйренген жерлері Түркістан, ал
Қызмет еткен жерлері Түркия болған. Бүл шындықгы елеместен, түріктің
Анадольща немесе баска бір жердегі тарихын қарастыруымыз мүмкін емес.
Осман мемлекетінде XIV ғасырдың басында (1300 жылдары) Құрылған Селжүк,
Илхан мемлекеттерінің дәстүрлері бойынша
қүрылған басқару, қаржылық және әскери басқаруда қызмет аткаратындардың
барлығы туркілік жүйеге сүйенетіні сияқгы басқарушылардың басым көпшілігі
түркілер еді. Құрылу кезеңі Осман мемлекеті басқаруының бұл ерекшелігі XV
ғасырдың екінші жартысынан бастап шамамен 150 жыл сақгалады. Тарихта түркі
мемлекеттерінің барлығывда дерлік кездескен, яғни, түркілердің барған,
басып алған жерлерінің басқару ісін жергілікті элементтермен бөлісу
мәселесіндегі көзкарастары жиі-жиі түркі мемлекеттерінің пайдасына шешіліп
отырған. Білге қағанның бұл туралы наразылығы, ягни, Көктүрік мемлекетінің
Қытай алдындағы табыссыз болудың себебін әскери болудан көп өзінің ұлттық
құндылығын кері ысырып, Қытай дәстүріне бағытталу арқылы көрсетеді. Үлы
көсем Ататүрік те "ұлттық медениетін сақтамаған, жоғалтған, мөдениетін
ұрпағына қайта жандандырып мұра ретінде қалдырмаған ұлттардың басқа
ұлттарға жем болатынын" атап көрсеткен. Тарихта өлі мәдениеттер мазарлығы
дегендей, мәдениетін бүгінгі күн талабына сай сақтап, ұрпақтарға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.