Тәрбие мақсаты туралы түсінік

1 Тәрбие мақсаты туралы түсінік.
2 Қазіргі мектептегі тәрбие мақсаты мен міндеттері
3 Тәрбиенің міндеттері

Тәрбие мақсаты – ол педагогикалық процесс пен қоғамның қажеттілігіне қарай өзгеріп отырады. Тәрбие мақсаты қоғамның әлеуметтік сұранысына қарай және оның табысты орындалуы ұстаздың кәсіби дайындығына байланысты келеді. Ұстаздың қызметі мақсаттылығынан басталса, ал оқушылар оқу іс-әрекетінің мақсатын нақты ұғына отырып, тапсырманы орындауын бастайды.
Тәрбие мақсаты – бұл қоғамның бетбұрысына, қандай мұраттарына қол жеткізуіне бағытталған. Тәрбие мақсаты -педагогиканың ең маңызды мәселесі. Мақсат-тәрбиенің жалпы мақсатылығынан, тәрбие жүйесінің сипатын айқындаушы ретінде керінеді. Мақсат пен міндет бүтін және
бөлшек ретінде ара қатынаста болады, жүйесі мен оның компоненттеріне тәуелді. Қорыта айтқанда, тәрбиенің нақты тербие міндеттерінің жүйесі. »
Тәрбие мақсаты жалпы жене жекеленіп келеді. Тәрбиенің мақсаты жалпы болып келгенде, яғни барлық азаматтарда сапалы құндылықтардың, ал жекеленіп келуі, яғни жеке тұлғаның қалыптасуын кездейді. Қазіргі заманда тәрбие жүйесіне қарай тәрбие мақсаты әр алуан болып келеді. Тәрбие мақсатының әр алуандығы тәрбиенің өте күрделілігін көрсетеді.
Мақсаттылықа объективтік себептер әсер етеді. Олар, дененің физиологиялық жетілу заңдылығы, адамның психикалық дамуы, философия мен педагогикалық ойдың жетістігі, ортаның үнемі қоғамның мүддесіне орай өзгеріп отыруы.

1. Ушинский К.Д. Толық шығармалар жинағы. 8-том (орыс тілінде), 1950.
2. Крупская Н.К. Таңдамалы педагогикалық шығармалар. Алматы. «Мектеп», 1973.
3. Макаренко А.С. Сочинение, 5-том (орыс тілінде), М., 1951.
4. Валиханов Ч. Сбор.соч. В Пяти томах, 1 том, Алматы, 1999.
5. Алтынсарин Ы. Таңдамалы педагогикалық мұралары. Алматы, «Рауан», 1991.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Тәрбие мақсаты туралы түсінік.
Тәрбие мақсаты – ол педагогикалық процесс пен қоғамның қажеттілігіне
қарай өзгеріп отырады. Тәрбие мақсаты қоғамның әлеуметтік сұранысына қарай
және оның табысты орындалуы ұстаздың кәсіби дайындығына байланысты келеді.
Ұстаздың қызметі мақсаттылығынан басталса, ал оқушылар оқу іс-әрекетінің
мақсатын нақты ұғына отырып, тапсырманы орындауын бастайды.
Тәрбие мақсаты – бұл қоғамның бетбұрысына, қандай мұраттарына қол
жеткізуіне бағытталған. Тәрбие мақсаты -педагогиканың ең маңызды мәселесі.
Мақсат-тәрбиенің жалпы мақсатылығынан, тәрбие жүйесінің сипатын айқындаушы
ретінде керінеді. Мақсат пен міндет бүтін және
бөлшек ретінде ара қатынаста болады, жүйесі мен оның компоненттеріне
тәуелді. Қорыта айтқанда, тәрбиенің нақты тербие міндеттерінің жүйесі.
Тәрбие мақсаты жалпы жене жекеленіп келеді. Тәрбиенің мақсаты жалпы
болып келгенде, яғни барлық азаматтарда сапалы құндылықтардың, ал жекеленіп
келуі, яғни жеке тұлғаның қалыптасуын кездейді. Қазіргі заманда тәрбие
жүйесіне қарай тәрбие мақсаты әр алуан болып келеді. Тәрбие мақсатының әр
алуандығы тәрбиенің өте күрделілігін көрсетеді.
Мақсаттылықа объективтік себептер әсер етеді. Олар, дененің
физиологиялық жетілу заңдылығы, адамның психикалық дамуы, философия мен
педагогикалық ойдың жетістігі, ортаның үнемі қоғамның мүддесіне орай
өзгеріп отыруы.
Медениет деңгейі, тірбие мақсатының жалпы бағытын айқындап отырады.
Тәрбиенің мақсаты нақты-тарихи сипатына қарай құбылмалы келеді. Қоғамның
тәрбие мақсатын өз бетінше ойдан шығаруына болмайды. Тәрбие мақсатын
тұжырымдауда, міндетті түрде табиғат, қоғам, адамның объективті даму
зандылығына сүйену қажет.
Тәрбие мақсатын анықтауда маңызды себептердің қатарына жататындар,
мақсатты құрастыру, оны белгілі зандылыққа негіздеуді есепке алу. Ол
саясат, мемлекет идеологиясы сияқты факторлармен бірге, тәрбие мақсатын
айқындауда қоғам өзінің қажетті талабы мен мүддесінің маңыздылығын ұдайы
есепке алу жұмыстың дұрыс жүруіне кепілдік береді. Тәрбие мақсаты қоғамда
жастардың белгілі бір функцияларын жүзеге асыру процесінде олардың уәждік
қажеттілігінен туады. Қоғам қажеттілігі өндіріс тәсілі мен өндіріс күші
және өндіріс түрі қатынасының даму деңгейімен анықталады. Сондықтан тәрбие
мақсатының нәтижесі әрқашан қоғам дамуының жетістік деңгейін бейнелейді, ал
өндіріс тәсілін өзгертумен анықталып отырады. Ойымызды нақтылау үшін,
тәрбие мақсатының коғамдық-экономикалық қатынас түріне байланысты екенін
атап өтеміз.
Негізгі мақсатқа ұмтылу, ұстазға айқын мақсаттар белгілеп, кәсіптік іс-
әрекеттерінің нәтижелерін оқушьшардың тәрбиеге бой ұсынуынан, құлшынысынан
байқауға болады. Нақты мақсаттар туралы сөз қозғағанда, олардың
анықтамасының негізгілерін беліп алу қажет. Ең алғашқы әлеуметтік негізі
әрбір индивидтің дамуы табиғаттың адамға генетикалық тұрғыдан берген әлеует
мүмкіншілігін дамытумен қатар, оның даралығын қальштастырумен байланысты.
Баланың дараланып дамуында белсенділік, күш-қуат артуымен қатар, еркі мен
ақын-сезімінің қалыптасуы, оның болашақ кәсібінің бейімін, қабілетін
интегралдап, іс-әрекетке қолданудың амалы күні-бұрын қарастырылады. Жеке
бастың дамуы белгілі бір әлеуметтік жағдайға байланысты.
Екінші негізі, адам мен қоғамның қарым-қатынасына тәуелді. Ұзақ уақыт
бойы педагогикалық мақсаттарды талдау мен негіздеу қоғам мен өкімет
қажеттілігіне сай келетін мақсаттар жоғары дәрежеде болып есептеледі.
Мұндай жағдайда баланың қызығушылығы екінші орынға шегеріліл отырды.
Бірақта, гуманистік педагогика баланың қызығушылығын ояту мәселесін ең
басты деп есептеді. Бүгінгі күнде тәрбиеленушінің өз күшімен жетістікке
жету мүмкіңдігіне басшылық жасау тәрбие берудің басымдық рөлін арттыруда.
Осыған орай, барлық педагогикалық мақсаттарды шартты түрде өзара
байланысты екі топқа бөлуте болады: үлгілі (идеал) және өзекті (актуальді)
соңғысы тқлғаның дамуымен даралығын қальштастыру және оны үздіксіз дамыту
міндеттерімен нақтыланады.
Тірбиенің нысанасы тұлға болса, бірақ өз бойларында қажетті сапаның
дамуы оқушьшардьщ өздерінің белсенді іс-әрекеті мен оларға тәрбие
субъектісі ретінде қарап педагогикальщ басшылық жасау. Ақыл-ой,
адамгершілік, еңбек, эстетикалық және дене тәрбиесі тұтас педагогикалық
жүйе шеңберінде қарастырылады.
Жеке тұлғаның әлеуметтік тәжірибені игеруі саналы-ұтымдьі іс-әрекетіне,
онда шешуші рөл білім жүйесі мен эмпирикалық дәстүрлі қалыптағы қоғамдық
психологияға байланысты. Бұл жерде көзқарастар мен позипияларға, құнды
бағыттарға, дүниетанымға қоғамдық психология басым ықпал етеді. Тәрбие
мақсатының негізгі бөліктерін философиялық категориялардың тізбегімен
сипаттауға болады: мотив-қажеттілік-қызығушылық-мақсат .
Қарым-қатьшастың мақсаты қоғамдағы іргелі әлеуметтік-экономикалық
өзгерістер жағдайында оқушылардың санасының белсенді ұстанымын қалыптастыру
болып табылады.
Мақсат – іс-әрекет нәтижесін күні бүрьш идеалды ой-тұжырым арқылы
болжау. Тәрбие-әлеуметтік институт ретінде қалыптасуын әлеуметтендіру,
мәдениет және әлеуметтік ереже, әлеуметтік тәрбие мақсатында жүргізу, сол
арқылы қоғам мүшелерінің әлеуметтік қажеттілігін өтеуге жағдай жасау.
Педагогтың кәсіби қызметі адамның барша іс-әрекетіндегідей мақсат
қоюдан басталады. Педагогтың балаларынмен жүргізіліп, жатқан ісінде мақсат
болмаса, ол істі кәсіпқой маманның жұмысы деп бағалауға болмайды.
Мақсатты сезіну әрқандай іс-әрекетке қуат береді. Мақсатқа жету адам
бағытының негізі болған терең де толық қанағатануының тудырады.
Тәрбие мақсаты - педагогика ғылымының өзекті категориясы. Оны нақтылау,
жобалау, дайындау педагогикалық тұжырымдар жолдаудың арқауы.
Педагог балалармен оқу-тәрбие жұмыстарын нақты айқындаған мақсатсыз-ақ
орындаған сияқты болады. Бірақ, сол бағыт-бағдарсыз бастаған ісінде
қаншалықты сарсаңға түсіп, оңды-солды ұрынғанын, сарсаңға жете алмай шаршап
шалдыққанда бір-ақ түседі.
Күнделікті мектептегі педагогикалық тәрбиеде болмыс көрсеткендей,
мақсат проблемасы өте нашар шешілуде, кейде ол мәселе тіпті естен
шығарылады, осында мақсатсыз тәрбие яғни жол-жөнекей тәлім етек алған
құбылыс.
Тәрбиелік істің мұндай келеңсіз жағдайларының объективті себептері
мақсаттың әлеуметтік - психологиялық табиғатынан туындайды.
Мақсат - субъект санасында оның қоршаған ортамен өзара ықпал байланысынан
туындайтын әрекеттің нәтижесі туралы ой болжамы. Мақсат - жағдайлар себебті
пайда болуынан, нақты болмыстан алынатындықтан - ол объективті құбылыс. М:
өмірде домбыра ұстап, үніне зор тәрбие беруі мүмкін емес.
Мақсат объективті себептерден бастау алуымен бірге субъективтік те
категория, себебі ол сана туындысы, ол адам ойында пайда болып, әр нақты
тұлғаның сана-сезімдік ерекшеліктерінің көрінісін береді. Ертедегі латындар
айтқандай : Екі адам зат жөнінде бір әңгіме айтуы мүмкін, бірақ бірінің
әңгімесі екіншісіне ұқсас.
Бір мақсатты жалау еткен педагогтар, сол мақсаттың өзін әртүрлі
баламада түсінеді себебі олардың әр қайсысы кәсіби әрекеттің нәтижесінде өз
сана деңгейінен баға береді. Педагогикалық жүйелер (мектепке дейінгі,
мектептік, мектептен соңғы) жеке адамның қалыптасуы деңгейі мен сапаларын
нақты көрсететін өзінің уақыттық мектептеріне ие болғандықтан, әр саты
аяғында тәрбиелік нәтижелер жөнінде сөз қозғауы мүмкін.
Өсіп келе жатқан ұрпақты тәрбиелеу мақсаты – кең әлеумет пен ғылымның
араласуымен тек мемлекет белгілейтін педагогикалық саясаттың басты құрылым
бірлігі. Жарияланған тәрбиелік мақсаттардың экономикалық, құқықтық және
ұйымдастыру шарттарын қамтамасыз ету мемлекеттің міндеті.
Құқық негізінде бекіген тәрбие мақсатының іске асуына қоғамның бар
мүмкіндіктері бағытталуы қажет.
Өсіп келе жатқан ұрпақты тәрбиелеу мақсатының мзмұны қоғамның
өркениеттілігіне оның демократиялық сипатына, экономикалық мүмкіндігіне,
педагогикалық жүйелер дамуын болжастыратын және нақты жағдайларды
үйлестіріп отыратын мекемелеріне байланысты.
Мақсат әрекеті адамның саналық өнімі болғандықтан өте құбылмалы, тез
өзгеріске түседі, себебі ол үздіксіз ауыспалы дүниемен, сонымен бірге
өзгерістегі тұлға мен де әрекеттік – қозғалмалы байланыста болады.
Тәжірибе, білім оқиғ адамды байытып отырады, бірақ құбылмалы сана иесі –
субъект сол байлыққа жету жолында өзінің де өзгеріп жатқанын байқай
бермейді, не оған тіпті мән бермейді М: педагог кеше де, бүгін де өзін
бір мақсат ұстағандай сезінеді, ал сырттан қарағанда, оның кәсіби
педагогикалық ісінде өтпелі - ауыспалығы мақсаттың да бір қалыпта
өзгеріссіз қалмауына ықпал жасайды.
Мақсаттың өзгермелі қозғалысы, педагогикалық прпоцесте өте айқын
көрінеді. Себебі, баланың сыныптан – сыныпқа қарай, жастан – жасқа дамып
өзгеруі қас қағымдай, сондықтан өсіп келе жатқан жеке адамның әлеумет ток –
психологиялық жаңа құрылымдары бір мақсаттық ысырылып, орнына екіншісінің
қойылуы табиғи талаптар дамуының нәтижесі болып есептеледі.
Мақсаттық қозғалмалылығы мен ауыспалылығы оның ешқашан шектелмейтінін
көрсетеді. Мақсат өзін белгілейтін субъект – адаммен бірге дамып отырады,
себебі ол сол субъектіде жасалады, сондықтан да субъектінің өрлеуімен
мақсат та жоғарылай бастайды.
Мақсат жалпы ғана ол ілгеріленген сайын ұлғайып, іс-әрекетке бағыт –
бағдар бола алады. Мақсат - бастау көзі, педагогтың кәсіби қызметінің 1 –
элементі. Тәрбие жүйесі толығымен мақсатқа тәуелді, оған өз мән -
мағынасына ие болады.
Мақсат болжау - бұл қазіргі заман өркениетінде жасап жаңартушы
қабілетке ие осы дәуір жеке адамның қажетті даму деңгейін қамтамасыз ететін
объектив, әлеуметтік қамтамасыз ететін объектив, әлеуметтік - психологиялық
және мәдени жағдайларды түсіну, бұл сондай адамның жалпы идсал бейнесін
керегінше нақтылайтын сөз жүйесін іздестіру, бұл тәрбие мақсатын қабылдауға
мүмкіндік беретін шарттар ретінде болашақ табиғатына, жеке адам даму мәніне
және даралық болмысына талдау, баға беру, бұл нақты бала жасалған нақты
жағдайларды талдай отырып, оларды қойылған мақсат мазмұнымен орналастыру.
Бастауыш мектепте мақсат қоя тәрбиелеу - оқушылардың дамуына,
қалыптасуына, тәрбиесіне оң ықпал жасайды.
Мақсат категориясына қарама– қарсы категория– арман. Екеуінің бір–
біріне ортақ ұқсастығы олардың санада туындап, әрі жасайтын идеялық бейне
болуында. Ал айырмашы лығы – осы бейнеге субьект қатынасының әртүрлілігі.
Арман – елестің немесе қиялдың субьектіге берер біршама қанағаттану
сезімі. Арман адамды шындық болмыстан алшақтатады.
Мақсат – бұл да бейне ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.