Талаптық өндірістің ұғымы және оның маңызы
Кіріспе
1. Талаптық өндірістің ұғымы және оның маңызы.
2. Талап туралы ұғым және оның элементтері ... 2
3. Талап түрлері ... ... ... ... 5
4. Талап беру құқығы және талап ұсыну құқығы.8
5. Талаптарды біріктіру және ажырату ... ... 10
6. Жауапкердің мүдделерін қорғау ... ... ... 12
7. Талап беру құқығы және талап ұсыну құқығы...15
8. Талаптарды біріктіру және ажырату ... ... ...16
9. Даулы талап арызына өзгеріс енгізу ... ... ...17
10. Іс жүргізуді бейбіт шешіммен шешілуі ... ... 18
11. Арыз талапты қамтамасыз ету ... ... ... 19
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Талаптық өндірістің ұғымы және оның маңызы.
2. Талап туралы ұғым және оның элементтері ... 2
3. Талап түрлері ... ... ... ... 5
4. Талап беру құқығы және талап ұсыну құқығы.8
5. Талаптарды біріктіру және ажырату ... ... 10
6. Жауапкердің мүдделерін қорғау ... ... ... 12
7. Талап беру құқығы және талап ұсыну құқығы...15
8. Талаптарды біріктіру және ажырату ... ... ...16
9. Даулы талап арызына өзгеріс енгізу ... ... ...17
10. Іс жүргізуді бейбіт шешіммен шешілуі ... ... 18
11. Арыз талапты қамтамасыз ету ... ... ... 19
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Талаптық өндіріс жеке тұлғалар арасында пайда болған дау жанжалдарды шешу міндеттері болып табылады.Дау жанжалдарды шешу үшін сотқа арыз ұсыну арқылы жүзеге асады
Өз кезеңінде талап арыз заты талап мазмұнын серттестіреді: тиісті қорғаныстың нормасын анықтайды. Мысалы , талап етілген ақшаны немесе дүние – мүлікті беру жағыну арқылы да қорғануға болады: талап етілген талаптарды өзгерту немесе тоқтату арқылы сотта шешімді қайта қаралуын талап ете алады.
Талапты айыра тану үшін өз бөлімдері бар: мазмұны, зат жән негіз.
Талап мазмұны : соттың сол әрекеті дамушының заңның бұзылғанын көре тұрып сотқа үндеу береді.
Факт пен элемент талаптарының арасында тығыз байланыс бар. Факттар талаптың негізі, белгілі нормада материалдық құқық сүрме гипотизасы, құқықтық табиғатқа көрсетілген даулы қатынастың талап зат болып табылады .
Өз кезеңінде талап арыз заты талап мазмұнын серттестіреді: тиісті қорғаныстың нормасын анықтайды. Мысалы , талап етілген ақшаны немесе дүние – мүлікті беру жағыну арқылы да қорғануға болады: талап етілген талаптарды өзгерту немесе тоқтату арқылы сотта шешімді қайта қаралуын талап ете алады.
Талапты айыра тану үшін өз бөлімдері бар: мазмұны, зат жән негіз.
Талап мазмұны : соттың сол әрекеті дамушының заңның бұзылғанын көре тұрып сотқа үндеу береді.
Факт пен элемент талаптарының арасында тығыз байланыс бар. Факттар талаптың негізі, белгілі нормада материалдық құқық сүрме гипотизасы, құқықтық табиғатқа көрсетілген даулы қатынастың талап зат болып табылады .
Жоспар:
Кіріспе
1. Талаптық өндірістің ұғымы және оның маңызы.
2. Талап туралы ұғым және оның
элементтері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
3. Талап
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...5
4. Талап беру құқығы және талап ұсыну
құқығы ... ... ... ... ... ... ... . .. ... .8
5. Талаптарды біріктіру және
ажырату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
6. Жауапкердің мүдделерін
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...12
7. Талап беру құқығы және талап ұсыну
құқығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... 15
8. Талаптарды біріктіру және
ажырату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
9. Даулы талап арызына өзгеріс
енгізу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 17
10. Іс жүргізуді бейбіт шешіммен
шешілуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
11. Арыз талапты қамтамасыз
ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Талаптық өндіріс жеке тұлғалар арасында пайда болған дау жанжалдарды
шешу міндеттері болып табылады.Дау жанжалдарды шешу үшін сотқа арыз ұсыну
арқылы жүзеге асады
Өз кезеңінде талап арыз заты талап мазмұнын серттестіреді: тиісті
қорғаныстың нормасын анықтайды. Мысалы , талап етілген ақшаны немесе дүние
– мүлікті беру жағыну арқылы да қорғануға болады: талап етілген талаптарды
өзгерту немесе тоқтату арқылы сотта шешімді қайта қаралуын талап ете
алады.
Талапты айыра тану үшін өз бөлімдері бар: мазмұны, зат жән негіз.
Талап мазмұны : соттың сол әрекеті дамушының заңның бұзылғанын
көре тұрып сотқа үндеу береді.
Факт пен элемент талаптарының арасында тығыз байланыс бар. Факттар
талаптың негізі, белгілі нормада материалдық құқық сүрме гипотизасы,
құқықтық табиғатқа көрсетілген даулы қатынастың талап зат болып табылады .
Талаптардың құқықтық іс-жүргізу классификациясы және материалдық
құқықтық классификациясы деген түрлері бар.
Талап сөзі басқа институттарда басқа мағынада келеді. Осы мен
байланысты процестік мағынада талапты басқа талаптардан ажырата білу керек
. Азаматтың құқықта талап және талап құқығы ықтиярсыз борыштардың өз
міндеттерін анықтайтын іс-әрекет ( талап құқығы) материалдық мағынада.
Талаптарды біріктіру кезінде әр бір талап өз маңыздысын сақтап қалады.
Сот сонымен қатар әрбір талапқа жауап беруі қажет, қабылдаған шешімі туралы
дәлелдерін айтып өтуі керек.
Талаптық өндірістің ұғымы және оның маңызы
1.Талап туралы ұғым және оның элементтері
Жеке құқықты және субъективтік құқықты сот арқылы қорғауға азаматтық
және ұйымдарды құқықтарын қорғау үшін сотқа арыз ұсыну арқылы жүзеге асады.
Сотта қаралатрын неігізгі істер азаматтық істер болып табылады. Бұл даулы
істер құқықтық қатынастардан талаптар береді.
Талаптық өндіріс- азаматтық нормаларды реттеу құқық процестерді ,
сотқа қаралу және даулы істерді заңға сай шешу болып табылады.
Заңды қатынастардан шыққан дауды реттеу құқықтық субъективтік дау –
азаматтық процес жағынан қаралады. Олар административтік жағынан бір-біріне
тәуелді емес. Субъективтік дау мен үкімет арасында ешқандай қатынас жоқ.
Талаптық өндіріс жеке тұлғалар арасында пайда болған дау
жанжалдарды шешу міндеттері болып табылады.Дау жанжалдарды шешу үшін сотқа
арыз ұсыну арқылы жүзеге асады .
Талаптық өгндірістің маңызы , сот жау жанжалдың қайдан шыққанын , қай
жеке тұлғаның заң бұзғанын анықтайды.
Өндірістің талаптың мақсаты субъективтік құқықтық қорғау
талаптық процестерді тоқтату немесе құқықтық қатынастарға өзгеріс енгізу.
Талапты айыра тану үшін өз бөлімдері бар: мазмұны, зат жән негіз.
Талап мазмұны : соттың сол әрекеті дамушының заңның бұзылғанын
көре тұрып сотқа үндеу береді.
А) осы жағдайда байланысты даумен сотты талап ете алады .
Жауапкерді айыптай отырып оның белгілі әрекетті талап ете алады
.
Мысалы : шыққан шығынды өтеу, белгілі бір дүние-мүлік талап ету,
немес белгілі бір әрекеттерден тыйылуды талап етеді. Мысалы: айқай-
шауқышты тудыратын әрекеттерді тоқтату, көрші әсерді кластантыруды тыйм
салу.
Б) болып жатқан әрекеттерді мойындау, немес қарсы ешқандай
құқықтық қатынас жоқ екенін көрсетеді.
В) даушының жауапкерге байланысты құқықтық қатынасын тоқтату немесе
өзгеріс ендіруді талап етеді. Талап нәтижесі бұл мағынада даушы соттан
жоғарыда көрсетіліп өткен шарттарды талап етеді.
Талап нәтижесі мысал үшін , даушының белгілі бір нәрсеге жекеменшік
құқығына ие болу, авторлық құқық, белгілі бір шығармаға ,әдебиетке т.б.
нәрсеге байланысты.
Талап нәрсесін азаматтың дау жанжалдан айыра білу қажет.Материалдық
талап нәрсенің немес заттың сапа бөліміне кіреді.
Егерде талап нәрсесі жауапкер жағынан белгілі бір сомада айппұл
тағайындауға , жауапкер сол нәрсенің бағасын төлейді, ақша төлеу талап
нәрсесі болып табылмайды, ол материалдық объект болып табылады.( және де
талап етілген зат , қолданылған дүние-мүлік т.б. болуы мүмкін )
Егерде арызданушы талап затын өзгерту немес үлкейту талаптарын
қайсы, бұл мағынадазаттың толығымен өзгеруі мүмкін емес, тек қана оның
көлемі және санын өзгерті мүмкін болып табылады.
Жеке келісім бұзылған құқық факттары, зиян келтіру факттары ,
мерзімнің
Бітуі талап негіздерінің қызметі болып табылады. Негізінен талап
негіздері бір ғана факттардан тұрмайды.
Факт пен элемент талаптарының арасында тығыз байланыс бар. Факттар
талаптың негізі, белгілі нормада материалдық құқық сүрме гипотизасы,
құқықтық табиғатқа көрсетілген даулы қатынастың талап зат болып табылады .
Өз кезеңінде талап заты талап мазмұнын серттестіреді: тиісті
қорғаныстың нормасын анықтайды. Мысалы , талап етілген ақшаны немесе дүние
– мүлікті беру жағыну арқылы да қорғануға болады: талап етілген талаптарды
өзгерту немесе тоқтату арқылы сотта шешімді қайта қаралуын талап ете
алады.
3. Элементтік талап азаматтық процестерде үлкен роль ойнайды. Айыптауш
қойған негізгі талаптары дәлелдеу керек .Ал жауапкер ол туралы хабардар
болуы керек , өйткені ол өзуақытында керекті материалдарды сотқа көрсету
керек (көрсетілген материалдар , факттар және көрсетілген дәлелдер ) ,бұл
даушының талаптарын жоққа шығаруға қажет.
Талап заты – сол құқықтар және міндеттерді ,құқықтық қатынастарды,
қойылған шешуші сұрақтармен танысуы керек, өйткені ол өз шешімін беру үшін
.
Талап мазмұнын сот қорғанысына даушының қай сотқа үндеу бергенін
анықтайды.
Талаптар мазмұнына қарай түрлерге бөлінеді.
Талап заты нәрсе мен негізіне қарай бір талап екіншісінен айырмашылығы
болады.
Талап түрлері
Талаптар классификациялық жүйесіне қарай екіге бөлінеді.
1) құқықтық іс-жүргізу классификациясы
2) материалдық – құқықтық классификациясы материалдық – құқық
белгілерімен негізделеді.
Құқықтық іс-жүргізу талап классификациясы, арызданушының сотарқылы
қорғану құрамында негізделеді. Онда соттық қорғану түрі негізделген.
Құқықтық іс-жүргізу талап классификациясы барлық соттық қорғаныстықамтиды.
Бұл талап классификациясы үш түрге бөлінеді:
А) айыптау талаптары;
Б) мойындау талаптары
В) өзгеріс енгізу немесе құқықтық қатынасты
Айыптау талабында арызданушы жауапшының белгілі бір әрекетін немесе
сол әрекеттің бас тартуын талап етеді. Іс жүзінде бұл кең қанат жайған
талап түрі. Бұған мысал, талап (үйден көшіру талабы, ) бұзылуға кететін
үйден көшіру талап арызы, алимент сұрау талап арызы және тағы басқа.
Егерде борыштар талапшы қойған міндеттерден орынлдаудыдан бас
тартса, талапшы үндеу жасап жеке құқығын қорғау үшін сот қоғанысына ие
болады.Егерде дау болған жағдайда белгілі бір құқықтардан айырылады.
Бұл арада шыныда да даулы жағдай болды ма? Егерде болса , себебін
анықтамастан ықтиярсыз жүзеге асыруға болмайды.
Бұл жағдай сот арқылы шешіледі, ықтиярсыз борыштар міндеттерін
айыптау , талаптың сол мақсаты болып табылады.Сондықтан да айыптау талабы
атқарушы талабы деп аталады.
Енді осылайша , айыптау талабы немесе атқарушы талап деп , айыптаушы
тек ғана жауапшының мойындатқаны мен бірге одан өзіне пайда белгілі бір
әрекеттерін талап етеді.
Айыптау талабының заты айытаушы жауапкерден өз мінбеттерін
орындамаған жағдайда белгілі бір әрекетті сөз рекіні мен істегеніні талап
етеді.Мысалы ; келісім шарт бойынша қарызды қайтарып төлейтін уақыт келді,
бірақ жауапкер өз міндеттерін орындамайды.
Айыптың талабының негізін; біріншіден, факттар: (мысалы, әдебиет
шығармасының авторы ) екіншіден, сол талаптың пайда болған себептер
факторлары . Кейбір жағдайда көрсетілген талап факттарының екеуі де
кездесіп қалады, ондай жағдайда бұларды ажырату мүмкін емес, мысалы жалға
алынған дүние- мүлікке басқа жеке тұлғаның зардап келтіреді.
Азаматтық айналымда құқықтық қатынас анықтығы қажеті ; әр бір азамат
өз құқығы мен міндемттерін білу қажет. Егер де праволық қатынас бұзылса,
праволық қатынастың қайта жіктелуін тудырады. Бұл жағдайда мойындау талабы
қызмет етеді.
Мойындау талабының талаптары , белгілі праволық қатынастың барлығын
немесе жоқтығын көрсетеді.бұл арандатушы талап құқықтың немесе праволық
қатынастың бар екенін анықтайды. ( Мысалы , құрылыстың жеке-меншік екенін
мойындайтын талап ) Яғни бұл оң мойындаушы деп аталады.
Егер де мойындаушы талап құқықтық қатынастық жлқ екенін анықтаса
(мысалы, тергеу нәтижесінде келісімінсіз ) бұл теріс мойындаушы талап болып
табылады.
Көбінесе мойындаушы талаптың заты арызданушы мен жауапкердің құқытық
қатынасы болып табылады. Бірақ заң бойынша ( іс-жүзінде кездеседі ) бұл
талапта басқа жеке тұлғалар құқықтық қатынаста болса, онда ортақ жауаперлер
процесі жүргізіледі .Мысалы , екі жеке тұлға арасында негізсіз жасалған
келісімге берген талабы.
Талап беру құқығы және талап ұсыну құқығы
Заң талап құқығы және талап терминінің әр түрлі мағынада
қолданылады. Талап соттық қорғаныс процесінің әрекет жүргізуші құралы болып
табылады.іс- жүргізу бұл мағынада талап деп аталады.
Бірақ талап сөзі басқа институттарда басқа мағынада келеді. Осы
мен байланысты процестік мағынада талапты басқа талаптардан ажырата білу
керек . Азаматтың құқықта талап және талап құқығы ықтиярсыз
борыштардың өз міндеттерін анықтайтын іс-әрекет ( талап құқығы) материалдық
мағынада.
Талап талап құқығы материалдық мағынада талап ету деген
мағынаны береді.
Азаматтық іс-жүргізуде талап (талап құқығы) материалдық ұғымда
арызданушы жауапкердің ықтиярсыз қойған талаптиарын жүзеге асыруын талап
етеді. Егер де барлық талаптар нақты болғаннан кейін сот арызданушының
талаптарын қанағаттандырады; егер де бұл құқық
( құқықтық талап материалдық пайда ) жоқ болса , мысалы үшін , егер е
арызданушы жауапкерге қойған біту мерзімі іс-жүргізу тарысында бітсе, сот
талап процесін тоқтатыға міндетті.
Азаматтық іс-жүргізуде сот қорғанысына азаматтар және мекемелер,
шетел азаматтары мен шетел мекемелеріне , азаматтығы жоқ тұлғаларға тиісті.
Бұл азаматтардың толық құқығын пайдаланып талап ұсынуға ақысы бар.
Талап ұсынылған кезде жауапшыдан минималды жеңіл орнатылған шарттарды
талап етеді.
Бұл құқықтық шарт түрінде талап ұсыну деп аталады.
3) Шарттарды да айыра білу керек;
а) жалпы және арнайы – жүріп жатқан іс-жүргізуге қарай жүзеге асады.
б) оң және теріс – қойылған және көрсетілген шарттарға байланысты
қойлған талаптар.
Жалпы шарттар қалаған құқықтық талаптарды қояды;
1) Процесуалдық құқықтық қабілеті жағынан болуы керек.
2) Соттық іске бір ведомост жатуы керек.
3) Соттық шешімнің жоқ болуы, алдын шығарылған шешімге байланысты
компитенцияда болуы керек.
4) Екі жақ ортасындағы, даудың шешілген туралы, үштік соттың келісімі
жоқ болуы.
Талапты ұсыну үшін құқықтың барлығы немесе жоқтығы материалдық
мағынада тәуелді емес.
Арыз талап беру үшін талап болжамы жеткілікті.
Талаптарды біріктіру және ажырату
Тәжірибеде жиі кездесетін жағдай бұл бір жеке тұлға басқа жеке тұлғаға
бірнеше талаптар қояды.
Кей кезде бұл талаптар арыздары бір құқықтық қатынастан келіп шығады.
Мысалы, жалға беруші тұтынушыға жалға берген жайды босатуын, оны мен қоса
жолға беретін қарызын беруді талап етеді.
Тұрмыстық жағдайларда да жиі кездесетін жағдай бұл жұбайлардың
ажырасуына байланысты баланы ажырасып жатқан жұбайдың біріне беруді және
оған алимент төлеуі, дүние – мүлікті екі жаққа бөлістіру жағдайлар
кездеседі. Осындай бір – біріне байланысты талаптарды шешу үшін азаматтың
іс – жүргізу заңдары біріктіру институты ... жалғасы
Кіріспе
1. Талаптық өндірістің ұғымы және оның маңызы.
2. Талап туралы ұғым және оның
элементтері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
3. Талап
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...5
4. Талап беру құқығы және талап ұсыну
құқығы ... ... ... ... ... ... ... . .. ... .8
5. Талаптарды біріктіру және
ажырату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
6. Жауапкердің мүдделерін
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...12
7. Талап беру құқығы және талап ұсыну
құқығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... 15
8. Талаптарды біріктіру және
ажырату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
9. Даулы талап арызына өзгеріс
енгізу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 17
10. Іс жүргізуді бейбіт шешіммен
шешілуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
11. Арыз талапты қамтамасыз
ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Талаптық өндіріс жеке тұлғалар арасында пайда болған дау жанжалдарды
шешу міндеттері болып табылады.Дау жанжалдарды шешу үшін сотқа арыз ұсыну
арқылы жүзеге асады
Өз кезеңінде талап арыз заты талап мазмұнын серттестіреді: тиісті
қорғаныстың нормасын анықтайды. Мысалы , талап етілген ақшаны немесе дүние
– мүлікті беру жағыну арқылы да қорғануға болады: талап етілген талаптарды
өзгерту немесе тоқтату арқылы сотта шешімді қайта қаралуын талап ете
алады.
Талапты айыра тану үшін өз бөлімдері бар: мазмұны, зат жән негіз.
Талап мазмұны : соттың сол әрекеті дамушының заңның бұзылғанын
көре тұрып сотқа үндеу береді.
Факт пен элемент талаптарының арасында тығыз байланыс бар. Факттар
талаптың негізі, белгілі нормада материалдық құқық сүрме гипотизасы,
құқықтық табиғатқа көрсетілген даулы қатынастың талап зат болып табылады .
Талаптардың құқықтық іс-жүргізу классификациясы және материалдық
құқықтық классификациясы деген түрлері бар.
Талап сөзі басқа институттарда басқа мағынада келеді. Осы мен
байланысты процестік мағынада талапты басқа талаптардан ажырата білу керек
. Азаматтың құқықта талап және талап құқығы ықтиярсыз борыштардың өз
міндеттерін анықтайтын іс-әрекет ( талап құқығы) материалдық мағынада.
Талаптарды біріктіру кезінде әр бір талап өз маңыздысын сақтап қалады.
Сот сонымен қатар әрбір талапқа жауап беруі қажет, қабылдаған шешімі туралы
дәлелдерін айтып өтуі керек.
Талаптық өндірістің ұғымы және оның маңызы
1.Талап туралы ұғым және оның элементтері
Жеке құқықты және субъективтік құқықты сот арқылы қорғауға азаматтық
және ұйымдарды құқықтарын қорғау үшін сотқа арыз ұсыну арқылы жүзеге асады.
Сотта қаралатрын неігізгі істер азаматтық істер болып табылады. Бұл даулы
істер құқықтық қатынастардан талаптар береді.
Талаптық өндіріс- азаматтық нормаларды реттеу құқық процестерді ,
сотқа қаралу және даулы істерді заңға сай шешу болып табылады.
Заңды қатынастардан шыққан дауды реттеу құқықтық субъективтік дау –
азаматтық процес жағынан қаралады. Олар административтік жағынан бір-біріне
тәуелді емес. Субъективтік дау мен үкімет арасында ешқандай қатынас жоқ.
Талаптық өндіріс жеке тұлғалар арасында пайда болған дау
жанжалдарды шешу міндеттері болып табылады.Дау жанжалдарды шешу үшін сотқа
арыз ұсыну арқылы жүзеге асады .
Талаптық өгндірістің маңызы , сот жау жанжалдың қайдан шыққанын , қай
жеке тұлғаның заң бұзғанын анықтайды.
Өндірістің талаптың мақсаты субъективтік құқықтық қорғау
талаптық процестерді тоқтату немесе құқықтық қатынастарға өзгеріс енгізу.
Талапты айыра тану үшін өз бөлімдері бар: мазмұны, зат жән негіз.
Талап мазмұны : соттың сол әрекеті дамушының заңның бұзылғанын
көре тұрып сотқа үндеу береді.
А) осы жағдайда байланысты даумен сотты талап ете алады .
Жауапкерді айыптай отырып оның белгілі әрекетті талап ете алады
.
Мысалы : шыққан шығынды өтеу, белгілі бір дүние-мүлік талап ету,
немес белгілі бір әрекеттерден тыйылуды талап етеді. Мысалы: айқай-
шауқышты тудыратын әрекеттерді тоқтату, көрші әсерді кластантыруды тыйм
салу.
Б) болып жатқан әрекеттерді мойындау, немес қарсы ешқандай
құқықтық қатынас жоқ екенін көрсетеді.
В) даушының жауапкерге байланысты құқықтық қатынасын тоқтату немесе
өзгеріс ендіруді талап етеді. Талап нәтижесі бұл мағынада даушы соттан
жоғарыда көрсетіліп өткен шарттарды талап етеді.
Талап нәтижесі мысал үшін , даушының белгілі бір нәрсеге жекеменшік
құқығына ие болу, авторлық құқық, белгілі бір шығармаға ,әдебиетке т.б.
нәрсеге байланысты.
Талап нәрсесін азаматтың дау жанжалдан айыра білу қажет.Материалдық
талап нәрсенің немес заттың сапа бөліміне кіреді.
Егерде талап нәрсесі жауапкер жағынан белгілі бір сомада айппұл
тағайындауға , жауапкер сол нәрсенің бағасын төлейді, ақша төлеу талап
нәрсесі болып табылмайды, ол материалдық объект болып табылады.( және де
талап етілген зат , қолданылған дүние-мүлік т.б. болуы мүмкін )
Егерде арызданушы талап затын өзгерту немес үлкейту талаптарын
қайсы, бұл мағынадазаттың толығымен өзгеруі мүмкін емес, тек қана оның
көлемі және санын өзгерті мүмкін болып табылады.
Жеке келісім бұзылған құқық факттары, зиян келтіру факттары ,
мерзімнің
Бітуі талап негіздерінің қызметі болып табылады. Негізінен талап
негіздері бір ғана факттардан тұрмайды.
Факт пен элемент талаптарының арасында тығыз байланыс бар. Факттар
талаптың негізі, белгілі нормада материалдық құқық сүрме гипотизасы,
құқықтық табиғатқа көрсетілген даулы қатынастың талап зат болып табылады .
Өз кезеңінде талап заты талап мазмұнын серттестіреді: тиісті
қорғаныстың нормасын анықтайды. Мысалы , талап етілген ақшаны немесе дүние
– мүлікті беру жағыну арқылы да қорғануға болады: талап етілген талаптарды
өзгерту немесе тоқтату арқылы сотта шешімді қайта қаралуын талап ете
алады.
3. Элементтік талап азаматтық процестерде үлкен роль ойнайды. Айыптауш
қойған негізгі талаптары дәлелдеу керек .Ал жауапкер ол туралы хабардар
болуы керек , өйткені ол өзуақытында керекті материалдарды сотқа көрсету
керек (көрсетілген материалдар , факттар және көрсетілген дәлелдер ) ,бұл
даушының талаптарын жоққа шығаруға қажет.
Талап заты – сол құқықтар және міндеттерді ,құқықтық қатынастарды,
қойылған шешуші сұрақтармен танысуы керек, өйткені ол өз шешімін беру үшін
.
Талап мазмұнын сот қорғанысына даушының қай сотқа үндеу бергенін
анықтайды.
Талаптар мазмұнына қарай түрлерге бөлінеді.
Талап заты нәрсе мен негізіне қарай бір талап екіншісінен айырмашылығы
болады.
Талап түрлері
Талаптар классификациялық жүйесіне қарай екіге бөлінеді.
1) құқықтық іс-жүргізу классификациясы
2) материалдық – құқықтық классификациясы материалдық – құқық
белгілерімен негізделеді.
Құқықтық іс-жүргізу талап классификациясы, арызданушының сотарқылы
қорғану құрамында негізделеді. Онда соттық қорғану түрі негізделген.
Құқықтық іс-жүргізу талап классификациясы барлық соттық қорғаныстықамтиды.
Бұл талап классификациясы үш түрге бөлінеді:
А) айыптау талаптары;
Б) мойындау талаптары
В) өзгеріс енгізу немесе құқықтық қатынасты
Айыптау талабында арызданушы жауапшының белгілі бір әрекетін немесе
сол әрекеттің бас тартуын талап етеді. Іс жүзінде бұл кең қанат жайған
талап түрі. Бұған мысал, талап (үйден көшіру талабы, ) бұзылуға кететін
үйден көшіру талап арызы, алимент сұрау талап арызы және тағы басқа.
Егерде борыштар талапшы қойған міндеттерден орынлдаудыдан бас
тартса, талапшы үндеу жасап жеке құқығын қорғау үшін сот қоғанысына ие
болады.Егерде дау болған жағдайда белгілі бір құқықтардан айырылады.
Бұл арада шыныда да даулы жағдай болды ма? Егерде болса , себебін
анықтамастан ықтиярсыз жүзеге асыруға болмайды.
Бұл жағдай сот арқылы шешіледі, ықтиярсыз борыштар міндеттерін
айыптау , талаптың сол мақсаты болып табылады.Сондықтан да айыптау талабы
атқарушы талабы деп аталады.
Енді осылайша , айыптау талабы немесе атқарушы талап деп , айыптаушы
тек ғана жауапшының мойындатқаны мен бірге одан өзіне пайда белгілі бір
әрекеттерін талап етеді.
Айыптау талабының заты айытаушы жауапкерден өз мінбеттерін
орындамаған жағдайда белгілі бір әрекетті сөз рекіні мен істегеніні талап
етеді.Мысалы ; келісім шарт бойынша қарызды қайтарып төлейтін уақыт келді,
бірақ жауапкер өз міндеттерін орындамайды.
Айыптың талабының негізін; біріншіден, факттар: (мысалы, әдебиет
шығармасының авторы ) екіншіден, сол талаптың пайда болған себептер
факторлары . Кейбір жағдайда көрсетілген талап факттарының екеуі де
кездесіп қалады, ондай жағдайда бұларды ажырату мүмкін емес, мысалы жалға
алынған дүние- мүлікке басқа жеке тұлғаның зардап келтіреді.
Азаматтық айналымда құқықтық қатынас анықтығы қажеті ; әр бір азамат
өз құқығы мен міндемттерін білу қажет. Егер де праволық қатынас бұзылса,
праволық қатынастың қайта жіктелуін тудырады. Бұл жағдайда мойындау талабы
қызмет етеді.
Мойындау талабының талаптары , белгілі праволық қатынастың барлығын
немесе жоқтығын көрсетеді.бұл арандатушы талап құқықтың немесе праволық
қатынастың бар екенін анықтайды. ( Мысалы , құрылыстың жеке-меншік екенін
мойындайтын талап ) Яғни бұл оң мойындаушы деп аталады.
Егер де мойындаушы талап құқықтық қатынастық жлқ екенін анықтаса
(мысалы, тергеу нәтижесінде келісімінсіз ) бұл теріс мойындаушы талап болып
табылады.
Көбінесе мойындаушы талаптың заты арызданушы мен жауапкердің құқытық
қатынасы болып табылады. Бірақ заң бойынша ( іс-жүзінде кездеседі ) бұл
талапта басқа жеке тұлғалар құқықтық қатынаста болса, онда ортақ жауаперлер
процесі жүргізіледі .Мысалы , екі жеке тұлға арасында негізсіз жасалған
келісімге берген талабы.
Талап беру құқығы және талап ұсыну құқығы
Заң талап құқығы және талап терминінің әр түрлі мағынада
қолданылады. Талап соттық қорғаныс процесінің әрекет жүргізуші құралы болып
табылады.іс- жүргізу бұл мағынада талап деп аталады.
Бірақ талап сөзі басқа институттарда басқа мағынада келеді. Осы
мен байланысты процестік мағынада талапты басқа талаптардан ажырата білу
керек . Азаматтың құқықта талап және талап құқығы ықтиярсыз
борыштардың өз міндеттерін анықтайтын іс-әрекет ( талап құқығы) материалдық
мағынада.
Талап талап құқығы материалдық мағынада талап ету деген
мағынаны береді.
Азаматтық іс-жүргізуде талап (талап құқығы) материалдық ұғымда
арызданушы жауапкердің ықтиярсыз қойған талаптиарын жүзеге асыруын талап
етеді. Егер де барлық талаптар нақты болғаннан кейін сот арызданушының
талаптарын қанағаттандырады; егер де бұл құқық
( құқықтық талап материалдық пайда ) жоқ болса , мысалы үшін , егер е
арызданушы жауапкерге қойған біту мерзімі іс-жүргізу тарысында бітсе, сот
талап процесін тоқтатыға міндетті.
Азаматтық іс-жүргізуде сот қорғанысына азаматтар және мекемелер,
шетел азаматтары мен шетел мекемелеріне , азаматтығы жоқ тұлғаларға тиісті.
Бұл азаматтардың толық құқығын пайдаланып талап ұсынуға ақысы бар.
Талап ұсынылған кезде жауапшыдан минималды жеңіл орнатылған шарттарды
талап етеді.
Бұл құқықтық шарт түрінде талап ұсыну деп аталады.
3) Шарттарды да айыра білу керек;
а) жалпы және арнайы – жүріп жатқан іс-жүргізуге қарай жүзеге асады.
б) оң және теріс – қойылған және көрсетілген шарттарға байланысты
қойлған талаптар.
Жалпы шарттар қалаған құқықтық талаптарды қояды;
1) Процесуалдық құқықтық қабілеті жағынан болуы керек.
2) Соттық іске бір ведомост жатуы керек.
3) Соттық шешімнің жоқ болуы, алдын шығарылған шешімге байланысты
компитенцияда болуы керек.
4) Екі жақ ортасындағы, даудың шешілген туралы, үштік соттың келісімі
жоқ болуы.
Талапты ұсыну үшін құқықтың барлығы немесе жоқтығы материалдық
мағынада тәуелді емес.
Арыз талап беру үшін талап болжамы жеткілікті.
Талаптарды біріктіру және ажырату
Тәжірибеде жиі кездесетін жағдай бұл бір жеке тұлға басқа жеке тұлғаға
бірнеше талаптар қояды.
Кей кезде бұл талаптар арыздары бір құқықтық қатынастан келіп шығады.
Мысалы, жалға беруші тұтынушыға жалға берген жайды босатуын, оны мен қоса
жолға беретін қарызын беруді талап етеді.
Тұрмыстық жағдайларда да жиі кездесетін жағдай бұл жұбайлардың
ажырасуына байланысты баланы ажырасып жатқан жұбайдың біріне беруді және
оған алимент төлеуі, дүние – мүлікті екі жаққа бөлістіру жағдайлар
кездеседі. Осындай бір – біріне байланысты талаптарды шешу үшін азаматтың
іс – жүргізу заңдары біріктіру институты ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz