Педагогикалық озат тәжірибе
1 Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
2 Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері
3 Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
4 Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері
5 Мұғалiмнiң және оның педагогикалық процестi ұйымдастырудағы рөлi
6 Мектеп мұғалiмiнiң шығармашылдығы
2 Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері
3 Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
4 Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері
5 Мұғалiмнiң және оның педагогикалық процестi ұйымдастырудағы рөлi
6 Мектеп мұғалiмiнiң шығармашылдығы
Мектептерде педагогикалық тәжірибені зерттеу, жинақтау ісі күрделі және шығармашылық мәселелердің біріне жатады. Педагогикалық тәжірибе – оқыту, білім беру және тәрбие тәжірибесі, дәлірек айтсақ нәтижесі оқушылардың жеке тұлғалық сапаларынан көрінетін, белгілі бір мақсатпен ұйымдастырылған педагогикалық процес.
Көпшілік мұғалімдердің педагогикалық тәжірибесі –бұл педагогика ғылымының жетістіктерін қолданып жұмыс істеп жатқан білім беру ұйымының тәжірибесі.
Озат педагогикалық тәжірибе сөзін түрліше түсінеміз. Кең мағынада озат педагогикалық тәжірибе – мұғалімнің шеберлігінің жоғарғы денгейі, тұрақты педагогикалық нәтиже беретін оқыту және тәрбие тәжірибесі. МҰғалімнің тәжірибесінде жаңалық болмауы мүмкін, бірақ ол ғылымда белгілі принциптерді, әдістерлі табысты тұрде қолданып, басқа мұғалімдерге үлгі болып, озат тәжірибесі басқа мектептерге таратылады.
Педагогикалық озат тәжірибенің тар мағынасы: шығармашылық ізденіс, жаңалығы бар тәжірибе, жаңашылдардың тәжірибесі. Мұндай педагогикалық тәжірибе өте құнды, себебі ол мектеп тәжірибесіне жаңалық енгізген. Сондықтан, бірінші кезекте осы тәжірибені таңдап, баға беріп, тарату керек. Жай шеберлік пен жаңашылдық арасындағы жаңашылдық арасындағы айырмашылықты көру қиын, себебі мұғалім ғылымда белгілі принциптер мен әдістерді қолданып, қол жеткен жетістіктермен шектелмейді, жаңа әдістерді қолданып, немесе ескі әдіс-тәсілдерді тиімді деп ұштастырып, бірте-бірте жаңашыл болад, олай болса кез келген жақсы тәжірибені мектептің тәжірибесіне енгізуге болады, бірақ жаңашыл мұғалімдердің іс-тәжірибесін жан-жақты талдап, қорытындылап, тарату керек.
Озат педкгогикалық тәжірибенің белгілері, оған қойылатын талаптар. Бірінші белгісі – қоғам дамуының бағытына, әлеуметтік сұранысқа сәйкестігі. Озат мұғалімдер мен білім беру ұйымдарының қызметкерлері мен өмір талаптарына сай жұмыс істеп, педагогикалық процесті жетілдірудің тиімді жолдарын табады.
Көпшілік мұғалімдердің педагогикалық тәжірибесі –бұл педагогика ғылымының жетістіктерін қолданып жұмыс істеп жатқан білім беру ұйымының тәжірибесі.
Озат педагогикалық тәжірибе сөзін түрліше түсінеміз. Кең мағынада озат педагогикалық тәжірибе – мұғалімнің шеберлігінің жоғарғы денгейі, тұрақты педагогикалық нәтиже беретін оқыту және тәрбие тәжірибесі. МҰғалімнің тәжірибесінде жаңалық болмауы мүмкін, бірақ ол ғылымда белгілі принциптерді, әдістерлі табысты тұрде қолданып, басқа мұғалімдерге үлгі болып, озат тәжірибесі басқа мектептерге таратылады.
Педагогикалық озат тәжірибенің тар мағынасы: шығармашылық ізденіс, жаңалығы бар тәжірибе, жаңашылдардың тәжірибесі. Мұндай педагогикалық тәжірибе өте құнды, себебі ол мектеп тәжірибесіне жаңалық енгізген. Сондықтан, бірінші кезекте осы тәжірибені таңдап, баға беріп, тарату керек. Жай шеберлік пен жаңашылдық арасындағы жаңашылдық арасындағы айырмашылықты көру қиын, себебі мұғалім ғылымда белгілі принциптер мен әдістерді қолданып, қол жеткен жетістіктермен шектелмейді, жаңа әдістерді қолданып, немесе ескі әдіс-тәсілдерді тиімді деп ұштастырып, бірте-бірте жаңашыл болад, олай болса кез келген жақсы тәжірибені мектептің тәжірибесіне енгізуге болады, бірақ жаңашыл мұғалімдердің іс-тәжірибесін жан-жақты талдап, қорытындылап, тарату керек.
Озат педкгогикалық тәжірибенің белгілері, оған қойылатын талаптар. Бірінші белгісі – қоғам дамуының бағытына, әлеуметтік сұранысқа сәйкестігі. Озат мұғалімдер мен білім беру ұйымдарының қызметкерлері мен өмір талаптарына сай жұмыс істеп, педагогикалық процесті жетілдірудің тиімді жолдарын табады.
1. «Педагогика» Ж.Б. Қоянбаев Р.М. Қоянбаев. Алматы 2002.
2. «Жалпы бастауыш білім беру педагогикасы» Р.М. Қоянбаев, Қ.Т. Ыбырайымжанов. Түркістан 2005.
3. «Бастауыш мектеп педагогикасы» С.Б. Бабаев. Алматы 2007.
4. «Педагогика» М.Х.Құрманалина, Б.Ж.Мұқанова, Р.Н.Илясова.
5. Ж.Әбиев, С.Бабаев, А.Құдиярова. “Педагогика”, Алматы,2004ж
6. Ж.Б.Қоянбаев, Р.М.Қоянбаев.”Педагогика”, Алматы, 2000ж
7. Петровский А.В. “Педагогикалық және жас ерекшелiгi психологиясы” Алматы, 1989ж
8. Т.Сабыров.”Оқыту теориясының негiздерi”,Алматы, 1993ж
2. «Жалпы бастауыш білім беру педагогикасы» Р.М. Қоянбаев, Қ.Т. Ыбырайымжанов. Түркістан 2005.
3. «Бастауыш мектеп педагогикасы» С.Б. Бабаев. Алматы 2007.
4. «Педагогика» М.Х.Құрманалина, Б.Ж.Мұқанова, Р.Н.Илясова.
5. Ж.Әбиев, С.Бабаев, А.Құдиярова. “Педагогика”, Алматы,2004ж
6. Ж.Б.Қоянбаев, Р.М.Қоянбаев.”Педагогика”, Алматы, 2000ж
7. Петровский А.В. “Педагогикалық және жас ерекшелiгi психологиясы” Алматы, 1989ж
8. Т.Сабыров.”Оқыту теориясының негiздерi”,Алматы, 1993ж
3 ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...
Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
Жоспар
1. Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
2.Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері
Мектептерде педагогикалық тәжірибені зерттеу, жинақтау ісі күрделі
және шығармашылық мәселелердің біріне жатады. Педагогикалық тәжірибе –
оқыту, білім беру және тәрбие тәжірибесі, дәлірек айтсақ нәтижесі
оқушылардың жеке тұлғалық сапаларынан көрінетін, белгілі бір мақсатпен
ұйымдастырылған педагогикалық процес.
Көпшілік мұғалімдердің педагогикалық тәжірибесі –бұл педагогика
ғылымының жетістіктерін қолданып жұмыс істеп жатқан білім беру ұйымының
тәжірибесі.
Озат педагогикалық тәжірибе сөзін түрліше түсінеміз. Кең мағынада озат
педагогикалық тәжірибе – мұғалімнің шеберлігінің жоғарғы денгейі, тұрақты
педагогикалық нәтиже беретін оқыту және тәрбие тәжірибесі. МҰғалімнің
тәжірибесінде жаңалық болмауы мүмкін, бірақ ол ғылымда белгілі
принциптерді, әдістерлі табысты тұрде қолданып, басқа мұғалімдерге үлгі
болып, озат тәжірибесі басқа мектептерге таратылады.
Педагогикалық озат тәжірибенің тар мағынасы: шығармашылық ізденіс,
жаңалығы бар тәжірибе, жаңашылдардың тәжірибесі. Мұндай педагогикалық
тәжірибе өте құнды, себебі ол мектеп тәжірибесіне жаңалық енгізген.
Сондықтан, бірінші кезекте осы тәжірибені таңдап, баға беріп, тарату керек.
Жай шеберлік пен жаңашылдық арасындағы жаңашылдық арасындағы айырмашылықты
көру қиын, себебі мұғалім ғылымда белгілі принциптер мен әдістерді
қолданып, қол жеткен жетістіктермен шектелмейді, жаңа әдістерді қолданып,
немесе ескі әдіс-тәсілдерді тиімді деп ұштастырып, бірте-бірте жаңашыл
болад, олай болса кез келген жақсы тәжірибені мектептің тәжірибесіне
енгізуге болады, бірақ жаңашыл мұғалімдердің іс-тәжірибесін жан-жақты
талдап, қорытындылап, тарату керек.
Озат педкгогикалық тәжірибенің белгілері, оған қойылатын талаптар.
Бірінші белгісі – қоғам дамуының бағытына, әлеуметтік сұранысқа сәйкестігі.
Озат мұғалімдер мен білім беру ұйымдарының қызметкерлері мен өмір
талаптарына сай жұмыс істеп, педагогикалық процесті жетілдірудің тиімді
жолдарын табады.
Озат тәжірибенің екінші белгісі – педагогикалық қызметтердің тұрақты,
жақсы нәтижелері. Педагогикалық өнім - оқушылардың білім, іскерлік,
дағдыларының, жалпы дамуының, тәрбиелігінің деңгейі.
Мұғалім сабақтарын дұрыс бағалап, оқушылардың білім сапасын
тексертіп, жауап алатын сұрақтар:
- оқушылардың бағдарламадағы оқу материялын менгеруі
- өз беттерімен білім ала білу;
- білімдерін шығармашылықпен тәжірибеде қолдануы;
- оқушылардың жалпы дамуы.
Білім сапасы оқушылардың байқампаздығынан, талдау, және нақтау,
абстракциялау іскерлігінен, оқу материялымен жұмыс істеу жолдарын
анықтаудан, іс-әрекеттің жүйесін белгілеуді өз іс-әрекетін бақылап, оған
керек жағдайда тұзетулер енгізуінен көрінеді. Оқушылардың тәжірмбелілігі
олардың пікірлерінен, мінез құлықтарынан, жұріс –тұрыстарынан байқалады.
Өзат тәжірибенің үшінші белгісі – оқыту, тәрбие, дамуда тұрақты, жақсы
нәтижелерге жету үшін мұғалімдер меноқушылардың өз күштері және құралдарын
орнымен жасауы. Оқушыларға шамадан тыс қосымша тапсырмалар беріп, басқа
пәндерді менгертуге зиян келтіріп, біліп сапасын көтереретін тәжірибе озат
тәжірибе деп есептелмейді.
Оқу мен тәрбиенің тиімді тәсілдері мен әдістерін іздестіруде
мұғалімнің өз тәжірибесін өзі зерттеп, жинақтау ісі - әрі қиын, әрі күрделі
мәселелердің бірі. Бұл мәселені ойдағыдай зерттеп, практикада дәлелдеу
тікелей мұғалімнің өзіне байланысты Мұғалім тәрбие мен оқыту әдістеріне
байланысты басты мәселелерді таңдап алады да, олардың тиімділігін сабақтың
немесе тәрбие жұмысының барысында бақылайды, терең зерттейді.Зертеу
материалдарына талдау жасап, қортындысын үнемі дәптеріне жазып отырады.
Мұғалім әр сабақтың немесе тәрбие жұмысының өзіне тән ерекшелігін, әр түрлі
әдістердің тиімді жолдарын, оқу мен тәрбие процесінде оқушылардың ынтасы
мен таным қабілетін дамытудың шығармашылықпен іздестіреді. Осының
нәтижесінде мұғалім өз жұмысындағы жетістіктер мен кемшіліектерді көре
бастайды. Сөйтіп оларды жоюдың тиімді жолдарын қарастырады. Ол үшін мұғалім
педагогикалық әдебиеттермен танысады. Қажетті әдебиеттерге анотация және
библиография жасайды.
Мұғалім өз мектебіндегі немесе көршілес мектептердегі тәжірибелі
мұғалімдердің тәрбие жұмыстарымен танысады, сабақтарына қатысады. Олардың
оқыту мен тәрбие әдістерін өзінің қолданып жүрген әдістерімен салыстырады,
тиімді қортынды жасайды.
Зерттеу жұмысына байланысты құжаттарды мұғалім бірте-бірте жинастыра
береді. Оларға: сабақ жоспары, бағдарлама тақырыптары бойынша жасалатын
тақырыптық перспективалық жоспар, оқушылардың жазба бақылау және кестелік
жұмыстары, дәптерлері, сынып жетекшісінің оқу-тәрбие жұмысының жоспары,
түрлі тақырыптарға жазылған оқушылардың баяндамалары жатады. Осы
құжаттардың негізінде мұғалім өз жұмысына талдау жасайды, жүйеге келтіріп
жинақтайды. Әрине, мұғалімнің оп-оңай жұмысы емес. Оған ең кеміеде бір
немесе екі жылдай мерзім керек.
Зерттеу жұмысы аяқталғаннан кейін оны мектеп мұғалімдерінің ғылыми-
практикалық конференциясына талқылайды құнды деп тапса, аудандық
Педагогикалық оқуларға ұсынады. Сөйтіп, мұғалімнің бұл шығармашылық
еңбегі бірте-бірте обылыстық, республикалық талқылардан өтіп, көпшіліктің
игі ісіне айналады.
Педагогикалық жұмыста зор табыстарға жетіп, өзін-өзі іс жүзінде
көрсете білген шебер мұғалімдердің жұмыс жүйесін зерттеп, жинақтау-озат
тәжірибені кеңінен таратудың басты формасына жатады. Бұл жұмыста
педагогикалық кеңестің шешімі бойынша әдістемелік пән бірлестігі басқарады.
Жоспар бойынша зерттеу жұмысы ең алдымен танысу және бақылау этаптарынан
өтеді:
1. Іс тәжірибесі зерттелетін мұғалімнің өзімен, сабақ беттерін
сыныптардағы сынып жетекшілерімен оқушылардың үлгерімі және тәртәбі,
олардың қоғамдық жұмысы мен қоғамдық пайдалы еңбекке қатысу және
белсенділігі туралы әңгіме жасалады. Зерттеуші кейбір мәселелерді
анықтайды.
2. Оқыту тәтбие жұмысына байланысты соңғы 2-3 жылдардың ішіндегі
құжаттар зерттеледі. Олар: Сабақ жоспары, тақырыптық, күнтізбелік
жоспар, сынып жетекшілерінің тәрбие және үйірме жұмыстарының
жоспары, сынып журналы,оқушылардың дәптерә, рефераттар, техника және
көркем шығармашылық жұмыстары, мұғалімнің әнгімелік және
педагогикалық тақырыптарға жасалған баяндамалары, журнал беттерінде
жарияланған мақалалары және басқа еңбектері.
3. Алдын-ала тәжірибесі зерттелетін мұғалімнің сабақтарына кіріп,
тәрбие жұмыстарына қатысып, бақылау жүргізіледі.
4. Зерттеу жүргізілетін сыныптардағы ьасқа мұғалімдердің немесе тәрбие
жмысына қатысып, олардың іс нәтижелері тәжірибесі зерттелетін
мұғалімнің жұмысы мен салыстырылады.
5. Басқа сыныптарда немесе басқа метептерде осы пән бойынша ұқсаса
тақырыптарға өткізілетін тәжірибелі мұғалімдердің сабақтарына кіріп
олардың жұмыс нәтижесі, тәжірибесі зерттелетін мұғалінің жұмысы мен
салыстырылады.
Танысу және бақылау жұмыстарын жүргізіп болғаннан кейін тікелей зерттеу
басталады. Зерттеу жұмысы өте құнды болса, ғылыми зерттеуинститутының жаөба
пікірі бойынша Педагогикалық оқуларға егер көлемді болса баспаларда
жариялауға ұсынылады.
Соңғы кездерде көптеген педагогикалық ұжымдардың аса көңіл аударып
жүрген мәселесінің бірі – оқу мен тәрбиенің бірлігі, пән аралық
байланыс,сабақта оқушылардың таным-іс-әрікетін белсендіру әрекеті, сабақтың
тиімділігін арттыру т.б. Осы сықылды жалпы педагогикалық тақырыптар бір-
бірімен тектес пән мұғалімдерінің іс-тәжірибесін зерттеп жинақтауға болады.
Бірнеше мұғалімдердің іс-тәжірибесін зерттеудің нәтижесінде мектептегі
бір-бірімен тікелей байланысты ғылыми әдістемелік жұмыстардың жсопарлы
түрде мақсатқа бағытталып жүргізілетіндігі сөзсіз.
Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері
Жоспар
1.Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
2.Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері.
Соңғы жылдары біздің еліміздегі жаңашыл мұғалімдердің шығармашылық
тәжірибесі , педагогика шеберлігінің және белгілі
ғылымдардың еңбектері жарық көре бастады. Көптеген құнды педагогикалық
еңбектер жазылды. Олардың авторлары прафессорлар Ш.А..Аманашвили және
П.И.Мванов, мұғалімдер В.Ф.Шаталов, И.П.Валков, Е.Н.Ильин, М.П.Шетини
т.б.осы авторлардың әрқайысы оқу-әтәрбие процесінің тиімділіг мен сапасын
артыруда өздерінің ерекше әдістерін жасады.Ш.А.Аманашвили кіші мектеп
жасындағы балалардың жан-жақты дамыуына мүмкіндік жасайтын мектеп
практикасында 6 жастағы балалармен жұмыс ұйымдастыру принципі
жағдайынғылыми дәлелдеді.И.П.Иванов қазіргі жағдайда А.С.Макаренконың
идеясын дамыта келіп, ұжымшыларды қалыптастыру мен тәрбиелеудің, қоғамдық
балалар ұйымдарына әлеуметтік өмірді жетілдірудің жолдарын ашты.
В.Ф.Шаталов педагогикалық міндеттерді табысты шешу үшін әрбір оқушыға
күнделікті ақыл-ой еңбегіне бар күшін салыуға қатыстыру, әр оқушының
абыройын, өз күшіне , қабілетіне сенімділігін күшейту керек дейді.
И.П.Волков бірінші сыныптан бастап өз бетімен және шығармашылық іс-әрекеті
негізінде оқушылардың даму қабілетін және бейімділігін арттыруға байланысты
сыныптан тыс жұмыстардың жүйесін жасады. Бұл кіші мектеп жасындағы балалар
мен шығармашылық сабақ өткізіп, олардың нышанынан және қабілетін анықтауға
мүмкіәндік туғызады.
Білім беру саласында қажырлы еңбек етіп, үлес қосқан
Республикамыздағы жаңашыл мұғалімдерді де атап өтке жөн. Қ.М. Нұрғалиевтің
негізгі идеясы мен педагогикалық тәжірибесі Барон мектебін білімдар әрі
бала жүрегіне сезімтал ұстаздар ордасына айналдыру, жаңалыққа ұмтылдыру,
мақсат ету, жаңалық үшін ғана емес, жалпының игілігі үшін жұмыс істеу.
Мектеп директоры- Қ.Н.Нұрғалиев: Мектепті тіпті алға бастауды анық
ойласақ, істі кадырдан бастауымыз қажет. Келешектің адамын қалыптастыру,
еңбекке баулу, адам гершілікті дамыту, мүның бәрі сегіз қырлы бір сырлы
дейтін мұғалімдердің қолдарынан келетінін үнемі ескеріп отырғанда ғана
жақсы ұстаз бен жас шәкірт арасында мәнгі алтын желі таратылады. Ол
мұғалімнің оқушыға сенуі, оқушының мұғалімді сүюі - деп оқу-тәрбие
процесін, ізгілендіру идеясын қолдаған. Р.Нұртазина педагог-әдіскер,
ҚазақССР-інің еңбек сіңірген мұғалімі, педагогика ғылымының кандидаты.
Қазақ мемлекеттік педагогика институтының орыс тілі мен әдебиеті
факультетін бітірген.
Р.Б.Нұртазина орыс тілінің білікті маманы ретінде педагогика
ғылымының және Қазақстан мектебінің бай тәжірибесін насихаттап Африкада,
Вьетнам, ГДР, Италия, Манголия, Жапония, тағы басқа елдерде дәріс оқыды.
Оның негізгі идеялары педагогика ғылымының жетістіктерін, заңдылықтарын,
әдебиеттерін оқып үйреніп, диалектикалық жолмен қортынды шығара білу адамға
ізгілікті ықпал жасай білуді менгеру; әр балаға бақыт силау; педагогикалық
процесте пән аралық байланыс негізінде шығармашылықпен оқыту; сабақта
енжарлыққа жол бермеу; әрбір оқушы мен мұғалімнің рухани қатынасының қуаныш
көзіне айналдыру ;ана тілінде білім алу. Сабақ қаншама қайталанса да,
жаңалығымен мұғалімнің өзіне де, оқушыны да тандандыратындай болуы тиіс.
Егер мұғалім әр баланы қайталанбайтын жеке тұлға деп, оған сеніммен,
мейріммен қараса, мектеп директоры әр шәкіртіне әріптес қстаздарына
парасатты қатынаста болса, онда оқу-тәрбие процесі жақсы жүреді.
Р.Б.Нұртазин өзінің үзақ жылғы мектепті басқару тәжірибесінде
балаға деген шынайы мақаббат сезімін, оқушылар мен мұғалімдер және ата-
аналар ұжымына сенім білдіруді, ізгілік және демокрктизм принципрерін ,
педагогикалық ынтымақтастық идеясын басшылықа алады.Осының нәтижесінде өз
мамандықтарын сүйетін, еңбекке жауапты қарайтын, білікті, іскер
педагогикалық ұжым құрылды. Мектепте оқушылардың жан-жақты жарасымды
дамуына бағытталған, өзін-өзі басқару негізінде құрылған сыныптан тыс,
мектептен тыс жұмыстардың мол тәжірибесі жинақталады.
А.М.Ысқақов өз пәнімен қатар педагогтік мамандығына шынайы сүйіспеншілігі
әке тәрбиесінен дараған, шәкірт жүрегіне жол таба біоген , үнемі даму,
ілгері басу, ізденуді өмір өзегі еткен, әрі іскер, әрі білікті, жігерлі
жаңашыл ұстаз. Атаулы мектеп директоры оқушылар мен педагогтардың
ұйымдастырушысы әрі білікті тәлімгер. Григорий Максимович Курбатов қзақ
жылғы қызыетінде ұлы педагог А.С.Макаренконың бай мұрасын бұгінгі мектеп
жайында жүзеге асырып, жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеудіі сапалы билікке
көтеруде тұлғаланып, бұкіл республикамыздағы танымал болған талантты ұстаз.
Г.М.Курбаков республикалық теледидар арқылы ұйымдастырылған арнайы
хабарға қатысып, озат тәжірибесі туралы телекөрермендермен пікір алысып
отырды. Ол жас ұрпақ бойына еңбексүйгіштікті дағдыларын қалыптастыруда өте
құнды тәжірибені жинақтады. Курбаковтың қаламынан ғылыми педагогикалық
негізде баяндалған көп жылғы ұстаздық еңбегінің бай тәжірибесі бірнеше
кітаптар болып жарық көреді.
Қанипа Бітібаева оқыту процесінде баланың рухани жан дүниесін, ой
еңбегінің күрделі процесінің заңдылықтарын, жеке адамның қалыптасу
ерекшеліктерін зерттеуші ұстаз. Қанипа өзінің мол тәжірибесін шәкірттерге
қазақ тілі мен әдебиетінен білім, тәрбие беруден түйген пікірлерін, қазіргі
мектеп бағдарламалары жөніедегі ой-жалғастарын ортаға салып, республикалық
және халықаралық басылымдарда да жариялап отырдыы.
Бұл мұғалімдердің идеялары және педагогикалық тәжірибелері қысқа
түрде Б.Р.Аймамбетованың кікене кітапшасында жазылған.
Жаңашыл мұғалімдердің тәжірибесі орта, жоғарғы мектептердіәң
мұғалімдері мен оқытушыларының игілігіне айналды. Сондықтан олардың
тәжірибелерін зерттеуде зор көңіл аударушылық байқалып келеді. Өйткені,
әрбір жаңа педагогикалық құбылыс талқылауды, зерттеуді және талдауды қажет
етеді.
Озат тәжірибені зерттеу және оны тұтас педагогикалық процеске енгізу
қажырлы еңбекті, терең сауаттылықты, өз пәніне еркін игілік етуді, терия
мен практиканың дамуында үнемі жаңалықты біліп отыруды талап етеді.
Осындай дербес және ұжымдық ізденуге мектеп және мұғалімдердің білімін
жетілдіру институты қызметкерлерінің тікелей қатысуы, олардың шығармашылық
белсенділігін арттыруға үнемі ғылыми –педаногикаылқ әдебиеттер мен және
педагогикалық психологиялық ғылымның жетістіктеріменен танысып отыруға
мүмкіншілік жасайды.
Мұғалім озат педагогикалық идеяларды және жаңашыл мұғалімдердің
тәжірибесін игеру үшін оларды өзінің педаггикалық жүйесінің құрамдас бөлігі
етеді, жетілдіріп дамытады. Оларға өзінің шығармашылық ойының элементтерін
енгідедіү Озат идеяларды және педагоьгикалық тәжірибені енгізу мен тарату
түсінікті формалары – ауызша және баспасөз арқылы насихатталады.
Ауызша насихат – бұл мектептердің педагогикалық кеңстерінде, аудандық
әдістемелік кабинеттерінде, мұғалімдердің білімін жетілдіру институттарныда
өткізілетін арнайы маслихаттарды, семинарларда озат тәжірибе туралы
лекциялар және баяндамалар жасалып, оларды озат мұғалімдердің жұмыстарының
мәні мен негізгі идеяларының мазмұны анықталады. Қатысушылар өзара пікір
алмасып, оқу-тәрбие процесін жетілдірудің кейбір бағыттарын белгілейді.
Баспасөз насихаты – бұл педагогикалық теория мен практиканың саласында
әртүрлі жүргізіледі. Оларға психологиялық –педагогикалық еңбектер, ғылыми-
әдістемелік ұсынбалар, жинақтарт.б. жатады.Педагогикалықозат тәжірибені
таратуда, оны тұтас педагогикалық процеске енгізуде, әсіресе Педагогикалық
оқулардың маңызы өте зор. Педагогикалық оқуларды өткізу нәтижесінде
ұжымдық түрде талқыланған және мақұлданған жақсы тәжірибе оқу мен тәрбие
процесіне енгізу үшін жинақталады және таратылады.
Практикаға жаңа бір нәрсені енгізу үшін оқу-тәрбие жұмысының озат
әдістерін біліп қана қоймай, оларды практикада тыңғылықты игеру қажет.
Педагогикалық озат тәжірибені практикаға енгізудің кейбір жолдары:
1. Оқыту және тәрбие саласындағы жаңа педагогикалық әдістер, жақсы
тәжірибелер жетістіктерін насихаттаудан бастау. Олардың мұғалімдерінің
кең талқысына салып, ғылыми-әдәстемелік үсыныстар түрінде нақты шешім
қабылдау.
2. Педагогикалық озат тәжірибені зертеу және оқу-тәрбие процесіне енгізу
үшін, оны педагогикалық еңбектің шеберлеріне (бір-екі бастауыш сынып
мұғалімдеріне, бір-екі жоғары сынып пән мұғалімдеріне) тапсыру керек.
Олар әдістемелік пән бірлестігі жетекшілерімен бірігіп зерттеу
жоспарын жасайды, Ол педагогикалық кеңесте бекітіледі.
3. Мектеп дирекциясы әдістемелік кеңеспен бірлесіп зерттеу жұмысына
басшылық етеді, талдау жасайды. Әдістемелік ұсынбаларды жйнақтайды,
оны педагогикалық кеңесте мұғалімдерге хабарлап отырады.
4. Әрбір мұғалімнің зерттеу жұмысы жүргізіліп жатқан сыныптардың оқу-
тәрбие жұмысына белсенділікпне қатысуына болады.
5. Озат тәжірибе педагогикалық практикада өз орнын берік алғаннан кейін,
оқу-тәрбие процесіне жаңа тәсілдер мен әдістерді енгізу қортындысын
жасау, оны мектеп мұғалімдернің, сонан соң кең түрде педагогикалық
жұртшылықтың талқылауына өткізу қажет.
Көптеген өмірлік маңызы бар күрделі праблемалық мәселелерді терең
зерттеп, жинақтау жеке адамның кейбір мектеп ұжымдарының қолынан келе
бермейді. Сондықтан зеттеу жұмысының тақырыбын және тақырып бойынша
экспериментті жұргізу ғылыми-әдістемелік нұсқауларын жасап, мектептерге
жіберіп және оларға үнемі басшылық етіпотыратын педагогикалық ғылыми-
зерттеу мекемелері болуы тиіс.
Ғылыми-зерттеу инститтары мектептерде оқу бағдарламаларының, оқулықтардың,
оқытудың тиімділігі, оқу мен тәрбиенің формалары мен әдістері және
гипотезалары, тең теориялық теориялық ойларды эксперимент жүргізу жолымен
анықтайды, тиісті қортынды жасап, педагогикалық жұртшылықтың игі ісіне
айналдырады.
Қорытынды
Сонымен, іздену арқылы басты мәселелерді жете біліп, зерттеу,
жинақтау, оны насихаттау, іске асыру оқу және тәрбие жұмысын онан әрі
жақсарта берудің сарқылмас көзі. Бұл жұмысқа мұғалім жұртшылығы
белсенділікпен қатысып, зор үлес қосуға тиісті.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
1. Педагогика Ж.Б. Қоянбаев Р.М. Қоянбаев. Алматы 2002.
2. Жалпы бастауыш білім беру педагогикасы Р.М. Қоянбаев, Қ.Т.
Ыбырайымжанов. Түркістан 2005.
3. Бастауыш мектеп педагогикасы С.Б. Бабаев. Алматы 2007.
4. Педагогика М.Х.Құрманалина, Б.Ж.Мұқанова, Р.Н.Илясова.
Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
Мектептерде педагогикалық тәжірибені зерттеу, жинақтау ісі күрделі
және шығармашылық мәселелердің біріне жатады. Педагогикалық тәжірибе –
оқыту, білім беру және тәрбие тәжірибесі, дәлірек айтсақ нәтижесі
оқушылардың жеке тұлғалық сапаларынан көрінетін, белгілі бір мақсатпен
ұйымдастырылған педагогикалық процес.
Көпшілік мұғалімдердің педагогикалық тәжірибесі –бұл педагогика
ғылымының жетістіктерін қолданып жұмыс істеп жатқан білім беру ұйымының
тәжірибесі.
Озат педагогикалық тәжірибе сөзін түрліше түсінеміз. Кең мағынада озат
педагогикалық тәжірибе – мұғалімнің шеберлігінің жоғарғы денгейі, тұрақты
педагогикалық нәтиже беретін оқыту және тәрбие тәжірибесі. МҰғалімнің
тәжірибесінде жаңалық болмауы мүмкін, бірақ ол ғылымда белгілі
принциптерді, әдістерлі табысты тұрде қолданып, басқа мұғалімдерге үлгі
болып, озат тәжірибесі басқа мектептерге таратылады.
Педагогикалық озат тәжірибенің тар мағынасы: шығармашылық ізденіс,
жаңалығы бар тәжірибе, жаңашылдардың тәжірибесі. Мұндай педагогикалық
тәжірибе өте құнды, себебі ол мектеп тәжірибесіне жаңалық енгізген.
Сондықтан, бірінші кезекте осы тәжірибені таңдап, баға беріп, тарату керек.
Жай шеберлік пен жаңашылдық арасындағы жаңашылдық арасындағы айырмашылықты
көру қиын, себебі мұғалім ғылымда белгілі принциптер мен әдістерді
қолданып, қол жеткен жетістіктермен шектелмейді, жаңа әдістерді қолданып,
немесе ескі әдіс-тәсілдерді тиімді деп ұштастырып, бірте-бірте жаңашыл
болад, олай болса кез келген жақсы тәжірибені мектептің тәжірибесіне
енгізуге болады, бірақ жаңашыл мұғалімдердің іс-тәжірибесін жан-жақты
талдап, қорытындылап, тарату керек.
Озат педкгогикалық тәжірибенің белгілері, оған қойылатын талаптар.
Бірінші белгісі – қоғам дамуының бағытына, әлеуметтік сұранысқа сәйкестігі.
Озат мұғалімдер мен білім беру ұйымдарының қызметкерлері мен өмір
талаптарына сай жұмыс істеп, педагогикалық процесті жетілдірудің тиімді
жолдарын табады.
Озат тәжірибенің екінші белгісі – педагогикалық қызметтердің тұрақты,
жақсы нәтижелері. Педагогикалық өнім - оқушылардың білім, іскерлік,
дағдыларының, жалпы дамуының, тәрбиелігінің деңгейі.
Мұғалім сабақтарын дұрыс бағалап, оқушылардың білім сапасын
тексертіп, жауап алатын сұрақтар:
- оқушылардың бағдарламадағы оқу материялын менгеруі
- өз беттерімен білім ала білу;
- білімдерін шығармашылықпен тәжірибеде қолдануы;
- оқушылардың жалпы дамуы.
Білім сапасы оқушылардың байқампаздығынан, талдау, және нақтау,
абстракциялау іскерлігінен, оқу материялымен жұмыс істеу жолдарын
анықтаудан, іс-әрекеттің жүйесін белгілеуді өз іс-әрекетін бақылап, оған
керек жағдайда тұзетулер енгізуінен көрінеді. Оқушылардың тәжірмбелілігі
олардың пікірлерінен, мінез құлықтарынан, жұріс –тұрыстарынан байқалады.
Өзат тәжірибенің үшінші белгісі – оқыту, тәрбие, дамуда тұрақты, жақсы
нәтижелерге жету үшін мұғалімдер меноқушылардың өз күштері және құралдарын
орнымен жасауы. Оқушыларға шамадан тыс қосымша тапсырмалар беріп, басқа
пәндерді менгертуге зиян келтіріп, біліп сапасын көтереретін тәжірибе озат
тәжірибе деп есептелмейді.
Оқу мен тәрбиенің тиімді тәсілдері мен әдістерін іздестіруде
мұғалімнің өз тәжірибесін өзі зерттеп, жинақтау ісі - әрі қиын, әрі күрделі
мәселелердің бірі. Бұл мәселені ойдағыдай зерттеп, практикада дәлелдеу
тікелей мұғалімнің өзіне байланысты Мұғалім тәрбие мен оқыту әдістеріне
байланысты басты мәселелерді таңдап алады да, олардың тиімділігін сабақтың
немесе тәрбие жұмысының барысында бақылайды, терең зерттейді.Зертеу
материалдарына талдау жасап, қортындысын үнемі дәптеріне жазып отырады.
Мұғалім әр сабақтың немесе тәрбие жұмысының өзіне тән ерекшелігін, әр түрлі
әдістердің тиімді жолдарын, оқу мен тәрбие процесінде оқушылардың ынтасы
мен таным қабілетін дамытудың шығармашылықпен іздестіреді. Осының
нәтижесінде мұғалім өз жұмысындағы жетістіктер мен кемшіліектерді көре
бастайды. Сөйтіп оларды жоюдың тиімді жолдарын қарастырады. Ол үшін мұғалім
педагогикалық әдебиеттермен танысады. Қажетті әдебиеттерге анотация және
библиография жасайды.
Мұғалім өз мектебіндегі немесе көршілес мектептердегі тәжірибелі
мұғалімдердің тәрбие жұмыстарымен танысады, сабақтарына қатысады. Олардың
оқыту мен тәрбие әдістерін өзінің қолданып жүрген әдістерімен салыстырады,
тиімді қортынды жасайды.
Зерттеу жұмысына байланысты құжаттарды мұғалім бірте-бірте жинастыра
береді. Оларға: сабақ жоспары, бағдарлама тақырыптары бойынша жасалатын
тақырыптық перспективалық жоспар, оқушылардың жазба бақылау және кестелік
жұмыстары, дәптерлері, сынып жетекшісінің оқу-тәрбие жұмысының жоспары,
түрлі тақырыптарға жазылған оқушылардың баяндамалары жатады. Осы
құжаттардың негізінде мұғалім өз жұмысына талдау жасайды, жүйеге келтіріп
жинақтайды. Әрине, мұғалімнің оп-оңай жұмысы емес. Оған ең кеміеде бір
немесе екі жылдай мерзім керек.
Зерттеу жұмысы аяқталғаннан кейін оны мектеп мұғалімдерінің ғылыми-
практикалық конференциясына талқылайды құнды деп тапса, аудандық
Педагогикалық оқуларға ұсынады. Сөйтіп, мұғалімнің бұл шығармашылық
еңбегі бірте-бірте обылыстық, республикалық талқылардан өтіп, көпшіліктің
игі ісіне айналады.
Педагогикалық жұмыста зор табыстарға жетіп, өзін-өзі іс жүзінде
көрсете білген шебер мұғалімдердің жұмыс жүйесін зерттеп, жинақтау-озат
тәжірибені кеңінен таратудың басты формасына жатады. Бұл жұмыста
педагогикалық кеңестің шешімі бойынша әдістемелік пән бірлестігі басқарады.
Жоспар бойынша зерттеу жұмысы ең алдымен танысу және бақылау этаптарынан
өтеді:
1. Іс тәжірибесі зерттелетін мұғалімнің өзімен, сабақ беттерін
сыныптардағы сынып жетекшілерімен оқушылардың үлгерімі және тәртәбі,
олардың қоғамдық жұмысы мен қоғамдық пайдалы еңбекке қатысу және
белсенділігі туралы әңгіме жасалады. Зерттеуші кейбір мәселелерді
анықтайды.
2. Оқыту тәтбие жұмысына байланысты соңғы 2-3 жылдардың ішіндегі
құжаттар зерттеледі. Олар: Сабақ жоспары, тақырыптық, күнтізбелік
жоспар, сынып жетекшілерінің тәрбие және үйірме жұмыстарының
жоспары, сынып журналы,оқушылардың дәптерә, рефераттар, техника және
көркем шығармашылық жұмыстары, мұғалімнің әнгімелік және
педагогикалық тақырыптарға жасалған баяндамалары, журнал беттерінде
жарияланған мақалалары және басқа еңбектері.
3. Алдын-ала тәжірибесі зерттелетін мұғалімнің сабақтарына кіріп,
тәрбие жұмыстарына қатысып, бақылау жүргізіледі.
4. Зерттеу жүргізілетін сыныптардағы ьасқа мұғалімдердің немесе тәрбие
жмысына қатысып, олардың іс нәтижелері тәжірибесі зерттелетін
мұғалімнің жұмысы мен салыстырылады.
5. Басқа сыныптарда немесе басқа метептерде осы пән бойынша ұқсаса
тақырыптарға өткізілетін тәжірибелі мұғалімдердің сабақтарына кіріп
олардың жұмыс нәтижесі, тәжірибесі зерттелетін мұғалінің жұмысы мен
салыстырылады.
Танысу және бақылау жұмыстарын жүргізіп болғаннан кейін тікелей зерттеу
басталады. Зерттеу жұмысы өте құнды болса, ғылыми зерттеуинститутының жаөба
пікірі бойынша Педагогикалық оқуларға егер көлемді болса баспаларда
жариялауға ұсынылады.
Соңғы кездерде көптеген педагогикалық ұжымдардың аса көңіл аударып
жүрген мәселесінің бірі – оқу мен тәрбиенің бірлігі, пән аралық
байланыс,сабақта оқушылардың таным-іс-әрікетін белсендіру әрекеті, сабақтың
тиімділігін арттыру т.б. Осы сықылды жалпы педагогикалық тақырыптар бір-
бірімен тектес пән мұғалімдерінің іс-тәжірибесін зерттеп жинақтауға болады.
Бірнеше мұғалімдердің іс-тәжірибесін зерттеудің нәтижесінде мектептегі
бір-бірімен тікелей байланысты ғылыми әдістемелік жұмыстардың жсопарлы
түрде мақсатқа бағытталып жүргізілетіндігі сөзсіз.
Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері
Соңғы жылдары біздің еліміздегі жаңашыл мұғалімдердің шығармашылық
тәжірибесі , педагогика шеберлігінің және белгілі
ғылымдардың еңбектері жарық көре бастады. Көптеген құнды педагогикалық
еңбектер жазылды. Олардың авторлары прафессорлар Ш.А..Аманашвили және
П.И.Мванов, мұғалімдер В.Ф.Шаталов, И.П.Валков, Е.Н.Ильин, М.П.Шетини
т.б.осы авторлардың әрқайысы оқу-әтәрбие процесінің тиімділіг мен сапасын
артыруда өздерінің ерекше әдістерін жасады.Ш.А.Аманашвили кіші мектеп
жасындағы балалардың жан-жақты дамыуына мүмкіндік жасайтын мектеп
практикасында 6 жастағы балалармен жұмыс ұйымдастыру принципі
жағдайынғылыми дәлелдеді.И.П.Иванов қазіргі жағдайда А.С.Макаренконың
идеясын дамыта келіп, ұжымшыларды қалыптастыру мен тәрбиелеудің, қоғамдық
балалар ұйымдарына әлеуметтік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
... ... ... ... ... ... ...
Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
Жоспар
1. Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
2.Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері
Мектептерде педагогикалық тәжірибені зерттеу, жинақтау ісі күрделі
және шығармашылық мәселелердің біріне жатады. Педагогикалық тәжірибе –
оқыту, білім беру және тәрбие тәжірибесі, дәлірек айтсақ нәтижесі
оқушылардың жеке тұлғалық сапаларынан көрінетін, белгілі бір мақсатпен
ұйымдастырылған педагогикалық процес.
Көпшілік мұғалімдердің педагогикалық тәжірибесі –бұл педагогика
ғылымының жетістіктерін қолданып жұмыс істеп жатқан білім беру ұйымының
тәжірибесі.
Озат педагогикалық тәжірибе сөзін түрліше түсінеміз. Кең мағынада озат
педагогикалық тәжірибе – мұғалімнің шеберлігінің жоғарғы денгейі, тұрақты
педагогикалық нәтиже беретін оқыту және тәрбие тәжірибесі. МҰғалімнің
тәжірибесінде жаңалық болмауы мүмкін, бірақ ол ғылымда белгілі
принциптерді, әдістерлі табысты тұрде қолданып, басқа мұғалімдерге үлгі
болып, озат тәжірибесі басқа мектептерге таратылады.
Педагогикалық озат тәжірибенің тар мағынасы: шығармашылық ізденіс,
жаңалығы бар тәжірибе, жаңашылдардың тәжірибесі. Мұндай педагогикалық
тәжірибе өте құнды, себебі ол мектеп тәжірибесіне жаңалық енгізген.
Сондықтан, бірінші кезекте осы тәжірибені таңдап, баға беріп, тарату керек.
Жай шеберлік пен жаңашылдық арасындағы жаңашылдық арасындағы айырмашылықты
көру қиын, себебі мұғалім ғылымда белгілі принциптер мен әдістерді
қолданып, қол жеткен жетістіктермен шектелмейді, жаңа әдістерді қолданып,
немесе ескі әдіс-тәсілдерді тиімді деп ұштастырып, бірте-бірте жаңашыл
болад, олай болса кез келген жақсы тәжірибені мектептің тәжірибесіне
енгізуге болады, бірақ жаңашыл мұғалімдердің іс-тәжірибесін жан-жақты
талдап, қорытындылап, тарату керек.
Озат педкгогикалық тәжірибенің белгілері, оған қойылатын талаптар.
Бірінші белгісі – қоғам дамуының бағытына, әлеуметтік сұранысқа сәйкестігі.
Озат мұғалімдер мен білім беру ұйымдарының қызметкерлері мен өмір
талаптарына сай жұмыс істеп, педагогикалық процесті жетілдірудің тиімді
жолдарын табады.
Озат тәжірибенің екінші белгісі – педагогикалық қызметтердің тұрақты,
жақсы нәтижелері. Педагогикалық өнім - оқушылардың білім, іскерлік,
дағдыларының, жалпы дамуының, тәрбиелігінің деңгейі.
Мұғалім сабақтарын дұрыс бағалап, оқушылардың білім сапасын
тексертіп, жауап алатын сұрақтар:
- оқушылардың бағдарламадағы оқу материялын менгеруі
- өз беттерімен білім ала білу;
- білімдерін шығармашылықпен тәжірибеде қолдануы;
- оқушылардың жалпы дамуы.
Білім сапасы оқушылардың байқампаздығынан, талдау, және нақтау,
абстракциялау іскерлігінен, оқу материялымен жұмыс істеу жолдарын
анықтаудан, іс-әрекеттің жүйесін белгілеуді өз іс-әрекетін бақылап, оған
керек жағдайда тұзетулер енгізуінен көрінеді. Оқушылардың тәжірмбелілігі
олардың пікірлерінен, мінез құлықтарынан, жұріс –тұрыстарынан байқалады.
Өзат тәжірибенің үшінші белгісі – оқыту, тәрбие, дамуда тұрақты, жақсы
нәтижелерге жету үшін мұғалімдер меноқушылардың өз күштері және құралдарын
орнымен жасауы. Оқушыларға шамадан тыс қосымша тапсырмалар беріп, басқа
пәндерді менгертуге зиян келтіріп, біліп сапасын көтереретін тәжірибе озат
тәжірибе деп есептелмейді.
Оқу мен тәрбиенің тиімді тәсілдері мен әдістерін іздестіруде
мұғалімнің өз тәжірибесін өзі зерттеп, жинақтау ісі - әрі қиын, әрі күрделі
мәселелердің бірі. Бұл мәселені ойдағыдай зерттеп, практикада дәлелдеу
тікелей мұғалімнің өзіне байланысты Мұғалім тәрбие мен оқыту әдістеріне
байланысты басты мәселелерді таңдап алады да, олардың тиімділігін сабақтың
немесе тәрбие жұмысының барысында бақылайды, терең зерттейді.Зертеу
материалдарына талдау жасап, қортындысын үнемі дәптеріне жазып отырады.
Мұғалім әр сабақтың немесе тәрбие жұмысының өзіне тән ерекшелігін, әр түрлі
әдістердің тиімді жолдарын, оқу мен тәрбие процесінде оқушылардың ынтасы
мен таным қабілетін дамытудың шығармашылықпен іздестіреді. Осының
нәтижесінде мұғалім өз жұмысындағы жетістіктер мен кемшіліектерді көре
бастайды. Сөйтіп оларды жоюдың тиімді жолдарын қарастырады. Ол үшін мұғалім
педагогикалық әдебиеттермен танысады. Қажетті әдебиеттерге анотация және
библиография жасайды.
Мұғалім өз мектебіндегі немесе көршілес мектептердегі тәжірибелі
мұғалімдердің тәрбие жұмыстарымен танысады, сабақтарына қатысады. Олардың
оқыту мен тәрбие әдістерін өзінің қолданып жүрген әдістерімен салыстырады,
тиімді қортынды жасайды.
Зерттеу жұмысына байланысты құжаттарды мұғалім бірте-бірте жинастыра
береді. Оларға: сабақ жоспары, бағдарлама тақырыптары бойынша жасалатын
тақырыптық перспективалық жоспар, оқушылардың жазба бақылау және кестелік
жұмыстары, дәптерлері, сынып жетекшісінің оқу-тәрбие жұмысының жоспары,
түрлі тақырыптарға жазылған оқушылардың баяндамалары жатады. Осы
құжаттардың негізінде мұғалім өз жұмысына талдау жасайды, жүйеге келтіріп
жинақтайды. Әрине, мұғалімнің оп-оңай жұмысы емес. Оған ең кеміеде бір
немесе екі жылдай мерзім керек.
Зерттеу жұмысы аяқталғаннан кейін оны мектеп мұғалімдерінің ғылыми-
практикалық конференциясына талқылайды құнды деп тапса, аудандық
Педагогикалық оқуларға ұсынады. Сөйтіп, мұғалімнің бұл шығармашылық
еңбегі бірте-бірте обылыстық, республикалық талқылардан өтіп, көпшіліктің
игі ісіне айналады.
Педагогикалық жұмыста зор табыстарға жетіп, өзін-өзі іс жүзінде
көрсете білген шебер мұғалімдердің жұмыс жүйесін зерттеп, жинақтау-озат
тәжірибені кеңінен таратудың басты формасына жатады. Бұл жұмыста
педагогикалық кеңестің шешімі бойынша әдістемелік пән бірлестігі басқарады.
Жоспар бойынша зерттеу жұмысы ең алдымен танысу және бақылау этаптарынан
өтеді:
1. Іс тәжірибесі зерттелетін мұғалімнің өзімен, сабақ беттерін
сыныптардағы сынып жетекшілерімен оқушылардың үлгерімі және тәртәбі,
олардың қоғамдық жұмысы мен қоғамдық пайдалы еңбекке қатысу және
белсенділігі туралы әңгіме жасалады. Зерттеуші кейбір мәселелерді
анықтайды.
2. Оқыту тәтбие жұмысына байланысты соңғы 2-3 жылдардың ішіндегі
құжаттар зерттеледі. Олар: Сабақ жоспары, тақырыптық, күнтізбелік
жоспар, сынып жетекшілерінің тәрбие және үйірме жұмыстарының
жоспары, сынып журналы,оқушылардың дәптерә, рефераттар, техника және
көркем шығармашылық жұмыстары, мұғалімнің әнгімелік және
педагогикалық тақырыптарға жасалған баяндамалары, журнал беттерінде
жарияланған мақалалары және басқа еңбектері.
3. Алдын-ала тәжірибесі зерттелетін мұғалімнің сабақтарына кіріп,
тәрбие жұмыстарына қатысып, бақылау жүргізіледі.
4. Зерттеу жүргізілетін сыныптардағы ьасқа мұғалімдердің немесе тәрбие
жмысына қатысып, олардың іс нәтижелері тәжірибесі зерттелетін
мұғалімнің жұмысы мен салыстырылады.
5. Басқа сыныптарда немесе басқа метептерде осы пән бойынша ұқсаса
тақырыптарға өткізілетін тәжірибелі мұғалімдердің сабақтарына кіріп
олардың жұмыс нәтижесі, тәжірибесі зерттелетін мұғалінің жұмысы мен
салыстырылады.
Танысу және бақылау жұмыстарын жүргізіп болғаннан кейін тікелей зерттеу
басталады. Зерттеу жұмысы өте құнды болса, ғылыми зерттеуинститутының жаөба
пікірі бойынша Педагогикалық оқуларға егер көлемді болса баспаларда
жариялауға ұсынылады.
Соңғы кездерде көптеген педагогикалық ұжымдардың аса көңіл аударып
жүрген мәселесінің бірі – оқу мен тәрбиенің бірлігі, пән аралық
байланыс,сабақта оқушылардың таным-іс-әрікетін белсендіру әрекеті, сабақтың
тиімділігін арттыру т.б. Осы сықылды жалпы педагогикалық тақырыптар бір-
бірімен тектес пән мұғалімдерінің іс-тәжірибесін зерттеп жинақтауға болады.
Бірнеше мұғалімдердің іс-тәжірибесін зерттеудің нәтижесінде мектептегі
бір-бірімен тікелей байланысты ғылыми әдістемелік жұмыстардың жсопарлы
түрде мақсатқа бағытталып жүргізілетіндігі сөзсіз.
Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері
Жоспар
1.Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
2.Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері.
Соңғы жылдары біздің еліміздегі жаңашыл мұғалімдердің шығармашылық
тәжірибесі , педагогика шеберлігінің және белгілі
ғылымдардың еңбектері жарық көре бастады. Көптеген құнды педагогикалық
еңбектер жазылды. Олардың авторлары прафессорлар Ш.А..Аманашвили және
П.И.Мванов, мұғалімдер В.Ф.Шаталов, И.П.Валков, Е.Н.Ильин, М.П.Шетини
т.б.осы авторлардың әрқайысы оқу-әтәрбие процесінің тиімділіг мен сапасын
артыруда өздерінің ерекше әдістерін жасады.Ш.А.Аманашвили кіші мектеп
жасындағы балалардың жан-жақты дамыуына мүмкіндік жасайтын мектеп
практикасында 6 жастағы балалармен жұмыс ұйымдастыру принципі
жағдайынғылыми дәлелдеді.И.П.Иванов қазіргі жағдайда А.С.Макаренконың
идеясын дамыта келіп, ұжымшыларды қалыптастыру мен тәрбиелеудің, қоғамдық
балалар ұйымдарына әлеуметтік өмірді жетілдірудің жолдарын ашты.
В.Ф.Шаталов педагогикалық міндеттерді табысты шешу үшін әрбір оқушыға
күнделікті ақыл-ой еңбегіне бар күшін салыуға қатыстыру, әр оқушының
абыройын, өз күшіне , қабілетіне сенімділігін күшейту керек дейді.
И.П.Волков бірінші сыныптан бастап өз бетімен және шығармашылық іс-әрекеті
негізінде оқушылардың даму қабілетін және бейімділігін арттыруға байланысты
сыныптан тыс жұмыстардың жүйесін жасады. Бұл кіші мектеп жасындағы балалар
мен шығармашылық сабақ өткізіп, олардың нышанынан және қабілетін анықтауға
мүмкіәндік туғызады.
Білім беру саласында қажырлы еңбек етіп, үлес қосқан
Республикамыздағы жаңашыл мұғалімдерді де атап өтке жөн. Қ.М. Нұрғалиевтің
негізгі идеясы мен педагогикалық тәжірибесі Барон мектебін білімдар әрі
бала жүрегіне сезімтал ұстаздар ордасына айналдыру, жаңалыққа ұмтылдыру,
мақсат ету, жаңалық үшін ғана емес, жалпының игілігі үшін жұмыс істеу.
Мектеп директоры- Қ.Н.Нұрғалиев: Мектепті тіпті алға бастауды анық
ойласақ, істі кадырдан бастауымыз қажет. Келешектің адамын қалыптастыру,
еңбекке баулу, адам гершілікті дамыту, мүның бәрі сегіз қырлы бір сырлы
дейтін мұғалімдердің қолдарынан келетінін үнемі ескеріп отырғанда ғана
жақсы ұстаз бен жас шәкірт арасында мәнгі алтын желі таратылады. Ол
мұғалімнің оқушыға сенуі, оқушының мұғалімді сүюі - деп оқу-тәрбие
процесін, ізгілендіру идеясын қолдаған. Р.Нұртазина педагог-әдіскер,
ҚазақССР-інің еңбек сіңірген мұғалімі, педагогика ғылымының кандидаты.
Қазақ мемлекеттік педагогика институтының орыс тілі мен әдебиеті
факультетін бітірген.
Р.Б.Нұртазина орыс тілінің білікті маманы ретінде педагогика
ғылымының және Қазақстан мектебінің бай тәжірибесін насихаттап Африкада,
Вьетнам, ГДР, Италия, Манголия, Жапония, тағы басқа елдерде дәріс оқыды.
Оның негізгі идеялары педагогика ғылымының жетістіктерін, заңдылықтарын,
әдебиеттерін оқып үйреніп, диалектикалық жолмен қортынды шығара білу адамға
ізгілікті ықпал жасай білуді менгеру; әр балаға бақыт силау; педагогикалық
процесте пән аралық байланыс негізінде шығармашылықпен оқыту; сабақта
енжарлыққа жол бермеу; әрбір оқушы мен мұғалімнің рухани қатынасының қуаныш
көзіне айналдыру ;ана тілінде білім алу. Сабақ қаншама қайталанса да,
жаңалығымен мұғалімнің өзіне де, оқушыны да тандандыратындай болуы тиіс.
Егер мұғалім әр баланы қайталанбайтын жеке тұлға деп, оған сеніммен,
мейріммен қараса, мектеп директоры әр шәкіртіне әріптес қстаздарына
парасатты қатынаста болса, онда оқу-тәрбие процесі жақсы жүреді.
Р.Б.Нұртазин өзінің үзақ жылғы мектепті басқару тәжірибесінде
балаға деген шынайы мақаббат сезімін, оқушылар мен мұғалімдер және ата-
аналар ұжымына сенім білдіруді, ізгілік және демокрктизм принципрерін ,
педагогикалық ынтымақтастық идеясын басшылықа алады.Осының нәтижесінде өз
мамандықтарын сүйетін, еңбекке жауапты қарайтын, білікті, іскер
педагогикалық ұжым құрылды. Мектепте оқушылардың жан-жақты жарасымды
дамуына бағытталған, өзін-өзі басқару негізінде құрылған сыныптан тыс,
мектептен тыс жұмыстардың мол тәжірибесі жинақталады.
А.М.Ысқақов өз пәнімен қатар педагогтік мамандығына шынайы сүйіспеншілігі
әке тәрбиесінен дараған, шәкірт жүрегіне жол таба біоген , үнемі даму,
ілгері басу, ізденуді өмір өзегі еткен, әрі іскер, әрі білікті, жігерлі
жаңашыл ұстаз. Атаулы мектеп директоры оқушылар мен педагогтардың
ұйымдастырушысы әрі білікті тәлімгер. Григорий Максимович Курбатов қзақ
жылғы қызыетінде ұлы педагог А.С.Макаренконың бай мұрасын бұгінгі мектеп
жайында жүзеге асырып, жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеудіі сапалы билікке
көтеруде тұлғаланып, бұкіл республикамыздағы танымал болған талантты ұстаз.
Г.М.Курбаков республикалық теледидар арқылы ұйымдастырылған арнайы
хабарға қатысып, озат тәжірибесі туралы телекөрермендермен пікір алысып
отырды. Ол жас ұрпақ бойына еңбексүйгіштікті дағдыларын қалыптастыруда өте
құнды тәжірибені жинақтады. Курбаковтың қаламынан ғылыми педагогикалық
негізде баяндалған көп жылғы ұстаздық еңбегінің бай тәжірибесі бірнеше
кітаптар болып жарық көреді.
Қанипа Бітібаева оқыту процесінде баланың рухани жан дүниесін, ой
еңбегінің күрделі процесінің заңдылықтарын, жеке адамның қалыптасу
ерекшеліктерін зерттеуші ұстаз. Қанипа өзінің мол тәжірибесін шәкірттерге
қазақ тілі мен әдебиетінен білім, тәрбие беруден түйген пікірлерін, қазіргі
мектеп бағдарламалары жөніедегі ой-жалғастарын ортаға салып, республикалық
және халықаралық басылымдарда да жариялап отырдыы.
Бұл мұғалімдердің идеялары және педагогикалық тәжірибелері қысқа
түрде Б.Р.Аймамбетованың кікене кітапшасында жазылған.
Жаңашыл мұғалімдердің тәжірибесі орта, жоғарғы мектептердіәң
мұғалімдері мен оқытушыларының игілігіне айналды. Сондықтан олардың
тәжірибелерін зерттеуде зор көңіл аударушылық байқалып келеді. Өйткені,
әрбір жаңа педагогикалық құбылыс талқылауды, зерттеуді және талдауды қажет
етеді.
Озат тәжірибені зерттеу және оны тұтас педагогикалық процеске енгізу
қажырлы еңбекті, терең сауаттылықты, өз пәніне еркін игілік етуді, терия
мен практиканың дамуында үнемі жаңалықты біліп отыруды талап етеді.
Осындай дербес және ұжымдық ізденуге мектеп және мұғалімдердің білімін
жетілдіру институты қызметкерлерінің тікелей қатысуы, олардың шығармашылық
белсенділігін арттыруға үнемі ғылыми –педаногикаылқ әдебиеттер мен және
педагогикалық психологиялық ғылымның жетістіктеріменен танысып отыруға
мүмкіншілік жасайды.
Мұғалім озат педагогикалық идеяларды және жаңашыл мұғалімдердің
тәжірибесін игеру үшін оларды өзінің педаггикалық жүйесінің құрамдас бөлігі
етеді, жетілдіріп дамытады. Оларға өзінің шығармашылық ойының элементтерін
енгідедіү Озат идеяларды және педагоьгикалық тәжірибені енгізу мен тарату
түсінікті формалары – ауызша және баспасөз арқылы насихатталады.
Ауызша насихат – бұл мектептердің педагогикалық кеңстерінде, аудандық
әдістемелік кабинеттерінде, мұғалімдердің білімін жетілдіру институттарныда
өткізілетін арнайы маслихаттарды, семинарларда озат тәжірибе туралы
лекциялар және баяндамалар жасалып, оларды озат мұғалімдердің жұмыстарының
мәні мен негізгі идеяларының мазмұны анықталады. Қатысушылар өзара пікір
алмасып, оқу-тәрбие процесін жетілдірудің кейбір бағыттарын белгілейді.
Баспасөз насихаты – бұл педагогикалық теория мен практиканың саласында
әртүрлі жүргізіледі. Оларға психологиялық –педагогикалық еңбектер, ғылыми-
әдістемелік ұсынбалар, жинақтарт.б. жатады.Педагогикалықозат тәжірибені
таратуда, оны тұтас педагогикалық процеске енгізуде, әсіресе Педагогикалық
оқулардың маңызы өте зор. Педагогикалық оқуларды өткізу нәтижесінде
ұжымдық түрде талқыланған және мақұлданған жақсы тәжірибе оқу мен тәрбие
процесіне енгізу үшін жинақталады және таратылады.
Практикаға жаңа бір нәрсені енгізу үшін оқу-тәрбие жұмысының озат
әдістерін біліп қана қоймай, оларды практикада тыңғылықты игеру қажет.
Педагогикалық озат тәжірибені практикаға енгізудің кейбір жолдары:
1. Оқыту және тәрбие саласындағы жаңа педагогикалық әдістер, жақсы
тәжірибелер жетістіктерін насихаттаудан бастау. Олардың мұғалімдерінің
кең талқысына салып, ғылыми-әдәстемелік үсыныстар түрінде нақты шешім
қабылдау.
2. Педагогикалық озат тәжірибені зертеу және оқу-тәрбие процесіне енгізу
үшін, оны педагогикалық еңбектің шеберлеріне (бір-екі бастауыш сынып
мұғалімдеріне, бір-екі жоғары сынып пән мұғалімдеріне) тапсыру керек.
Олар әдістемелік пән бірлестігі жетекшілерімен бірігіп зерттеу
жоспарын жасайды, Ол педагогикалық кеңесте бекітіледі.
3. Мектеп дирекциясы әдістемелік кеңеспен бірлесіп зерттеу жұмысына
басшылық етеді, талдау жасайды. Әдістемелік ұсынбаларды жйнақтайды,
оны педагогикалық кеңесте мұғалімдерге хабарлап отырады.
4. Әрбір мұғалімнің зерттеу жұмысы жүргізіліп жатқан сыныптардың оқу-
тәрбие жұмысына белсенділікпне қатысуына болады.
5. Озат тәжірибе педагогикалық практикада өз орнын берік алғаннан кейін,
оқу-тәрбие процесіне жаңа тәсілдер мен әдістерді енгізу қортындысын
жасау, оны мектеп мұғалімдернің, сонан соң кең түрде педагогикалық
жұртшылықтың талқылауына өткізу қажет.
Көптеген өмірлік маңызы бар күрделі праблемалық мәселелерді терең
зерттеп, жинақтау жеке адамның кейбір мектеп ұжымдарының қолынан келе
бермейді. Сондықтан зеттеу жұмысының тақырыбын және тақырып бойынша
экспериментті жұргізу ғылыми-әдістемелік нұсқауларын жасап, мектептерге
жіберіп және оларға үнемі басшылық етіпотыратын педагогикалық ғылыми-
зерттеу мекемелері болуы тиіс.
Ғылыми-зерттеу инститтары мектептерде оқу бағдарламаларының, оқулықтардың,
оқытудың тиімділігі, оқу мен тәрбиенің формалары мен әдістері және
гипотезалары, тең теориялық теориялық ойларды эксперимент жүргізу жолымен
анықтайды, тиісті қортынды жасап, педагогикалық жұртшылықтың игі ісіне
айналдырады.
Қорытынды
Сонымен, іздену арқылы басты мәселелерді жете біліп, зерттеу,
жинақтау, оны насихаттау, іске асыру оқу және тәрбие жұмысын онан әрі
жақсарта берудің сарқылмас көзі. Бұл жұмысқа мұғалім жұртшылығы
белсенділікпен қатысып, зор үлес қосуға тиісті.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
1. Педагогика Ж.Б. Қоянбаев Р.М. Қоянбаев. Алматы 2002.
2. Жалпы бастауыш білім беру педагогикасы Р.М. Қоянбаев, Қ.Т.
Ыбырайымжанов. Түркістан 2005.
3. Бастауыш мектеп педагогикасы С.Б. Бабаев. Алматы 2007.
4. Педагогика М.Х.Құрманалина, Б.Ж.Мұқанова, Р.Н.Илясова.
Педагогикалық озат тәжірибе жөніндегі түсінік
Мектептерде педагогикалық тәжірибені зерттеу, жинақтау ісі күрделі
және шығармашылық мәселелердің біріне жатады. Педагогикалық тәжірибе –
оқыту, білім беру және тәрбие тәжірибесі, дәлірек айтсақ нәтижесі
оқушылардың жеке тұлғалық сапаларынан көрінетін, белгілі бір мақсатпен
ұйымдастырылған педагогикалық процес.
Көпшілік мұғалімдердің педагогикалық тәжірибесі –бұл педагогика
ғылымының жетістіктерін қолданып жұмыс істеп жатқан білім беру ұйымының
тәжірибесі.
Озат педагогикалық тәжірибе сөзін түрліше түсінеміз. Кең мағынада озат
педагогикалық тәжірибе – мұғалімнің шеберлігінің жоғарғы денгейі, тұрақты
педагогикалық нәтиже беретін оқыту және тәрбие тәжірибесі. МҰғалімнің
тәжірибесінде жаңалық болмауы мүмкін, бірақ ол ғылымда белгілі
принциптерді, әдістерлі табысты тұрде қолданып, басқа мұғалімдерге үлгі
болып, озат тәжірибесі басқа мектептерге таратылады.
Педагогикалық озат тәжірибенің тар мағынасы: шығармашылық ізденіс,
жаңалығы бар тәжірибе, жаңашылдардың тәжірибесі. Мұндай педагогикалық
тәжірибе өте құнды, себебі ол мектеп тәжірибесіне жаңалық енгізген.
Сондықтан, бірінші кезекте осы тәжірибені таңдап, баға беріп, тарату керек.
Жай шеберлік пен жаңашылдық арасындағы жаңашылдық арасындағы айырмашылықты
көру қиын, себебі мұғалім ғылымда белгілі принциптер мен әдістерді
қолданып, қол жеткен жетістіктермен шектелмейді, жаңа әдістерді қолданып,
немесе ескі әдіс-тәсілдерді тиімді деп ұштастырып, бірте-бірте жаңашыл
болад, олай болса кез келген жақсы тәжірибені мектептің тәжірибесіне
енгізуге болады, бірақ жаңашыл мұғалімдердің іс-тәжірибесін жан-жақты
талдап, қорытындылап, тарату керек.
Озат педкгогикалық тәжірибенің белгілері, оған қойылатын талаптар.
Бірінші белгісі – қоғам дамуының бағытына, әлеуметтік сұранысқа сәйкестігі.
Озат мұғалімдер мен білім беру ұйымдарының қызметкерлері мен өмір
талаптарына сай жұмыс істеп, педагогикалық процесті жетілдірудің тиімді
жолдарын табады.
Озат тәжірибенің екінші белгісі – педагогикалық қызметтердің тұрақты,
жақсы нәтижелері. Педагогикалық өнім - оқушылардың білім, іскерлік,
дағдыларының, жалпы дамуының, тәрбиелігінің деңгейі.
Мұғалім сабақтарын дұрыс бағалап, оқушылардың білім сапасын
тексертіп, жауап алатын сұрақтар:
- оқушылардың бағдарламадағы оқу материялын менгеруі
- өз беттерімен білім ала білу;
- білімдерін шығармашылықпен тәжірибеде қолдануы;
- оқушылардың жалпы дамуы.
Білім сапасы оқушылардың байқампаздығынан, талдау, және нақтау,
абстракциялау іскерлігінен, оқу материялымен жұмыс істеу жолдарын
анықтаудан, іс-әрекеттің жүйесін белгілеуді өз іс-әрекетін бақылап, оған
керек жағдайда тұзетулер енгізуінен көрінеді. Оқушылардың тәжірмбелілігі
олардың пікірлерінен, мінез құлықтарынан, жұріс –тұрыстарынан байқалады.
Өзат тәжірибенің үшінші белгісі – оқыту, тәрбие, дамуда тұрақты, жақсы
нәтижелерге жету үшін мұғалімдер меноқушылардың өз күштері және құралдарын
орнымен жасауы. Оқушыларға шамадан тыс қосымша тапсырмалар беріп, басқа
пәндерді менгертуге зиян келтіріп, біліп сапасын көтереретін тәжірибе озат
тәжірибе деп есептелмейді.
Оқу мен тәрбиенің тиімді тәсілдері мен әдістерін іздестіруде
мұғалімнің өз тәжірибесін өзі зерттеп, жинақтау ісі - әрі қиын, әрі күрделі
мәселелердің бірі. Бұл мәселені ойдағыдай зерттеп, практикада дәлелдеу
тікелей мұғалімнің өзіне байланысты Мұғалім тәрбие мен оқыту әдістеріне
байланысты басты мәселелерді таңдап алады да, олардың тиімділігін сабақтың
немесе тәрбие жұмысының барысында бақылайды, терең зерттейді.Зертеу
материалдарына талдау жасап, қортындысын үнемі дәптеріне жазып отырады.
Мұғалім әр сабақтың немесе тәрбие жұмысының өзіне тән ерекшелігін, әр түрлі
әдістердің тиімді жолдарын, оқу мен тәрбие процесінде оқушылардың ынтасы
мен таным қабілетін дамытудың шығармашылықпен іздестіреді. Осының
нәтижесінде мұғалім өз жұмысындағы жетістіктер мен кемшіліектерді көре
бастайды. Сөйтіп оларды жоюдың тиімді жолдарын қарастырады. Ол үшін мұғалім
педагогикалық әдебиеттермен танысады. Қажетті әдебиеттерге анотация және
библиография жасайды.
Мұғалім өз мектебіндегі немесе көршілес мектептердегі тәжірибелі
мұғалімдердің тәрбие жұмыстарымен танысады, сабақтарына қатысады. Олардың
оқыту мен тәрбие әдістерін өзінің қолданып жүрген әдістерімен салыстырады,
тиімді қортынды жасайды.
Зерттеу жұмысына байланысты құжаттарды мұғалім бірте-бірте жинастыра
береді. Оларға: сабақ жоспары, бағдарлама тақырыптары бойынша жасалатын
тақырыптық перспективалық жоспар, оқушылардың жазба бақылау және кестелік
жұмыстары, дәптерлері, сынып жетекшісінің оқу-тәрбие жұмысының жоспары,
түрлі тақырыптарға жазылған оқушылардың баяндамалары жатады. Осы
құжаттардың негізінде мұғалім өз жұмысына талдау жасайды, жүйеге келтіріп
жинақтайды. Әрине, мұғалімнің оп-оңай жұмысы емес. Оған ең кеміеде бір
немесе екі жылдай мерзім керек.
Зерттеу жұмысы аяқталғаннан кейін оны мектеп мұғалімдерінің ғылыми-
практикалық конференциясына талқылайды құнды деп тапса, аудандық
Педагогикалық оқуларға ұсынады. Сөйтіп, мұғалімнің бұл шығармашылық
еңбегі бірте-бірте обылыстық, республикалық талқылардан өтіп, көпшіліктің
игі ісіне айналады.
Педагогикалық жұмыста зор табыстарға жетіп, өзін-өзі іс жүзінде
көрсете білген шебер мұғалімдердің жұмыс жүйесін зерттеп, жинақтау-озат
тәжірибені кеңінен таратудың басты формасына жатады. Бұл жұмыста
педагогикалық кеңестің шешімі бойынша әдістемелік пән бірлестігі басқарады.
Жоспар бойынша зерттеу жұмысы ең алдымен танысу және бақылау этаптарынан
өтеді:
1. Іс тәжірибесі зерттелетін мұғалімнің өзімен, сабақ беттерін
сыныптардағы сынып жетекшілерімен оқушылардың үлгерімі және тәртәбі,
олардың қоғамдық жұмысы мен қоғамдық пайдалы еңбекке қатысу және
белсенділігі туралы әңгіме жасалады. Зерттеуші кейбір мәселелерді
анықтайды.
2. Оқыту тәтбие жұмысына байланысты соңғы 2-3 жылдардың ішіндегі
құжаттар зерттеледі. Олар: Сабақ жоспары, тақырыптық, күнтізбелік
жоспар, сынып жетекшілерінің тәрбие және үйірме жұмыстарының
жоспары, сынып журналы,оқушылардың дәптерә, рефераттар, техника және
көркем шығармашылық жұмыстары, мұғалімнің әнгімелік және
педагогикалық тақырыптарға жасалған баяндамалары, журнал беттерінде
жарияланған мақалалары және басқа еңбектері.
3. Алдын-ала тәжірибесі зерттелетін мұғалімнің сабақтарына кіріп,
тәрбие жұмыстарына қатысып, бақылау жүргізіледі.
4. Зерттеу жүргізілетін сыныптардағы ьасқа мұғалімдердің немесе тәрбие
жмысына қатысып, олардың іс нәтижелері тәжірибесі зерттелетін
мұғалімнің жұмысы мен салыстырылады.
5. Басқа сыныптарда немесе басқа метептерде осы пән бойынша ұқсаса
тақырыптарға өткізілетін тәжірибелі мұғалімдердің сабақтарына кіріп
олардың жұмыс нәтижесі, тәжірибесі зерттелетін мұғалінің жұмысы мен
салыстырылады.
Танысу және бақылау жұмыстарын жүргізіп болғаннан кейін тікелей зерттеу
басталады. Зерттеу жұмысы өте құнды болса, ғылыми зерттеуинститутының жаөба
пікірі бойынша Педагогикалық оқуларға егер көлемді болса баспаларда
жариялауға ұсынылады.
Соңғы кездерде көптеген педагогикалық ұжымдардың аса көңіл аударып
жүрген мәселесінің бірі – оқу мен тәрбиенің бірлігі, пән аралық
байланыс,сабақта оқушылардың таным-іс-әрікетін белсендіру әрекеті, сабақтың
тиімділігін арттыру т.б. Осы сықылды жалпы педагогикалық тақырыптар бір-
бірімен тектес пән мұғалімдерінің іс-тәжірибесін зерттеп жинақтауға болады.
Бірнеше мұғалімдердің іс-тәжірибесін зерттеудің нәтижесінде мектептегі
бір-бірімен тікелей байланысты ғылыми әдістемелік жұмыстардың жсопарлы
түрде мақсатқа бағытталып жүргізілетіндігі сөзсіз.
Тәжірибелерді жинақтаудың әдістерінің ерекшеліктері
Соңғы жылдары біздің еліміздегі жаңашыл мұғалімдердің шығармашылық
тәжірибесі , педагогика шеберлігінің және белгілі
ғылымдардың еңбектері жарық көре бастады. Көптеген құнды педагогикалық
еңбектер жазылды. Олардың авторлары прафессорлар Ш.А..Аманашвили және
П.И.Мванов, мұғалімдер В.Ф.Шаталов, И.П.Валков, Е.Н.Ильин, М.П.Шетини
т.б.осы авторлардың әрқайысы оқу-әтәрбие процесінің тиімділіг мен сапасын
артыруда өздерінің ерекше әдістерін жасады.Ш.А.Аманашвили кіші мектеп
жасындағы балалардың жан-жақты дамыуына мүмкіндік жасайтын мектеп
практикасында 6 жастағы балалармен жұмыс ұйымдастыру принципі
жағдайынғылыми дәлелдеді.И.П.Иванов қазіргі жағдайда А.С.Макаренконың
идеясын дамыта келіп, ұжымшыларды қалыптастыру мен тәрбиелеудің, қоғамдық
балалар ұйымдарына әлеуметтік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz