Жұмысшы күштің халықаралық миграциясы

Жоспар
Кіріспе

ЖОСПАР.

I. Бөлім. Жұмысшы күштің халықаралық миграциясы.
1.1 Жұмысшы күштің халықаралық миграциясы және негізгі бағытты.
1.2 Еңбектің әлемдік нарығы және халықаралық миграцияның тиімділігі мәселелері.

2. Негізгі бөлім.
II. Бөлім. Жұмысшы күші миграциясының нарықтық салымы.
2.1 Жұмысшы күші тартылудың негізгі орталары.
2.2 Жұмысшы күштерінің халықаралық ауысуының себептері.

1.1 ЖҰМЫСШЫ КҮШІНІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ МИГРАЦИЯСЫ: ТАБИҒАТЫ ЖӘНЕ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ
Дүние жұзінде белсенді түрде жұріп жатқан өндірістің ин-тернационализациясы жұмысшы Күшінің интернационализациясымен қатар жүруде. Еңбек миграциясы халықаралық экономикалық қатынастардың бір бөлігіне айналды. Мигратциялық ағымдар бір елдер мен аймақтардан екінші елдер мен аймақтарға бет алуда.
Еңбек миграциясы белгілі бір проблемаларды туындата отырып жұмысшы күшін қабылдайтын және оны шетке шығаратын елдер үшін белгілі бір артықшылықтарды қамтамасыз етеді.
Халықтың жаппай миграциясы XX ғасырдың екінші жартысында әлемдік қоғамдастықтың өміріндегі ерекше құбылыстардың біріне ашылды.
Халық миграциясы дегеніміз - тұрғылықты жерін өзгерту немесе оған кайта оралу мақсатында адамдардың белгілі бір территория шекаралары арқылы қозғалуы, ауысуы.
Халықаралық миграция әр түрлі формаларда болады: еңбектік, отбасылық, рекреациялық» туристік және т.б.
Жұмысшы күшінің халыкаралық нарығы ұлттық шекараларды кесіп өтетін еңбек ресурстарының әр түрлі бағыттарын қамтиды. Жұмысшы күшінің халықаралык нарығы — жұмысшы күшінің ұлттық және аймақтық нарықтарының жиынтығы. Еңбектің халықаралық нарығы еңбек миграциясы формасында болады.
Жұмысшы күші митрациясының екі түрлі себебі бар:
- экономикалық сипаттағы,
- экономикалық емес сиптаттағы.
Экономикалық емес сипаттағы себептерге мыналар жатады: саяси, ұлттық, діндік, нәсілдік. отбасылық және тағы басқа.
Экономикалық сипаттағы себептерге жекелеген елдердің дамуының әр түрлі экономикалық денгейіне сәйкес туындайды.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР.
I. Бөлім. Жұмысшы күштің халықаралық миграциясы.
1. Жұмысшы күштің халықаралық миграциясы және негізгі бағытты.
2. Еңбектің әлемдік нарығы және халықаралық миграцияның тиімділігі
мәселелері.
2. Негізгі бөлім.
II. Бөлім. Жұмысшы күші миграциясының нарықтық салымы.
2.1 Жұмысшы күші тартылудың негізгі орталары.
2.2 Жұмысшы күштерінің халықаралық ауысуының себептері.

1.1 ЖҰМЫСШЫ КҮШІНІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ МИГРАЦИЯСЫ: ТАБИҒАТЫ ЖӘНЕ НЕГІЗГІ
БАҒЫТТАРЫ
Дүние жұзінде белсенді түрде жұріп жатқан өндірістің ин-
тернационализациясы жұмысшы Күшінің интернационализациясымен қатар жүруде.
Еңбек миграциясы халықаралық экономикалық қатынастардың бір бөлігіне
айналды. Мигратциялық ағымдар бір елдер мен аймақтардан екінші елдер мен
аймақтарға бет алуда.
Еңбек миграциясы белгілі бір проблемаларды туындата отырып жұмысшы
күшін қабылдайтын және оны шетке шығаратын елдер үшін белгілі бір
артықшылықтарды қамтамасыз етеді.
Халықтың жаппай миграциясы XX ғасырдың екінші жартысында әлемдік
қоғамдастықтың өміріндегі ерекше құбылыстардың біріне ашылды.
Халық миграциясы дегеніміз - тұрғылықты жерін өзгерту немесе оған кайта
оралу мақсатында адамдардың белгілі бір территория шекаралары арқылы
қозғалуы, ауысуы.
Халықаралық миграция әр түрлі формаларда болады: еңбектік, отбасылық,
рекреациялық туристік және т.б.
Жұмысшы күшінің халыкаралық нарығы ұлттық шекараларды кесіп өтетін
еңбек ресурстарының әр түрлі бағыттарын қамтиды. Жұмысшы күшінің
халықаралык нарығы — жұмысшы күшінің ұлттық және аймақтық нарықтарының
жиынтығы. Еңбектің халықаралық нарығы еңбек миграциясы формасында болады.
Жұмысшы күші митрациясының екі түрлі себебі бар:
- экономикалық сипаттағы,
- экономикалық емес сиптаттағы.
Экономикалық емес сипаттағы себептерге мыналар жатады: саяси, ұлттық,
діндік, нәсілдік. отбасылық және тағы басқа.
Экономикалық сипаттағы себептерге жекелеген елдердің дамуының әр түрлі
экономикалық денгейіне сәйкес туындайды.
Жұмысшы күші өмір деңгейі төмен елдерден өмір денгейі жоғары елдерге
ауысады. Объективті түрде миграция еңбекақы шартындағы ұлттық
ерекшеліктерге байланысты туындайды.
Жұмысшы күшінің миграциясын анықтайтын маңызды экономикалық
факторлардың бірі - кейбір елдерде, ең алдымен әлсіз дамыған елдерде
жұмыссыздықтың орын алуы. Халықаралық еңбек миграцияның маңызды
факторының бірі — капиталдың шетке шығарылуы және халықаралық
корпорациялардың қызмет етуі.
Транспорттық корпорациялар жұмысшы күші мен капиталдың біреуіне ықпал
етеді, олар бұл жағдайда жұмысшы күнін капиталға қарай жылжытады немесе
еңбек күні артық аймақтарға ауыстырады.
Транспорттық байланыс құралдарының дамуы. өз ретінде халықаралық еңбек
миграциясының елеулі түрде дамуына ықпал етеді.
Енді жұмысшы күші миграциясының 5 бағытын атап көрсетейік:
1) жұмысшы күшінің дамушы елдерден өнеркәсібі дамыған елдерге
миграциялануы;
2) өнеркәсібі дамыған елдер шендеріндегі миграция;
3) дамушы елдер арасындағы жұмысшы күшінің миграциясы;
4) жұмысшы күшінің бұрынғы социалистік елдерден дамыған
елдерге миграциялануы;
5) ғылыми қызметкерлердің, білікті мамандардың өнеркәсібі дамыған
елдерден дамушы елдерге миграциялануы.
Жұмысшы күшінің халықаралық ммграциясының қазіргі таңдағы
ерекшеліктері:
1. Еңбек нарығында қатаң шектеулердің күшейе түсуі.
Мексика - АҚШ-қа қоныс аударушы мигранттардың ең
негізгі қайнар көзі. 1995 жылы бұл елден 90 мьің тұрақты қоныс аударушы
АҚШ-қа келді.
Бірақ та бұрынғы Кеңес Одағы мен Филипин елдерін қоса алғанда, осы
жылдағы мигранттар саны Мексикадан асып түсті, яғни Кеңес Одағының
мигранттар саны - 55 мыңға, ал Филиппин мигранттарының саны - 51 мыңға тең
болды.
Еуропалық одақ азаматтары осы Одаққа кіретін кез келген елде жұмыс
істей алады. Ол Еуропалық Одақ шеңберінде экономикалық мигранттардың
қалуына ықпал етеді.
Еуропалық Одаққа мүше елдердің, әр қайсысындағы шетелдік азаматтардың
арақатынасы кең шеңберде болады: Нидерландыда - 25%, Лижсембургге - 89%-ке
дейін. Жақында бұл көрсеткіштер Орталық және Шығыс Еуропадан келген жаңа
имигранттардың ағылуы нәтижесінде көтерілді.
2. Мигранттар арасында жоғары квалификациялы мамандар санының ұлғаюы.
Бұл құбылыс бүкіл дүние жүзіне тән. Ол экономиканы реттеудің
ерекшеліктерін айқындайды. Өйткені көп ұлттық компаниялар кеңейді, олар
өздерінің, білікті жұмысшыларының нарықтарын дамытады.
3. Сауданың кеңейтілуі.
Ол білікті мамандар үшін тікелей (саудаға қатысы еңбек түрлерін ұсыну)
және жанама ("шетелге" деген қатынасты өзгерту) мүмкіндіктерді жасайды.
Үкіметтер жоғары табыс табатын иммигранттарды қабылдайды, сондықтан
иммиграциялық, ережелер осындай мамандардын ағылып келуіне жағдайлар
жасайды,
4. Көп ұлттық, кәсіпоындардың өсуі.
Ірі компаниялар еркіндікті қажет етеді, ол мамандардың бір елден екінші
елге еркін ауысуына ықпал етеді. Бір елдің азаматтары басқа бір елде
мамандардың жетіспеушілігі жағдайларын жеңілдетеді.
5. Соңғы жылдары миграция мәселесі проблемалық сипатқа ие болуда.
Қабылдаушы ел үшін иммиграция көп пайда келтіреді. Бай елдер үшін
демографиялық өзгерістер өте маңызды рол атқарады

ЖҰМЫСШЫ КҮШІ ТАҒЫЛУЫНЫҢ НЕГІЗГІ ОРТАЛЫҚТАРЫ
Тауарлар мен капиталдардын халықаралык ағымымен салыстырғанда, жұмысшы
күшінің халыкаралық ағымының масштабы салыстырмалы түрде алғанда үлкен
емес.
Оның ссбептері айтпаса да түсінікті: яғни адамның өзінің отбасына,
туған-туыстарына, ана тіліне, үйреншікті өмір жағдайына, жинаған мүлкіне
үйреніл кетуі өте күдікті болады, мұндай бейімделулерді тек қана кездейсоқ
жағдайлар әсерінен ғана белсенуге болады.
Миграииялық ағымдардың негізін жұмысшылар, аз мөлшерде қызметкерлер
құрайды. Жұмысшы күшінің, халықаралық миграциясы алғашында осы сияқты
құбылыс ретінде қалыптасты, кейіннен ол мемлекет тарапынан реттелетік
болды.
Енді жұмысшы күші миграңиясының нсгізгі тенденцияларына тоқталып
өтейік.
XIX ғасырдың, 40-жылдарында коптегеп мигранттар Ирландиядан АҚШ-қа
қоныс аударды.
XIX ғасырдың 80-жылдарында басында Италия және Шығыс Еуропа елдерінен
АҚШ-қа карай жұмысшы күшініп кең масштабты миграцияны еуропалық бағасьптың
төмендеуі салдарынан болды.
Бірақ АҚШ-тағы экономикалық конъюнктураның нашарлауы солдарында бұл
миграция күрт баяулады.
Жұмысшы күшінін кең масштабты миграциясы гебетттеріне мыналар жатады:
кейбір еуропалық елдердегі коныс аудару,
• жұмыссыздық;
• АҚШ-тағы жұмыстың ыңғайлы жағдайлары;
• жекеменшік жұмысты кең түрде дамытуға және өмір денгейін
көтеруге арналған қолайлы жағдайлардың болуы.
Жұмысшы күшінің Еуропадан АҚШ-қа қоныс аударуысыз жаңа толкыны 20-
жылдары болып өтті. Осы 20 ~ 30-жылдары ондаған миллион адам Еуропадағы,
әсіресе, Шығыс Еуропадан Солтүстік Америкаға, Австралияға және Оңтүстік
Америкаға қоныс аударды. Бұл миграцияның туындауына жоғарыда аталған
себептермен бірге Еуропадағы соғыстан кейін қиындыктар да өз шегіне жетті.
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін МЦТ-тағы мгарацияның үш жаңа ағымын
атап өтуге болады:
•біріншіден ақыл ойдың, ағымы", жоғары квалнфикциялы мамандар мен
олардың, отбасы мүшелерінің, Солтүстік Америкаға тұрақты түрде кетуі;
екіншіден, коммунизмге карсы көтерілісті басқаннан кейін Венгриядан
(1956 ж.), Ветман (1974-1975 ж.)көне Кубадан (1980 ж.) басқындар ағымының
келуі үшіншіден, Мексика мен Кариб теңізі бассейні елдерінде келген жұмысшы
күиінің ағымы.
Егер алғашқы екі жағдайда миграция себебі - саяси, қоныс аудару
сайтында болса, ал соңғы жағдайда - ол экономикалық сипатта болды.
60-жылдардағы иммрациялық, ағымдарға зияның, ең, алдымен Оңтүстік
Корея, Филипиннің, Үндістан, Кытай елдерді жұмысшы күші кіре бастады.
60-жылдарда АҚШ-тағы Иммигрант Жалпы жоғарыда айтылған азиялық,
иммигранттар - 35%-тік үлесті, ал 80-жылдары - 37%-тік үлесті алып отырды.
Соңғы жылдары тағы бір мифшиялық ағым, яғни африкалық жұмысшы күйінде
ағымы калыптаса бастады. Еуропалықтар мен Канадалықтар үлестік салмақта да,
абсолюттік шамада да азайып кетті.
Біз жоғарыда жұмысшы күйінің осы уақытқа дейінгі тартылу орталықтарын
атап өттік. Енді казіргі таңдағы орталықтарға да қысқаша тоқталып өтейік.
Жұмысшы күшінің тартылуының екі дәстүрлі орталығы бар: олар АҚШ және
Батыс Еуропа. Осы екі орталықтың, ерекшеліктерін атап өтейік.
АҚШ жөнінде айтар болсақ, бұл елдің еңбек ресурстары иммиграяттар
есебінен қалыптасқан. 50-жылдары АҚШ жоғары квалификациялы мамандарды тарту
саясатын жүргізе бастады.
Қазіргі таңда АҚШ бұрынғыдай жұмысшы күшін тартудың үлкен орталығы
болып отыр.
Төмен және жартылай квалификациялы мамандар (әсіресе, Мексикадан)
белсенді түрде тартылуда, олар АҚШ-тағы иммранттардың басым бөлігі болып
табылады.
Жұмыс күйін тартудың дәстүрлі екінші орталығы - Батыс Еуропа болып
табылады. Еуропалық Одақта 13 млн. мигранттар мен олардың отбасы мүшелері
бар.
80-жылдары шетел жұмыскерлерін жұмыспен камту құрлымында белгілі бір
қайта құрулар жүргізіле бастады.
Бірақ Еуропалық Одақ елдеріне жұмысшы күшінің ағылып кетілуі бәсендеген
жоқ 60 - 70-жылдары капитализмнің өркендеуінің, яғни "пери-фериялық"
капитализмнің дамуы жұмысшы күшінің тартылуы жайында орталықтарының майда
болуына әкеліп соқты.
Бұл орталықтарға мына елдер жатады:
1) Таяу Шығыстың мұнай шығарушы елдері, атап
айтқанда, Біріккен Араб Эмираттары, Катар, Кувейт және т.б.;
2) Австралия;
3) Оңтүстік Африка;
4) Азия - Тыінық мұхиты аймағы елдері;
5) Латын Америкасы.
Енді осылардың әрқайсысына жеке-жеке тоқталып өтейік.
Таяу шығыстың мұнай шығарушы елдері жөнінде айтар болсақ, 90-жылдардың
ортасында тек қана Сауд Арабиясының өзінде жер шарынан келгек жұмысшы-
миграттар соты 4 млн.ға жетті.
Бүл аймаққа Онтүстік және Оңтүстік-Шығыс Азия, сонымен бірге.
кейбір араб елдерінің миграиттары қоныс аударуда. Осы аймактағы жұмысшы
күтінде басты экспортеры
Египет. Бірқатар Араб елдері жұмысшы күшінің бір мезгілде әрі
зкспортеры, әрі импортеры болып табылады. Оларға жататындар: емен, Ирак
және Ливия.
Австралияда шетелдік жұмыскерлердің 200 мыңға жуығы пайдаланылады.
Оңтүстік Африка Республикасы 50-жылдардың екінші жартысына дейін-ақ
басқа Африка елдерінен келген "артық" жұмысшы күшін пайдалану жолында
түсті.
Халықаралық корпоративті 70-жылдары Онтүстік Африка және Намибияға елді
африкалық жұмысшылардың магистралы тұракты еді. Африка соңғы жылдары
агемнің басқа бөліктерінен жұмыскерлерді тартуда
Азия-Тынық мұхиты аймағындағы елдер жұмысшы күйін тартудың, ірі
орталықтарының бірі. Бұл аймақтың алиялық '"жаңа индустриялық. елдердің"
ішіндегі Тайвань елінің баспасөз мәліметі бойынша, бұл аралдық мемлекетке
90-жылдары- 100 мың жұмысшы және 20 мың инженер-техникалық жұмыскер қажет
болған.
60-жылдары Латын Америкасында жұмысшы күшін тартудық халықаралық
орталық калыптаса бастады. Мұндағы магрентина мен Венесуэла басқа ел
жұмысшылраын кабылдайды.
Миграцияның бұл аймактағы ең көп тараған формасы -мезгілдік ауыл
шаруашылық миграциясы. Бұл елдерге жұмысшылар Латын Америкасы, Дзия және
кейбір Африка елдерінен келуде.
Өзіміз білгендей, үкіметтер жоғары табыс табатын иммигранттарды
қабылдауды жөн көреді, сондықтан иммригациялық ережелер осындай мамандардың
келуіне ыкпал етеді.
Төмендегі кестеде иммриганттарды кабылдаушы елдер көрсетілген. Кестеде
1995 жылдын мәліметтері келтірілген.
Еңбектің әлемдік нарығы және халықаралық
миграцияның тиімділігі мәселелері.
Біркатар елдерде көптеген салалар жұмысшы күшінің импортына тәуелді.
Мысалы, Германияда жүргізілген зергтеулер жұмысшыларының кетуі нәтижесінде
кұрылыс жұмыстарының азаятындығын, көптеген бала-бакша, мектептер жабы
латындығына, коқыстардың транспортпен жиылуы токталатындығын көрсетті.
Басқа көрсеткіштік мәліметтер Франциядағы гермигранттар құрылыста жұмыс
істейтіндсрдің автомобиль жасауда Бельгиядағы таукен жұмыстыларының
Швециядағы барлық құрылыс жұмысшыларының 25-іл сұрайды.
Жұмысшы күшін экспортқа шығаратын көптеген елдср үшін мұндай
байланыстарды тоқтату - валютилық; түсімдердің маңызды көздерін жоғалтумен
тек болар еді. Мысалы, Египетте Суэц камалын пайдалану ХО-жылдардың басында
970 мли. доллар пайда берді, саяхат - 600 млн. доллар, ал эмиганттардың
актыға аударымдары 3,1 млрд. доллар болды.
Иемен Араб Республикасы сияқты елдер аударымдар саясаты экспорттан
түскен түсімнен 100 есе көп болды. Жұмысшы күшінің миграциясы басқа
процестермен және доғамның казіргі тандағы экономикалық әмірінің
ерекшеліктерімен өзара байланысты күрделі құбылыс.
Мемлекет миграция процесіне айтарлықтай белсенді әсер етеді.
Иммигранттардың саны ғана емес, сонымен бірге, кәсіпқойлық біліктілікко
және жас-ерекшелігіне, жыныстық кұрылымын қатысты жұмысшы күшін
импорттейтін елдерде митрацияны реттейтін мемлекеттік шаралар жүйесі ішінда
болуда. Оған заңды, саяси және кәсіптік статустар туралы зандар,
имииграцияның ұлттық көмегімен, сонымен бірге, мемлекетаралық келісімдер
кіреді.
Иммигграциялық саясат, әдетте еңбек министрлігінің, юстицияның немесе
ішкі істер жанынан кұрайтынын тікелей иммригациялық ұлттық кызметі арқылы
жүргізіледі.
Егер де бірлесіп иммиградцияны есепке алмасақ, онда иммригация
жөніндегі түсінік толық болмайды.
Еуропалық елдерде бейресми иммригацияны қарсы Саясатталған катаң
иммиграциялық бақылау жүргізіледі.
Жоғарыда айтып өткеніміздей, жұмысшы күшінін имригациясы белгілі бір
валюталық өнімдердің қайнар көзі болып табылады.
Жұмысшы күшін экспорттық шығарудан түсетін тікелей валюталық табыс
көздерінің түрі
дслдал фирмалардың. пайдасынан алынатын салықтар;
мигранттардың Отанына, отбасыларына және туған-
туыстарына көмектесу үшін тікелей аударымдарын;

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЖҰМЫСШЫ КҮШІНІҢ МИГРАЦИЯСЫ
Елдердің әлеуметтік және экономикалық дамудың тәуелсіз түрде
калыптасқан жұмысшы күшінің миграцясымен барлық елдерге тән сипат алған.
Бірақ та әлемдік тәжірибе көрсеткендей, бұл процесс илдустриясы дамыған
елдерде өте айқын және белсенді түрде байқалады, өйткені бұл елдерде
болып еткен ауыр кезендерде жұмысшыны күйінің, экспорты валюталық түсімнің
қайнар көзінде болып табылады.
Бүл елдің әлеуметтік-экономикалық өмір жағдайының көтерілісі мен саяси
тұрақтылықты сақтау жағдайында жұмысшы күшінің тұрақты түрде жылжуына
мүмкіндік беру екендігін дәлелдейді.
Еңбек миграциясы аймағындағы көп қырлы процестін масштабын,
интенсивтілігін және даму ерекшелігін анықтау үшін өте маңызды үш бағытты
талдау қажет.
Ол бағыттарға мыналар жатады:
эмиграция (жұмысшы күшінің, кетуі);
иммиграция (жұмысшы күшінің келуі)
халықтың ішкі қозғалысы
Кэзақстандағы еңбек миграциясы процесі бұрынғы КСТО кезінде де, казіргі
кезде де, төуелсіз құқықты мемлекет статусын алу жағдайында да әрекет
етуде.
70-80-жылдарда Қазақстан пайда болған хылықтық эмиграция құбылысы
республика аралық халыктық митранич теңберінде халықтық тұраөты және
интенсивті түрде кысқаруы нәтижесінде қалыптасты.
"Акыл-ойдың" кетуі деген миграциянын төмендегідей себептері бар:
Демофафиялық және экономикалық дамудын сәйкессіз-
дігі нәтижесінде басқа елдерге кетуі ұлғаяды және жұмыссыздық дәрелсесі
ретінде төмен-
дегідей, яғни еңбек балансы реттеледі.
Тұрақты емес халықтың интенсивті түрде республикадан
ағылып келуі.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.