Білім беру жүйесінің басты сипаты

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНІҢ БАСТЫ СИПАТЫ

Қай мемлекеттің де негізгі тірегі асқақтаған күмбездер де, ғимараттар да, экономикалық жағдай да емес, білімді де білікті, іскер де, белсенді адамдар. «Біздің балаларымыз білімі жоғары жұмысышылар мен фермерлеп, инженерлер, банкирлер және өнер қайраткерлері, мұғалімдер мен дәрігерлер, зауытар мен биржалардың иелері болады. (Қазақстан-2030 бағдарламасы) . Әрине, «келешектің иесі-жастар». «Жастар өзінің ата-анасынан гөрі заманына көбірек ұқсас келеді». (И. С. Кони) . сондықтан қоғам талабына сай, сол қоғамды көрокейтетін, дамытатын жастар тәрбиелеу ең маңызды мәселе екені даусыз. Қоғамның дамуына қарай ғылым мен техниканың деңгейіде, оны басқару жүйесі де өзгеріп отыратыны белгілі. Осыған орай маман қызметінің мазмұны жаңарып, жаңа мақсат, жаңа көзқарас, жаңа шешімдер мен жаңа мүмкіншіліктерді қажет етеді. Ондай мүмкіншілік тек білім арқлы келеді.

Білім- қоғамды әлеуметік, мәдени-ғылыми прогреспен қамтамасыз етеін ғажайып құбылысы, адам үшін де, қоғам үшін де ең жоғары құндылық. Оның ең негізгі қызметі - адамның менталитетін, адамгершілігін, творчествалық қабілетін қалыптастыру, дамыту. Осыған орай егеменді еліміз өзінің дамуының ең басты алғы шарты - білім беру жүйесінің білім ғасырындағы мінкдеті мен мазмұнын айқындап берді.

Білім беру сатыларының сабақтастығын қамтамасыз ететін білім беру процесінің үздіксіздігі, оқу мен тәрбиенің бірілігі, білім беруді басқарудың демократиялық сиапты, білімінің, және өндірісітің интеграциялануы, ақпараттануы, оқушылард кәсіптік бағдарлау, білім беруді саралау, ізгілендіру, гуманитарландыру және т. т. - білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптері. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының ғылым және ғылыми-техникалық саясат тұжырымдасында да ғылымды демократияландыру, интеграциялау, инновациялық процестің білім, ғылым саласында кең өріс алуы да атап көрсетілген.

Білім жүйесін дамыту стартегиясының басты мақсаты ұлттық ұлттық білім моделін жасау.

Ұлттық білім үлгісінің негізгі бағыты -адамды қоғамның ең негізгі құндлығы ретінде тану, оның қоғамадағы орны мен роліне, әлеуметтік жағдайына, писхикалық даму ерекшелігіне мән беру, соларқылы оның рухани жан-дүниесінің баюына, саяси көзқарасының, творчествалық еркінідігі мен белсенділігінің, кәсіби іскерлігінің қалыптасуына жағдай жасау, мүмкінідік беру. Яғни, ХХI ғасырдық маманы - жаратылыстану мен гуманитарлық ғылымдар бойынша ой-өрісі кең, жан-дүниесі бай, ұлттық менталитеті жоғары, кәсіби білікті маман, адамдармен дұрыс қарым-қатынас жасай алатын, басқаның пікірімен санасатын, кез-келген ситуациядан шығудың жолын таба алатын, жауапкершілік сеізімі жоары, қоғамда белгілі бір рол атқаратын, қайталанбайтын дара тұлға болуы тиіс. Ал мұндай мүмкіндіктің негізі- жоғары білімде. өйткені жоғары білім үздіксіз білім беру жүйесінің шешуші тетігі.

Сондықтан білімгерді тек маман ретінде ғана қарамай, оны өз қоғамының азаматы, жеке тұлға, келешектің иесі, тірегі ретінде тану, соған мүмкіндік жасау қажет.

Ұлтық үлгідегі жаңа пирадигманың негізгі бір мәселесі - білімгереге іргелі де терең, тиянақты да жүйелі білім беру. Іргелі білім берудің міндеті - адамды ғылымси ойлауға, болмысты тану, оны қабылдаудың әдіс - тәсілдерін білуге, өзін-өзі дамытуға өз бетімен білім алуға ізденуге іштей қажеттілігін туғызу.

Еліміздің егемендік алып, қоғамдық өмірдің барлық, соның ішінде білі беру саласында жүріп жатқан демократияландыру мен ізгілендіру мектепті осы кезге дейінгі дағдарыстан шығаратын қуатты талпыныстарға жол ашты.

Білім мазмұны жаңа үрдістік біліктремен, ақпараты қабылдау қабілеттерінің дамуымен, ғылымдағы шығармашылық және нарық жағдайындағы білім беру бағдарламаларының нақтылануымен байи түсуде. Атап айтқанда:

Есте сақтауға негізделген оқып білім алудан, бұрынғы меңгергендерді пайдалана отырып, ақыл-ойды дамытатын оқуға көшу;
Білімнің статистикалық үлгісінен ақыл-ой әрекетінің динамикалық құрылым жүйесіне көшу;
Оқушыға орташа деңгейде блім беретін бағдарламадан жекелеп, саралап оқыту бағдарламасына көшу.

Кез-келген елдің экономикалық қуаты, халқының өмір сүру деңгейінің жоғарлығы, дүние жүзілік қауымдастықтағы орны мен салмағы сол елдің технологиялық даму деңгейімен анықталмақ. Жалпы қоғам дамуы мен жаңа технологияны енгізу саналығы осы елдің білім беру ісінің жолға қойылғандығы мен осы саланы ақпараттандыру деңгейіне келіп тіреледі. Экономкалық күшті дамыған елдердің тәжірибесі экономика, ғылым мен мәдениеттің қарқынды дамуының негізгі кілті екендігін көрсетіп отыр. Ендеше қазіргі заманның ақпаратттық технолгиясын игеру міндетіміз.

Білім беру аса күрделі әлеуметік - экономикалық механизм. Оны реформалаудың мәселелері де сан қырлы. Қазіргі кездегі Республикамызда қолға алынған білім беру жүйесін реформалау ісі осы саланың экономикалық - ұйымдық, құқықтық, құрылымдық жақтарын түбегейлі өзгертуге бағытталған біртұтас кешенді шаралармен тығыз байланысты. Білім беру ісіндегі жаңа үрдістің мән - мағынасы сипаты мен бағыт-бағдарын айқындаушы дәйекті факторлар:

Қазақстан Республикасының тәуелсіз егеменді мемлекет болып қалыптасуы;
Экономиканың нарықтық моделін ұстанып, меншіктің түрлі пішімдерін дамыту;
Ұлтық білім беру ісінің әлемдік білім жүйесіне кіруі болып отыр.

Кез-келген диалектикалық даму үрдісі секілді нарықтық экономика жағдайына байланысты білімберу жүйесін реформалау ісі де қарама-қайшылықтарсыз емес. Мұның өзі мамандардан кәсіби икемділік пен ұтқырлықты, сан қырлы шығармашылық қызмет пен өзін-өзі ұйымдастыру жағдайындағы біліктілікті талап етеді.

Білім беру реформасын одан әрі тереңдете жүргізу жаңа замандық база жасауды қажет етіп отыр. Ең алдыменен, ел экономикасының нарықтық жаңа кезеңіне өту барысындағы білім жүйесін қалыптастыратын заң баптары керек болды. Азаматтардың білім алу құқығын айқындайтын Қазақстан республикасы Конституциясының 30-бабының қағидасын толығырақ мазмұндап, білім берудің мемлекеттің емес секторларының орны мен ролін, шетелдік, халықаралық, діни білім беру ұйымдарының құқықтық негіздерін нақтылап, білім мекемелерінің жаңа әлеуметтік - экономикалық жағдайдағы қызметтік міндеттерін белгілеу қажеттігі туындады.

1999 жылы қабылданған «білім туралы» заңда құрылымы мен мазмұны жағынан да жаңартылған ұлттық білім беру жүйесінің жаңа моделі жасалды. Осы жаңа модельге сай білім беру жүйесі 4 деңгейге: мектеп жасына дейінгі тәрбиелеу мен оқытуға, орта білімге, жоғары кәсіби білімге, жоғары оқу орнынан кейінгі кәсіби білім беруге бөлініп 1997 жылы ЮНЕСКО ұсынған халықаралық білім беру жіктемесіне мейлінше сәйкестендірілді.

Мектеп жасына дейінгі тәрбиелеу мен оқыту шеңберінде 5-6 жасар балаларды міндетті түрде мектепалды даярлықтан өткізу көздеоген. Бұл мектепке оқуға қабылдау барысында балаларға бірегей бастаумүмкіндігін тудыратын маңызды шара болмақ.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту.

Мақсаты- балалардың мектепке дейінгі білім беру бағдарламаларымен қамтылуын дәйекті түрде ұлғайту жолы мен олардың білім аудағы тең бастапқы мүмкіндіктерін қамтамасыз ету.

Негізгі міндеттері.

Балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту да оқу- әдістемелік құралдармен және кадрмен қамтамасыз ету.

Жұмыс істеп тұрған мектепке дейінгі ұйымдарды сақтау және әсіресе, даму мүмкіндіктері шектеулі балалар үшін жаңа түрлері мен үлгілерін дамыту.

Мектепке дейінгі ұйымдар мен жалпы білім беретін мектептердің базасында балаларды мектепалды даярлаумен қамтамасыз ету.

Ата-аналар мен жұршылықты мектепке дейінгі білім беру процесін тарту.

Жалпы орта білім

Мақсаты азаматтардың міндеті жалпы орта білім алуға және оның сапасын жақсартуға деген конституциялық құқығын қамтамасыз ету.

Негізгі міндеттері

Мектеп жасындағы барлық балаларды оқумен қамту

Жалпы орта білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттын іске асыру.

Мектептерге оқытудың жетілдірілген мазмұнның міндетті стандарттарын іске асыру.

Мектептерде оқытудың жетілдірілген мазмұнның міндетті әдістерін жетілдіру оқушылардың білімі мен педагогтердің қызметін бағалаудың объективті өлшемдері мен тәсілдерін енгізу жолымен білім берудің сапасын арттыру;

Оқушылар мен педагогтердің денсаулығын сақтау жөніндегі шараларды қамтамасыз ету.

Жалпы орта білімнің денгейінде ауылдық жерлерде білім беруді ұйымдастыру жөніндегі мақсат пен міндеттер жеке айқындалды.

Мақсаты

оқыту мен тәрбиелеу мектеп оқушыларын оқыту сапасын арттыру, ауылдық және шағын жинақталған мектептердің қызметтерін жетілдір үшін жағдай жасау.

Міндеттері

Ауылдық және шағын жинақталған мектептердің тиімді моделін әзірлеу және кезең- кезеңмен енгізу;

Шағын жинақталған мектептерге арналған педагог кадрларды даярлау және қайта даярлау. Ауылдық жерде педагог кадрлардың тұрақтануын қамтамасыз ету.

әдістемелік әдебиетті дайындау, шағын жинақталған мектептердің оқу тәрбиесін процесіне арнаулы әдістемелер мен технологияларды енгізу.

Аылдық мектептердің материалдық техникалық базасының қамтамасыз етілуін жақсарту жөніндегі іс-шаралар кешенін әзірлеу.

Оқытудың иновациялық әдістерін және арнаулы ұйымдастыру нысандарын енгізу жолымен ауылдық мектептердегі оқытудың денгейін көтеру, оқушылардың шығармашылығын және дарындылығын ынталандыру;

Шағын жинақталған мектептердің оқу процесінде дистанциялық оқыту әдістерін енгізу мен меңгеру;

Ауылдық және шағын жинақталған мектептерді басқарудың тиімділігін арттыру.

Бастауыш және орта кәсіптік білім

Мақсаты- еңбек рыногында бастауыш және орта кәсіптік білім ұйымдарын бітірушілердің бәсекелістік қабілетін қамтамасыз ету, сондай-ақ ересек тұрғындарды кәсіптік даярлау мен қайта даярлауды қамтамасыз ету.

Негізгі бөлім:

Бастауыш және орта кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартты әзірлеу мен енгізу, оларды еңбек рыногындағы жағдайды және экономикадағы құрылымдылық өзгерістерді ескере отырып жаңарту;

Жасөсперімдер мен жастар, сондай-ақ ересек тұрғындар үшін бастауыш және орта кәсіптік білімнің қолжетімді болуын арттыру үшін жағдай жасау;

Бастауыш және орта кәсіптік білімнің мемлекеттік емес секторын, орта кәсіптік білімі бар жұмысшылар мен мамандарды даярлау мен қайта даярлауды қолдау;

Бастауыш және орта кәсіптік білім жүйесінде әлеуметтік әріптестікті ұйымдастыру мен дамыту;

Бастауыш және орта кәсіптік білім беретін оқу орындарында кадрларды даярлау мен қайта даярлау мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтыстықты кеңейту.

Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі

кәсіптік білім беру.

Мақсаты- орта мектептерді бастауыш және орта кәсіптік білім беретін ұйымдарды түлектерін кәсіптік даярлау үшін жеке адамның білім беру тұрғысындағы қажеттіліктерін және ел экономикасын мен әлеуметтік саланың әлемдік денгейдегі жоғарғы оқу орынның түлектерін қайта даярлау үшін жағдайлар жасау.

Негізгі міндеттер.

Жоғарғы және жоғарғы оқу орындарынан кейінгі кәсіптік денгейдегі білімнің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын енгізу және одан әрі дамыту, мамандықтардың мемлекеттік жіктегінен жетілдіру;

Білім беру бағдарламаларын жетілдіру жолымен мамандарды даярлауды жоғары санасын қамтамасыз ету;

Білімгерлерді даярлауда, оқушылардың біліктілігін арттыру мен қайта даярлаудың тиімді жүиесін құру және дамыту;

Профессорлар -оқытушылар құрамының біліктілігін арттыру және қайта даярлаудың тиімді жүиесін құру және дамыту;

Оқытудың жаңа ақпараттық технологиялардын енгізу дистанциялық білім беруді дамыту;

Жоғары кәсіптік білім алу үшін жастарға мемлекеттік білім гранттары мен мемлекеттік білім беру несиелердің тетігін жетілдіру. Ауылдық жерге, шалғай және құлдыраған аудандарға жұмысқа жіберілетін мамандар үшін жеңілдіктер көзделетін мемлекеттік білім беру несилері мен білімгерлік несиелерді өтеудің жаңа тетігін әзірлеу және енгізу;

Академиялық және салалық ғылымды жоғары білімді кезең-кезенімен интеграциялау:

Тәрбиелік жүйесін жетілдіру

Мақсаты қазақсатандылық елжандылық, азаматтық, ізгілік және жалпыадамзаттық құндылықтар идеяларының негізгі тәрбиеленушілердің жеке тұлға ретінде сана қасиетін қалыптастыру.

Міндеттері:

Білім беру ұйымдарындағы оқушылардың ұлттық мәдени ерекшіліктерін ескере отырып, тәрбиелеудің тиімді жүйесін әзірлеу мен енгізу;

Балалар мен жастардың бұқаралық қоғамдық ұйымдардың дамытуды қолдау;

Қосымша білім беретін мектептен тыс ұйымдардың желісін сақтау және одан әрі дамыту;

Қосымша білім беретін педагогтерді, сынып жетекшілерін, білім беру ұйымдардағы академиялық топтардың кураторларын және тәрбие проблемалары бойынша білім басқармалары органдарының қызметкерлерін қайта даярлау;

Балалардың, жас өсперім мен жастардың құқық бұзуының, қылмыс істеу мен бақылаусыз қалуының алдын алу жөніндегі шаралар кешенің іске асыру;

Аталған мақсаттарға қол жеткізу және негізгі міндеттерді шешуге барабар ресурстық қамтамасыз етуді, атап айтқанда:

Тиісті нормативтік құқықтық базаны қалыптастыру;

Білім беру жүйесінің тиімді жұмыс істеуі мен дамуының қаржы экономикалық тетіктерін жетілдіру;

Білім беру ұйымдары желісін тиімді дамыту;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.