Минералды шикізат байлықтарын пайдалану және оларды қорғау

1 Минералды шикізат байлықтарын пайдалану және оларды қорғау.
2 Бұзылған жерлерде рекультивация жұмыстары.
3 Қалдықтар екінші деңгейлі байлықтар, оларды пайдалану мәселелері.

Өзбекстан жерінде геологиялық жағынан бұрыннан өте күрделі палеогеографик даму процестері болған ,күрделі қатпарлану үрдісі,теңіздің тартылуы,күшті тау бұрмаланулар,жанартаулар әрекеті барысында жерде әр түрлі қазба байлықтар пайда болған.Қәзіргі күнде Өзбекстанда 2700 ден артық қазба байлықтардың кендері және болашақта ашылатын орындары анықталған.Осылардың көбісі жердің беткі қабатына жақын орналасқан,олардың 60 түрі ауыл шаруашылығында пайдаланылады.Өзбекстанның бүкіл минералды қор бағасыны көлемі 3,3 трлн АҚШ долларына бағалаған.
Отын-энергетика негізін түзетін табиғи газ қоры 2 трлн м3 ,көмір 2 млрд .т. құраған.Мұнайдың 160 дан артық кен орындары табылған.Мұнайдың бүкіл қоры 4 млрд .т. ,газ конденсаты 630 млн .т. табиғи газ 5 трлн.м3 .ты құрайды.Бұлардан басқа сирек кездесетін –алтын ,күміс ;түсті металлдар-мырыш,қорғасын,мыс,молибден,вольфрам және басқа металдардың өте үлкен қорлары бар.
Өзбекстанда көптеп көмірсутектер ,яғни газ конденсат,мұнай , мұнай-газ конденсаты және газды мұнайлы кен орындары ашылған.Бухоро –Хива,Сурхондаря,Фарғана,Үстірт аудандарында газды мұнай бассейндері орналасқан.Фарған аңғарында сорсу,нефтобод,Андижан,Полвонтас,Оңтүстік Оламушук,Мыңбұлақ кен орындары ;Сурхондаряда мұнай-газ аудандары Ховдаг,Кокайда,Ушқызыл,Лалмикор,Гожак,Бухоро мұнай-газ ауданы Газлы ,Сортан Ортабұлақ,Тасты Сортепе ,Зевар т.б.Хисор тау етектерінде Пачкамар Қызылбайрақ,Омонота мұнай-газ кен орындары.Арал теңізінің құрып кеткен жерлеріндегі газ қорлары анықталуда.Қәзіргі күнде жанармайдың 88% газ , 6.7 % мұнайдан , 5.3 % көмірдің үлесіне тиеді.1995 жылы 8 млрд .т. мұнай 50 млрд.т. газ шикізаты қазып алынды.
Өзбекстанда 20 астам көмір кен орындары анықталған.Еліміз жылына 3.5 млн.т. көмір қазып алынады.Көмірдің өнеркәсіптік қорлары АНгрен ,Шаргун және Бойсун кен орындарында орналасқан.Бойсун кен орнында ашық түрде көмір қазып алынады.
Қәзіргі күндегі барлық көмірдің 97% қоңыр көмір,қалған таскөмір.
Өзбекстан асыл және сирек металдар-алтын,күміс қорлары бойынша аладыңғы орында.Алтын қазып алу бойынша ТМД елдері арасында екінші орында ,бүкіл қоры 4 мың тонна.Республикада алтын күміс шығатын 30 астам кен орны анықталған.Ірі алтын кен орнылары Маржанбұлақ,Қурама,Мурынтау және Чотқол жоталарында табылған. Күміс Қызылнура жоталарында ,Қызылқұмда үлкен қоры анықталған.Негізінде алтын кен орнылары уран және басқада элементтермен бірге кездеседі.