Дінінің пайда болуы және даму кезеңдері

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

ЛЕКЦИЯ-6

1. Лекция тақырыбы : Үнді діндері

2. Лекция жоспары:

1. Үнді дінінің пайда болуы ж/е даму кезеңдері

2. Индуизмнің негізгі идеялары

3. Йога тәжірибесі

4. Сикхизм діні

3. Лекция мақсаты: үнді дінінің пайда болуы, даму кезеңдері, дінілімінің ерекшеліктері ж/е үнді тарихы мен мәдениетіндегі маңызын қарастыру.

4. Лекция мазмұны: Индуизм ең көне діндердің бірі. Индуизм Үндістанда (тұрғындарының 80 ), Непал, Бангладеш, Шри-Ланка ж/е басқа елдерге таралған. Қазіргі уақытта индуизм Батыс ж/е Америкада кеңінен танымал дін. Индуизм өзінің күрделігі ж/е қарама -қайшылығымен ерекшеленеді. Индуизм сан алуан идеялардың, ағымдардың, бағыттардың ж/е секталардың конгломераты(қосындысы), олар бүтін бір құрылымның шегінде топтасқан. Индуизмде күпірлік, діни ұйым ж/е илахи діндердегідей пайғамбар, періште, ахырет ұғымдары жоқ. Онда ортақ дінілімі болмағандықтан әрбір нысан ж/е ғүрып белгілі бір этикалық құндылыққа ие және көне архайкалық элементтер әліге дейін сақталынып келеді. Индуизмнің негізгі ерекшеліктерінің бірі интровертивтілік(ішке үңілу), жеке ізденіс, мақсатқа жетудің жаңа мүмкіндіктерін табу, кішкентай түйір болсада оның ішкі мәні мәңгілік.

Индуизм үнділердің ұлттық діні.

1. Үнді дінінің пайда болуы ж/е даму кезеңдері

Үнді діні б. д. д. ІІ-мыңжылдық ортасында жергілікті діни сенім мен Үндістанды сотүстік-батыстан келіп жаулап алған арий тайпаларының анимистік сенімдері негізінде пайда болды. Өзінің даму тарихында үнді діні бірнеше кезеңдерді басынан өткерді.

Үнді діні даму кезеңдері:

1-ші Архайкалық кезең(б. д. д. 2500-1750жж) . Протоүнді өркениетінің(Хараппа өркениеті) негізін жергілікті дравид халықтары калаған, олар фетиштік, тотемдік, анимистік ж/е сиқырға сенген. Бұл архайкалық діни сенім элементтері кейінгі дәуірлерде де сақталынып қазірге дейін жалғасып келеді.

2-ші Веда кезеңі(б. д. д. ІІ-мыңжылдың ортасынан-І-мыңжылдық ортасына дейін) . Арийлерде алғашқы қауымдық сенімдер мен көптәңірлікке табынған, жоғарғы құдайы Индра деп аталады. Құдайларға арнап құрбандықтар шалу, дұға ету, әндер айту олардың басты діни құлшылықтары еді, әсіресе құрбандық шалу ғұрпы сол кезеңде ең маңызды рәсім ретінде саналады. Кейінгі дәуірлерде дами келе діни ғұрыптар ж/е дұға, әндер арнайы жинаққа ведаларға біріктіріледі. Веда(көру) -мәтіндер жинағы арийлердің қасиетті жазбасы. Абыздардың ролі күшейіп, қоғамның барлық саласына ықпал ететін маңызды күшке айналады.

3- Брахманизм кезеңі(б. д. д. VІІІ-VІІғғ дан-б. д Vғ) ші Бұл кезеңде абыздар ведалардың білгірі, рәсімдерді, әндерді ж/е ғұрыптарды атқарушы, сақтап ұрпаққа жеткізуші болды. Уақыт өте келе ведалық рәсімдер мен ғұрыптар күрделеніп шиырлана түсті, құдайлар пантеоны(құдайларды дәрежесіне қарай орналастыру) өзгеріске түсіп жаңа жағдайлар шықты. Брахмандардың діни түсіндірмелері Брахмандар(түсіндірмелер) деген атпен жинақталды. Жаңа діни түсінік Абсолют-Брахман(құдіретті құдай) өмірге келді. Әлеуметтік өмір каста(варна) жүйесі бойынша реттеліп брахмандар жоғары тұрды.

4-ші Эпикалық немесе классикалық кезең(б. д. д. ІV-б. дVІ) . Бұл кезеңде буддизм ж/е жайнизм діндерімен күресте индуизм діні жеңіп, Гупта дәуірінде үндістанның ұлттық діні ретінде қалыптасты. Смирити дәстүрі, Махабхарата мен Рамаяна дастандары ж/е қазіргі индуизмнің негіздері осы кезеңде пайда болды. .

Сонымен үнді діні өзінің тарихында бірнеше кезеңдерді басынан өткеріп қазіргі кейін жетті.

2. Индуизмнің негізгі идеялары.

Үнді дінінің қасиетті кітаптары.

Қасиетті мәтіндер екі топқа бөлінеді:шрути(аяндар) ж/е смирити(өсиеттер) .

1. Шрути естіген мағынасын білдіреді. Үнді сенімі бойынша шрутилер(аяндар) көне даналарға аян болып келген, олар өөздерінің ерекше қабілеттері арқылы айрықша құдайлық ақиқаттарды естіп түсінген, жоғарғы қасиетті білім немесе кірудің жеткізушісі болған. Сондықтан аян арқылы келген қасиетті мәтіндер Веда(кіру, білу) деп аталады. Веда мәтіндері кіпқырлы ж/е түрлі тарихи кезеңдерде қарастырылған. Оның көне қабаттары(бөліктері) самхиттер деп аталып, төрт ведадан тұрады. Ригведа(гимндер ведасы), самоведа(әндер ведасы), яджурведа(құрбандық рәсімдері дұғалары ведасы), атхарваведа(абыздардың сиқыр ж/е түрлі діни мәтіндер ведасы) . Бұл самхиттердің ең көнесі Ригведа.

Ведалық әдебиеттердің келесі түрі брахмандар-діни мәтіндер, онда абыздардың құрбандық шалу рәсімдері ж/е түрлі ғұрып-рәсімдердің орындалуы туралы айтылады.

Келесі мәтіндер араньяктар(сөзбе сөз:ормандық) . Араньяктар тақуалыққа түскен анахореттерге арналып(абыздардың өмір жолының үшінші кезеңі) жазылған. Онда ішкі ойтолғау мен көкірек көзін ашудың жолдары туралы айтылады.

Ведалық әдебиеттердің сонғысы упанишадтар(сөзбе сөз ұстаздың ұлағатын тыңдау) өте терең ж/е тылсым мағыналарда индуизмнің діни философиялық ойларының негіздері берілген, сондықтан упанишадтар веданың философиялық бөлігі саналады. Тағыда упанишадтарды Веданта (аяқтау немесе Веда соңы) депте атайды. Упанишадтар санясилерге(брахманның өмір жолының соңғы кезеңі) арналған, онда атман(шынайы мен), Брахман(абсолют) ж/е олардың бірлігі; карма, сансара ілімдері туралы жазылған. Упанишадтар өте көп, оның ішінде 108-і ғана беделді саналады.

Брахмандар, араньяктар ж/е упанишадтардың барлығы самхиттерге топтастырылып олармен сәйкестендіріліп төрт Веданың толық мәтінін құрайды. Үнді діни дәстүрінде Ведалар абсолютті діни бедел ретінде қабылданады.

2. Смирити(өсиеттер, сөзбе сөз: жатталынған) мәтіндерінің Ведаларға қарағанда қасиеттілігі(сакральность) төмен, сондықтанда смиритилерге барлық каста мүшелерінің қолы жетуі, олардың индуизмнің жоғарғы ж/е төменгі нысандарының қалыптасуына

ықпалы айрықша болды. Біріншіден смиритилерге үнді эпостары-Махабхарата мен Рамаяна жатады. Махабхаратада негізінен діни философиялық мәтіндер қамтылған, олардың ішіндегі ең маңыздысы Бхагаватгита(құдайдың әні), ол индуизмнің ж/е бүкіл үнді мәдениетінің қалыптасуына үлкен ықпал жасады.

Сонымен қатар смиритилерге пурана діни шығармалары мен дхармашастра діни ережелер жинағы да кіреді. Олардан Ману-заңы өте танымал ж/е беделді.

Дін ілімінің негіздері.

Құдай сенімі. Индуизм көптәңірлік дін, құдайлардың санының қанша екені белгісіз. Үнді пантеонында(құдайлардың дәрежелеріне қарай орналасуы) жоғарғы үш құдай(тримурти) -Брахма бас құдай жаратушы құдірет, Вишну өмірлік күш қуаттың иесі ж/е Шива ілім, өзгеріс, жаратушы құдай. Сонымен қатар Дурга, Кали, Кришна, Лакшми, Ганеш ж/е т. б. құдайлар көп. Әрбір үндіс құдайлардың барлығына немесе қалағанына сыйына алады. Олардың мүсіндері адам ж/е хайуан кескінінде бейнеленеді.

Атман ілімі. Үнді діни жүйесінде адамның психикалық өмірінің негізі таза субъект(мен, пуруша) -атман деп аталады. Атман абсолютті ж/е мәңгілік субъект. Атман мен абсолют бірлікте қарастырылады.

Сансара-үздіксіз қайта туылу тізбегі. Бұл концепцияның мәні мынада: өлім-өмірдің соңы немесе мәңгілік тыныштыққа жету емес, өлім-үздіксіздіктің жай ғана үзілуі, шексіз өмір айналымының бір элементі, оның артынан ертелі кеш жаңа өмір келеді, яғни жаңа нысан(форма) . Ол формаға бір кезде денені тастап кеткен рух қайта келеді. Бірақта рух(жан) нақты қандай нысанда орналасады ж/е оның ненің себебінен болатыны упанишадтардағы карма концепциясында жауап берілген.

Карма-адам өмірінің заңы. Карма концепциясының мәні: әрбір адамның өмірдегі жақсы ж/е жаман істері(оның кармасы), оның келесі қайта туылуының нысанын анықтайды. Жақсы карма бақытты өмірдің кепілі, ал жаман карма бақытсыз өмірдің кепілі. Осыдан әркімнің бақыты өз қолында, ешкімді бақытсыздығына кіналай алмайды. Каста жүйесі осы карма заңымен реттеледі. Карма концепциясының Үндістан тарихы мен мәдениетіндегі ролі өте зор.

Мокша-құтылу, азат болу. Үздіксіз қайта туылу тізбегінен шығып, яғни өмірге қайта келмей мәңгілік тыныштыққа жету. Оған жету үшін үнді діни дәстүрінде сан алуан жолдар жасалынған.

Бхакти(құдайға берілгендік) -индуизмнің негізгі ұғымы. Құдайға жан-тәнімен шексіз берілу, оны бір сәтте есінен шығармау ж/е іштей ойтолғау тәжірибесі.

Дхарма-ғаламдық заттардың әмбебап тәртібі, негізі, соның салдарынан адам нақты әлеуметтік ортада діни жүйеде өмірге келеді. Адам дхарма талабын толық орындаса сансарадан шығып мокшаға жетеді деп түсіндіріледі.

Ахимса қағидасы- зияндық жасамау.

Ашрам-адамның діни өмір сүруінің кезеңдері. Олар төртеу:брахмачарья-шәкірттік қасиетті кітаптарды оқу, грихастха-отбасылық өмір, ванапрастха-дүниелік өмірден бас тарту ж/е соңғысы саньяси-дүниені тәрк ету.

Әлеуметтік ілім.

Үнді діни дәстүрі әлеуметтік өмірді каста жүйесі бойынша реттейді. Қоғам әлеуметтік тұрғыдан варналарға(сословия) бөлінеді:

1. Брахмандар-абыздар

2. Кшатрилер-патшалар мен әскерилер

3. Вайшилер-саудагерлер, жериеленушілер ж/е қолөнершілер

4. Шудралар-еріктілер

5. Парьялар-қоғамнан аластатылғандар(алапеспен ауырғандар ж/е т. б. )

Каста жүйесі әлеуметтік реттеуші қызметін атқарды. Бір кастадан екіншісіне өтуге, әр кастаның өз ережесін бұзуға тыйым салынған. Мысалы:некелесу тек бір кастаның ішінде, әр кастаның киім үлгісі, бірге отырмау, тамақтанбау ж/е т. б. Алғашқы үш каста мүшелері жоғары тұрды, олар қасиетті Ведаларды оқуға жіберіліп, ал шудраларға ондай мүмкіндік берілмеді.

Ортағасырларда каста жүйесі кәсіптік сипатта болып, кәсіп иелерінің ұрпақтары әкелерінің ісін жалғастырып отырған, қоғам күрделі ж/е қатаң кәсіптік каста жүйесімен бөлінді. Бұл жағдай үнді қоғамы мен мәдениетінің стагнациясына алып келді. Қазіргі уақытта Үндістанның конституциясы бұл жүйе бойынша адамдар арасына жік салуға тыйым салады, бірақта өмірде каста жүйесі әліде сақталынуда, әсіресе ауылдық жерлерде.

Үнді діни - философиялық дәстүрі.

Үнді философиясының маңызды ерекшелігі ретінде оның діни ілімдермен тығыз байланыста болғандығын атауға болады. Үнді дәстүрі бойынша діни-философиялық мектептер екі топқа бөлінеді:дәстүршіл(астика немесе ортодокс) ж/е дәстүрге қарсы(настика немесе неортодокс) . Астика бағыты Ведалардың абсолютті рухани беделін мойындайды ж/е брахманизмнің(индуизмнің) философиялық дәстүріне негізделген. Ал настика Ведалардың беделін қабылдамайды, локаята материализміне ж/е буддизм. жайнизм діндеріне негізделген.

1. Астика бағытына алты жүйе-даршандар(интеллектуалдық-рухани ізденістер) жатады:ньяя, вайшешика, санкхья, пурва-миманса, веданта ж/е йога.

Ньяя-(әдіс, тәсіл, ойтолғау) діни-философиялық мектебі логикалық мәселелермен айналысып, формалды логика жүйесін жасады. Негізін салушы ньяя-сутраның авторы Готама(б. д. д. ІІІ-ІІ) . Вайшешика-(ерекше) мектебі философиялық психологиялық, болмыс ж/е натур-философия мәселелерімен айналысып, атом теориясын(ану) жасаған. Ортағасырларда ньяя ж/е вайшешика синкреттік мектеп болып бірікті. Негізін салушы Канаде данышпан(б. д. д. ІІІ-ІІғғ)

Санкхья-(ойтолғау, сан, санақ) үнді діни философиясының беделді де ықпалды мектебі. Пуруша(рух, сана) ж/е пракрити(материя) категорияларын негіздеген. Бұл мектептің ойшылдары рух пен материя тең емес, рух материядан толық азат етілгенде түпкі мақсатқа(мокшаға) жетуге болады деп түсіндірген. Негізін салушы Капила(б. д. д. VІғ) . Пурва-миманса-(бірінші немесе айрықша қарастыру) мектебі ведалық діни ғұрыптар мен құрбандық шалу рәсімдерін негіздеу философиясы, эпистемология ж/е тіл философиясы мәселелерімен айналысқан . олардың басты ерекшелігі сансарадан құтылу мәселесін қарастырмауы. Негізін салушы миманса-сутраның авторы Джаймини(б. д. д. ІV-ІІІғғ)

Веданта-(веданың аяқталуы) негізінен упанишадтарға түсініктеме берумен шұғылданған.

Ведантаның басты идеялары Брахманың Бадаряна сутрасында айтылған. Бірақта кейінгі дәуірлерде упанишад мәтіндеріне түрлі түсініктемелер негізінде үш бағыт пайда болды.

а. Адвайта-веданта(қосарлы емес веданта) негізгі ұстанымы атман ж/е Брахманың жеке

мен ж/е абсолютпен толық сәйкестігі. Брахма ақиқат, ал дүние елес, рухтың Брахмадан еш айырмасы жоқ. Адвайта-ведантаны кейде майя веда (елес теориясы) деп атайды, өйткені нақты әлем елес түрінде қарастырылады. Бұл жүйеге буддизм ықпалы күшті болған. Негізін салушы Гаудапида ж/е Шанкара.

б. Вишиштадвайта-веданта(шектеулі қосарлы емес веданта) атман ж/е Брахман әрі тең ж/е қарсы деп түсінеді. Әлем құдайдың эволюциясы мен ашылуы нәтижесінде қарастырылады. Негізін салушы Рамануджа.

в. Двайта-веданта(қосарлы веданта) өкілдері абсолют(құдай) пен рухтың мәнділік айырмашылығын көрсетеді. Рух құдаймен тек шектеулі түрде ғана бірігеді, толық бірікпейді

деген пікірді ұстанады.

2. Настика дәстүрі локаята ілімі мен буддизм ж/е жайнизм діндеріне негізделген. Материализмді дәріптеп, таным мәселесінде рационалдыққа басымдық береді. өмірдің мақсаты рахат кешіп ләззат алу деп түсіндіреді.

Үнді діни философиясы жанды дәстүр. Жаңа ж/е қазіргі заманда бұл дәстүрден әлемге белгілі тұлғалар шықты. (Рамахан Рой, Рамакришна, Вивакананда, Ауробиндо Гхош, Джидцу Кришна-мурти, Сарвепалли, Радхакришна, Мохатма Ганди, Рабиндрат Тагор ж/е т. б. )

3. Йога тәжірибесі

Йога б. д. д. ІV-ІІІ ғғ қалыптасты, оның негізін салушы Иога-сутра шығармасының авторы көне үнді ойшылы Патанджали. Йога жүйесінің мақсаты пурушаны(рухты, жанды) пракритиден(материя, тәннен) ажыратып, азат ету ж/е мокшаға(түпкі мақсат. тыныштық) жеткізу. Йога -азаттыққа жеткізетін әдістер немесе мәңгілік қайта туылудан құтқаратын жол. Йогалық тәжірибе әдіс тәсілдері өте күрделі. Оларды игеруге ерекше ынта, төзімділік, қатаң тәртіп, өзін үнемі бақылауы, ұдайы жаттығу ж/е күрделі психотехникаға негізделген ерік бастауларына бүкіл организмін тіпті оның физиологиялық функцияларында бақылауға алуы керек. Сонымен қатар йога діни-философиялық даршанның(жүйе) біреуі. Барлық өзіндайындауы ж/е жаттығу жүйесі сегіз әдіс-кезеңдерге бөлінеді:

1. Тежеу(яма) . Барлық нәрседе өзін тежеу, тамақты шектеу, өмірге қолайлы жағдайлар мен тілектерден бас тарту, ахимса қағидасын ұстану яғни жанды нәрселерге зиян етпеу.

2. Талаптарды орындау(нияма) . Ахимса қағидасы басты орынға шығады. Жан-жануарды өлтірмеу, ешкімге ешнәрсеге қиянат жасамау, тіпті сөзбен зияндық етудің өзі қағиданы бұзу болып саналады. Ой, сөз ж/е іс-әрекеттің толық үйлесімдігіне қол жеткізу.

3. Тән жаттығулары(асана) . Бұл кезеңде иог түрлі отырыстар(поза) үйренуі, тәнін шынықтыруды, оны басқаруды меңгеруі тиіс. Осы жаттығулардың организмнің физикалық шынығуына, ауырмауына ж/е қартаймауына әсері зор болды.

4. Тыныс алу тәртібі(пранаяма) . Мұндағы міндет баяу, терең ж/е теңдәрежелі дем алуға қол жеткізу, тыныс алуға ие болуды үйрену, демді организмге зиян келтірмей ұстау ж/е шығару.

5. Сезімдер тәртібі(пратьяхара) . Өзінің сезім мүшелерін толық бақылауға алуды үйрену, сыртқы тітіркендіргіштерді елемеу, қажет кезінде естімеу, көрмеу, иіс сезбеу ж/е т. с. с.

6. Ақыл-ой тәртібі(дхарана) . Біраз әдістерді меңгеріп дайындыққа қол жеткізген йог өзінің сезімі мен ойын өз ырқына бағындыру ж/е бақылауды меңгеруі, ой-санасын қалаған затына немесе объектіге нақ бағыттауды меңгеруі керек. Бұл жоғарғы қасиеттілікке, Абсолютпен бірігуге бір қадам қалды деген сөз.

7. Медитация(дхьяана) . Ой бір нүктеге шоғырланып тереңдей түседі, барлық нәрсе бөлектеніп иррационалды ж/е идеалды болады. Таным елес құбылыстардың ақиқат бірінші негіздеріне жетеді.

8. Транс ж/е экстаз(самадхи) . Соңғы кезең. Иогтың көкірек көзі ашылып трансқа түсіп, абсолютті ішкі рухани экстаз халін кешеді яғни оның рухани мені (пуруша) азат болады. Самадха халі соңғы мақсатқа-мокшаға жеткізеді.

Йогада мақсатқа жетудің алты жолы бар. Оларды қысқаша қарастырайық.

1. Бхакти йога-жүрек жолы, құдайға жан тәнімен берілу арқылы азаттыққа жету. . Ізгілік, тазалық, қарапайымдылық, адалдық бұл жолдың негізгі ұстанымдары.

2. Джнана йога-білім жолы. Ұстаздардың даналығын тыңдау, білім игеру арқылы жолға түсіп азаттыққа жету.

3. Карма-йога- міндеттерді толық кіршіксіз орындау. Шынайы харекет арқылы азаттыққа жету.

4. Кундалини йога-дененің функциялары, ішкі хал, түрлі энергетикалық каналдар мен жүйке жүйесін бақылау арқылы азаттыққа жету.

5. Раджи йога-бхакти, карма, кундалини ж/е джнана жолдарының бірігуі арқылы азаттыққа жету.

6. Шри Видья-микроәлем ж/е макроәлемді шынайы түсінуге қатысты ең жоғарғы жол, бұл жолға арнайы теориялық ж/е практикалық дайындықтан кейін түседі, соның өзінде екінің бірі бара алмайды. Даналар ғана бұл жолға түсе алады.

Йоганың мәні мен мақсаты өз менін саналы түрде жойып, рухани кемелдену, самадхи күйін кешіп мокшаға жету. үнді діни дәстүрінде йога тәжірибесінің тарихи ж/е бүгінгі маңызы айрықша. Қазіргі уақытта йогаға қызығушылық артып, ол көптеген елдерге таралып отыр.

үнді діні ғұрыптары мен рәсімдері

үнділердің басты қүлшылықтары пудж (қансыз құрбандық жасау) . Пудж күнделікті үйде ж/е белгілі уақытта храмдарда атқарылады. үй ішінде арнайы орында(альтар) -стол, этажерка немесе полка болуы мүмкін, онда құдайлар мүсіндері, қасиетті адамдардың ж/е сол үйдің ұстазының ж/е ата-бабаларының суреттері қойылады. Алтар жанында ыдыста қасиетті су(қасиетті өзеннің суы) тұруы тиіс.

үнділердің сенімінде құлшылық процесіне болмыстың бес негізгі элементі қатысуы керек: жер(оны құлшылық етушінің өзі білдіреді), от, жел, су ж/е аспан кеңістігі яғни құдайдың өзі. Күнделікті пудждың мән-мағынасы бес түрлі құрбандық жасау: құдайларға-отты, рухтарға-ас пен су, ата-баба рухына-тамақты, адамдарға-қонақжайлық, Брахмаға-Веданы оқу. Құлшылық ету барысында ғұрыптық жуыну, су ішу, гүлдерге қол тигізу ж/е иогалық тыныс алу арнайы отыру арқылы атқарылады. Ең маңыздысы құдайларға арнап тілек айту(мантра) . Мантра - мағынасы бұлыңғыр, құдайларға арнап әуенмен айтылатын ықшам сөздер. Мантра мистикалық тұрғыда адамды құдаймен байланыстырады деп сенеді.

Шивалық үнділердің мантрасы-Ом, Намашивая(Ом, Шиваға құлшылық етеміз), ал Вишналық үнділердің мантрасы-Хари, Ом, Нараянаға бас иеміз. Мантралардың негізінде сиқыр сөздері, Ведалардан үзінділер ж/е т. б. Мантралар құлшылық кезінде ж/е күнделікті тіршіліктеде айтылады, оларды жиі қайталап айтса әсері күшті болатындығына сенеді(108, 300 немесе 1008 рет қайталау дәстүрі бар) .

Рәсімдер

Желеу рәсімі: өлікті өртеп қалдығын қасиетті өзен Гангіге тастайды.

Неке рәсімі: діни ғұрып бойынша атқарылады.

Қасиетті жерлерге зиарат ету: қасиетті саналатын өзен, тау, храм ж/е жерлерге бару. Мысалы Ганг өзеніне қасиетті сумен жуынуға.

Діни мейрамдар.

Холи мейрамы көктемде тойланады. Дивали -жыл басы от мейрамы. Джанмаштами-Кришна құдайдың туылған күні. Шиваратри-Шива құрметіне арналған мереке.

Қасиетті жануар сиыр, оның етін жеуге тыйым салынған.

үнділер ахимса қағидасы бойынша жануарларды өлтірмейді, сондықтан ет жемейді (вегетериан) .

Қорыта айтқанда, индуизм үндістанның тарихы мен мәдениетінде маңызды орын алады. үшмың жылдан бері индуизм тек діни сенім ғана емсс, үнділердің өмір сүру салты

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.