Психодиагностиканың ғылыми - әдіснамалық негіздері

Кіріспе
Негізгі бөлім
1.Психодиагностиканың ғылыми . әдіснамалық негіздері.
2.Психодиагностиканың теориялық, қолданбалы мәселелері
3.Писходиагностикада аралас зерттеу бағыттары: дифференциалды психология, психометрия, пихологиялық бағалау.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

12 жылдық білім беруге көшу жағдайындағы эксперимент барысында оқыту мен тәрбелеудің жеке тұлғаға бағдарлануы басты орынға шығып отыр. Мұғалім үшін баланың қызығушылығы,бейімі,қабілеті және басқа да психологиялық ерекшеліктері басты орында болуы тиіс. Осы ерекшелкті ескеру мен дамыту оқушының жеке тұлғасын қалыптастыруда
маңызды фактор болып табылады.
Осы міндеттерді мұғалімнің біліктілігі мен психологиялық мәдениетін көтеру арқылы ғана тиімді жүзеге асыра аламыз.
Соңғы уақыттарда мектеп тәжірибесінде оқушылардың әлеуметтік психологиясымен айналысу басты орынға шығып , педагогикалық психология екінші орынға ысырылуда.
Мұғалімге оқыту мен тәрбие үрдісінде нәтижеге жету үшін психологиялық кұралдарды меңгеру қажеттігі туындап отыр.
Бұл әдістемелерді көбінесе , дефектологтар , дәрігер-психиатрлар мен психолог-практиктер қолданады.
Ал осы психологиялық-педагогикалық анықтау жұмысының қажеттігі 12 жылдық білім беруге көшу жағдайындағы эспериментке байланысты туындап отыр. Эксперимент жүргізуші мұғалімге мектеп психологының көмегі әрқашан жеткілікті бола бермейді. Сонымен қатар оларға психологиялық әдебиеттер де аздық етеді.
Бұл құралда сол мұғалімдерді қажетті ақпараттармен қатар, арнайы психологиялық анықтау материалдармен қамтамасыз ету көзделген.
Құралда көбінесе , сынақтан өткен классикалық әдістемелер, сондайақ сауалнамалар мен психологтардың зерттеу әдістемелері берілді.
Құрал мұғалімнің көкейінде жүрген көптеген мәселелерді шешуге бағдар береді.

1. Рогов Е.И. психологтың үстел кітабы: М. :Гуманит. Баспа. ВПАДОС орталығы, 2004
2. Білім берудегі практикалық психология. И.В. Дубровин ред: басшылығымен: М.:ТЦ «Сфера,», 1997.
3. Мектеп психологиясының жұмыс кітабы./ И.В. Дубровина , М.К. Акимова, Борисова Е.М., и др. , Под ред. И.В. Дубровиной.-М.: Просвещение, 1997.

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1.Психодиагностиканың ғылыми - әдіснамалық негіздері.
2.Психодиагностиканың теориялық, қолданбалы мәселелері
3.Писходиагностикада аралас зерттеу бағыттары: дифференциалды психология,
психометрия, пихологиялық бағалау.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
12 жылдық білім беруге көшу жағдайындағы эксперимент барысында оқыту мен
тәрбелеудің жеке тұлғаға бағдарлануы басты орынға шығып отыр. Мұғалім үшін
баланың қызығушылығы,бейімі,қабілеті және басқа да психологиялық
ерекшеліктері басты орында болуы тиіс. Осы ерекшелкті ескеру мен дамыту
оқушының жеке тұлғасын қалыптастыруда
маңызды фактор болып табылады.
Осы міндеттерді мұғалімнің біліктілігі мен психологиялық мәдениетін көтеру
арқылы ғана тиімді жүзеге асыра аламыз.
Соңғы уақыттарда мектеп тәжірибесінде оқушылардың әлеуметтік
психологиясымен айналысу басты орынға шығып , педагогикалық психология
екінші орынға ысырылуда.
Мұғалімге оқыту мен тәрбие үрдісінде нәтижеге жету үшін психологиялық
кұралдарды меңгеру қажеттігі туындап отыр.
Бұл әдістемелерді көбінесе , дефектологтар , дәрігер-психиатрлар мен
психолог-практиктер қолданады.
Ал осы психологиялық-педагогикалық анықтау жұмысының қажеттігі 12 жылдық
білім беруге көшу жағдайындағы эспериментке байланысты туындап отыр.
Эксперимент жүргізуші мұғалімге мектеп психологының көмегі әрқашан
жеткілікті бола бермейді. Сонымен қатар оларға психологиялық әдебиеттер де
аздық етеді.
Бұл құралда сол мұғалімдерді қажетті ақпараттармен қатар, арнайы
психологиялық анықтау материалдармен қамтамасыз ету көзделген.
Құралда көбінесе , сынақтан өткен классикалық әдістемелер, сондайақ
сауалнамалар мен психологтардың зерттеу әдістемелері берілді.
Құрал мұғалімнің көкейінде жүрген көптеген мәселелерді шешуге бағдар
береді.
Сонымен қатар оқушы психикасын зерттеу әдістемесі мен жалпы ұстанымдарын
ашу жолдарын көрсетеді.
Әр бөлімде танысып отырған психологиялық компаненттер (ес, ойлау,
темперамент және т.б ) жөнінде мәліметтер беріледі. Олар мұғалімге
ұсынылған психологиялық әдістердің көмегімен алынған психологиялық түсінік
шеңберіндегі материалдарға талдау жасауға қолайлы.
Бұл құралдағы материалдар мектепке келген оқушыларға психологиялық
диагностика жасауға мүмкіндік береді. Мектеп оқушыларын тексеру үшін мына
әдістер ұсынылады:
-оқушыға жеке тұлға ретінде бақылау жасау ;
-жеке тұлға ақыл-ойының даму ерекшелігімен танысу.

Психодиагностиканың ғылыми - теориялық негіздері

Психодиагностика – Тұлғанаң немесе топтың психологиялық даму деңгейінің
жағдайын, қасиетін нақты бағалауға арналған теориялық, методологиялық
әдістердің ортасы деуге болады.Психодиагностиканың объектісі ретінде
псиъология зерттейтін барлық құбылыстар қарастырылады, яғыни адамның
түйсінуінен бастап, күрделі тұлғалық және өзара тұлға арлық қарым –
қатынаста туындайтын күрделі әлеуметтік психикалық процесерге дейін.
Тұлғаның немесе топтық психикалық даму деңгейінің бағасын практикда
анықау үшін мынандай мәселелерді шешу керек:
1.Қасиеттің сәйкес даму деңгейін анықтау.
2. Оының даму динамикасын және белгілі бір уақыт аралығындағы өзгеруін
анықтау.
3. Тұлғаның немесе топтың мінез – құлқындағы және психологиясындағы
нақты өзгерістерді.
4. Тұлға қсиеттерін дамыту перспективасы анықтау.
5. Келесі дифференционалды зерттеу жұмыстары үшін зерттелінуші
адамдарды немесе топты категорияларға бөлу.
6.Тұлғның немесе топтың тапсырманы орындауға жарамдылығын анықтау,
мысаоы адамның өз қызметтік міндеттерін атқаруға кәсіби даярлығын.
7.Тұлғаның немесе топтың психологиясы мен мінез * құлқы психокоррекция
жұмыстарын жргізу мақсатындағы кейбір мед\идиналық немесе әлеуметтік
нормаларға сәйкес келу, келмеуін анықтау.
8.Тұлға немесе топ үшін өмір жолын таңдауда ( мамандық, некелік
жолдасын, т.б.) және өз білімін жетілдіруде ұсыныстар жасау.
Осы айтылған мәселелер психодиагностика үшін жалпылау болып табылады.
Осылардың көпшілігі мектеп жасын дейінгі мекемелерде және мектептерде
әртүрлі жас баламен жүргізілетін жұмыстар арқылы шешілуі керек.
Психодиагностика көбінесе былай түсіндіріледі: (Предпологает)

- Баланың бір айлығынан бастап мектеп бітіргенге дейінгі жас ерекшелік
психологиясының даму динамикасын ( танымдық, интелектуалдық, Тұлғалық
және Тұлғаралық) зерттеу. Олар үшін әрбір баланың жылдық немесе айлық
даму көрсеткіштері жазылған психодиагностикалық картасы жасалуы
керек.
- Әрбір баланың психологиялық және құлықтық дамуының өзіндік
ерекшеліктерін анықтау, оның орташа стандартты нормадан ауытуын,
жағымды жағына қарай ма?(жедел дамуын), әлде теріс қарай ма?(Баяу
даму)
- Балаларға білім беру мен тәрбиелеудегі жетістіктерді анықтау
мақсатында жүргізілетін психологиялық қызмет көрсеттетін педагогикалық
эксперименттер және осының негізінде берілетін ұсыныстар.
- Өз уақытында дұрыс бағыт беру үшін, сондай – ақ ғылыми негізелген
проконсультатциялық және мамандыққа бағдарлау жұмытарын жүргізу
мақсатында баланың дарындылығын, икемділігін, қабілеттілігін,
бейімділігін анықтау.
- Мұғалімдермен ата – аналар үшін пайдалы болтын, сол балаға тиімді
болатын оқыту мен тәрбиелеу әдістері таңдау және баланың
психологиялық жағдайы турлаы әртүрлі ақпараттар алу.
Білім беру жүйесіндегі иекемелерде балалардың психодиагностикасымен
жоғары оқу орының психология факультетін бітірген, кәсіби даярлнға
пратик – психолог немесе практикалық психология мамандығы бойынша
қайта даярлаудан өткен мамандар айналысады. Осыншама мәселені қамту және
дұрыс психодиагностикалау үшін практик – пихологтың кәсіби біліктілігі
жоғары болуы керек.
Психодиагностикалық жұмыс барысында жеке Тұлғаның психологиялық
даму ерекшеліктерін анықтауға арналған психодиагностика әдістері кеңінен
қолданылады.Оларға жалпылама шолу жасап өтетін болсақ, мысалы ақыл – ой
дамуын диагностикалау, танымдық процестердің дамуын диагностикалау, жопы
қабілеттер, тұлғаның құндылық мотиватциялық мінезі, қарым – қатынас
диагностикасы, т. б.
Мамандығымызға байланысты келешекте балалармен, мектеп оқушыларымен
жұмыс жасайтын болғандықтан, оқушыны психология – педагогикалық
зерттеудің ұстанымдары мен әдістеріне тоқтала кетейік.

Психодиагностика әдістері және оны топтастыру

Қазіргі уақытта барлық танымал ғылым салаларында адамның жеке
қасиеттерімен психикалық процестеріне арналған психодиагностика әдістері
кеңінен қолданылады. Психодиагностика әдістері мына түрде
классификациялаймыз,
1. Бланклы әдістер – ( зерттелуші арнайы пайындалған пікірлер немесе
сұрақтар беріледі. Бұл сұрқтарға ауызша немесе жазбаша түрде жауап
беруге болады) Бұл әдіс – практикалық психологиядағы ең көп
қолданылатын және қарапайым түрдегі әдіс.
2. Сұрақнама әдісі – (Зерттеушу зерттелушіге аузша сұрақ береді де
жауабын белгілеп отырады және өңдейді).Бұл әдістің жақсы жағы алдын
- ала арнайы бланкаларды дайындауды талап етпейді. Зерттелушінің
жағдайын қарай жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Ал кемшілігі оның
субъективтілігінде және ол сұрақнамаларға берілген жауаптар
стандаррттауға келмейді. Сондықтан да оның интерпретациясы
салыстырмалы түрде жазылады.
3. Сурет арқылы диагностикалау әдісі.
Бұл әдіс бойынша зерттелушінің психологиясы мен мінез – құлқын
зерттеу үшін оларға салған суреттері (арқыла) пайдаланылады.
Бұл суреттер тақырыптық тапсырма немесе ойдан шығарылған болуы
мүмкін. Кейде интерпретация кезінде стандартты дайын бағалау критерийлері
пайдаланылады. Мұндай әдіске мысао ретінде Равеннің матрицалар тестін алуға
болады.
4.Проективті әдістер
Бұл әдіс бланкалы сұрақнама және сурет салу түрлерінде болуы мүмкін.
Ғылымда жылдан жылғ бұл әдіс түріне сұраныс көбейіп келеді. Өйткені,
психодиагностиканың бұл түрінен көптеген информацияларды алуға болады.
4. Объективті манипуляциялық әдіс.
Бұл әдісті зерттелушіге берілетін талаптар тапсыырмалар нақты пән
түрінде немесе бір нәрсені құрастыруға жасау дайыдау түрінде берілуі
керек.

Психодиагностикалық әдістерге және жағдайларға
қойылатын талаптар.

Психологиялық – педагогикалық эксперимент сенімді болу үшін және
нақты да дәл нәтижелер алу үшін, соның негізінде дұрыс қорытынды жасап,
оны пайдалана алу үшін жүргізетін психодиагностиканың әдістері ғылыми
негізделген болуы керек. Ондай әдістердің түріне мыеа талаптарға жауап
беретін әдістерді жатқызамыз.
1. Әдістеменің икемділігі
2. Сенімділігі
3. Біртектілігі
4. Нақтылығы
Осы әдістердің шетелдік аударылған әдістемені өзімізге лайық адаптпция
жасауымыз керек. Зерттеуші не зерттеу екендігін сенімді болуы керек,
алынған нәтижелерді құпия ретінде сақтау керек.
Жүргізілген диагностиканың материялдарын нақты бір тақырыпқа
байланысты болуы керек.

Тест – психодиагностика әдісі ретінде

Тест термині білімнің түрлі салаларында әртүрлі мазмұнда. Мысалы:
сынақ, сыннан өту, тексеру және т. б. Қолданыс алып, өте жылдам және
ауқымды қарқынмен дамиды. Р. Пэнто мен М. Гравитцтің айтуы бойынша, тест
сөзі көне француз тілінен шығып, қазіргі таңд табақ сөзінен синонимі
болып табылады.(латынша testa – балшытан жасалған құмыра д.м. б.) Орыс
тілінде тест сөзі ұзақ уақытқа дейін 2 мағынада болған:
1) Сыналатын ант, ағылшындардың діни серті, осы айтылғандардың
барлығын әрбір қоғамдық қыызметке кіретін адамдар білуге міндетті, осы
арқылы олр өздерінің жасырын католик еместігін көрсетеді.
2) Жалпақ балқытылған немесе қорытылған түтікше арқылы алтын және
күміс шығару.
Қазііргі кездегі тест маңызды писхлдиагностикалық атауға XIXғ.
аяғында не болады. Психодиагностикада әр алуан тесттердің классификациясы
белгілі. Олар әр түрлі бөлімдерге бөліне алады, тесттік тапсырмалардың
ерекшеліктеріне байланысты – вербальды тест және тәжірибелік тест,
қарастырылатын процедуралық формасы бойынша ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.