Саяси жүйенің құрылымы

Жоспар
Кіріспе

1 Саяси жүйе кызметтері
2 Саяси жүйенің құрылымы
3 Саяси жүйенің жіктелуі

"Жүйе" ұғымын XX ғасырдың 20 жылдары ғылыми айналымға алғаш енгізген неміс биологы Л. Фон Борталанфи (1901 -1972). Ол бұл терминді клетканың сырткы ортамен алмасу процесін көрсету үшін пайдаланды. Ғалым жүйеге өзара байланыста болатын элементтердің біртұтас жиынтығы ретінде карады. Жүйенің бір элементі өзгеріске ұшыраса, барлық тұтастымен өзгереді. Жүйе сыртқы дабылдарға және өзінің ішкі элементгерінің талаптары на жауап қайтару арқасында дамиды.
Белгілі бір әлеуметтік топтың немесс көпшілік халыктың саяси билігін камтамасыз ету. Ол биліктің тәртіпке келтірілген, ережелерде, калыптарда бскітілген, яғни институционалданған түрі. Сондықтан ол конституцияға негізделген жалпыға міндетті зандар шығарады. Сол арқылы қоғамда тәртіп орнайды. Егер оны бұзушылар болса, оларға тиісті шара қолданылады.

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Саяси жүйенің құрылымы
"Жүйе" ұғымын XX ғасырдың 20 жылдары ғылыми айналымға алғаш енгізген
неміс биологы Л. Фон Борталанфи (1901 -1972). Ол бұл терминді клетканың
сырткы ортамен алмасу процесін көрсету үшін пайдаланды. Ғалым жүйеге өзара
байланыста болатын элементтердің біртұтас жиынтығы ретінде карады. Жүйенің
бір элементі өзгеріске ұшыраса, барлық тұтастымен өзгереді. Жүйе сыртқы
дабылдарға және өзінің ішкі элементгерінің талаптары на жауап қайтару
арқасында дамиды.
Саяси жүйе төмендегідей кызметтерді атқарады:
1.Белгілі бір әлеуметтік топтың немесс көпшілік халыктың саяси билігін
камтамасыз ету. Ол биліктің тәртіпке келтірілген, ережелерде, калыптарда
бскітілген, яғни институционалданған түрі. Сондықтан ол конституцияға
негізделген жалпыға міндетті зандар шығарады. Сол арқылы қоғамда тәртіп
орнайды. Егер оны бұзушылар болса, оларға тиісті шара қолданылады.
2.Саяси жүйе қоғамдық қатынастарды реттейді, жекелеген әлеуметтік топтар
немесе көпшілік халықтың максат-мүддесіне сәйкес адамдардың тіршілік
әрекетінін әр түрлі салаларын басқарады. Ол әлеуметтік институттар
қызметінің мақсаггарын айкындайды, солардың негізінде оларды орындаудың
саяси жобаларын жасайды.
3. Саяси жүйе қоғамда жинактаушылык, топтастырушылық кызметті атқарады. Ол
ортақ әлеуметтік-саяси мақсаттар мен кұндылыктардынң айналасында барлық
әлеуметтік топтар, таптар, жіктердің белгілі бір бірлестігін қамтамасыз
етеді.
4.Экономиканың калыпты жұмыс істеп, прогресті дамуына қажетті саяси жағдай
жасау. Мысалы, саяси жүйе өндіріс кұралдарына меншік түрлерін күқыктық
тұрғыдан бекітеді, каржы жүйесін реттейді, салық саясатын жүргізеді.
5. Коғамды, оның мүшелерін ішкі және сырткы бүліндіргіш әрекеттерден
корғау. Мысалы, ұйымдасқан қылмыс, сырткы агрессиядан (әскери.
экономикалык, информациялык) және т.с.с,
Сонымен, қогамның саяси жүйесі деп билік жүргізіп, коғамда тұрақтылык
пен тәртіпті қамтамасыз ететін, әлеуметтік топтар, таптар, ұлттар,
мемлекеттер арасындағы саяси өзара катынастарды реттейтін ұйымдар мен
мекемелердің жиынтығын айтады. Бұл жүйе саяси деп аталады. Себебі
мемлекеттік істер алға қойған максатты, амал-әдістсрді, оларға жету
жолдарын қамтитын арнайы жеке зерттелінетін шаралар, саяси бағыт арқылы
жүзеге асырылады. Сонымен қатар оны жүйе дейді. Өйткені оған мемлекеттен
басқа мсмлекеттік билікке ықпал ету үшін басқалармен бәсекеге түсетін,
одақтарға кіретін, мәмілеге келетін мемлекеттік емес көптеген ұйымдар да
кіреді. Бұл саяси катынастардың күрделі көрінісі жүйелілікті, тұтастықты
білдіреді.

Саяси жүйенің құрылымы
Зерттеушілер саяси жүйенің мынадай негізгі төрт болігін атайды: 1)
саяси институттар; 2) саяси катынастар; 3) саяси ерсжелер; 4) саяси
мәдениет. Соларға кысқаша сипаттама берелік.
Саяси институттарга (ұйымдар, мекемслер) мемлекет, саяси партиялар,
кәсіподақтар, кооперативтік, жастар, әйелдер, т.б. ұйымдар мен бірлестіктер
жатады. Бұл ұйымдардың бәрі таптық, топтық, ұлттык, жыныстық, кәсіби, жас
мөлшеріне қарай және т.с.с. байланысты пайда болатын көптеген әлеуметтік
мақсат-мүдделерді білдіріп, корғау үшін кұрылады.
Солардың ішіндегі ең негізгісі — мемлекет. Ол қоғамда белгілі бір
тәртіпті орнатады, оны басқарады, экономикалық және әлеуметтік құрылымын
корғайды. Ол үшін мемлекеттің арнайы аппараты, еріксіз көндіретін күштеу,
зорлау органдары(әскер, сот, полиция, милицияжәнет.б) болады. Солардың
көмегімен ол адамдардың жүріс-тұрыс, іс-әрекетін реттейді. Мемлекет коғам
атынан оның ішкі және сыртқы саясатын атқараалады.Мемлекеттік емес
ұйымдардың арасында қазіргі қоғамның саяси өмірінде еңүлкен рөл
атқаратындар— саясипартиялар. Олар мемлекеттік билікті жүзеге асыруға,
саясижүйені, идеологиялар мен доктриналарды, қоғамдық пікірді, саяси
санамен мәдениетті қалыптастыруға атсалысады.
Қоғамныңеңбұкаралық ұйымына кәсіптік одақтар жатады. Олардың ыкпалы әр
елде әр түрлі. Біздін елімізде олар халык шаруашылығын өркендетудің маңызды
міндеттерін шешуге катысады. Енбекшілердің, заңды талаптарын корғайды,
еңбек зандарынын. Катаң сакталуын қадағалайды. Олардың денсаулығын
сақтауға, мәдени-тұрмыстық қажетін өтеуге қамқорлык жасайды. Тұрғын үйлерді
бөлу, балабақшасына орналастыру, мектеп окушыларының жазғы демалысын
ұйымдастыру жұмыстарын бас-карады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.