Орта ғасырлар мәдениеті

1. Орта ғасырлардағы мәдениет
2. Орта ғасырлык, Батыс Еуропалық мәдениет

Ортағасырлардағы мәдениет көріністері Батыс өркениетімен шектеледі. Шығыстағы ортағасырлық тарихт-мәдени типтер Қазақстан жерімен байланысты және оған тікелей әсер етті.
Орта ғасырларды ғылыми әдебиетте әдетте "сәулелі антикалық дәуірден соң келген қара түнек, фанатизм уақыты" деп те атайды. Осы пікірді, әсіресе, Қайта өркендеу өкілдері жиі айтқан. Шын мәнінде орта ғасырлар адамзаттың мәдени дамуындағы үзіліп қалған буынемес,болашақтағы мәдени және техникалық, прогрестің алғы шарттары осы кезде калыптаса бастады.
Орыс жазушысы М. Горький ортағасырлар мәдениетіне төмендегідей баға береді. «Мәдениет тарихы біздін есімізге мынаны салады: ортағасырларда тас қалаушылардын, балташылардың, ағаш ою шеберлерінің,көзешілердің, қолөнершілер коллективтерінің, жеке-дара өнерпаздардың қолдары жетіп көрмеген тамаша үйлер салып, ғажап әдемі заттар жасай білген. Еуропадағы ортағасырлық соборлар осындай, Батыс пен Кеңес Одағынын музейлерінде лық толған заттар осындай. Бүл заттарды көріп тұрып, олардың еңбекке деген асқан сүйіспеншілікпен жасалғанын сезінесін. «Кішкентай» адамдар аскан шеберлер болған — музейлердегі ескінің жұрнақтары және Еуропаның көне калаларындағы әсем ғимараттар бізге, міне осыны айтады» (Лев Любимов. Батыс Еуропаәнері. Алматы, 1982,9-бет).
Рим империясын талқандаған варварлар бас кезде мәдени ескерткіштерді де аямады. Адамзат тарихында теріс мағынада аттарын қалдырған герман тайпасы вандалдар көркемөнер және тарихи ескерткіштерді құртушылар ретінде белгілі. Жеңушілер гүлденген қалаларды, храмдарды, егін суару жүйелерін жермен-жексен етіп отырған.

Алайда варварлардың мәдени деңгейі жеңілушілерден көп төмен еді. Жасанды түрде біріктірілген әр тілдегі халықтар мен тайпалардан кұрастырылған еуропалық мемлекеттер варварлықтык, тұрғыларынан бірте-бірте айырылып, антикалық менталитетке беттерін бүра бастады