Нарықтық экономика жағдайында ресурстардың сақталу процесі
Кіріспе
І. Кәсіпорынның шикізат, материал ресурстары
1.1 Өндірісті материалдық.техникалық қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... .. 4
1.2 Кәсіпорынның энергетикалық шаруашылығын ұйымдастыру ... ... . 7
ІІ. Шаруашылықтарды ұйымдастыру ерекшеліктері
2.1Кәсіпорынның құралдық шаруашылықтары ... ... ... . 9
2.2 Кәсіпорынның жөндеу шаруашылығы ... ... ... ... ... 13
2.3 Кәсіпорынның көлік шаруашылығы ... ... ... ... ... ..17
2.4 Қойма шаруашылығын ұйымдастыру ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... .19
III. Жұмыс орындарында рационалдық жоспарлау мен қызмет көрсету
3.1 Жұмыс орындары және жұмыс орындарының классификациясы ... ... ... ... 21
3.2 Өндірістің тиімділігін арттыруда жұмыс орындарын жарақтандыру мен рационалды мамандануы ... ... ... ... ... ... 23
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер
І. Кәсіпорынның шикізат, материал ресурстары
1.1 Өндірісті материалдық.техникалық қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... .. 4
1.2 Кәсіпорынның энергетикалық шаруашылығын ұйымдастыру ... ... . 7
ІІ. Шаруашылықтарды ұйымдастыру ерекшеліктері
2.1Кәсіпорынның құралдық шаруашылықтары ... ... ... . 9
2.2 Кәсіпорынның жөндеу шаруашылығы ... ... ... ... ... 13
2.3 Кәсіпорынның көлік шаруашылығы ... ... ... ... ... ..17
2.4 Қойма шаруашылығын ұйымдастыру ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... .19
III. Жұмыс орындарында рационалдық жоспарлау мен қызмет көрсету
3.1 Жұмыс орындары және жұмыс орындарының классификациясы ... ... ... ... 21
3.2 Өндірістің тиімділігін арттыруда жұмыс орындарын жарақтандыру мен рационалды мамандануы ... ... ... ... ... ... 23
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер
Өндірістегі материалдық- техникалық қамтамасыз ету лагистиканың компоненті ретінде өндірістік менеджменттің жүйесін қамтамасыз ете отыры, дайын өнім өндіруге жүйеге енуде сапасын анықтайды. Жүйеге енудің сапасы төмен болуы салдарынан оны шығаруда жоғары сапаға қол жеткізе алмайды. Өндірісті материалдық- техникалық қамтамасыз ету процесі бизнес жоспарына сәйкес өз уақытында материалды – техникалық ресурстарды қоймаға немесе жұмыс орнына жеткізуге бағытталады.
Материалдық-техникалық ресурстар құрамына: шикізаттар, материалдар, комплектеуші бұйымдар, сатып алынатын технологиялық құрал-жабдықтар және технологиялық остносқа (кесуші немесе есептеуші құрал), жаңа көлік құралдары, жүк тиеу мен жүк түсіру жабдықтары, есептеуші техника және тағы басқа жабдықтар, сонымен қатар сатып алынатын жанар- жағар май, энергия, су тағы басқа. Басқа сөздермен айтқанда кәсіпорынға заттай немесе энергиялық түрде түсіндірілетін барлығы өндіріс материалдық- техникалық қамтамасыз ету элементтері жатады.
Материалдық-техникалық ресурстар құрамына: шикізаттар, материалдар, комплектеуші бұйымдар, сатып алынатын технологиялық құрал-жабдықтар және технологиялық остносқа (кесуші немесе есептеуші құрал), жаңа көлік құралдары, жүк тиеу мен жүк түсіру жабдықтары, есептеуші техника және тағы басқа жабдықтар, сонымен қатар сатып алынатын жанар- жағар май, энергия, су тағы басқа. Басқа сөздермен айтқанда кәсіпорынға заттай немесе энергиялық түрде түсіндірілетін барлығы өндіріс материалдық- техникалық қамтамасыз ету элементтері жатады.
1. Чечевицына Л.Н. «Экономика предприятия» Ростов-на-Дону, Феникс, 2005 г.
2.Қ. Мейірбеков «Кәсіпорын экономикасы» Алматы, Экономика 2002 ж.
3.Самсонов Н.С. «Финансовый менеджмент» Москва, Финансы, 2000 г.
4.Ботылин Л.Н. «Ресурсы предприятия» Москва,2004 г.
5.http:// www.банк рефератов.ru
6.http:// www.bvahan.com\
7. www. google. ru
8.Мамыров.Н.К, Самагулова.Н.Т, Яновская.О.А. и.др. – Основы предпринимательства - Алматы,1997.
9.Сафронов А.Н. « Экономика предприятия » Москва 1998
10.А.С. Паламарчук. Л.Г Палитова «Экономика предприятия »Москва
2.Қ. Мейірбеков «Кәсіпорын экономикасы» Алматы, Экономика 2002 ж.
3.Самсонов Н.С. «Финансовый менеджмент» Москва, Финансы, 2000 г.
4.Ботылин Л.Н. «Ресурсы предприятия» Москва,2004 г.
5.http:// www.банк рефератов.ru
6.http:// www.bvahan.com\
7. www. google. ru
8.Мамыров.Н.К, Самагулова.Н.Т, Яновская.О.А. и.др. – Основы предпринимательства - Алматы,1997.
9.Сафронов А.Н. « Экономика предприятия » Москва 1998
10.А.С. Паламарчук. Л.Г Палитова «Экономика предприятия »Москва
1.1 Өндірісті материалдық-техникалық
қамтамасыз ету.
Өндірістегі материалдық- техникалық қамтамасыз ету лагистиканың компоненті ретінде өндірістік менеджменттің жүйесін қамтамасыз ете отыры, дайын өнім өндіруге жүйеге енуде сапасын анықтайды. Жүйеге енудің сапасы төмен болуы салдарынан оны шығаруда жоғары сапаға қол жеткізе алмайды. Өндірісті материалдық- техникалық қамтамасыз ету процесі бизнес жоспарына сәйкес өз уақытында материалды –техникалық ресурстарды қоймаға немесе жұмыс орнына жеткізуге бағытталады.
Материалдық-техникалық ресурстар құрамына: шикізаттар, материалдар, комплектеуші бұйымдар, сатып алынатын технологиялық құрал-жабдықтар және технологиялық остносқа (кесуші немесе есептеуші құрал), жаңа көлік құралдары, жүк тиеу мен жүк түсіру жабдықтары, есептеуші техника және тағы басқа жабдықтар, сонымен қатар сатып алынатын жанар- жағар май, энергия, су тағы басқа. Басқа сөздермен айтқанда кәсіпорынға заттай немесе энергиялық түрде түсіндірілетін барлығы өндіріс материалдық- техникалық қамтамасыз ету элементтері жатады.
Өндірістік материалдық- техникалық қамтамасыз етудің мақсаттары:
—кәсіпорын бөлімшелерін қажетті сапа және көлемде ресурс түрлерімен қамтамасыз ету.
ресурстарды тиімді пайдалану-өндірісті еңбекті жақсарту,қор
қайырымдылығы, өнімді өндірудің ұзақтық циклын қысқарту, айналым қорларының айналымдылығын азайту, қайталама ресурстарды толық пайдалану,инвестицияның тиімділігін арттыру.
өндірістің ұйымдастыру техникалық деңгейін анализі және
шығарылатын өнімнің сапасы және өнімнің бәсеке қабілеттілігін қамтамасыз ету.
Осы аталған кәсіпорынның негізгі мақсаттарына қол жеткізу үшін мынадай қызметтер атқару керек:
Белгілі бір ресурс түрі бойынша өткізілу нарқына маркетингтік
зерттеулер жүргізу.
Белгілі бір ресурс түріне қажеттілікті нормалау.
Ресурстарды шығаруды азайту нормалары мен нормативтерін
ұйымдастыру техникалық шараларын әзірлеу.
Өндірістің материалдық- техникалық қамтамасыз ету каналдары мен
формаларын іздеу.
материалдық байланысты әзірлеу.
Өндірісте ресурстарды материалдық- техникалық қамтамасыз етілуін
жоспарлау.
Жеткізілуі ұйымдастыру, ресурстарды сақтау және өндіріске дайындау.
Жұмыс орындарын ресурстар мен қамтамасыз етуді ұйымдастыру.
Ресурстарды пайдалану есебімен бақылау.
Өндірісте алымдарды ұйымдастыру мен қалдықтарды қайта өңдеу.
Ресурстарды тиімді пайдалану анализі.
Ресурстарды тиімді пайдалануға ынталандыру.
Өндірісті материалды- техникалық қамтамасыз ету бөлімінің құрылымы мынадай блоктардан тұрады:
ресурстар жеткізілімділігі маркетингі.
Запастарды басқару.
Жұмыс орындарын ресурстар мен қамтамасыз ету.ресурстарды тиімді
пайдалануды басқару.
Әр бюро белгілі проблемамен объектіге жауап беретін топталдай тұруы
мүмкін. Мысалы : маркетинг бюросын ресурстар топтары мен бөлуге болады.(құрал-жабдықтар,технологиял ық қалдықтар, шикізат материалдар, комплнктеуші құралдар) болмаса маркетиег аукциялары мен (атқаратын қамтамасыз ету топтары, жеткізушілермен олардың тауарларының бәсеке бәсеке қабілеттілігін оқыту топтары, бағалар, қоғаммен байланыстыратын ). Бюроларды дамытудың маркетингтің барлық функцияларын меңгерген мамандар талап етіледі. Олар кәсіпорында пайдаланылатын барлық ресурс түрлерінің ерекшеліктерін жақсы білуі қажет.
Нормалау және жоспарлау бюросы ресурстармен қамтамасыз етуде келесі функциялар атқарылады: кәсіпорын жағдайында ресурстар пайдалану әдістерін оптимальдауды жеткіздіру,кәсіпорынның кейбір объектілеріне жұмсалатын маңызды ресурс түрлерінің шығндарын зерттеу, кәсіпорындағы пайдаланылатын ресурстардың тиімділігін аламыз, стратегиялық мәні тактикалық нормалар мен нормативтерді әзірлеу.
Запастарды басқару бюросы мына мәселелер мен айналысады:
түрлі запас түрлерінің нормативтерінің есебі (айналмалы сақтандыру шығыстық), ресурс түрлері бойынша запастарды алмастыру, запастарды толықтыруды ұйымдастыру, ресурстарды пайдалану есебімен бақылау, запастарды басқаруды техникалық қамтамасыз ету.жұмыс орындарын ресурстар мен қамтамасыз ету бюросы мына мәселелерді қарастырады. Негізгі және көмекші жабдықпен жарақтандыру, инвентарлау, еңбекті қорғау және санитарлы–гигиеналық құрылғысы, материалдар, жартылай фабрикаттар,жанармай–энергетикалық ресурстар, жұмыс орнында ресурстарды пайдалану есебі, бақылау және анализ. Ресурстарды тиімді пайдалануды бақылау бюросы ұйымдастыру–техникалық және экономикалық көрсеткіштер арасындағы құрылысы кәсіпорындағы ресурстарды пайдалануда ұйымдастырудың есебімен бақылау.
Өндірісті техникалық –материалдық қамтамасыз етуде маркетинг
құрылымының бюросы функционалды болмаса мінездемесімен қалыптастыруы болады.
Ресурстар қозғалысының процесіне мыналар кіреді:
—маркетингтік зерттеулерді толықтыру үшін ресурстарды толықтыру, ФТКЖ, өндірісті ұйымдастыру–техникалық дайындау, өнім өндіру мен қызмет көрсету, кәсіпорын тауарларының кепілдемесін арттыру капиталдың құны.
—ресурстарды аталған бағыттардың бірінде қолдану.
— ресурстарды қайта қалыптастыру.
— ресурстарды жазумен ұтымдылау.
Өндірісті материалдық –техникалық қамтамасыз етуді жоспарлау
есепті кезеңде метериалдық ресурстардағы шығыстарынан бөлінген анализ жасау, техникалық жабдықтар мен қалдықтарды пайдалану, жоспарланған кезеңге белнгілі ресурс түрлерін болжамдау мен нормалау, ресурс түрлері бойынша материалдық балансты әзірлеу.
Ресурстарды қолдануды жақсарту факторлары:
ресурс қозғалысы процесінде менеджменттің ғылыми тәсілдерін қолдану.
ресурстарды пайдалану мен қалыптастыруды оптималдау.
өнімнің құрылымы мен конструкциясын жетілдіру.
алдын- ала белгіленген белгілері бойынша материалдарды қолдану.
ресурстарды қамтамасыз етуде әдістер мен берілген шарттарды қолдану.
ресурстарды қолдануды жақсартуды реттеу.
Кәсіпорынды материалды –техникалық ресурстармен қамтамасыз етудің нақты формасы ресурстардың ерекшелігін , оны алудың ұзақтығына , ұсыныстардың санына , ресурс сапасы мен бағасына және басқа факторлармен анықталады. Кәсіпорын ресурспен қамтамасыз ету формасын таңдауда жеткізушінің сенімділігі мен шығарылатын өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін ескеру қажет. Соңында жеткізушілер мен келісім –шарт жасасқанда сандық және сапалық көрсеткіштерді жеткізушінің нақты түрін санкцияларды және басқаларды белгілеп алу қажет.
1.2 Кәсіпорынның энергетикалық шаруашылығын ұйымдастыру.
Кәсіпорынның энергетикалық шаруашылығының негізгі тағйындалған өндірісті энергияның барлық түрімен қауіпсіздік техникасын қолдана отырып үзіліссіз жабдықтау, энергия ресурстардың сапалық және үнемдеу талаптарын орындау. Энергияның негізгі түрлері : электр энергиясы, жылылық және қаттылық, сұйық және газ түрінде, химиялық энергия буылу буы энергиясы, жылы су, механикалық энергия.
Энерго ресурстарға мыналар жатады: электр тогы, табиғи жылу, түрлі параметрлер буы, сығылданған ауа, табиғи және төменденген газ, жылы су мен конденсат, қысымдағы су. Кәсіпорындағы түрлі ресурстар, технологияның қозғаушы күш,жылу жарықтандыруға,желдетуге шаруашылық- тұрмыстық қажеттіліктерге қолданады. Кез- келген өндірістің барлық кезеңінде түрлі энергия мен энерго ресурстар қолданылады. Мысалға: темір цехтары, машина жасаушы кәсіпорын, металл кесуде болсын электр энергиясы мен газ қолданылад.
Үнемді электро ресурстарды таңдау энергетика, технология, өндірісті ұйымдастыру және технологиялық жылу мен энергияға бөлінген шығындары салыстырмалы таңдау жасауда кешенді шешім қабылдау арқылы жүзеге асырылады. Кәсіпорында мыналар өндірілуі мүмкін : электэнергия, электр зауыттық станциясында, бу мен жылы су–жылу беру орны,генераторлы газ станцияда.Кәсіпорынның энерго жабдықтарды арнаулы,ерекшеліктерге-ие,өндірген энергияны тез арады қолдану керек, ал оан деген қажеттілік тәулік және жыл мезгілінде әртүрлі. Сондықтан үзіліссіз энергия мен жабдықтарда оны энергетикалық резервке сақтау қажет. Осыған байланысты кәсіпорынның энерго жабдықтауда оның жетілген және үнемді жүйесі-орталықтандырылған болып табылады.
2.1 Кәсіпорынның құралдық
шаруашылықтары.
Кәсіпорынның құралдық шаруашылығы бөлімшелер мен цехтар жиынтығын жобалаумен, сатып алу, дайындалу, технологиялық жарақтарды жөндеу мен қайта қалыптастыру сонымен қатар оны есептеу, цехтарға және жұмыс орындарына сақтау мен беруші анықталады.Мысалға:ірі машина жасаушы кәсіпорын үлкен номенклатуралы технологиялық жарақтар қолданады: кесуші,есептеу құқралы,штамп, модельдер,станоктық және слесарлық бейімделу,пресс–формалар,әмбебап жиынтық бейімделу, көмекші құралдар және тағы басқалар.
Кәсіпорынның-құралдық,шаруашылығын да функцияналдаудың мақсаты цехтар мен жұмыс орындарының жоғары сапалы технологиялық жарақтар мен үздіксіз қажетті мөлшерде және ассортименттеуге жобалау, сатып алу, сақтау, эксплотациялау, жөндеу қайта қалпына келтіру шығындарын аз мөлшерде жұмсау арқылы ұйымдастыру болып табылады.Мысалға: машина жасайтын көрсеткіш кең номенклатурасы технологиялық жарақтар қолданылады.Орта машина жасау зауыттарында аталған жарақтар 40 мыңға жетеді. Ал жүк автомобилінің жаңа модуліне көшу жобалы 20 мың жарақты елетуі мүмкін. Машина жасау өнімінің өзіндік құны технологияның жарақтандыруға шығыны 15% құрайды.Өнімді технологиялық дайындаудың жалпы жарақаттандыру шығыны 60%. Бұл фактілердің бәрі өндірісті құралды қамтамасыз етуде дамытудың маңыздылығын көрсетеді. Технологиялық жарақтар номенклатуралы оның өмірлік циклында барлық кезеңде жұмысты ұйымдастыру мен басқару функциясының қиындығын көрсетеді.
Өндірісті құралдарды қамтамасыз етуде жұмысты ұйымдастыру құрамына:
конструкторлық документтерге технологиялық бақылау.
бұйымның кинематикалық схемасын қарапайымдау.
өндірісті кооперативтеу мен мамандандыру технологиясын дамыту.
технологиялық жарақтар мен конструкторлық элементтерді дификациялау.
әр түрлі құралдар мен жабдықтар қажеттілігінің есебі.
құралдар запасының есебі.
жайды жобалау жұмыс орнына жеткізу мен техниканың құралдарды сақтау жобасын ұйымдастыру.
маркетингтік зерттеулер жүргізу,басқа жақтан технологиялық жарақты сатып алу жөнінде келісім–шартты қорытындылау.
жарақты сатуды ұйымдастыру.
жұмыс орындарына жарақтарды жеткізуді ұйымдастыру.
жарақты қолдануда есеп бақылауды ұйымдастыру.
жарақты қолдану тиімділігіне анализ жасау.
жарақта қолдануды жақсартуды реттеу.
технологиялық жарақты жеткізушілермен келешекте сапасының артуы үшін байланысты жақсарту.
Кәсіпорын құралдарын ұйымдастыру құрылымы шешілетін мәселелердің көп түрлілігіне байланысты қиындау болып келеді.Мысалы:машина ірі кәсіпорындардың құралдық шаруашылық ұйымдастыру құрылымы мынадай элементтерден тұрады.
жарақтарды өндіру бөлім басшысының орынбасары — жарақтарды эксплутациялау білім басшысының орынбасары
техникалық сектор
жоспаролы- экономикалық сектор
құралдар цехы
бөлім бухгалтериясы
Өндірісте құралдық білім басшысының орынбасарына мынандай бөлімшелер бағынады: маркетинг секторы, құралдары сатып алу секторы, орталық құралдық қойма, жоспарлау диспечерлік сектор.
Құралдық бөлім басшысына аталған бөлімшелер бағынса, ол кәсіпорынның бас технолыгына бағынады.
Құралдық шаруашылық жетілді негізгі бағыттары мен оны функциялаудың тиімділігін арттыру жауабы болып мыналар табылады.
1)Шығарылатын өнім мен оны өндіру технологиясын жобалау облысында-өнімнің конструкциясын қарапайымдау,оның унификациялану мен стандартталуы, технологиялық процестердің типтеу технологиялық конструкцияны бақылау, өнімді жобалауды ғылыми әдістер мен оптималдау тәсілдерін қолдану .
2)Технология жарықтандыруды жобалау және өндіру облысында жарықтандырудың унификациясы мен стандарттануды,автоматтандыру жүйесі мен технологиялық жарақтарды кәсіпорында бақылау, жарақтарды дайындау мен қайта өңдеу ұзақтығын қысқарту.
)Менеджмент облысында–ғылыми әдістерді қолдану, маркетинг зерттеулерді дамыту,кәсіпорынның бәсекелестік артықшылықтарын анықтау,есепті жетілдіру, жұмысты ынталандыру мен анализ жасау.
4)Эксплутациялау жарақтарды жөндеу мен қайта қалыптастыру облысында орталық құралдың қоймада орташа жағдай жасау,жұмыс орындарын ұйымдастыруды қамтамасыз ету, тнхнобақылауды күшейту, оперативті есеп пен лимид жұмсауды жақсарту, жарақты жөндеу мен қайта қалыптастыру тиімділігін арттыру.
ресурс.-
тардың
басқа
түрлері
2.2 Кәсіпорынның жөндеу шаруашылығы.
Кәсіпорынның жөндеу шаруашылығы бөлімдер мен өндірістік бөлімшелер жиынтығы, технологиялық құралдардың техникалық жағдайының анализін оның жағдайын бақылау мен техникалық қызмет көрсету. Мекемедегі ескірген құралдарды жөндеу мен қайта өңдеу мен немесе оданда прогрессивті құралдармен ауыстырумен айналысады.Бұл жұмыстар құралдарды минимальды тоқтаулармен, аз уақыт ішінде және өз уақытында, сапалы және аз шығынмен ұйымдастырылуы керек.
Жөндеу шаруашылығының жұмысының тиімділігі көбіне шығарылатын өнімнің өзіндік құнына, кәсіпорында еңбектің өнімді шығару қабілеттілігі мен оның сапасына әсер етеді. Себебі құралды жөндеуге кеткен шығындар өнімінің өзіндік құнының 10% дейін жоғарылатады.
Техникалық құралдарды жөндеу мен технткалық қызмет етуге кететін көлемді шығындардың себебі , оның төмен сапалығы өнімді эксплутациялау сферасына шығындар нормаланған қолдану мерзімінің 2-2,5 есе бағасы жоғары. Аналогиялық кластадағы шет елдің үздік үлгілері мен салыстырғанда отандық технологиялық құралдар мен транспорттық жабдықтар 3–5 есе техникалық қызмет ету мен жөндеуді талап етеді. Отандық машина жасауда оның сапасының төмен болауы маркетингтік зерттеу мен ҒЗТКЖ–дың төмен сапалығымен айқындалады. Жөндеу шаруашылығының тиімділігі техникалық құралдың сапасынан оған жұмсалған стратегиялық маркетинг пен ҒТКЖ нәтижелерінен тәуелді болады.
Ірі кәсіпорынның жөндеу шаруашылығын ұйымдастыруда мынадай қызметтер атқарылуы керек:
1.Кәсіпорынның өндірістік және ұйымдастыру құрылымын пропорционалдау, үздіксіздік, параллельдеу және өндірістік процесті автоматтандыру көзқарасымен анализдеу.
2.Мамандану мен комбинаттау деңгейіне анализ жасау.
3.Технологиялық құралды келесі көрсеткіштерді қолданып анализдеу:
берілген құралдың қажеттілігі
жөндеуде тұрған құралдың рөлі
технологиялық құралдардың орташа жолы
құралдардың физикалық ескіруі
технологиялық құралдардың жұмыс істеуде ауысым коэфициенті
құралдардың өндірістік қолдану коэфициенті
құралдарды уақыт бойынша пайдалану коэфициенті
қор қайтарым анализі
өндірісті механикаландыру деңгейін анализдеу.
1.Кәсіпорынның өндірістік және ұйымдастыру құрылымын жетілдіруді жүзеге асыру.
2.Құралдарды қолдануды жақсартуды әзірлеу.
3.Құралдың ескірген бөлігінің жөндеуге қажеттігін қамтамасыз ету.
4.Технологиялық құралды запас бөліктерін қажеттілік нормаларын әзірлеу.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
қамтамасыз ету.
Өндірістегі материалдық- техникалық қамтамасыз ету лагистиканың компоненті ретінде өндірістік менеджменттің жүйесін қамтамасыз ете отыры, дайын өнім өндіруге жүйеге енуде сапасын анықтайды. Жүйеге енудің сапасы төмен болуы салдарынан оны шығаруда жоғары сапаға қол жеткізе алмайды. Өндірісті материалдық- техникалық қамтамасыз ету процесі бизнес жоспарына сәйкес өз уақытында материалды –техникалық ресурстарды қоймаға немесе жұмыс орнына жеткізуге бағытталады.
Материалдық-техникалық ресурстар құрамына: шикізаттар, материалдар, комплектеуші бұйымдар, сатып алынатын технологиялық құрал-жабдықтар және технологиялық остносқа (кесуші немесе есептеуші құрал), жаңа көлік құралдары, жүк тиеу мен жүк түсіру жабдықтары, есептеуші техника және тағы басқа жабдықтар, сонымен қатар сатып алынатын жанар- жағар май, энергия, су тағы басқа. Басқа сөздермен айтқанда кәсіпорынға заттай немесе энергиялық түрде түсіндірілетін барлығы өндіріс материалдық- техникалық қамтамасыз ету элементтері жатады.
Өндірістік материалдық- техникалық қамтамасыз етудің мақсаттары:
—кәсіпорын бөлімшелерін қажетті сапа және көлемде ресурс түрлерімен қамтамасыз ету.
ресурстарды тиімді пайдалану-өндірісті еңбекті жақсарту,қор
қайырымдылығы, өнімді өндірудің ұзақтық циклын қысқарту, айналым қорларының айналымдылығын азайту, қайталама ресурстарды толық пайдалану,инвестицияның тиімділігін арттыру.
өндірістің ұйымдастыру техникалық деңгейін анализі және
шығарылатын өнімнің сапасы және өнімнің бәсеке қабілеттілігін қамтамасыз ету.
Осы аталған кәсіпорынның негізгі мақсаттарына қол жеткізу үшін мынадай қызметтер атқару керек:
Белгілі бір ресурс түрі бойынша өткізілу нарқына маркетингтік
зерттеулер жүргізу.
Белгілі бір ресурс түріне қажеттілікті нормалау.
Ресурстарды шығаруды азайту нормалары мен нормативтерін
ұйымдастыру техникалық шараларын әзірлеу.
Өндірістің материалдық- техникалық қамтамасыз ету каналдары мен
формаларын іздеу.
материалдық байланысты әзірлеу.
Өндірісте ресурстарды материалдық- техникалық қамтамасыз етілуін
жоспарлау.
Жеткізілуі ұйымдастыру, ресурстарды сақтау және өндіріске дайындау.
Жұмыс орындарын ресурстар мен қамтамасыз етуді ұйымдастыру.
Ресурстарды пайдалану есебімен бақылау.
Өндірісте алымдарды ұйымдастыру мен қалдықтарды қайта өңдеу.
Ресурстарды тиімді пайдалану анализі.
Ресурстарды тиімді пайдалануға ынталандыру.
Өндірісті материалды- техникалық қамтамасыз ету бөлімінің құрылымы мынадай блоктардан тұрады:
ресурстар жеткізілімділігі маркетингі.
Запастарды басқару.
Жұмыс орындарын ресурстар мен қамтамасыз ету.ресурстарды тиімді
пайдалануды басқару.
Әр бюро белгілі проблемамен объектіге жауап беретін топталдай тұруы
мүмкін. Мысалы : маркетинг бюросын ресурстар топтары мен бөлуге болады.(құрал-жабдықтар,технологиял ық қалдықтар, шикізат материалдар, комплнктеуші құралдар) болмаса маркетиег аукциялары мен (атқаратын қамтамасыз ету топтары, жеткізушілермен олардың тауарларының бәсеке бәсеке қабілеттілігін оқыту топтары, бағалар, қоғаммен байланыстыратын ). Бюроларды дамытудың маркетингтің барлық функцияларын меңгерген мамандар талап етіледі. Олар кәсіпорында пайдаланылатын барлық ресурс түрлерінің ерекшеліктерін жақсы білуі қажет.
Нормалау және жоспарлау бюросы ресурстармен қамтамасыз етуде келесі функциялар атқарылады: кәсіпорын жағдайында ресурстар пайдалану әдістерін оптимальдауды жеткіздіру,кәсіпорынның кейбір объектілеріне жұмсалатын маңызды ресурс түрлерінің шығндарын зерттеу, кәсіпорындағы пайдаланылатын ресурстардың тиімділігін аламыз, стратегиялық мәні тактикалық нормалар мен нормативтерді әзірлеу.
Запастарды басқару бюросы мына мәселелер мен айналысады:
түрлі запас түрлерінің нормативтерінің есебі (айналмалы сақтандыру шығыстық), ресурс түрлері бойынша запастарды алмастыру, запастарды толықтыруды ұйымдастыру, ресурстарды пайдалану есебімен бақылау, запастарды басқаруды техникалық қамтамасыз ету.жұмыс орындарын ресурстар мен қамтамасыз ету бюросы мына мәселелерді қарастырады. Негізгі және көмекші жабдықпен жарақтандыру, инвентарлау, еңбекті қорғау және санитарлы–гигиеналық құрылғысы, материалдар, жартылай фабрикаттар,жанармай–энергетикалық ресурстар, жұмыс орнында ресурстарды пайдалану есебі, бақылау және анализ. Ресурстарды тиімді пайдалануды бақылау бюросы ұйымдастыру–техникалық және экономикалық көрсеткіштер арасындағы құрылысы кәсіпорындағы ресурстарды пайдалануда ұйымдастырудың есебімен бақылау.
Өндірісті техникалық –материалдық қамтамасыз етуде маркетинг
құрылымының бюросы функционалды болмаса мінездемесімен қалыптастыруы болады.
Ресурстар қозғалысының процесіне мыналар кіреді:
—маркетингтік зерттеулерді толықтыру үшін ресурстарды толықтыру, ФТКЖ, өндірісті ұйымдастыру–техникалық дайындау, өнім өндіру мен қызмет көрсету, кәсіпорын тауарларының кепілдемесін арттыру капиталдың құны.
—ресурстарды аталған бағыттардың бірінде қолдану.
— ресурстарды қайта қалыптастыру.
— ресурстарды жазумен ұтымдылау.
Өндірісті материалдық –техникалық қамтамасыз етуді жоспарлау
есепті кезеңде метериалдық ресурстардағы шығыстарынан бөлінген анализ жасау, техникалық жабдықтар мен қалдықтарды пайдалану, жоспарланған кезеңге белнгілі ресурс түрлерін болжамдау мен нормалау, ресурс түрлері бойынша материалдық балансты әзірлеу.
Ресурстарды қолдануды жақсарту факторлары:
ресурс қозғалысы процесінде менеджменттің ғылыми тәсілдерін қолдану.
ресурстарды пайдалану мен қалыптастыруды оптималдау.
өнімнің құрылымы мен конструкциясын жетілдіру.
алдын- ала белгіленген белгілері бойынша материалдарды қолдану.
ресурстарды қамтамасыз етуде әдістер мен берілген шарттарды қолдану.
ресурстарды қолдануды жақсартуды реттеу.
Кәсіпорынды материалды –техникалық ресурстармен қамтамасыз етудің нақты формасы ресурстардың ерекшелігін , оны алудың ұзақтығына , ұсыныстардың санына , ресурс сапасы мен бағасына және басқа факторлармен анықталады. Кәсіпорын ресурспен қамтамасыз ету формасын таңдауда жеткізушінің сенімділігі мен шығарылатын өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін ескеру қажет. Соңында жеткізушілер мен келісім –шарт жасасқанда сандық және сапалық көрсеткіштерді жеткізушінің нақты түрін санкцияларды және басқаларды белгілеп алу қажет.
1.2 Кәсіпорынның энергетикалық шаруашылығын ұйымдастыру.
Кәсіпорынның энергетикалық шаруашылығының негізгі тағйындалған өндірісті энергияның барлық түрімен қауіпсіздік техникасын қолдана отырып үзіліссіз жабдықтау, энергия ресурстардың сапалық және үнемдеу талаптарын орындау. Энергияның негізгі түрлері : электр энергиясы, жылылық және қаттылық, сұйық және газ түрінде, химиялық энергия буылу буы энергиясы, жылы су, механикалық энергия.
Энерго ресурстарға мыналар жатады: электр тогы, табиғи жылу, түрлі параметрлер буы, сығылданған ауа, табиғи және төменденген газ, жылы су мен конденсат, қысымдағы су. Кәсіпорындағы түрлі ресурстар, технологияның қозғаушы күш,жылу жарықтандыруға,желдетуге шаруашылық- тұрмыстық қажеттіліктерге қолданады. Кез- келген өндірістің барлық кезеңінде түрлі энергия мен энерго ресурстар қолданылады. Мысалға: темір цехтары, машина жасаушы кәсіпорын, металл кесуде болсын электр энергиясы мен газ қолданылад.
Үнемді электро ресурстарды таңдау энергетика, технология, өндірісті ұйымдастыру және технологиялық жылу мен энергияға бөлінген шығындары салыстырмалы таңдау жасауда кешенді шешім қабылдау арқылы жүзеге асырылады. Кәсіпорында мыналар өндірілуі мүмкін : электэнергия, электр зауыттық станциясында, бу мен жылы су–жылу беру орны,генераторлы газ станцияда.Кәсіпорынның энерго жабдықтарды арнаулы,ерекшеліктерге-ие,өндірген энергияны тез арады қолдану керек, ал оан деген қажеттілік тәулік және жыл мезгілінде әртүрлі. Сондықтан үзіліссіз энергия мен жабдықтарда оны энергетикалық резервке сақтау қажет. Осыған байланысты кәсіпорынның энерго жабдықтауда оның жетілген және үнемді жүйесі-орталықтандырылған болып табылады.
2.1 Кәсіпорынның құралдық
шаруашылықтары.
Кәсіпорынның құралдық шаруашылығы бөлімшелер мен цехтар жиынтығын жобалаумен, сатып алу, дайындалу, технологиялық жарақтарды жөндеу мен қайта қалыптастыру сонымен қатар оны есептеу, цехтарға және жұмыс орындарына сақтау мен беруші анықталады.Мысалға:ірі машина жасаушы кәсіпорын үлкен номенклатуралы технологиялық жарақтар қолданады: кесуші,есептеу құқралы,штамп, модельдер,станоктық және слесарлық бейімделу,пресс–формалар,әмбебап жиынтық бейімделу, көмекші құралдар және тағы басқалар.
Кәсіпорынның-құралдық,шаруашылығын да функцияналдаудың мақсаты цехтар мен жұмыс орындарының жоғары сапалы технологиялық жарақтар мен үздіксіз қажетті мөлшерде және ассортименттеуге жобалау, сатып алу, сақтау, эксплотациялау, жөндеу қайта қалпына келтіру шығындарын аз мөлшерде жұмсау арқылы ұйымдастыру болып табылады.Мысалға: машина жасайтын көрсеткіш кең номенклатурасы технологиялық жарақтар қолданылады.Орта машина жасау зауыттарында аталған жарақтар 40 мыңға жетеді. Ал жүк автомобилінің жаңа модуліне көшу жобалы 20 мың жарақты елетуі мүмкін. Машина жасау өнімінің өзіндік құны технологияның жарақтандыруға шығыны 15% құрайды.Өнімді технологиялық дайындаудың жалпы жарақаттандыру шығыны 60%. Бұл фактілердің бәрі өндірісті құралды қамтамасыз етуде дамытудың маңыздылығын көрсетеді. Технологиялық жарақтар номенклатуралы оның өмірлік циклында барлық кезеңде жұмысты ұйымдастыру мен басқару функциясының қиындығын көрсетеді.
Өндірісті құралдарды қамтамасыз етуде жұмысты ұйымдастыру құрамына:
конструкторлық документтерге технологиялық бақылау.
бұйымның кинематикалық схемасын қарапайымдау.
өндірісті кооперативтеу мен мамандандыру технологиясын дамыту.
технологиялық жарақтар мен конструкторлық элементтерді дификациялау.
әр түрлі құралдар мен жабдықтар қажеттілігінің есебі.
құралдар запасының есебі.
жайды жобалау жұмыс орнына жеткізу мен техниканың құралдарды сақтау жобасын ұйымдастыру.
маркетингтік зерттеулер жүргізу,басқа жақтан технологиялық жарақты сатып алу жөнінде келісім–шартты қорытындылау.
жарақты сатуды ұйымдастыру.
жұмыс орындарына жарақтарды жеткізуді ұйымдастыру.
жарақты қолдануда есеп бақылауды ұйымдастыру.
жарақты қолдану тиімділігіне анализ жасау.
жарақта қолдануды жақсартуды реттеу.
технологиялық жарақты жеткізушілермен келешекте сапасының артуы үшін байланысты жақсарту.
Кәсіпорын құралдарын ұйымдастыру құрылымы шешілетін мәселелердің көп түрлілігіне байланысты қиындау болып келеді.Мысалы:машина ірі кәсіпорындардың құралдық шаруашылық ұйымдастыру құрылымы мынадай элементтерден тұрады.
жарақтарды өндіру бөлім басшысының орынбасары — жарақтарды эксплутациялау білім басшысының орынбасары
техникалық сектор
жоспаролы- экономикалық сектор
құралдар цехы
бөлім бухгалтериясы
Өндірісте құралдық білім басшысының орынбасарына мынандай бөлімшелер бағынады: маркетинг секторы, құралдары сатып алу секторы, орталық құралдық қойма, жоспарлау диспечерлік сектор.
Құралдық бөлім басшысына аталған бөлімшелер бағынса, ол кәсіпорынның бас технолыгына бағынады.
Құралдық шаруашылық жетілді негізгі бағыттары мен оны функциялаудың тиімділігін арттыру жауабы болып мыналар табылады.
1)Шығарылатын өнім мен оны өндіру технологиясын жобалау облысында-өнімнің конструкциясын қарапайымдау,оның унификациялану мен стандартталуы, технологиялық процестердің типтеу технологиялық конструкцияны бақылау, өнімді жобалауды ғылыми әдістер мен оптималдау тәсілдерін қолдану .
2)Технология жарықтандыруды жобалау және өндіру облысында жарықтандырудың унификациясы мен стандарттануды,автоматтандыру жүйесі мен технологиялық жарақтарды кәсіпорында бақылау, жарақтарды дайындау мен қайта өңдеу ұзақтығын қысқарту.
)Менеджмент облысында–ғылыми әдістерді қолдану, маркетинг зерттеулерді дамыту,кәсіпорынның бәсекелестік артықшылықтарын анықтау,есепті жетілдіру, жұмысты ынталандыру мен анализ жасау.
4)Эксплутациялау жарақтарды жөндеу мен қайта қалыптастыру облысында орталық құралдың қоймада орташа жағдай жасау,жұмыс орындарын ұйымдастыруды қамтамасыз ету, тнхнобақылауды күшейту, оперативті есеп пен лимид жұмсауды жақсарту, жарақты жөндеу мен қайта қалыптастыру тиімділігін арттыру.
ресурс.-
тардың
басқа
түрлері
2.2 Кәсіпорынның жөндеу шаруашылығы.
Кәсіпорынның жөндеу шаруашылығы бөлімдер мен өндірістік бөлімшелер жиынтығы, технологиялық құралдардың техникалық жағдайының анализін оның жағдайын бақылау мен техникалық қызмет көрсету. Мекемедегі ескірген құралдарды жөндеу мен қайта өңдеу мен немесе оданда прогрессивті құралдармен ауыстырумен айналысады.Бұл жұмыстар құралдарды минимальды тоқтаулармен, аз уақыт ішінде және өз уақытында, сапалы және аз шығынмен ұйымдастырылуы керек.
Жөндеу шаруашылығының жұмысының тиімділігі көбіне шығарылатын өнімнің өзіндік құнына, кәсіпорында еңбектің өнімді шығару қабілеттілігі мен оның сапасына әсер етеді. Себебі құралды жөндеуге кеткен шығындар өнімінің өзіндік құнының 10% дейін жоғарылатады.
Техникалық құралдарды жөндеу мен технткалық қызмет етуге кететін көлемді шығындардың себебі , оның төмен сапалығы өнімді эксплутациялау сферасына шығындар нормаланған қолдану мерзімінің 2-2,5 есе бағасы жоғары. Аналогиялық кластадағы шет елдің үздік үлгілері мен салыстырғанда отандық технологиялық құралдар мен транспорттық жабдықтар 3–5 есе техникалық қызмет ету мен жөндеуді талап етеді. Отандық машина жасауда оның сапасының төмен болауы маркетингтік зерттеу мен ҒЗТКЖ–дың төмен сапалығымен айқындалады. Жөндеу шаруашылығының тиімділігі техникалық құралдың сапасынан оған жұмсалған стратегиялық маркетинг пен ҒТКЖ нәтижелерінен тәуелді болады.
Ірі кәсіпорынның жөндеу шаруашылығын ұйымдастыруда мынадай қызметтер атқарылуы керек:
1.Кәсіпорынның өндірістік және ұйымдастыру құрылымын пропорционалдау, үздіксіздік, параллельдеу және өндірістік процесті автоматтандыру көзқарасымен анализдеу.
2.Мамандану мен комбинаттау деңгейіне анализ жасау.
3.Технологиялық құралды келесі көрсеткіштерді қолданып анализдеу:
берілген құралдың қажеттілігі
жөндеуде тұрған құралдың рөлі
технологиялық құралдардың орташа жолы
құралдардың физикалық ескіруі
технологиялық құралдардың жұмыс істеуде ауысым коэфициенті
құралдардың өндірістік қолдану коэфициенті
құралдарды уақыт бойынша пайдалану коэфициенті
қор қайтарым анализі
өндірісті механикаландыру деңгейін анализдеу.
1.Кәсіпорынның өндірістік және ұйымдастыру құрылымын жетілдіруді жүзеге асыру.
2.Құралдарды қолдануды жақсартуды әзірлеу.
3.Құралдың ескірген бөлігінің жөндеуге қажеттігін қамтамасыз ету.
4.Технологиялық құралды запас бөліктерін қажеттілік нормаларын әзірлеу.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz