Оңтүстік Қазақстан облыс халық санының әлеуметтік-демографиялық даму сипаты

1 Халықтың әлеуметтік . демографиялық көрсеткіштерінің дамуы
2 Статистикалық талдаулар

Халықтың әлеуметтік - демографиялық көрсеткіштерінің дамуы, кез-келген демократиялық мемлекет дамуының маңызды мәселесі. Бұл мәселені шешу, мемлекеттің болашағы мен қоғамның тұрақты дамуына мүмкіндік береді. Экономика мен әлеуметтік даму арасындағы тәуелділік, маңызды тәуелділік: экономиканың тиімділігі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым әлеуметтік іс- шараларды жүргізу мүмкіндіктері жоғары болады; ал экономикалық тиімділік неғұрлым төмен болса, соғұрлым әлеуметтік тұрақсыздық пен қолайсыздық жоғары болады. Біздің көзқарасымызша, әлеуметтік- экономикалық мәселелерді тиімді түрде шешу, тек әр түрлі қызмет түрлерін бірыңғай әлеуметтік бағдарға біріктіру арқылы жүзеге асырылады. Әлеуметтік бағдар, тек бағыт көрсетіп қана қоймайды, сонымен қатар белгілі бір мақсатқа жетудің негізгі көзі болып табылады. Бұл тәсіл, әлеуметтік және экономикалық даму бойынша іс- шараларды бір жүйеге байланыстырады. Сондықтан да әлеуметтік іс- шаралар, макроэкономикалық тенденциялар есебінен жүзеге асырылуы қажет. Сонымен бірге аймақтық деңгейде, жергілікті ерекшелік есебінен нақтылау қажет.
Әрине, аймақтағы экономикалық даму көрсеткіштерінің төмендеуімен бірге әлеуметтік процесстердің жағымсыз жақтары да әсер етеді.

1. www. ontustik. stat. kz / Оңтүстік Қазақстан облысындағы демографиялық жағдай
2. www. ontustik. stat. kz / Оңтүстік Қазақстан облысының халық саны
3. www. ontustik. stat. kz / Халықтың миграциялық проблемалары
4. Социально-экономическое развитие Южно-Казахстанской области в 2006 году. Шымкент: управление статистики Южно-Казахстанской области , 2007, С.95.
5. www. ontustik. stat. kz /2006-2007 жж. қаңтар- шілде айларындағы туу және өлу көрсеткіштері
6. www. ontustik. stat. kz /2006-2007 жж. қаңтар- шілде айларындағы туу және өлу көрсеткіштері бойынша салыстырмалы көрсеткіштер
7. www. ontustik. stat. kz /2006-2007жж. қаңтар- маусым айларындағы некелескендер мен ажырасқандардың жалпы коэффициенттік көрсеткіштер

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ӘОЖ 314. 114 574. 5

Байжанова Бақыт Жақсылыққызы -Экономика магистрі, аға оқытушы
(Шымкент қ. М.О. Әуезов атындағы ОҚМУ)

ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫС ХАЛЫҚ САНЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ДЕМОГРАФИЯЛЫҚ ДАМУ
СИПАТЫ

Халықтың әлеуметтік - демографиялық көрсеткіштерінің дамуы, кез-келген
демократиялық мемлекет дамуының маңызды мәселесі. Бұл мәселені шешу,
мемлекеттің болашағы мен қоғамның тұрақты дамуына мүмкіндік береді.
Экономика мен әлеуметтік даму арасындағы тәуелділік, маңызды тәуелділік:
экономиканың тиімділігі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым әлеуметтік іс-
шараларды жүргізу мүмкіндіктері жоғары болады; ал экономикалық тиімділік
неғұрлым төмен болса, соғұрлым әлеуметтік тұрақсыздық пен қолайсыздық
жоғары болады. Біздің көзқарасымызша, әлеуметтік- экономикалық мәселелерді
тиімді түрде шешу, тек әр түрлі қызмет түрлерін бірыңғай әлеуметтік
бағдарға біріктіру арқылы жүзеге асырылады. Әлеуметтік бағдар, тек бағыт
көрсетіп қана қоймайды, сонымен қатар белгілі бір мақсатқа жетудің негізгі
көзі болып табылады. Бұл тәсіл, әлеуметтік және экономикалық даму бойынша
іс- шараларды бір жүйеге байланыстырады. Сондықтан да әлеуметтік іс-
шаралар, макроэкономикалық тенденциялар есебінен жүзеге асырылуы қажет.
Сонымен бірге аймақтық деңгейде, жергілікті ерекшелік есебінен нақтылау
қажет.
Әрине, аймақтағы экономикалық даму көрсеткіштерінің төмендеуімен бірге
әлеуметтік процесстердің жағымсыз жақтары да әсер етеді.
Оңтүстік Қазақстан облысындағы демографиялық жағдай ҚР- ның барлық
облыстарына ұқсас айтарлықтай күрделі және тұрақсыз болып келеді. Бұл
жағдай табиғи өсу мен ажырасу деңгейінің өсуіне және некелесу деңгейінің
төмендеуіне , сонымен қатар халықтың миграциялық қозғалысының өзгеруіне
әсер етеді.
2007 ж. жалпы тұрақты халық саны 2282,6 мың адамды құрады. (1 кесте)
1

Кесте 1 - 2006-2007 жж. Оңтүстік Қазақстан облысының халық саны

Барлығы мың Оның ішінде 1 ш.м. шаққандағы
адам халықтың
тығыздығы
қалалықтарауылдықтар
2006 жыл
1 тамыз 2314,2 853,7 1460,5 19,7
1 шілде 2309,7 852,3 1457,4 19,7
1 маусым 2305,2 850,8 1454,4 19,6
1 мамыр 2295.5 848.8 1450.7 19.6
1 сәуір 2295,0 847,6 1447,4 19,6
1 наурыз 2291,0 846,7 1444,3 19,5
2007 жыл
1 ақпан 2286,9 845,6 1441,3 19,5
1 қаңтар 2282,5 908,8 1373,7 19,5

Ескерту: кесте автормен www. ontustik. stat. kz Оңтүстік Қазақстан
облысындағы демографиялық жағдайы мәліметтері негізінде түзілді

Оңтүстік Қазақстан облысының халқы, республикада халық саны бойынша 1-
ші орынға ие. Бұл республикадағы жалпы халық санының 12,5 % құрайды. Қала
халқының саны бойынша Қазақстан территориясында Оңтүстік Қазақстан облысы
аз ғана урбанизацияланған ( ауылдан қалаға көшу) облыс болып табылады.
Ондағы ауыл тұрғындарының үлесі, қала тұрғындарынан 1,5 есе көп, бұл
жағдай аймақтың даму ерекшеліктерімен түсіндіріледі, атап айтқанда,
экономиканың салалық құрылымының ерекшелігі, табиғи – климаттық жағдайы,
тарихи, мәдени- әлеуметтік және т.б. факторлар.
Егер де жекелеген аудандар бойынша қарастыратын болсақ, халық
санының көп бөлігі Шымкент қаласында, Мақтаарал және Сайрам аудандарында
байқалған. (кесте 2 ). 2
Кесте 2 - 2006-2007 жж. Оңтүстік Қазақстан облысының халық саны (мың
адам)

2007 жылдың 2006 жылдың Жалпы өсу Алдыңғы жылдың
1 тамызы 1 тамызы мен кему айлық %
көрсеткіші

Облыс бойынша 2314,2 2263,5 50,7 102,2

Шымкент қ. 541,7 532,0 9,7 101,8
Арыс қ. 64,8 64,0 0,8 101,2
Кентау қ. 85,3 84,3 1,0 101,2
Туркістан қ. 196,1 191,5 4,6 102,4
Бәйдібек ауд. 54,9 54,3 0,6 101,1
Казығұрт ауд. 101,9 100,1 1,8 101,8
Мақтаарал ауд. 271,2 267,1 4,1 101,5
Ордабасы ауд. 95,7 91,5 4,2 104,6
Отырар ауд. 56,7 56,1 0,6 101,1
Сайрам ауд. 255,0 246,5 8,5 103,4
Сарыағаш ауд. 251,4 243,8 7,6 103,1
Созақ ауд. 52,7 51,7 1,0 101,9
Төле би ауд. 114,3 112,0 2,2 102,0
Түлкібас ауд. 96,8 94,6 2,3 102,3
Шардара ауд. 75,7 74,0 1,7 102,3

Ескерту: кесте автормен www. ontustik. stat. kz Оңтүстік Қазақстан
облысының халық саны мәліметтері негізінде түзілген.
Кесте мәліметтері көрсеткендей облыс бойынша алдыңғы жылмен
салыстырғанда 2007 жылы халық саны 102, 2 % - ға ұлғайған. Ал жалпы өсу
50,7% құрады. Халық санының төменгі көрсеткіші Созақ, Бәйдібек, Отырар
аудандарында байқалды. Бұл аудан халқының жұмыспен қамту деңгейінің
төмендігімен байланыстырылады.
Табиғи өсімнің маңызды бөлігін құрайтын халықтың миграциялық кету
ағымы, халық санының өсіміне әсер етеді. Қазіргі кезде, миграциялық кету
ағымы төмендеді, бірақ халықтың өсуінің негізгі көзі болып, әдеттегідей
табиғи өсім болып қалады. (кесте 3) 3
Кесте 3 - 2007ж. қаңтар- маусым айларындағы Оңтүстік Қазақстан облысы
бойынша халық миграциясы

Барлық Келгендердің ішінде БарлықКеткендердің
келгенде кеткенішінде
р .
Облыс ТМД ТМД ТМД
ОблысарасындамемлеТМД мемлемемлекет
ішіне кеттемемлеке кеттетерінен
рі ттеріне рі тыс
н тыс

Облыс бойынша 19156 8742 4585 5800 29 701 678 23
Шымкент қ. 4531 2055 736 1713 27 438 421 17
Арыс қ. 201 150 48 3 - 13 13 -
Кентау қ. 719 309 326 83 1 45 45 -
Туркістан қ. 565 314 248 3 - - - -
Бәйдібек ауд. 198 168 30 - - - - -
Казығұрт ауд. 506 368 136 2 - 4 4 -
Мақтаарал ауд. 1750 832 561 356 1 38 34 4
Ордабасы ауд. 2229 1085 624 520 - - - -
Отырар ауд. 248 158 90 - - - - -
Сайрам ауд. 2048 1235 390 423 - 46 44 2
Сарыағаш ауд. 2435 356 302 1777 - 12 12 -
Созақ ауд. 439 327 112 - - - - -
Төле би ауд. 892 440 160 292 - 79 79 -
Түлкібас ауд 1525 596 552 377 - 26 26 -
Шардара ауд. 870 349 270 251 - - - -

Ескерту: кесте автормен www. ontustik. stat. kz Халықтың миграциялық
проблемалары
мәліметтері негізінде түзілген . Республикалық кету қозғалысының
есебінсіз.

Егер де 2007 ж. қаңтар- маусым айларында облысқа 19156 мың адам
келсе, ал 701 мың адам кетті, олардың ішінде 678 ТМД мемлекеттеріне қоныс
аударды. Бұл жағдайдан біз, оңды миграциялық қалдықты байқадық. Миграциялық
қозғалыстың көп бөлігі Шымкент қаласында байқалған, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.