Ілгерімелі қаржылық есеп

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

Құрметті мемлекеттік аттестациялық комиссияның төр ағалары мен мүшелері, сіздердің назарларыңызға «Ілгерімелі қаржылық есеп» деген тақырыпқа дипломдық жұмысымды ұсынамын.

Пікір

Дипломдық жұмыс үш тараудан және сегіз тармақтан құрылған.

Бірінші тарауында «Ұзақ мерзімдік міндеттемелердің түсінігі мен оның оның мәні» екі тармақта ашып көрсетілген.

Екінші тарауында «Үзақ мерзімдік міндеттемелердің құрылымы» екі тармағы арналған. Атап айтқанда, олар: банк сферасында жүргізілетін ұзақ мерзімді міндеттемелердің қалыптастырудағы шешуші рөлі, зерттеу стратегиясының маңыздылығы қарастырылады.

Үшінші тарауы «Ұзақ мерзімді міндеттемелерді классификациялануына арналады: бірінші тармағында Ұзақ мерзiмдi кредиторлық берешек туралы айтылады, оның мәні мен атқаратын функциялары туралы қарастыралады. Екінші тармағында: Қысқа мерзiмдi бағалау мiндеттемелерi, үшінші тармақ: Кейiнге қалдырылған салықтық мiндетемелер, төртінші тармақ: Өзге ұзақ мерзiмдi мiндеттемелермен аяқталады. Дипломдық жұмыстың қорытындысы жасалынды, көлемді әдебиет тізімі берілген.

Жалпы алғанда дипломдық жұмыста тақырыптың мақсаттары орындалды. Сондықтан Халиев Абзал жазған жұмыс теориялық және тәжірибе тұрғыдан жоғары баға қоюға лайықты.

Ғылыми жетекші

Мазмұны

Кiрiспе . . .

1 тарау. Ұзақ мерзімдік міндеттемелердің түсінігі мен оның оның мәні.

1. 1Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелердің жалпы анықтамасы . . .

1. 2 Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелердің анықтамасы, пайда болу… . . .

себептерi және түрлерi… . . .

2 тарау. Үзақ мерзімдік міндеттемелердің құрылымы

2. 1 Ұзақ мерзiмдi міндеттемелер есебi . . .

2. 2. Ұзақ мерзiмдi қаржылық мiндеттемелер есебi . . .

3 тарау. Ұзақ мерзімді міндеттемелерді классификациялану

3. 1 Ұзақ мерзiмдi кредиторлық берешек . . .

3. 2. Қысқа мерзiмдi бағалау мiндеттемелерi . . .

3. 3. Кейiнге қалдырылған салықтық мiндетемелер . . .

3. 4. Өзге ұзақ мерзiмдi мiндеттемелер . . .

Қорытынды . . .

Қолданылған әдебиеттер тiзiмi . . .

Қосымшалар . . .

Кiрiспе

Қазiргi нарықтық экономикадағы шаруашылық субъектiлерiн және олардың қандай салада қызмет атқаратындығына қарамастан алып қарайтын болсақ, олардың барлығының да міндеттемелерi, оның iшiнде ұзақ мерзiмдi мiндеттемелерi болады. Кез-келген өндiрiспен айналысатың субъектi сол өнiмдi өндіру үшiн қажеттi шикiзаттар мен материалдар үшiн жабдықтаушыларының алдында мiндеттi болса, саудамен айналысатын шаруашылық субъектiсi сол сататын тауарларын жеткiзiп берушi яғни жабдықтаушы субъектiнiң алдында мiндеттi болуы мүмкiн. Тiптi өндiрiспен де, саудамен де айналыспайтын субъектiлердiң өзiнiң қарамағында жұмыс iстейтiн жұмысшы қызметкерлерге олардың iстеген еңбегi үшiн, сондай-ақ бюджетке түрлi салықтар үшiн қарыз немесе оның алдында мiндеттемесi болуы мүмкiн. Қазiргi таңда қаржының жетiспеушiлiгiнен банктер, банктен тыс мекемелерден, шетелдерден қарыз, несие алып өздерiнің жұмысын жандандырып жатқан, сондай-ақ мiндеттемелерiн шектен тыс көбейтiп алып, оны қайтаруға мүмкiншiлiгi болмай жабылып, аукционға салынып, сатылып жатқан субъектiлер көптеп кездеседi. Сондықтан да олардың мақсаты мен мiндеттерiн қарастыру қажет. Осыған байланысты ұзақ мерзiмдi және қысқа мерзiмдi мiндеттемелердің өзектi мiндеттерi мен мақсаттарын қарастырайық. Дипломдық жұмыс тақырыбының негiзгi өзектi мақсаты- қарыз ақша қаражаттары есебiнен өндiрiс тиiмдiлiгiн арттыру және тағы да басқа алға қойған мақсаттарды орындау.

Дипломдық жұмысының тақырыбының мiндеттерiне келетiн болсақ, ол келесiдей түрде болады:

Ұзақ мерзiмдi қаржылық мiндеттеме бойынша: кәсiпорынның қаржылық жағдайың жақсарту, қажеттi ақша қаражаттарымен қамтамасыз ету;
Ұзақ мерзiмдi кредиторлық борыштар бойынша: жабдықтаушылардан қажеттi құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету, кәсiпорынның өз қаражаты жетпеген жағдайда жалгерлiк арқылы белгiлi бiр ғимарат пен басқа да қажеттi заттармен қамтамасыз ету және тағы да басқалар.

Кейiнге қалдырылған салықтық мiндеттемелерге келетiн болсақ, салық мiндеттемесi мемлекет алдындағы әрбiр салық төлеушінiң мiндеттемесi болып табылады және ол салық заңына сәйкес жүргiзiледi.

2001 жылғы 12 маусымда №2О9- 11 Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдерi туралы» (өзгертулермен және толықтырулармен) салық Кодексi қабылданды. Кодекске сәйкес жеке және заңды тұлғалардан алынатын салықтар мемлекеттiк бюджеттi толықтырудың негiзгi көзi болып табылады.

Салық кодексi Республикалық және жергiлiктi бюджетке түсетiн салықтарды, алымдар мен салымдарды және басқа да мiндеттi төлемдердi белгiлейтiн, Қазақстан Республикасы заңдарымен реттелетiн кеден баж салығы, алымы мен төлемдерi мәселелерiн қоспағанда, Қазақстан Республикасындағы барлық салықтық қатынастарды реттейтiн бiрден-бiр заңды мақсаты болып табылады. Салық кодексi салықтардың толық тiзiмiн, оларды есептеу тәртiбiн, салық салу объектiлерiн, салықтық негiзгi түрлерi бойынша төлеушiлерiн анықтайды. Салықтар, алымдар мен басқа да мiндеттi төлемдер мен Кодексте белгiленген тәртiпке сәйкес Қазақстан Республикасының бюджет жүйесiне төлеушiлерден аударылған қаражаттарды айтамыз.

Салықтарды, алымдарды және басқа да мiндеттi төлемдердi енгiзу және аудару немесе тоқтату құқығы Қазақстан Республикасының заң органдарының өкiлеттiлiгiне жүктелген. Бұл құқық тек қана салық Кодексiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу арқылы жүзеге асырылады.

Салық төлеушi салық мiндеттемесiн орындау барысында салық салынатын объектiсiн, салық базасын, салық мөлшерлемесiн, салық кезеңiн бiлуге мiндеттi болады. Бұл кезде салық салынатын объект iсi және салық салумен байланысты объектiлерi - мүлiк және әрекетi болып табылады, егер де олар бар болса, онда салық төлеушінiң мiндеттемесi де пайда болады.

Салық базасы мен құқықтық, физикалық базасын айтады және де салық салу объектiсiне басқа да сипаттамасы бойынша салық салуға жатуы мүмкiн. Салық базасының негiзiнде салық сомасы және басқа да төлеулердiң мөлшерi анықталады.

Салық мөлшерлемесi салық базасының өлшем бiрлiгiне есептелген салық деңгейi болып табылады. Салық мөлшерлемесi пайыздық немесе абсолюттiк сомасы бойынша салық базасының өлшем бiрлiгiне қарап белгiленедi. 1

Салық көзi - бұл уақыт кезеңi, әрбiр салық түрiне және Салық кодексiнiң басқа да мiндеттi төлемдерiне қолайлы етiп белгiленедi, сол кезең бiткеннен кейiн салық базасының анықталып бюджетке төленуге жататын салық пен басқа да мiндеттi төлемдерi есептелiнедi.

Қазақстан Республикасындағы салық заңы - мүлiктiң кiрiстелген және тауарды сату мақсатында жөнелтiлген, қызметтiң көрсетiлген, жұмыстың атқарылған кезеңiмен есептелген шығысы мен төленген табысының кезеңiне қарамастан, салықтық есептiң әдiсiне қарап есептеу әдiсi бойынша құрылады.

Төленетiн мiндеттi төлемдердiң сызбасы төменде көрсетiлген.

Кәсiпорынның бюджетпен есеп айырысу операциялары 3100 «Салықтар бойынша мiндеттемелер» бөлiмшесiнiң шоттарында есепке алынады. Бұл бөлiмшеге: 3110 «Төлеуге жататын корпоративтiк табыс салығы», 3120 «Жеке тұлгалардың табыс салығы», 3130 «Қосымша құн салығы», 3140 «Акциздер», 3150 «Әлеуметтiк салық», 3160 «Жер салығы», 3170 «Тасымалдау құралдарының салығы», 3180 «Мүлiктердiң салығы», 3190 «Басқалай салықтар» шоттары кiредi.

Корпоративтiк табыс салығы бойынша бюджетпен есеп айырысу 3110 «Төлеуге жататын корпоративтiк табыс салығы» деген пассивтiк шотында жүреді.

Кейiнге қалдырылған салықтың есебi үшiн 4310 «Корпоративтiк табыс салығы бойынша кейiнге қалдырылған салықтық мiндеттемелер» шоты арналған. Бұл шотта бухгалтерлiк және салық есебiнiң талаптарындағы айырманың нәтижесiнде пайда болған уақытша сомалары көрсетiледi.

Бухгалтерлiк есепте табыс пен зиян есеп саясатында қаралған және есеп стандарттарында қарастырылған қағида бойынша қаржылық-шаруашылық кызметiнiң нәтижесi анықталады. Салықтық есепте табыс пен зиянның сомасы бухгалтерлiк есепте көрсетiлген сомамен салыстырылып, солардың арасындағы айырмасына тиiстi түзетулердiң көмегiмен анықталады.

Бұл арада мынаны ескерген және салық (жедел) есебiнде жиынтық жылдың табыстан (негiзгi құрал-жабдықтарды амортизациялау, жөндеу, пайыздар және тағы басқалары бойынша) ұстап қалулар (жеңiлдiктер) туралы, сондай-ақ табыстар туралы (үйлердi, ғимараттарды) сату кезiндегi құнының, сондай-ақ ақша құнсыздануына тузетулердi есепке ала отырып амортизациялауға жатпайтын алашақтардың өсуi; кәсiпкерлiк қызметтi шектеуге келiскенi және кәсiпорынды жапқаны үшiн тағы басқалар жөнiнде хабарлама қалыптасады, бұл хабарламада салық салынатын табыс сомалары және бюджетке төленуге тиiстi затқа тұлғалардан алынатын табыс салықтың сомалары туралы бухгалтерлiк әрi салық есебi деректерi арасындағы алшақтыққа әкеп соғады.

Бухгалтерлiк және салық есебi арасындағы мәлiметтердiң теңдiгiн сақтау оңай шара емес, өйткенi олардың арасында тұрақты және уақытша сипаттағы айырмашылықтар болады.

Осының нәтижесiнде уатытша және тұрақты айырмашылықтар, сондай-ақ уақытша айырмашылықтардан салықтық тиiмдiлiк туындайды.

Кейiнге қалдырылған салықтық есебi үшiн 4310 «Корпоративтiк табыс салық бойынша кейiнге қалдырылған салықтық мiндеттемелер» шоты арналған. Бұл шотта бухгалтерлiк және салық есебiнiң талаптарындағы айырманың нәтижесiнде пайда болған уақытша сомалары көрсетiледi.

Бухгалтерлiк есепте табыс пен зиян есеп саясатында қаралған және есеп стандарттарында қарастырылган қағида бойынша қаржылық-шаруашылықты қызметiнiң нәтижесi анықталады. Салықтық есепте табыс пен зиянның сомасы бухгалтерлiк есепте көрсетiлген сомамен салыстырылып, солардың арасындағы айырмасына тиiстi түзетулердiң көмегiмен анықталады.

Бұл арада мынаны ескерген жөн: салық (жедел) есебiнде жиынтық жылдың табыстан (негiзгi құрал-жабдықтарды амортизациялау, жөндеу, пайыздар және тағы басқалары бойынша) ұстап қалулар (жеңiлдiктер) туралы, сондай-ақ табыстар туралы (үйлердi, ғимараттарды) сату кезiндегi құнының, сондай-ақ ақша құнсыздануына түзетулердi есепке ала отырып амортизациялауға жатпайтын алашақтардың өсуi; кәсiпкерлiк қызметтi шектеуге келiскенi және кәсiпорынды жапқаны үшiн тағы басқалары жөнiнде хабарлама қалыптасады, бұл хабарламада салық салынатын табыс сомалары және бюджетке төленуге тиiстi заңды тұлғалардан алынатын табыс салығының сомалары туралы бухгалтерлiк әрi салық есебi деректерi арасындағы алшақтыққа әкеп соғады.

Бухгалтерлiк және салық есебi арасындағы мәлiметтердiң теңдiгiн сақтау оңай шара емес, өйткенi олардың арасында тұракты және уақытша сипаттағы айырмашылықтар болады.

Осының нәтижесiнде уақытша және тұрақты айырмашылықтар, сондай-ақ уақытша айырмашылықтардан салықтық тиiмдiлiк туындайды.

Осы айтылғандар туралы толық түсiнiк беретiн қаржылық есептiң ең негiзгiлердiң бiрi болып саналатын тақырыптардың бiрi- ұзақ мерзiмдi мiндеттемелер есебi. Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелер есебi қаржы-шаруашылық қызметiнiң бұрынғы бас шоттар жоспарында 6-шы «Міндеттемелер» - деп аталатын бөлiмде қарастырылған. Ал қазiргi ҚЕХС 2 бойынша шоттар жоспарында 4-шi «Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелер “- деп аталатын бөлiмiнде көрiнiс тапқан.

1. Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелердің жалпы анықтамасы

1. 1. Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелердің пайда болу себептерi және түрлерi.

Мiндеттеме - бұл анықталған iс бойынша орындаудың мiндеттерi немесе қарызы. Мiндеттеме - бұл алдыңғы мерзiмде пайда болған субъектiлердiң берешек. Оны өтеу кезiнде экономикалық табыстарды алып келетiн ресурстардың мекемедеп кетуіне алып келедi. Жалпы мiндеттемелер ұзақ мерзiмдi және қысқа мерзiмдi болып бөлiнедi. Соның iшiнде Ұзаққ мерзiмдi мiндеттелердi қарастырайық.

Ұзақ мерзiмдi мiндеттеме - бұл зайым алушының балансының нақты датасынан бiр жылдан астам төлем мерзiмi бар мiндеттеме. Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелер арасына ұзақ мерзiмдi несиелердi, мерзiмi ұзартылған салықтарды, ұзақ мерзiмдi кредиторлық берешектi қатыстырады. Жалпы ұзақ мерзiмдi пайыздық көбеюiне алып келедi. Бiрақ ұзақ мерзiмдi мiндетемелердiң көбеюі кәсіпорын үшін қауіпті, себебi мiндеттемелер бойынша пайыздарды төлеу шығындарының үлес салмағы еседi. Қарыздық келiсiмдер iс-әрекеттердi және ұйымдардың қаржылық құрамын шектейдi. тәуекелiн азайту мақсатында шектеулер дивидепдтердiң максималдық мөлшерiн табыстардың белгiленген деңгейiн сақтау талабында және өтiмдiлiктi кiргiзедi. Инвестордың позициясы бойынша несиелендқұру-бұл инвестицияларды орналастырудың ең үмiттi тәсiлi, себебi несие берүшiлер қарыздық төлемдердiң заңды орындалуының ең жоғарғы қауiпсiздiгi қолданылады және активтер құқықтарын алады, егерде қарыз алушының ұйымы жойылса.

Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелердіңпайда болу себептерiне келесiлердi кiргiземiз:

1) Тартылған капиталды алу кейбiр компаниялар үшін оңай

2) Тартылған қаражатиардың толық құны жаңа акциялардың қаржыландыруынан төмен

З) Кейбiр субъектiлер тартылган қаражаттардың үлкен үлес салмағына қарамастан, осы қаражаттарға пайда түсiредi және пайданың мөлшерi пайыздық төлемдердеп артық болады.

Ұзақ мерзiмдi мiндетемелердi бағалау және өлшеу кезiнде келесi принңиптердi есепке алу қажет:

1) Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелердi қарызға алынған тауарлар мен қызметтердiң әдiлеттi нарықтық құн бойынша тiркейдi

2) Пайыздардың өз мерзiмiнде төленуi мiндеттемелердi шығару датасындағы нарықтық пайыздық қойылымына негiзделген

З) Ұзақ мерзiмдi датасындағы қалдық құны - бұл эмиссия негiзiндегi нарықтық пайыздық қойылымына дейiн дисконтталған қолма-қол қалган төлемдердiң нақты құны. Пайыздық қойылым өзгермейдi.

Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелер ұзақ мерзiмдi болып сыныпталған ұйымдардың мiндеттемелерiн есепке алуға болады. Қазақстан өзінің ұзақ мерзімдік және орта мерзімдік міндеттерін нақты айқындап алды. Мұның нақты іс-әрекет жоспары бар, оны жүзеге асыру үшін көп және қажырлы жұмыс істеп қана қоймай, қоғамның жұмылуын, халықтың ынтымағын, тұрақтылық пен тыныштықты сақтай білуіміз керек. Мен Қазақстанның өз азаматтары үшін өмірдің жоғары стандарттарын құру жолымен тиімді дамып келе жаткан елдер қатарына шын мәнінде кіреді және әлемдік қоғамдастыққа тең құқықты негізде интеграцияланады.

Жалпы мiндеттемелер өтеу мерзiмiне байланысты ұзақ мерзiмдi және қысқа мерзiмдi болып бөлiнедi:

Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелердің келесiдей түрлерi бар:

1) Ұзақ мерзiмдi қаржылық мiндеттемелер. Мiндеттеменiң бұл түрi келесiлердi кiрiктiредi:

- ұзақ мерзiмдi банктiк қарыздар

- ұзақ мерзiмдi алынған қарыздар

- өзге де ұзақ мерзiмдi қаржылық мiндеттемелер

2) Ұзақ мерзiмдi кредиторлық берешек. Мiндеттеменiң бұл түрi келесiлердi қарастырады:

- жеткiзүшiлер мен мердiгерлерге берiлетiн ұзақ мерзiмдi берешек

- еншiлес ұйымдарға берiлетiн ұзақ мерзiмдi кредиторлық берешек

- қауымдастырылған және бiрлескен ұйымдарға берiлетiн ұзақ мерзiмдi кредиторлық берешек

- филиалдар мен құрылымдық бөлiмшелерге берiлетiн ұзақ мерзiмдi кредиторлық берешек

- жалдау бойынша ұзақ мерзiмдi берешек

- төлеуге арналғанұзақ мерзiмдi сыйақылар

- өзге де ұзақ мерзiмдi кредиторлық берешек

3) ұзақ мерзiмдi бағалау мiндеттемелерi. Ол келесiлердi кiрiктiредi:

- ұзақ мерзiмдi кепiлгерлiк мiндеттемелер

- заңды наразылықтар бойынша ұзақ мерзiмдi бағалау мiндеттемелерi

- қызметкерлерге сыйақылар бойынша ұзақ мерзiмдi бағалау мiндеттемелерi

- өзге де ұзақ мерзiмдi бағалау мiндеттемелерi

4) Кейiнге қалдырылған салықтық мiндеттемелер. Мiндеттеменiң бұл түрi келесiлердi қарастырады:

- корпорациялық табыс салығы бойынша кейiнге қалдырылған салықтық мiндеттемелер, мұнда салық салынатын уақытша айырмаға байланысты болашақ кезеңдерде төлеуге жататын пайдаға салынатын салық сомасы есепке алынады

5) өзге де ұзақ мерзiмдi мiндеттемелер. Мiндеттеменiң бұл түрi келесiлердеп тұрады:

- алынған ұзақ мерзiмдi аванстар

- алдағы кезеңдердiң кiрiстерi

- өзге де ұзақ мерзiмдi мiндеттемелер.

2. Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелер есебi

2. 1. «Ұзақ мерзiмдi қаржылық мiндеттемелер есебi»

«Ұзақ мерзiмдi қаржылық мiндеттемелер” ұзақ мерзiмдi кредиторлық берешектi алып тастағанда, ұзақ мерзiмдi қаржылық мiндеттемелердi есепке алуға арналған және шоттардың келесi топтарын қамтиды:

4010 «Ұзақ мерзiмдi банктiк қарыздар» , бiр жылдан асатын мерзiммен банктiк ұйымдардан алынған қарыздар көрсетiледi; қарыз ресми мәртебесі бар банктерге, мерзiм, төлеу және қайтару шарттарын қарастыратын коммерциялық келiсiм шарт негiзiнде кредиттi төлеу кабiлетi бар ұйымдарға берiледi.

Банк қарызы - бұл банктiң клиентке соманы белгiлi бiр мерзiмге сыйақы төлеумен ұсынуы және бөлiсуi

Банктiң қарыз түрлерi:

1) Қысқа мерзiмдi- бiр жылға дейiн, бірақ екi жылдан көп болмауы керек;

2) Орташа мерзiмдi- бiр жылдан үш жылға дейiн;

3) ұзақ мерзiмдi- үш жылдан жоғары

Орташа мерзiмдi және ұзақ мерзiмдi қарыздар өндiрiстiк және

кәсіпорынының әлеуметтiк даму мақсаттарына пайдаланылады.

Кредиттеудiң негiзгi түрлерi:

1) Аванстық- дайындаушы ұйымдарға берiледi;

2) Бланктiк- қаржылық тұрақты субъектiге, сөнiмдi төлеушiге толық сенiп берiледi

3) Консорпциумдық-бiрлестiрiлген кредит- бiр қарыз алушының екi немесе одан да көп банкiлерiне аса iрi мақсатты бағдарламаны кредиттеу үшін берiледi;

4) Ипотекалық- мүлiк кепiлдiгiмен берiлетiн ұзақ мерзiмдi несие

5) Овердрафт - нәтижесiнде дебеттiк сальдо пайда болатын банктегi клиент шотынан қаражатты есептеп шығарып тастау арқылы жүзеге асырылатын қысқа мерзiмдi кредиттеу түрi;

б) Кредиттiк желi- мiндеттемесi заңмен рәсiмделген банктiң “Қарыз алушыға” өзiнiң алғашқы талап етуi бойынша немесе ең аз деңгейдегi нақты төлем шегiнде кредиттiк кезең iшiнде беру;

7) Тұтыну мақсаттарына арналған кредит: кредитке алынатын тауарлармен; басқа да жеке қажеттiлiктерге (шаруашылық құруға, мал-құс өсқұруге және т. б. ) ; 3

8) Стенд-бай- Халықаралық валюта қорының елдерге ұсынатын кредитi.

Банктiң қарыз есебi есебi 4010 “Ұзақ мерзiмдi банктiк қарыздар” шотында жүзеге асады.

Кесте 1.

№р/c:

№

р/c

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Шаруашылық операциялардың мазмұны

Дебет: Дебет

Кредит: Кредит

№р/c: 1

Шаруашылық операциялардың мазмұны: 2

Дебет: 3

Кредит: 4

№р/c: 1

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Банк мекемелерінен кредитті алуда есеп айырысу шотына есепке жатқызу

Дебет: 1040 «Ағымдық банктік шоттардағы теңгемен ақша қаражаттары», 1050 «Ағымдағы банктік шоттардағы валютамен ақша қаражаттары»

Кредит: 4010 «Ұзақ мерзімді банктік қарыздар

№р/c: 2

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Банктің кредит есебінен алынған тауарлы-материалдық қор (жұмыс, қызмет) үшін төлеу

Дебет: 4110 «Жеткізушілер мен мердігердерге ұзақ мөзімді кредиторлық берешек»

Кредит: 4010 «Ұзақ мерзімді банктік қарыздар»

№р/c: 3

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Аккредитивке чек кітапшасына есепке алынған қаражат

Дебет: 1070 «Арнайы шоттардағы ақша қаражаттары»

Кредит: 4010 «Ұзақ мерзімді банк ұарызы»

№р/c: 4

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Банк кредиті үшін есептелген пайыз

Дебет: 7310 «Сыйақылар бойынша шығындар

Кредит: 4160 «Төлеуге ұзақ мерзімді сыйақылар»

№р/c: 5

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Пайыздарды төлеу

Дебет: 4160 «Төлеуге ұзақ мерзімді сыйақылар»

Кредит: 1040 «Ағымдық банктік шоттардағы теңгемен ақша қаражаттары».

№р/c: 6

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Мерзімі ұзартылған кредит

Дебет: 4010 «Ұзақ мерзімді банк қарызы»

Кредит:

1040 «Ағымдық банктік шоттардағы теңгемен ақша қаражаттары».

1050 «Ағымдағы банктік шоттардағы валютамен ақша қаражаттары»

№р/c: 7

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Кредитті қайтару

Дебет: 4010 «Ұзақ мерзімді банк қарызы»

Кредит:

1040 «Ағымдық банктік шоттардағы теңгемен ақша қаражаттары».

1050 «Ағымдағы банктік шоттардағы валютамен ақша қаражаттары»

№р/c: 8

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Есептік кезеңнің соңында табыс жиынын пайыз бойынша кеміту шығындарын есептен шығару

Дебет:

5420 «Табыс

жиыны»

Кредит: 7310 Сыйақылар бойынша шығындар

Төлем тапап-тапсырмасымен есеп айырысудың мынадай артықшылықтары бар: келісім-шарт төртібінің нығаюына мүмкіндік береді жөне қүжат айнаіымын жыддамдатады. Төлем талап- тапсырмасын толтыру үлгісі келесі бетте берілген.

Инкассалық үкім - заң актілерінде көзделген жагдайда ақшаны жөнелтушінің келісімінсіз, оның банктік шотынан ақшаны алу ушін пайдаланылатын төлем қужаты.

Инкассалық өкім салық және кеден органдарына толенбеген толемдерді, сондай-ақ соттың шешімі бойынша басқа да төлемдерді талап ету жагдайында қолданылады. Мұндағы салық және кеден органдарының инкассалық өкімінен басқасы міндетті түрде соттың шешімдері, бұйрығы, қарары жөне қаулысы бойынша берілетін орындау парағымен берге жуүеді.

Инкассалык өкімде төлемнің тағайындалуы ақшаны аударушының банктік шотынан, оның келісімінсіз ақшаны алуға құқық беретін заңдық актіге сілтеме кәрсетіледі.

Салык және кеден органдарынан келіп түскен инкассалық өкім сомасы аударушының шотындагы қаражат колемінде төленуі мүмкін, яғни қаражат көлемі толық жетпеген жағдайда, сол қүжаттың келесі бетіне "жартылай төленді" деген белгі қойылуға тиіс. Қалған сома қаражаттың шотқа түсуіне қарай төленеді. Тек қана соттың шешімен келетін инкассалық өкімдер шотта қаражат соамсы жеткілікті болған жағдайда теленеді, керісінше жағдайда ол шоттағы қаражат қозғалысына тиым салынады. Мұндай телем құжаттары басқа қүжаттарға қарағанда кезектен тыс төленуге тиіс.

Есептік операциялар:

клирингтік жүйелер мен ірі төлемдер жүйесін пайдаланумен теңге түріндегі төлемдер;
бірінші топтық батыс және ресейлік банктердің желісі арқылы шетел валютасы түріндегі төлемдер;
банктер - корреспонденттер желісі арқылы тездетілген облыс аралық есептер;