Оқушылар білімін көтеруде ұлттық салт- дәстүрлердің ролі

Қазіргі кезде білім беру ісінде жеке тұлғаны жан-жақты жетілдіріп, танымдық іс- әрекеті мен ой-санасын дамытып, қалыптастыруда білім берудің ұлттық, педагогикалық, психологиялық, негізін айқындау- басты мәселе.
Қазіргі қоғамда болып жатқан әлеуметтік экономикалық саяси, мәдени өзгерістер оқу- тәрбие үрдісін ұлттық сипатта ұйымдастыруды талап етеді. Бұл қазіргі күнгі өмір талабынан туындап отыр. Халықтың ұлттық- тарихи дәстүрлері, оның адамзаттық білім берудегі мәдениеті мен диалектикалы білімі осы оқу- тәрбие үрдісіне тікелей байланысты.
Тарихы сан ғасырдан бастау алатын шежіреге толы Отанымызды қорғау, ұлттылығымыздың айғағы, тілімізді, салт дәстүрлерімізді сақтау, оны зерттеу, білу, нелер ұрпаққа жеткізу – азаматтық парыз. Қазақ халқы өзінің ұрпағына тәрбие беруде күнделікті айналысатын іс-әрекетін, жүргізетін шаруашылығын, кәсібін ұлттық психологиялық арнада ұйымдастырумен қатар рухани өмірін адамгершілік – эстетикалық тәрбиесімен ұштастыра білген. Бала тәрбиесі – баршаға ортақ.
Десек те, ата-ана тәрбиесінен кейінгі жас ұрпақ бойында жақсы қасиет, адамдық құндылық, талғам мен талантты жетілдіру – басты міндет. Сондықтан да оықту мен тәрбиелеуді бір-бірінен бөлінбейтін бір –тұтас процесс ретінде қарастыруымыз керек.
Тәрбиені оқытудан бөліп алып, сынып сағатына асыра бюеруге болмайды. «Адамға ең бірінші білім емес, рухани тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім- адамзаттың қос жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі» - деген Әл – Фарабидің сөзі сабақты ұйымдастыруда негізгі ұстам болуы керек.
Қазақ халқы бала тәрбиесіне ерекше мән берген. Бұған байланысты көптеген тәрбиелік бағыттағы салт- дәстүрлер қалыптасқан. Бұл дәстүрлер қоғамдық әлеуметтік сипатқа ие болып отырған. Жеке бас мүддесімен қоғамдық мүдделердің туыстық, қандастық, адамгершілік негізінде тоғысы үйлесімді жас ұрпақтың қайырымды, адал азамат болып қалыптастыруына зор ықпалын тигізген. Оның танымдық қағидалары жас ұрпақты көк пен жердің, табиғат пен адам жаратылысының ата- баба рухы мен тірілер өмірінің белгілі бір табиғи тұтастығын, рухани жақындығын түсінуге негізделген. Осы ұғымдарды қазақ түсіндіру, қызықтыру, үгіттеу, сендіру, үйрету, жаттау әдістері арқылы қалыптастырған. Олдарды тікелей ауыз әдебиетінен байланыстырып отырған. Оларға ертегілер, мақал- мәтелдер, жаңылпаштар, шешендік сөздер, баталар, өлең жырлар, тұрмыс – салт жырлры, тұсау кесу жырлары, санамақтар, балалар жыры, аңыздар, батырлар жыры, өтірік өлеңдер, айтыс терме т. Б. Мысалы: «Өлі разы болмай, тірі байымайды», «Жаңбырмен жер көгерер, батамен ел көгерер» - деген мақалдар соған жатады.