Саяси сана ұғымы

1. Саяси сана ұғымы.
2. Саяси сананың атқаратын қызметі.
3. Саяси сана деңгейлері.
4. Негізгі саяси.идеологиялық ағымдардың сипаты.

«Саяси сана» ұғымы. Саяси өмірдін субъективтік жағы саяси санада бейнеленеді. Саяси сана әрине саяси болмыспен тікелей байланысты жөне соған төуелді, бірақ жай ғана оның сұлық көшірмесі немесе енжар бейнесі ғана емес. Ол саяси болмыска, төжірибеге белсенді әсер етіп, коғамдык-саяси үдерістердің дамуын болжай отырып, одан озып та кете алады. Жеке адамдардың, коғамдың-саяси бірлестіктердің саяси мінез-қүлқы, саяси іс-әрекеттерінің бағыт-бағдары саяси сананың деңгейіне байланысты.
Саяси сана дегеніміз — саяси субъектілердің (индивидтердің, топтардың, таптардың жөне т.б.) саясат саласын (саясиқүбылыстарды,үдерістерді) ой-сана жүзінде бейнелеуі. Саяси сана, жалпы алғанда, қоғамдық сананың ерекше бір формасы ретіңде оның басқа формаларымен (философиялық ілімдермен, адамгершілік тұғырнамалармен, құқықтық теориялармен, эстетикалың көзқарастармен және т.б.) тығыз өзара байланыста болады, олармен өзара өсерлесіп, түрленіп отырады. Саяси санаға, бір жағынан, рационалдың (әр түрлі нормалар, құндылықтар және т.б.) та, екінші жағынан, иррационалдың (эмоциялар, бейсаналық үдерістер және т.б.) та элементтер жиынтьны жатады, яғни ол саяси үдерістерді қабылдаудың, түсіну мен түсіндірмелеудің барлық деңгейлерін қамтиды. Солардың негізінде саяси субъектілердің саяси бағдарлары мен мінез-құлқы, олардың мемлекеттік билікке, оның институттарына деген қарым-қатынасы қалыптасады.
Саяси сананың атқаратын қызметтері. Саяси сананың коғам өмірінде атқаратын рөлі оның қызметтеріне байланысты сан қилы болып келеді. Адамдардың, саяси топтардың өз мүдделерін түсінуі, басқалардың мүмкіндіктерімен салыстыра қарастыруы, мемлекеттік билік институттарымен карым-қатынастарын сана-сезім елегінен еткізуі, саяси іс-әрекеттерге белсене қатысуға жұмылдырылуы осы саяси санаға тәуелді. Саяси сананың қызметтерін былай деп жіктеуге болады:
а) танымдық (когнитивтік) саясат саласының әр түрлі қыр-сырларын танып-білуге деген мұқтаждық;
ә) идеологиялық: мемлекетті, ұлтты, саяси партияны билікте қол жеткен шептерді берік үстап, сақтап қалуға топтастыру кажеттілігі;
б) коммуникативтік. саясат субъектілерін билік инсти-
туттарымен езара байланыстыруды қамтамасыз етуге деген
қызметі;
в) болжамдық: саясат субъектілерінің саяси үдерістердің
барысын бағдарлауға, соған орай саяси мақсаттар коя білуге
деген кабілеттілігі;
г) тәрбиелік. белгілі мақсат-мұраттарға сай саяси мінез-
құлықты қалыптастыруға ықпал етуге деген мүмкіндігі.

1. www.abai.kz
2. www.egemen.kz
3. portal.vkgu.kz
4. www.google.kz