Мәліметтер үлгілері жайлы

Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Мәліметтер үлгілерінің түрлері
• Реляциялың есептеу тілдіері
• Реляциялың алгебра тәсілімен қатынастарды өңдеу
• Реляциялың мәліметтер қоймасы қатынастарының қасиеттері
• Қатынастарды қалыптандыру
• Қалыпты түрлер
2. Мәліметтердің желістік үлігісі
3. Мәліметтердің иерархиялың үлгісі
4. Мәліметтер үлгілерінің артықшылықтары мен кемшіліктері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Мәліметтер үлгісінің ұғымы дегенде мәліметтерге қолданылатын амалдарды және мәліметтердің сақталған мәндеріне шектеулерді айтуға болады.
Жалпы мәліметтер қоймасыңда мәліметтерді бейнелеп сипаттаудың екі деңгейі бар. Ол ақпараттық үлгі және мәліметтердің физикалық үлгісі.
Ақпараттық үлгі бағдарламалық жабдықтауды қолданушыға түсінікті болатындай түрде бейнелеуі тиіс.
Онда ақпарат қолданушыны қызықтыратын жағдайлар мен олардың өзара байланысы, қасиеттері болып келеді. Мәліметтер қоймасындағы мәліметтердің қолданушыға сипатталуы осы ақпараттық үлгі арқылы атқарылады. (1сурет).
Мәліметтер қоймасын басқару жүйесін (МҚБЖ) қолдайтын мәліметтер үлгісінің өз құрылымы, оларға қолданылатын амалдар жиыны болады.
Мәліметтер қоймасын басқару жүйесінің (МҚБЖ) жабдықтарымен қолданылатын логикалық деңгейдегі мәліметтер үлгілерін даталогиялық үлгі деп атайды. Бұл үлгі мәліметтердің элементтері арасындағы қисынды байланысты олардың мазмұны мен сақталу орындарынан тәуелсіз түрде сипаттайды.
Даталогиялық үлгіні тұрғызу барысыңда бейнеленелі отырған пәндік саланың ерекшеліктері ескеріледі. Мәліметтер қоймасы мәліметтердің біріктіріліп (интегрирленіп) және өзара байланыстық сақталуын қамтиды. Сол себепті де, ондай үлгіні жобалауда пәндік саланы сәйкестендіріліп сипаттаған дұрыс.
Егер мәліметтер қоймасын тұрғызғанда пәндік сала туралы ұқсас ақпарат қажет болса және сол пәндік саланы сипаттау - қолданылатын бағдарламалық, техникалық жабдықтандан тәуелсіз болса, ондай үлгіні
пәндік саланың инфологиялық үлгісі деп атайды. Пәндік саланың инфологиялық үлгіге қарағанда, бастапқы кейіптегі үлгі болып саналады. Ол
мәліметтер банкісін жобалау барысынд пәндік саланың мамандары мен мәліметтер қоймасының әкімдері арасындағы байланысты орнатады.
Даталогиялық үлгіні сақталу ортасына байланыстыратын болсақ, онда физикалық деңгейдегі мәліметтер үлгісін қолдануға тура келеді. Бұл үлгі қолданылатың сақтау құрылғыларын, жадыдағы элементтердің орналасу тәсілін, мәліметтердің элементтері арасындағы логикалық қатынастарды жүзеге асыру әдістерін анықтайды.
Даталогиялық деңгейдегі мәліметтер үлгісінің негізінен үш түрі бар:
— реляциялық;
— желістік;
— иерархиялық.
МҚБЖ осы мәліметтер үлгілерінің мүмкіндіктерін жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.
Мәліметтер үлгісінің иерархиялық түрін өздеріне арқау ететін "ДИАМС", "ИСХОД", "ОКА", ИНЕС" жүйелерін атауға болады.
Мысалы "ОКА" жүйесінде тармақтардың әрбір ұшында сегмент деп аталатын ақпараттық бірлік болады. Яғни, сегмент дегеніміз - аты бар алаңдардың сызықты бірігуі. Сегменттердің иерархиялы байланысқан аты бар бірігуін мәліметтер қоймасының жазылуы деп атайды. Иерархиялық құрылымда түбірлі сегменттен басқа, әрбір сегментке бір бастапқы сегмент сәйкес келеді және онымен келесі сегмент арасында тек бір байланыс орнайды. Сол себепті де мәліметтер қоймасының қисынды құрылымын бейнелеу үшін мәліметтерді сипаттау тілінде әрбір сегмент үшін оған бастапқы болатын сегментті көрсету мүмкіндігін қарастырған жеткілікті.

1. Симонович С.В. и др.Информатика.Базовый курс роб:учебник .м 2002.
2. Волков А.К.и др «Информационные технологии(для экономистов)»2001
3. О.Каймердинов «информатика» Учебник 2006
4. А Хоменко и В Гофман «Робота с базами данных»2005Санкт-Петербург
5. Конюховский П.В.КолесоваД.Н «Экомическая информатика»учебник 2001
6. Ахметов К.А Есептеу техникасы және программалау Алматы 1996
7. Бөрібаев Б.Информатика және компютер Алматы 1996
8. Робинсон С Microsoft Access2000Спб 2000