Олигаполия кезіндегі фирмалардың стратегиясы

Жоспар
Кіріспе

1 Ойындар теориясы және олигополия
2 Олигополия жағдайындағы бағаның құрылуы

Ойын теориясы бір-біріне қарама-қарсы мақсаты бар фирмалардың іс-әрекетін талдайды, сондықтан олигополиялық бәсекені түсіндіру кезінде қолданылады. Бұл теория олигополиялық фирмалардың стратегиялық өзара байланысын көрсетеді және осы уақытта әр фирма өз бақталасының әрбір іс-әрекетін ескеріп, талдап, бағалайды да соның нәтижесінде өзі шешім қабылдайды.
Ойын теориясы баға белгілеу процесінде қалай қолданылатынын көрсетейік. Нарықта екі бәсекелес фирма (екі «ойыншы») іс-әрекет жасайды делік, олардың әрқайсысы өзінің пайдасын жоғары деңгейге жеткізуді көздейді. Фирмалардың екі балама бағалық стратетаясы бар: біріншісі - өнімнің бағасын төмендету, екіншісі - бағаны тұрақты бір деңгейде ұстап тұру. Фирмалар өз алдарына қойған мақсаттарына жеткізетін стратегияны таңдаулары керек. Баға туралы шешім тек қана фирмалардың өздерінің шешімдеріне ғана тәуелді емес, сонымен қатар бәсекелестердің баға таңдауына да тәуелді: Сондықтан әрбір фирма екі түрлі стратегиядағы пайдаларын есептейді: бақталас бағаны төмендетпегендегі және бақталас бағаны төмендеткен жағдайдағы.

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік Университеті
Түркістан гуманитарлық ғылымдар және бизнес институты

Экономика факультеті
Менеджмент және маркетинг кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы:Олигаполия кезіндегі фирмалардың стратегиясы

Қабылдаған: Қарғабаева С
Орындаған: Омаров Т
Тобы:Эмб – 516

Түркістан 2008

Ойындар теориясы және олигополия

Ойын теориясы бір-біріне қарама-қарсы мақсаты бар фирмалардың іс-
әрекетін талдайды, сондықтан олигополиялық бәсекені түсіндіру кезінде
қолданылады. Бұл теория олигополиялық фирмалардың стратегиялық өзара
байланысын көрсетеді және осы уақытта әр фирма өз бақталасының әрбір іс-
әрекетін ескеріп, талдап, бағалайды да соның нәтижесінде өзі шешім
қабылдайды.
Ойын теориясы баға белгілеу процесінде қалай қолданылатынын көрсетейік.
Нарықта екі бәсекелес фирма (екі ойыншы) іс-әрекет жасайды делік, олардың
әрқайсысы өзінің пайдасын жоғары деңгейге жеткізуді көздейді. Фирмалардың
екі балама бағалық стратетаясы бар: біріншісі - өнімнің бағасын төмендету,
екіншісі - бағаны тұрақты бір деңгейде ұстап тұру. Фирмалар өз алдарына
қойған мақсаттарына жеткізетін стратегияны таңдаулары керек. Баға туралы
шешім тек қана фирмалардың өздерінің шешімдеріне ғана тәуелді емес, сонымен
қатар бәсекелестердің баға таңдауына да тәуелді: Сондықтан әрбір фирма екі
түрлі стратегиядағы пайдаларын есептейді: бақталас бағаны төмендетпегендегі
және бақталас бағаны төмендеткен жағдайдағы.
Фирмалардың стратегиялық өзара қатынастарын ойын деп атаймыз. Ойындардың
қалай өту тәсілдерін қарастырайық. Бірінші тәсіл: ойындардың кеңейтілген
түрі ағаш бұтақтары түрінде кескінделеді және шешімдер қабылдағандағы
ойын жүрістерін көрсетеді. А фирмасы бірінші болып стратегия тандайды, ал
одан кейін В фирмасы таңдауды жүзеге асырады деп ұйғарайык, Ойынның
нәтижесі ойыншылардың нақты стратегияны тандап алғандағы табатын пайдасы. А
фирмасының пайдасын - ПА деп, ал В фирмасының

пайдасын - Пв деп белгілейміз. Сонымен ойын төмендегідей
ағаш бұтақтары түрінде болады.

Бұнда фирмалардың стратегиялары 1 және 2 цифрларымен белгіленген. Егер
екі фирмада 1-стратегияны тандап алатын болса, онда ойынның нәтижесі {X; Ү)
болады, ал А фирмасы бірінші стратегияны, В фирмасы екінші стратегияны
тандаған кезде ойын нәтижесі (z;w) болады.
Ойынды көрсетудің басқа тәсілі матрица түрі болады:
А фирмасының В фирмасынын, стратегиясы
стратегиясы
1 2
1 (X; Ү) (w; z)
2 w, z) (Ү; X)

Фирмалардың әр түрлі стратегияны таңдағандағы алатын пайдалары сандар
жұбымен көрсетілген: сандар жұбындағы бірінші элементі - А фирмасының
пайдасы, ал екіншісі — В фирмасының пайдасы.
Сонымен, нәтижелер матрицасы белгілі, бірақ бақталас қандай шешім
қабылдайтыны белгісіз. Сондықтан бұл жағдайда, ойыншылардың ең ықтимал
шешімін іздеп табу керек. Ол үшін ойын теориясы қолданылады.
Келесі ойынды қарастырайық:
А ойыншының стратегиясы В ойыншының стратегиясы
1 2
1 (2; 2) (1; 0)
2 (0; 1) (0; 0)

Егер А ойыншы бірінші стратегияны таңдайтын болса, онда ол бақталастың
кез келген шешімінде де жақсы жағдайда болады. В ойыншы да бірінші
стратегияны таңдаса, онда осындай ұқсастықты көреміз. Сонымен, ойында 1-1
стратегиясы таңдап алынатын болса, онда нәтиже (2; 2) болуы ықтимал. Бұл
стратегия -басым стратегия деп аталады. Сонымен қатар өзінің шамасы жағынан
да өте жақсы стратегия және ойынның тепе-тендік шешімі болып есептеледі.
Ойынды талдаудың проблемасы: олардың көбінің басым стратиегиясының тепе-
теңдік жұбы жоқ. Мысалы, мына ойынды қарастырайық:
(2; 2) (-1; 3)
(3; -1) (0; 0)

Тепе-тендік стратегиясы 2-2, бірақ бұл ойын нәтижесі 1-1 стратегияны
тандағанға қарағанда нашар.
2-стратегия әрбір ойыншы үшін максимин стратегиясы болады. Бұл стратегия
қарама-қарсы мақсаты бар бақталастың кез келген әрекетінде де ойыншыға ең
нашар жағдайдың жақсы нәтижесін әкеледі. Біздің мыса-лымызда А ойыншы әр
стратегияның нашар нәтижесін талдайды: 1-стратегияда оның ең төменгі
нәтижесі _ 1-ге тең, ал 2-стратегияда — 0. Осы мүмкін болатын нашар
нәтижелерден А фирмасы жақсысын тандайды, ол 2-стратегия. Бақталас қандай
әрекет жасаса да, бұл стратегия бойынша нәтиже 0-ден кем болмайды. Егер В
ойыншының іс-әрекетін талдасақ, ол да осыған ұқсас болады. 2—2 стратегиясы
Нэш тепе-тендігі деп аталады, бұл кезде стратегияны басқа ойыншы таңдайды
деп ұйғарғанда әр ойыншының стратегиясы ұтымды болады және ойынның тепе-
тендік шешімі болады.
Баға белгілеу процесінде олигополиялық фирма максимии стратегиясына
сүйенеді. Фирма және оның бақталасы бағаны әр түрлі деңгейде белгіледі деп
ұйғарып, осы екі фирманың пайдасының матрицасын қарастырайық:
А фирмасының В фирмасының стратегиясы
стратегиясы
40 теңге 50 теңге
40 теңге (3600 теңге; 3600 (4500 теңге; 2400
теңге) теңге)
50 теңге (2400 теңге; 4500 (4000 теңге; 4000
теңге) теңге)

Фирмалардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.