Мінезді даралық өзгешеліктің өзегі

І. Кіріспе.
ІІ.Негізгі бөлім.
1. Мінез туралы жалпы ұғым.
2. Мінез туралы жалпы ұғым
ІІІ. Қорытынды.

1. Қ. Жарықбаев – психология жан тану негіздері.
2. Сәбет Бабаев - жантану негіздері Алматы 2001
3. Жүсіпбек Аймауытов. - Психология
4. Қ. Жарықбаев «психология» Алматы «Білім» 1993ж

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Әр адам сыртқы дуниенің сансыз тітіркендіргіштеріне өз әлінше түрліше жауап
қайтарып отырады. Бұл жауап реакциялары оның сыртқы дүниемен қалайша
қатынас жасайтынын көрсетумен қатар, біртіндеп беки келе сол адамның
үйденшікті әдетіне, мінез-құлқының мәнеріне айналады. Сөйтіп,"әр адамда әр
түрлі мінез бітістерінің болуы оның сыртқы ортамен түрліше қарым-қатынас
жасауының нәтижесі болып табылады.
Адамның сыртқы ортамен байланысу үшін жасайтын осындай қатынастарының
жиынтығы оның мінезін құрайды.
Адамның үйреншікті әдеті болып қалыптасқан мінез бітістерінің кейде
оның сыртқы ортамен жасайтын негізгі қатынастарына сәйкес келмейтін кездері
де болады. Мәселен, біреудің қатал, не тымыр болуының негізінде адамды
менсінбеу, тәкаппарсыну сияқты мінез қатынастарының тұрақты жүйесі
жатпай, оның темпераментінің нерв жүйесінің тума қасиеттеріне байланысты
қалыптасып кеткен әдеттерінің жатуы ықтимал.
Мінез — адамның негізгі өмірлік бет алысын және оның өзіндік
әрекетінің айырмашылығын сипаттайтын сапалы өзгешелік. Ол— көп қасиеттің
бірлігі, түрлі өзгешеліктердің қосындысы сонымен қатар адамды әр қырынан
көрсететін қасиет. Мінез бітістері көп. Олардың бәрі де жеке адамның
қасиеттері болып табылғанмен, мұның кез келгені мінездің бітістері болып
саналмайды.
Мінезді даралық өзгешеліктің өзегі, адамның негізгі тіршілік бағытының
өрнегі деуге болады. Мінезде адамның сыртқы ортамең қарым-қатынасының
тарихы бейнеленеді. Мінез — кең мағыналы ұғым. Онда түрлі сапалар тоғысып
жатады. Мінездің моральдық жағынан тәрбиелілігі, бірқалыптылығы,
толықтылығы, күші мен айқындығы, салмақтылығы — оның негізгі сапалары болып
есептелінеді.
Моральдық жағынан тәрбиеленген мінез адамды мінез-құлық тұрғысынан да,
оның айналасымен байланысы тұрғысынан да сипаттап отырады. Коллективизм,
гуманизм, адамдарға қамқорлық, жолдастықты қадір тұту, жүртшылық пікірімен
санаса білушілік, өзінің міндетін орындаудағы жауапкершілік пен адалдық —
мінездің осы сапасының негізгі компоненттері.
Рухани дүниесі бай қажеттері мен қызығулары, талғамы мен ой-өрісі кең
адамдарды толық мінезді адам дейді. Адамның басына қонған бақыттың тұрақты
болуы жаксы мінез-құлыққа байланысты (Әл-Фараби). Мінез сапаларының бірі —
оның бірқалыптылығы. Мұндай адам құйындай ұйтқып тұрмайды, оның
қастерлейтіні ылғи да сөз бен істің бірлігі. Кімнің мінезі толық болса,
соның мінезі бірқалыпты да келеді. Бұл екеуі мінездің егіз қозыдай, бірінен
екіншісі ешқашан ажырамайтын қасиеттері. Мінездің тұрақтылығы адамның саяси
моральдық ұғымынан, түсініктерінен туындайды. Бұл қасиеттер адамның өмір
сүруінің мән-мағынасын, әрекетінің мазмұнын белгілейтін мінездің сапасы.
Бірқалыпты, тұрақты мінезі бар адам басқалардың жетегінде кетпейді,
оның өзінің белгілі көзқарасы, принципі, өзіндік мінез-құлқы болады, ол
қауіп-қатерден бой тасаламайды, керек жерінде батылдық көрсете біледі.
Инициатива мен белсенділік, достық пен жолдастық, адалдық пен шыншылдық
осындай мінезді адамға тән қасиеттер. Ал мінездің күшіне мақсатқа жету
жолында алда тұрған кедергілерді жеңе білуде көрінетін адам ұстамдылығының
мөлшері жатады. Соңғы сапа болмаса да мінез өз мәнінде болмайды. Бойда
қайрат, ойда көз, болмаған соң айтпа сөз деп Абай тегіннен тегін айтпаған.
Жақсы мінезге тән сапалардың біріне оның байсалдылығы жатады. Мінез адамның
дүниеге көзқарасы мен сеніміне байланысып жатса ғана онда жоғарыда аталған
сапалар қоры молаяды. Тек осындай міңезі бар адам ғана алдына айқын мақсат
қоя алады. Сонғысы берік сенімнен туады. Мұнсыз тиянақты әрекет ету қиын.
Қабілетсіз адам болмайтыны сияқты мінезсіз де адам болмайды. Жаман болсын,
жақсы болсын, әйтеуір адамда бір мінез бітісі болады. Бірақ жоғарыда
айтқандай түрлі сапалары қиысып келетін үлкен мінезді адамдар жиі кездесе
бермейді. Біреуде ол жағы, біреуде бұл жағы жетпей жатады. Адам сондай-ақ
түрлі жағдайда түрліше қылық көрсету де мүмкін. Осыған қарап оның мінезі
тұрақсыз екен деп бағалай салуға болмайды. Өйткені ол әншейінде батыл,
жігерлі болмағанымен, бірде осындай қасиеттерімен кәзге түсуі мүмкін. Мінез
үшін тұрақты қасиеттердің мәні өте зор. Мәселен, барлық жерде де адам
тәртіп сақтай алатын болса, тек сопда ғана тәртіптілікті сол кісінің
мінез бітісі деп санауға болады.
Мінез адамның басқа психикалық қасиеттерімен, атап айтқанда, қабілет,
темпераментімен тығыз байланысты. Адамда қабілеттіліктің дамуы кейбір
тиісті мінез бітістерінің болуын қажет етеді. Мәселен, табандылық, уақытша
сәтсіздікке мойымау, еңбек сүйгіштік, энтузиазм сияқты мінез бітістерінің
қабілеттер үшін ерекше маңызды екендігі түсінікті. Ал темперамент болса,
мінез бітістеріне өзіндік бояу, реңк береді. Жақсы мінездің ықпалымен
темпераменттердің де кейбір нашар жақ-тары өзгеріп отырады. Мінезді
қалыптастыруға ерік-жігердің қосар үлесі зор. Еркі күшті адамның мінезі де
берік. Жігерсіз адамның мінезі де ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.