Тұрмыстағы қауіпсіздік

1 ПӘТЕР МЕН БАСПАНАНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІ
2 Электр тоғы
4 Газ плиталары және тұрмыстық газ

Ғылыми-техникалық ілгерілеу біздің тұрмысымызды түбегейлі өзгертіп, жақсартты. Соған қарамастан, көбірек қолайлы жағдайларда тіршілік етуге ұмтыла отырып, адамдар өздеріне қауіпсіздікті сақтау шаралары төмендеп, қауіп-қатер жоғарлайтын сапасы кем тіршілік ортасын туындатады. Кейбір экстремальді жағдайлар мен үйдегі, көліктегі, көшедегі қауіпсіздік шараларын қарастырайық.
Ресейде жыл сайын өрттің салдарынан 12 мыңдай адам қаза болады. 1995 жылы тек Мәскеудің өзінде ғана 472 адам қаза тапты.
Есте сақтаңыздар! Өртті өшіргеннен оның алдын алған жақсы. Өртпен күресу барысында алғашқы сәттерде тез әрекет жасау аса маңызды. Мәселе мынада, көптеген жағдайлар бақылаудан шығып, белгілі жүйе бойынша дамып кетеді: бірінші минутта өртті – бір стақан сумен, екіншіде – бір шелек сумен, үшіншіде - өрт сөндіргішпен сөндіру қажет болады.
Егер аз уақыт ішінде өртті толық сөндіру мүмкін болмаса, “01”-ге қоңырау шалу керек. Оған дереу телефон соғуыңыз керек, әйтпесе кеш қалуыңыз мүмкін.

Г. П. Цыганенко Этимологический словарь русского языка
http://ru.wikipedia.org
http://www.hotres.ru==
http://di.as-volga.com

Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ТҰРМЫСТАҒЫ ҚАУІПСІЗДІК
Ғылыми-техникалық ілгерілеу біздің тұрмысымызды түбегейлі өзгертіп,
жақсартты. Соған қарамастан, көбірек қолайлы жағдайларда тіршілік етуге
ұмтыла отырып, адамдар өздеріне қауіпсіздікті сақтау шаралары төмендеп,
қауіп-қатер жоғарлайтын сапасы кем тіршілік ортасын туындатады. Кейбір
экстремальді жағдайлар мен үйдегі, көліктегі, көшедегі қауіпсіздік
шараларын қарастырайық.
ПӘТЕР МЕН БАСПАНАНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІ
Ресейде жыл сайын өрттің салдарынан 12 мыңдай адам қаза болады. 1995 жылы
тек Мәскеудің өзінде ғана 472 адам қаза тапты.
Есте сақтаңыздар! Өртті өшіргеннен оның алдын алған жақсы. Өртпен күресу
барысында алғашқы сәттерде тез әрекет жасау аса маңызды. Мәселе мынада,
көптеген жағдайлар бақылаудан шығып, белгілі жүйе бойынша дамып кетеді:
бірінші минутта өртті – бір стақан сумен, екіншіде – бір шелек сумен,
үшіншіде - өрт сөндіргішпен сөндіру қажет болады.
Егер аз уақыт ішінде өртті толық сөндіру мүмкін болмаса, “01”-ге қоңырау
шалу керек. Оған дереу телефон соғуыңыз керек, әйтпесе кеш қалуыңыз мүмкін.
Көптеген жағдайларда үйде өрт теледидардың жануынан туындайды. Егер мұндай
оқиға болып жатса, теледидарды дереу желісінен алып тастап, қолда бар
құралдармен сөндіру керек: теледидардың артқы жағының жоғарғы желдеткіш
тесігі арқылы су құйып (жанында тұрып) немесе өрт мәселен, перделерге қарай
шауып кетпесі үшін оған қалың жамылғы жауып, содан кейін ғана су немесе үй-
ішілік өрт сөндіргішті әкелуге басқа бөлмеге кетуге болады. Жарылыс болған
жағдайда улы түтін қауіпті, сондықтан теледидар тұрған бөлмеде өзіңіз дем
алмаңыз, әрі бұл туралы басқаларға да, әсіресе, балаларға ескертіп қойыңыз.
Егер өрт пәтерде басталып, сізде өрт сөндіргіш құрал болмай қалса, қалың
мата (дымқыл болса тіпті жақсы) мен суды пайдалануыңызға болады. Жанған
перделерді алып тастап, аяқпен таптап немесе ваннаға салып, үстінен су құю
керек. Жанған көрпелер мен жастықтарды сөндіргенде терезелерді ашпаңыз,
себебі өрт оттегінің ағынымен өрши түседі. Сондықтан өрт болып жатқан
бөлменің есігін де абайлап ашу керек: жалын сізге қарай шарпылуы мүмкін.
Егер электр тартылымын сөндіру немесе оған су құю керек болса, тоқ соқпауы
үшін электр желісін өшіріп тастаңыз. Пәтердегі өртті сөндірген соң
ештеңенің бықсып жатпағандығына міндетті түрде көз жеткізіңіз.
Статистика өрт кезінде адамдардың негізінен алғанда жалыннан емес, түтіннен
қаза болатынын көрсетеді – мүрделер күйіп қана қалады. Кейде синтетикалық
жану өнімімен уланып, естен танып қалу үшін оны бірнеше рет жұтудың өзі-ақ
жеткілікті. Түтіннің құрамында көміртегі оксиді, жану мен күйіп өртенудің
тітіркендіргіш және уытты өнімдері, цианды және хлорлы сутек, тіпті, фосген
де болады. Сондықтан өртті сөндірген кезде түтіннен барынша қорғаныңыз, ал
бұл мүмкін болмаған жағдайда жанып жатқан бөлменің де, пәтердің де есігін
жауып кетіңіз (оттегісіз жалын азайып қана қоймай, сөніп қалуы да мүмкін).
Пәтерден тек онда ешкім қалмағандығына көз жеткізген соң ғана кетуге
болады. Өрт кезінде әсіресе, балалардан көз жазбау керек: олар түтіннен
шкафтарға, үстел, кереует астына, дәретханаға, ванна бөлмесіне тығылып
қалып, еш дыбыс бермеуі мүмкін. Түтіндеген пәтерде жүргенде тіпті ол өз
үйің болса да адасуың оп-оңай – бұл қауіпті ұмытпаңыз. Дымқыл шүберек
арқылы тыныс алыңыз. Егер мүмкін болса, өкпеңізді газтұмылдырықпен немесе
респиратормен қорғаңыз. Алайда бөлмедегі оттегінің мөлшері тез азайып
кететіндігін, әрі, тіпті газтұмылдырықпен де естен танып қалуға
болатындығын ескеріңіз.
Түтіндеген дәліз бойымен “төрт аяқтап” немесе бауырыңызбен жылжыңыз –
төменде түтін аз болады. Артыңыздан есіктерді жауып жүріңіз. Адамдарды
іздегенде өзіңізге жіп байлап алыңыз: сізді біреу сақтандырып тұруы керек.
Әрине, ең алдымен “01” қызметінің телефоншысының сауалдарына дәлме-дәл
жауап беріп, дереу өрт сөндірушілерді шақыру керек.
Бәсең өрт те болуы мүмкін. Оған қарсы басты әдіс – назар аудару. Өлімнің
жиі кездесетін себептерінің бірі - қолға шылым ұстаған қалпы масаң күйде
ұйықтап қалу. Әдетте алдымен жастықтың жартысы немесе көрпенің шеті ғана
бықсиды, ал адам болса, өліп қалады. Отағасы түнде ас үйде темекі шеккен
соң оның тұқылын пластмасса қоқыс шелекке тастай салады, ол бықсиды да, бір
сағаттан соң бүтін отбасы ұйықтап жатып қаза болады.
Егер подъезд түтіндесе, не болып жатқанын білуге тырысыңыз. Алайда оны өте
абайлап жасаңыз: пәтерден шыққан соң есігіңізді жауып кетіңіз, әйтпесе
пәтеріңіз подъезд түтінінің түтіндігіне айналып кетсе, одан кейін оған
жөндеу жұмыстарын жүргізбей тұру мүмкін болмайды. Егер түтін тыныс
алуыңызды қиындатса, төменге түсуге тырыспаңыз, “01”-ге қоңырау шалыңыз.
Бұл жағдайда табиғи реакция (үйден қашып шығу) адамның түбіне жетеді.
Көпқабатты үй – жасанды түзіліс, рефлекторлық әрекеттер сізге
көмектеспейді, өзіңізді парадоксты ұстауыңыз керек: есікті жабыңыз,
тесіктерді дымқыл шүберектермен бекітіңіз, желдету саңылауларын тығындап
тастап, өрт сөндірушілерді күтіңіз. Ешбір жағдайда түтіндеген кеңістіктен
қашып шығуға тырыспаңыз (егер сіз төменгі қабатта тұрмасаңыз), әсіресе,
лифтімен түспегеніңіз жөн. Екі-үш саты аралығынан өткен соң-ақ жану
өнімдерімен уланып қалуға болады, ал өрт болған кезде лифтіні кез келген
сәтте тоқтатып тастауы мүмкін.
“01”-ге басқалар өрт сөндірушілерді шақырып қойған жағдайда да телефон соғу
керек – сіз қай пәтерде екеніңізді хабарлауыңыз керек. Бұл ақпарат рация
арқылы өрт болып жатқан жерге дереу беріледі де, қажет болған жағдайда
сізге жылдам көмек келеді: барлық пәтерлердің (немесе қонақ үй
нөмірлерінің) есіктерін бұзып шыққаннан гөрі нақты мекен-жайдың есігін
бұзған жеңілірек.
Әрине, егер сіз ағаш аражабындары, арқалықтары, ағаш желдету қораптары жоқ
жаңа үлгідегі үйлерде тұрсаңыз ғана өрт кезінде қалуға болады. Ескі
үлгідегі үйден тез қашып шығу керек – ескі үйлерде оған арналған сатылар
болады.
Қонақүйдегі немесе қоғамдық ғимараттағы өрттің ерекше қауіптілігі
қоныстанудың тығыздығынан ғана емес, адамдардың бұл жерге әдетте тез
бейімделе алмай, құтқарушы қосымша есікті жылдам таба алмай қалатындығынан
да туындайды. Байыпты адам оның қайда екенін қарап алады. Бірақ көптеген
адамдар экстремальді жағдайлардан бұрын өздері жүрген жолмен құтылуға
тырысып, отқа түсіп жатады.
Жалынды жеңіп шығу керек. Ол үшін басқа жолдың жоқ екенін біліп қана
қоймай, өрт майданының тереңдігін және өз жолыңды – оның қауіпсіздігін
айқын ұғына білу керек. Егер сіз бәрін жақсылап саралап алсаңыз, өз
теріңізді барынша жабуға тырысыңыз – шапка, пальто киіңіз, үстіңізге көрпе
жабыңыз, мұның бәрін сулап алыңыз. Тыныс алмауға дайындалыңыз. Жолыңызды
ойша жүріп өтіңіз, ал сосын “төрт аяқтап” немесе бауырыңызбен жылжып шығар
жаққа беттеңіз. Өрт шарпыған жерлерден жүгіріп өтіңіз (деміңізді жұтып,
жүгірген кезде мүлде дем алмай).
Егер сіз есінен танып қалған адамды алып келе жатсаңыз, оған дымқыл
шүберек, көрпе жабыңыз. Егер сіздің көз алдыңызда оның киімі тұтана
жөнелсе, оған қаша жөнелуге мүмкіндік бермеңіз (жалын өрши түседі), тіпті,
құрғақ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.