Саяси партиялар мен қоғамдық - саяси қозғалыстар жайлы ақпарат
1. Саяси партиялар мен қоғамдық . саяси қозғалыстар
2. Саяси партия ұғымы
3. Саяси партиялар және олардың жіктелуі
Пайдаланылған әдебиеттер
2. Саяси партия ұғымы
3. Саяси партиялар және олардың жіктелуі
Пайдаланылған әдебиеттер
Саяси партиялардың пайда болуы, мәні және кызметтері
Саяси жүйеге мемлекетпен қатар саяси партиялар да кіреді. "Партия" деген сөз латын тілінен шықкан, бөлу, бөлшек деген мағынаны білдіреді.
Тарихқа белгілі алғашқы саяси партиялар Ежелгі Грецияда пайда болды. Олардың мүшелері аз, тұрақтылығы шамалы, жөнді ұйымдаспаған шағын топтар болатын. Олар, негізінен, құл иеленушілердің әр түрлі ағымдарының мүдделерін корғады. Мұндай партиялар феодалдық қоғамда да болды. Бірақ шексіз әкімшілік билеген дәуірде олардын айтарлықтай маңызы болмады. Еңбекші топтар болса экономикалық бытырандылық пен рухани езгінің астында еді. Сондықтан олардың саяси партиялар құруға мүмкіндіктері жоқ болатын. Олардың мүддесін ара-тұра билеуші топтың алдыңғы қатарлы мүшелері қорғады.
Қазіргі біздің түсінігіміздегідей саяси партиялар Еуропада XIX ғ. екінші жартысында пайда бола бастады. Бұған сол кезде болған буржуазиялық революциялар тікелей ықпал етті. Мемлекеттік биліктің ұйымдастырылу түрі және жүзеге асырылуы ретінде парламенттер мен парламентаризм дүниеге келді. Жалпыға бірдей сайлау құқығының енгізілуі бұқара халықтың саясатқа қатысу аясын одан әрі кеңейте түсті. Жұмысшы табының ұйымшылдығы күшейді. Олар парламентте өз мүдделерін қорғайтын көпшілік партияларды құра бастады. Саясатқа көптеген адамдар тартылып, әлеуметтік қайшылықтар шиеленіседі. Осыған байланысты саяси партиялардың рөлі одан әрі өсті. Олар саясаттың негізгі субъектісіне айналды.
Саяси жүйеге мемлекетпен қатар саяси партиялар да кіреді. "Партия" деген сөз латын тілінен шықкан, бөлу, бөлшек деген мағынаны білдіреді.
Тарихқа белгілі алғашқы саяси партиялар Ежелгі Грецияда пайда болды. Олардың мүшелері аз, тұрақтылығы шамалы, жөнді ұйымдаспаған шағын топтар болатын. Олар, негізінен, құл иеленушілердің әр түрлі ағымдарының мүдделерін корғады. Мұндай партиялар феодалдық қоғамда да болды. Бірақ шексіз әкімшілік билеген дәуірде олардын айтарлықтай маңызы болмады. Еңбекші топтар болса экономикалық бытырандылық пен рухани езгінің астында еді. Сондықтан олардың саяси партиялар құруға мүмкіндіктері жоқ болатын. Олардың мүддесін ара-тұра билеуші топтың алдыңғы қатарлы мүшелері қорғады.
Қазіргі біздің түсінігіміздегідей саяси партиялар Еуропада XIX ғ. екінші жартысында пайда бола бастады. Бұған сол кезде болған буржуазиялық революциялар тікелей ықпал етті. Мемлекеттік биліктің ұйымдастырылу түрі және жүзеге асырылуы ретінде парламенттер мен парламентаризм дүниеге келді. Жалпыға бірдей сайлау құқығының енгізілуі бұқара халықтың саясатқа қатысу аясын одан әрі кеңейте түсті. Жұмысшы табының ұйымшылдығы күшейді. Олар парламентте өз мүдделерін қорғайтын көпшілік партияларды құра бастады. Саясатқа көптеген адамдар тартылып, әлеуметтік қайшылықтар шиеленіседі. Осыған байланысты саяси партиялардың рөлі одан әрі өсті. Олар саясаттың негізгі субъектісіне айналды.
1. Қазақ энциклопедиясы
2. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
3. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет.
4. Қазақ энциклопедиясы, 6 том
5. Қазақ Энциклопедиясы, 1 том
2. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
3. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет.
4. Қазақ энциклопедиясы, 6 том
5. Қазақ Энциклопедиясы, 1 том
Жоспар
1. Саяси партиялар мен қоғамдық - саяси қозғалыстар
2. Саяси партия ұғымы
3. Саяси партиялар және олардың жіктелуі
Пайдаланылған әдебиеттер
Саяси партиялар мен қоғамдық - саяси қозғалыстар
Саяси партиялардың пайда болуы, мәні және кызметтері
Саяси жүйеге мемлекетпен қатар саяси партиялар да кіреді. "Партия" деген
сөз латын тілінен шықкан, бөлу, бөлшек деген мағынаны білдіреді.
Тарихқа белгілі алғашқы саяси партиялар Ежелгі Грецияда пайда болды.
Олардың мүшелері аз, тұрақтылығы шамалы, жөнді ұйымдаспаған шағын топтар
болатын. Олар, негізінен, құл иеленушілердің әр түрлі ағымдарының
мүдделерін корғады. Мұндай партиялар феодалдық қоғамда да болды. Бірақ
шексіз әкімшілік билеген дәуірде олардын айтарлықтай маңызы болмады.
Еңбекші топтар болса экономикалық бытырандылық пен рухани езгінің астында
еді. Сондықтан олардың саяси партиялар құруға мүмкіндіктері жоқ болатын.
Олардың мүддесін ара-тұра билеуші топтың алдыңғы қатарлы мүшелері қорғады.
Қазіргі біздің түсінігіміздегідей саяси партиялар Еуропада XIX ғ.
екінші жартысында пайда бола бастады. Бұған сол кезде болған буржуазиялық
революциялар тікелей ықпал етті. Мемлекеттік биліктің ұйымдастырылу түрі
және жүзеге асырылуы ретінде парламенттер мен парламентаризм дүниеге келді.
Жалпыға бірдей сайлау құқығының енгізілуі бұқара халықтың саясатқа қатысу
аясын одан әрі кеңейте түсті. Жұмысшы табының ұйымшылдығы күшейді. Олар
парламентте өз мүдделерін қорғайтын көпшілік партияларды құра бастады.
Саясатқа көптеген адамдар тартылып, әлеуметтік қайшылықтар шиеленіседі.
Осыған байланысты саяси партиялардың рөлі одан әрі өсті. Олар саясаттың
негізгі субъектісіне айналды.
Бірақ саяси партиялар бірден көпшілік партия бола қалған жоқ. Оның
ұзақ тарихы бар. Мысалы, немістің көрнекті саясаттанушысы Макс Вебер саяси
партиялардыи дамуына мынадай кезендерді атап көрсетті:
1) аристократиялық үйірмелер;
2) саяси клубтар;
3) көпшілік партиялар.
Саяси клубтардың аристократиялық үйірмелерден айырмашылығы — олар ең
алдымен буржуазияның мүддесін білдірді. (Ал аристократиялық үйірмелер жер
иелерінің мақсатын қорғаған болатын). Олардың тұрақты идеологиялық
байланыстары мен дамыған ұйымы болды. Мұның бәрі оларға қоғамдық жұмысты
кең өрістетуіне мүмкіндік туғызды.
Ал көпшілік партиялардың саяси клубтардың ерекшелігі — олар жұмысын тек
сайлау кезінде ғана емес, сонымен қатар әдеттегі, дағдылы уақытта да
көпшілікке ықпал етуге тырысты. Өз қатарына барынша көбірек адамдарды
тартты. Өздерінің үгіт-насихат жұмысында саяси ағартушылық, үгіт, тарбие,
мәдеии қызмет т. с. с. саяси әсер етудің бай мүмкіндіктерін пайдаланды.
Дегенмен, көрсетілген үш кезеңді толығымен Ұлыбританияның екі партиясы
ғана басынан кешірді. Олар либералдық (виги) және консервативтік (тори)
партиялары, Ал казір өмір сүріп отырған партиялардың көбінің даму жолы
қысқа. Олардың біразы екі сатысынан өтсе, біразы бірден көпшілік партия
болып қалыптасты.
Бірінші саяси көпшілік партия болып 1861 ж. Англияда либералдық партия
құрылды. Сонымен қатар мұндай партиялардың дамуына жұмысшы қозғалысы да зор
әсер етті. Жұмысшылардың өзіндік жарғысы, кең тараған жергілікті ұйымдары
бар, жазба түрде мүшелік жарна төлейтін, мерзімімен съездер еткізетін
партиялары ұйымдасады. Бірінші көпшілік жұмысшы партиясы болып 1863ж. Жалпы
Германияның Жұмысшы Одағы (Ф. Лассальдың басшылығымен) құрылды. XIX ғ.
аяғына қарай Батыс Еуропа елдерінде түгелге жақын көпшілік партиялар пайда
болды. Мұндай партиялар басқа ...
Саяси партия ұғымы
Қазақстан өз дамуының жаңа белестерін бастан кешіріп жатыр. Саяси
партиялардың құрылуы – мемлекеттің саяси институттарының нығая
түскендігінің белгісі. Партиялық құрылымдардың калыптасуының кәсіби кезеңі
басталды. Мұның мемлекет үшін қажеттігі бар. Қазақстанда бүкіл қоғамдық-
саяси институттар орнығып жатыр. Демек, оның іргетасы әлдеқайда сенімді
болмақ.
Елімізде демократиялық қоғам және құқықтық мемлекет құру кезеңінде
саяси партиялардың тиімді қызмет атқаруы үшін құқылық базаларын
қалыптастыру ерекше маңызды. Қазіргі уақытта республикамызда заңда
белгіленген тәртіппен тіркелген 15-ке тарта саяси партия бар. Отан,
Социалистік партия, Қазақстан халық конгресс партиясы, Демократиялық партия
және Қазақстан халық бірлігі партиясы. Бұлардың қызметтері қоғамдық
білестіктер жөніндегі заңмен реттеліп отырады. Сонымен қатар саяси
партиялар жөніндегі арнаулы заң қабылау қажеттілігі де туындап отыр. Осыған
байланысты бірқатар шетелдік саяси партияларға қатысты тәжірбиелерді
қарастырып көрелік.
Шетелдерде конституциялық (мемлекеттік) құқық ғылымындағы саяси
партияның түсінігі мынадай: саяси партия – мемлекеттік өкіметті иеленуді
мақсат тұтатын, немесе соны жүзеге асыруға шешуші ықпал жасауға тырысатын,
ортақ мүддеге біріккен, қоғамның белсенді, әрі ұйымдасқан бөлігі болып
табылады.
Саяси партиялар осы терминнің қазіргі ұғымында алғаш рет Еуропада
пайда болды. Сонда буржуазиялық революциялармен тығыз байланыста сайланбалы
өкілдер арқылы жүзеге асырылған халық өкіметі жүйесі – халықтық өкілдіктер
құрылған болатын. Әрі қоғам екіге жарылып, әлеуметтік қайшылықтар тереңдеп,
мемлекеттің саяси өміріне бұқараның белсенді араласуы партия рөлін
арттырып, өз кезегінде партиялар демократиялық мемлекеттің негізгі саяси
тұлғасына әрі ажырамас бөлігіне айнала бастайды.
Саяси партия мемлекет басындағыларды біржақты жақтау үшін, не болмаса
біржақты жамандау үшін тумайды. Ол қоғамдағы процестерді реттеуге араласу
үшін туады. Қоғамда биліктен өзге, бірақ билікке әсер ете алатын
институттар болуы тиіс. Олардың қатарына саяси партиялар жатады.
Сонда халыққа жасалатын игіліке билік басындағылар бөгет болса, оларға
партия қарсы тұрады. Ал билік басындағылар халыққа игілік әкеліп жатса,
партия оларды қолдайды.
Сонымен қатар өзге қоғамдық бірлестіктерден (кәсіподақтар, мәдени және
діни қоғамдар, экологиялық ұйымдар, кәсіпкерлер одақтары, қайрымдылқ және
бейбітшілік қорлары, мүдделілік жөніндегі қауымдастықтар және т.б.)
партияның айырмашылығы ол мемлекет басқаруға тікелей мүмкіндік беретін
парламенттегі және өкіметтегі орындар үшін ашықтан-ашық күреседі. Сөйтіп,
партиялар сайлауларға, мемлекеттік маңызды шешімдер қабылдауға және оларды
іс жүзінде асыруға белсене қатынасады.
Қоғамдық бірлестіктердің көншілігі саяси өмірде белсенділік
танытқанымен, тікелей саясатқа араласу олардың түпкі мақсатына жатпайды,
бұлар негізгі мақсаттарына жету жолындағы қосымша құралдары ғана іспетті.
Саяси партиялар мемлекеттік билікті тікелей иеленуге ұмтылса, қоғамдық
бірлестіктен мемлекетке тек сырттай ғана ықпал жасауға тырысады.
Сондай-ақ саяси партияларды қысымшы топтардан да ажырата білу керек.
Іс жүзінде қысымшы топтар парламент пен үкіметке кеңес беру және оларды
арнаулы нормативтік қызмет мәселелері бойынша тиісті ақпараттармен
қамтамасыз ету үшін құрылады. Қысымшы топтар өз аттарынан сайлауға
қатынаспайды. Олар мемлекеттік органдарға идеологиялық ықпал жасаудан
бастап сатып алуға дейінгі қысым көрсету түрлерімен шұғылданады. АҚШ-та
бұларды лоббистік ұйымдар, мүдделі топтар деп атайды. Ұлыбританияда оларды
парламент агенттері дейді.
Әлемдегі саяси партиялардың атқаратын қызметі туралы. Бұл ретте ең
алдымен саяси партиялардың түпкі мәнін, қызметін ажыратып алудың маңызы
зор.
1) Бұл ең алдымен партияның көздеген мақсатында көрініс табады.
Сонымен қатар партия сайлауда өздерін жақтап дауыс берген ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. Саяси партиялар мен қоғамдық - саяси қозғалыстар
2. Саяси партия ұғымы
3. Саяси партиялар және олардың жіктелуі
Пайдаланылған әдебиеттер
Саяси партиялар мен қоғамдық - саяси қозғалыстар
Саяси партиялардың пайда болуы, мәні және кызметтері
Саяси жүйеге мемлекетпен қатар саяси партиялар да кіреді. "Партия" деген
сөз латын тілінен шықкан, бөлу, бөлшек деген мағынаны білдіреді.
Тарихқа белгілі алғашқы саяси партиялар Ежелгі Грецияда пайда болды.
Олардың мүшелері аз, тұрақтылығы шамалы, жөнді ұйымдаспаған шағын топтар
болатын. Олар, негізінен, құл иеленушілердің әр түрлі ағымдарының
мүдделерін корғады. Мұндай партиялар феодалдық қоғамда да болды. Бірақ
шексіз әкімшілік билеген дәуірде олардын айтарлықтай маңызы болмады.
Еңбекші топтар болса экономикалық бытырандылық пен рухани езгінің астында
еді. Сондықтан олардың саяси партиялар құруға мүмкіндіктері жоқ болатын.
Олардың мүддесін ара-тұра билеуші топтың алдыңғы қатарлы мүшелері қорғады.
Қазіргі біздің түсінігіміздегідей саяси партиялар Еуропада XIX ғ.
екінші жартысында пайда бола бастады. Бұған сол кезде болған буржуазиялық
революциялар тікелей ықпал етті. Мемлекеттік биліктің ұйымдастырылу түрі
және жүзеге асырылуы ретінде парламенттер мен парламентаризм дүниеге келді.
Жалпыға бірдей сайлау құқығының енгізілуі бұқара халықтың саясатқа қатысу
аясын одан әрі кеңейте түсті. Жұмысшы табының ұйымшылдығы күшейді. Олар
парламентте өз мүдделерін қорғайтын көпшілік партияларды құра бастады.
Саясатқа көптеген адамдар тартылып, әлеуметтік қайшылықтар шиеленіседі.
Осыған байланысты саяси партиялардың рөлі одан әрі өсті. Олар саясаттың
негізгі субъектісіне айналды.
Бірақ саяси партиялар бірден көпшілік партия бола қалған жоқ. Оның
ұзақ тарихы бар. Мысалы, немістің көрнекті саясаттанушысы Макс Вебер саяси
партиялардыи дамуына мынадай кезендерді атап көрсетті:
1) аристократиялық үйірмелер;
2) саяси клубтар;
3) көпшілік партиялар.
Саяси клубтардың аристократиялық үйірмелерден айырмашылығы — олар ең
алдымен буржуазияның мүддесін білдірді. (Ал аристократиялық үйірмелер жер
иелерінің мақсатын қорғаған болатын). Олардың тұрақты идеологиялық
байланыстары мен дамыған ұйымы болды. Мұның бәрі оларға қоғамдық жұмысты
кең өрістетуіне мүмкіндік туғызды.
Ал көпшілік партиялардың саяси клубтардың ерекшелігі — олар жұмысын тек
сайлау кезінде ғана емес, сонымен қатар әдеттегі, дағдылы уақытта да
көпшілікке ықпал етуге тырысты. Өз қатарына барынша көбірек адамдарды
тартты. Өздерінің үгіт-насихат жұмысында саяси ағартушылық, үгіт, тарбие,
мәдеии қызмет т. с. с. саяси әсер етудің бай мүмкіндіктерін пайдаланды.
Дегенмен, көрсетілген үш кезеңді толығымен Ұлыбританияның екі партиясы
ғана басынан кешірді. Олар либералдық (виги) және консервативтік (тори)
партиялары, Ал казір өмір сүріп отырған партиялардың көбінің даму жолы
қысқа. Олардың біразы екі сатысынан өтсе, біразы бірден көпшілік партия
болып қалыптасты.
Бірінші саяси көпшілік партия болып 1861 ж. Англияда либералдық партия
құрылды. Сонымен қатар мұндай партиялардың дамуына жұмысшы қозғалысы да зор
әсер етті. Жұмысшылардың өзіндік жарғысы, кең тараған жергілікті ұйымдары
бар, жазба түрде мүшелік жарна төлейтін, мерзімімен съездер еткізетін
партиялары ұйымдасады. Бірінші көпшілік жұмысшы партиясы болып 1863ж. Жалпы
Германияның Жұмысшы Одағы (Ф. Лассальдың басшылығымен) құрылды. XIX ғ.
аяғына қарай Батыс Еуропа елдерінде түгелге жақын көпшілік партиялар пайда
болды. Мұндай партиялар басқа ...
Саяси партия ұғымы
Қазақстан өз дамуының жаңа белестерін бастан кешіріп жатыр. Саяси
партиялардың құрылуы – мемлекеттің саяси институттарының нығая
түскендігінің белгісі. Партиялық құрылымдардың калыптасуының кәсіби кезеңі
басталды. Мұның мемлекет үшін қажеттігі бар. Қазақстанда бүкіл қоғамдық-
саяси институттар орнығып жатыр. Демек, оның іргетасы әлдеқайда сенімді
болмақ.
Елімізде демократиялық қоғам және құқықтық мемлекет құру кезеңінде
саяси партиялардың тиімді қызмет атқаруы үшін құқылық базаларын
қалыптастыру ерекше маңызды. Қазіргі уақытта республикамызда заңда
белгіленген тәртіппен тіркелген 15-ке тарта саяси партия бар. Отан,
Социалистік партия, Қазақстан халық конгресс партиясы, Демократиялық партия
және Қазақстан халық бірлігі партиясы. Бұлардың қызметтері қоғамдық
білестіктер жөніндегі заңмен реттеліп отырады. Сонымен қатар саяси
партиялар жөніндегі арнаулы заң қабылау қажеттілігі де туындап отыр. Осыған
байланысты бірқатар шетелдік саяси партияларға қатысты тәжірбиелерді
қарастырып көрелік.
Шетелдерде конституциялық (мемлекеттік) құқық ғылымындағы саяси
партияның түсінігі мынадай: саяси партия – мемлекеттік өкіметті иеленуді
мақсат тұтатын, немесе соны жүзеге асыруға шешуші ықпал жасауға тырысатын,
ортақ мүддеге біріккен, қоғамның белсенді, әрі ұйымдасқан бөлігі болып
табылады.
Саяси партиялар осы терминнің қазіргі ұғымында алғаш рет Еуропада
пайда болды. Сонда буржуазиялық революциялармен тығыз байланыста сайланбалы
өкілдер арқылы жүзеге асырылған халық өкіметі жүйесі – халықтық өкілдіктер
құрылған болатын. Әрі қоғам екіге жарылып, әлеуметтік қайшылықтар тереңдеп,
мемлекеттің саяси өміріне бұқараның белсенді араласуы партия рөлін
арттырып, өз кезегінде партиялар демократиялық мемлекеттің негізгі саяси
тұлғасына әрі ажырамас бөлігіне айнала бастайды.
Саяси партия мемлекет басындағыларды біржақты жақтау үшін, не болмаса
біржақты жамандау үшін тумайды. Ол қоғамдағы процестерді реттеуге араласу
үшін туады. Қоғамда биліктен өзге, бірақ билікке әсер ете алатын
институттар болуы тиіс. Олардың қатарына саяси партиялар жатады.
Сонда халыққа жасалатын игіліке билік басындағылар бөгет болса, оларға
партия қарсы тұрады. Ал билік басындағылар халыққа игілік әкеліп жатса,
партия оларды қолдайды.
Сонымен қатар өзге қоғамдық бірлестіктерден (кәсіподақтар, мәдени және
діни қоғамдар, экологиялық ұйымдар, кәсіпкерлер одақтары, қайрымдылқ және
бейбітшілік қорлары, мүдделілік жөніндегі қауымдастықтар және т.б.)
партияның айырмашылығы ол мемлекет басқаруға тікелей мүмкіндік беретін
парламенттегі және өкіметтегі орындар үшін ашықтан-ашық күреседі. Сөйтіп,
партиялар сайлауларға, мемлекеттік маңызды шешімдер қабылдауға және оларды
іс жүзінде асыруға белсене қатынасады.
Қоғамдық бірлестіктердің көншілігі саяси өмірде белсенділік
танытқанымен, тікелей саясатқа араласу олардың түпкі мақсатына жатпайды,
бұлар негізгі мақсаттарына жету жолындағы қосымша құралдары ғана іспетті.
Саяси партиялар мемлекеттік билікті тікелей иеленуге ұмтылса, қоғамдық
бірлестіктен мемлекетке тек сырттай ғана ықпал жасауға тырысады.
Сондай-ақ саяси партияларды қысымшы топтардан да ажырата білу керек.
Іс жүзінде қысымшы топтар парламент пен үкіметке кеңес беру және оларды
арнаулы нормативтік қызмет мәселелері бойынша тиісті ақпараттармен
қамтамасыз ету үшін құрылады. Қысымшы топтар өз аттарынан сайлауға
қатынаспайды. Олар мемлекеттік органдарға идеологиялық ықпал жасаудан
бастап сатып алуға дейінгі қысым көрсету түрлерімен шұғылданады. АҚШ-та
бұларды лоббистік ұйымдар, мүдделі топтар деп атайды. Ұлыбританияда оларды
парламент агенттері дейді.
Әлемдегі саяси партиялардың атқаратын қызметі туралы. Бұл ретте ең
алдымен саяси партиялардың түпкі мәнін, қызметін ажыратып алудың маңызы
зор.
1) Бұл ең алдымен партияның көздеген мақсатында көрініс табады.
Сонымен қатар партия сайлауда өздерін жақтап дауыс берген ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz