Сақтандыру шарты түсінігі



1. Сақтау шартының түсінігі мен нысаны.

2. Сақтау шартының мерзімі.

3. Сақтау шартының тараптары.

4. Сақтау шартының пәні.

Пайдаланылған әдебеттер
Сақтау мәселесін баяндайтын бірқатар теориялық зерттеулерде атап өтілгендей сақтау қызмет көрсетудің ерекше түрі, соның ішінде қызмет көрсетулердің ішінде азаматтық-құқықтық міндеттемелер арқылы қамтамасыз етіле алатын кең таралған түрлерінің бірі болып табылады.
Қазіргі қоғамда сақтау бойынша қатынастардың кеңінен таралуын толық түсінуге болады. Азамат өз үйінен шығып, қоғамдық орындарға барғанда-ақ заттарды сақтауға беру қажеттілігі жиі туындайды. Мұндай жағдайларда азамат үшін шарт еркіндігі, біз бұған мән бермесек те, елеулі түрде шектеледі. Білім беру, дәрігерлік, өзге де мекемелерде, ұйымдарда, театрлар мен т.б. жерлерде сырт киімді гардеробқа өткізу талабы белгіленуі мүмкін. Дүкендерде (сауда кәсіпорындарда) сөмкелерді, қол сандықтарды, кейстер мен өзге де ұқсас заттарды сақтауға өткізуді талап ете алады.
Жалпы пайдаланыстағы орындарда (базарларда) саудамен айналысатын кәсіпкерлер базарларға тиесілі үй-жайларда сақтау қызметін пайдалана алады. Жалпы кіші кәсіпкерлік субъектілеріне (сауда фирмаларына) өз атауларының сақталуын қамтамасыз ету үшін сақтаумен кәсіби түрде айналысатын субъектілердің қызметтерін пайдалану тиімдірек болып табылуы мүмкін. Бұл аталған кәсіпкерлерге қайта үй-жайларының құрылысына (оларды сатып алуға) оларды жалға алуға, күзетуге, сондай-ақ қойма жабдықтарын сатып алуға қомақты соманы жіберуге мжбүр болғанның орнына өзінің айналым қаражаттарын жұмсамауға мүмкіндік береді.
Сақтау қажеттілігі заңдардың талаптарына сәйкес туындайтын жағдайлар орын алады. Мысалы, арестке алынған мүлікті, мұраға қалдырылған мүлікті, кеден қоймаларындағы мүлікті және т.б. сақтау жүзеге асырылады.
1. ҚР «Сақтандыру қызметі туралы» 18 желтоқсан 2000ж.
2. Оспанов Қ.И. Құқық негіздері./Қ.И.Оспанов. – Алматы: Жеті жарғы, 2006ж. –296б.
3. Жарболова Ә.Ж. Қазақстан Республикасындағы заң шығару процесі. /Ә.Ж.Жарболова. – Алматы, 2004. – 30б.
4. Ашитов З.О., Ашитов Б.З. Қазақстан Республикасының құқық негіздері. /З.О.Ашитов, Б.З.Ашитов. – Алматы: Жеті жарғы, 2003ж. –295б.

Пән: Сақтандыру
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:   
Жоспары

1. Сақтау шартының түсінігі мен нысаны.

2. Сақтау шартының мерзімі.

3. Сақтау шартының тараптары.

4. Сақтау шартының пәні.

Пайдаланылған әдебеттер

Сақтау шарты бойынша бір тарап (сақтаушы) оған екінші тараптың (жүк
берушінің) берген затын сақтауға және бұл затты сақталған күйінде
қайтаруға міндеттенеді. (ҚР АК 768-б. 1-т).
Сақтау мәселесін баяндайтын бірқатар теориялық зерттеулерде атап
өтілгендей сақтау қызмет көрсетудің ерекше түрі, соның ішінде қызмет
көрсетулердің ішінде азаматтық-құқықтық міндеттемелер арқылы қамтамасыз
етіле алатын кең таралған түрлерінің бірі болып табылады.
Қазіргі қоғамда сақтау бойынша қатынастардың кеңінен таралуын толық
түсінуге болады. Азамат өз үйінен шығып, қоғамдық орындарға барғанда-ақ
заттарды сақтауға беру қажеттілігі жиі туындайды. Мұндай жағдайларда
азамат үшін шарт еркіндігі, біз бұған мән бермесек те, елеулі түрде
шектеледі. Білім беру, дәрігерлік, өзге де мекемелерде, ұйымдарда,
театрлар мен т.б. жерлерде сырт киімді гардеробқа өткізу талабы белгіленуі
мүмкін. Дүкендерде (сауда кәсіпорындарда) сөмкелерді, қол сандықтарды,
кейстер мен өзге де ұқсас заттарды сақтауға өткізуді талап ете алады.
Жалпы пайдаланыстағы орындарда (базарларда) саудамен айналысатын
кәсіпкерлер базарларға тиесілі үй-жайларда сақтау қызметін пайдалана
алады. Жалпы кіші кәсіпкерлік субъектілеріне (сауда фирмаларына) өз
атауларының сақталуын қамтамасыз ету үшін сақтаумен кәсіби түрде
айналысатын субъектілердің қызметтерін пайдалану тиімдірек болып табылуы
мүмкін. Бұл аталған кәсіпкерлерге қайта үй-жайларының құрылысына (оларды
сатып алуға) оларды жалға алуға, күзетуге, сондай-ақ қойма жабдықтарын
сатып алуға қомақты соманы жіберуге мжбүр болғанның орнына өзінің
айналым қаражаттарын жұмсамауға мүмкіндік береді.
Сақтау қажеттілігі заңдардың талаптарына сәйкес туындайтын
жағдайлар орын алады. Мысалы, арестке алынған мүлікті, мұраға қалдырылған
мүлікті, кеден қоймаларындағы мүлікті және т.б. сақтау жүзеге асырылады.
Заттардың белгілі бір түрлері тек тиісті жағдайлары бар, заттардың
сақталуын қамтамасыз ете алатын (соның ішінде ұрлаудан сақтай алатын),
оларды беру мен сақтауға қабылдаудың тиісті режимін қамтамасыз
ететін сақтаушылармен ғана сақтала алады. Әрине, мұндай жағдайларда да
заттарды сақтауға беру қажеттілігі туындайтын болады.
Яғни, сақтау бойынша міндеттеменің туындауы әртүрлі себептермен
жетеленуі мүмкін және ол тек сақтау шартына ғана байланысты
туындамайды. Алайда сақтау шарты басқа да барлық жағдайларда осындай
міндеттеменің туындауының негізі болып табылады. Сақтаушы тұлға мен
заттарда сақтауға берген тұлғаның құқықтары мен міндеттері шартқа
сәйкес сақтау туралы ережелермен анықталатын болады. Қазіргі
жағдайларда мүлікті сақтау бойынша міндеттердің тұлғаға оның еркінен
тыс жүктелуі, сирек кездесетін жағдайларды қоспағанда, мүмкін емес
екенін атап өткен жөн. Сондықтан біз, мұны қаласақ та, қаламасақ та
сақтау шартының құрылымына жүгінуге мәжбүр боламыз.
Сақтау қолданылатын аялар сақтаудың жекелеген түрлерін сондай-ақ,
сақтау қатынастарын реттейтін заңнама актілерін қарастыру (атап
өту) кезінде тағы бір рет сипатталатын (нақтырақ) болады.
Пост кеңестік сақтау институтының қазіргі жай күйіндегі
мәселелерін жан-жақты баяндаған аз ғана авторлардың бірі – М:И:
Брагинский. Оның сақтау қамтамасыз етілетін мүмкін болатын заңдық
құрылымдарды талдауы назар аударуға тұрарлықтай (біз осыны
құрылымның негізі болып тікелей сақтау шарты табылатындығын атап
өттік).
Аталған автор сақтау бойынша қатынастардың төрт негізгі
құрылымын ажыратады: Біріншісі ретінде, біз айтқандай, шарт үлгісі
аталады. Ол бүтіндей және толығымен заңды анықтама аясына сай
келеді. Бұл құрылымға деген қажеттілік немесе мұқтаждық сақтау
қызметі дербес сипатқа ие болғанда туындайды.
Сақтау бойынша міндеттеме басқа түрдегі шарттар мазмұнына
кіретін жағдайлар туындауы мүмкін. Бұл объективті де субъективті де
факторлармен түсіндірілуі мүмкін.
Осылайша сақтау жөніндегі міндеттемелердің қалған құрылымдары,
олардың басқа шарттардың мазмұнына кіруіне негізделеді.
Бұл жағдайларда да, сақтау бойынша қатынастардың қалған үш
құрылымын жыратып алуға мүмкіндік беретін вариациялар мүмкін болады.

Екінші құрылым болып сақтау бойынша міндеттеменің бір тұтас
күрделі шартқа енуі табылады. Сонымен бірге мұндай шарт сақтаусыз
әрекет ету мүмкіндігіне ие болмауы тиіс. Мұндай шарттың мысалына
тасымалдау шарты жатады. М.И. Брагинский Г.Ф. Шершеневичке сілтеме
жасайды (Шершеневич Г.Ф Курс торгового права. Т.ІІ.С.-Петербург, 1908.240-
б). Г.Ф. Шершеневич тасымалдау шартында мынадай төрт элементті
ажыратқан: жеке жалға алу; мүлікті жалға алу; тапсырыс және жүк.
Осы элемент (сақтау) тек тасымалдау шартында ғана емес, сондай-ақ
басқа да айналым дағдыларынан шарттың ақылылығы байқалған
жағдайларда тараптар өзара келісім бойынша ақысыз сақтауды шарттауы
мүмкін. Кәсіпкелік қызметті жүзеге асыру тәртібінде бекітілген сақтау
шарты егер ақысыздық туралы арнайы ескертпе (тараптар келісімі)
болмаса, ақылы деп танылады.
Сақтау шартын кейде бір жақты шарт деп атайды, өйткені реалды
ақысыз сақтау шартын бекіткеннен кейін міндеттердің негізгі бөлігі
сақтаушыға жүктеледі, ал жүк беруші негізінен құқылы субъект ретінде
көрінеді. Бірақ мұндай сәттерде де сақтау шартының толықтай
біржақты сипаты туралы айтуға болмайды. Ал егер сақтау шартының
ақылылығы мен (немесе) консенсуалдығы туралы сөз қозғалса, онда
сақтаудың біржақтылығы туралы пікірлер орынсыз болары анық.

Сақтаудың шартының нысаны.

Сақтау шарты ауызша және жай жазбаша нысанда да бекітілуі
мүмкін. Жазбаша нысаны өз бетінше толтыру жолымен немесе заңнамамен
көзделген жағдайларда, сақтау құжатының барлық талап етілетін
реквизиттерін сақтау жолымен жасалады. Ауызша нысанда сақтаудың
тұрмыстық қызмет көрсетуге деген шарттары бекітіледі. Сондай-ақ,
ауызша нысанда заттарды қысқа мерзімге вокзалдардың, әуе жайлардың
мекемелердің, кәсіпорындардың, театрлардың, мұражайлардың,
стадиондардыың, асханалардың және т.б. сақтау камералары мен киім
ілгіштеріне сақтаушының нөмірлерді, жетондарды және басқа да заңды
деп танылған белгілерді беруі арқылы тапсыру жүзеге асырылады.
Бұған қоса заттарды төтенше жағдайлар кезінде (өрт, су тасқыны
және т.б.) сақтауға өткізу де ауызша нысанда жүзеге асырылуы
мүмкін.
Аталған жағдайларды қоспағанда сақтау шарты жазбаша нысанда
жасалуға тиіс. Егер сақтауға алынған заттар сақтаушы жүк берушіге
сақтау қолхатын, түбіртек, куәлік, сақтаушы қол қойған өзге де
құжаттар беру жолымен куәландырылған болса, шарттың жазбаша нысаны
сақталған болып есептеледі.
Егер шарттың заңмен көзделген нысаны сақталса не сақтаушы
шарттың жасалу, оның орындалу фактісін дауламаса, онда сақтауға
алынған зат пен сақтаушы қайтарған заттың бірдейлігі туралы дау
туған жағдайда куәгерлік айғақтарға жол беріледі.
Заттарды төтенше жағдайлар кезінде сақтауға өткізу, шарттың
жазбаша нысаны болмаған жағдайда сақтауға өткізілген заттардың құнына
қарамастан куәгерлік айғақтар бойынша дәлелденуі мүмкін.

Сақтау шартының мерзімі.

Сақтауды реттейтін АК нормаларының мағынасына сәйкес сақтау шарты
қысқа мерзімді ретінде бекітілуі мүмкін.
Мерзімдік белгісі бойынша дәл осы шарттарды бөлудің тәжірибелік
маңызы бар. Бұл олардың нысанының ерекшеліктерімен байланысты (оларды
ауызша бекітуге мүмкіндік беретіндігімен). Қандай мерзімнің қысқа
болып табылатындығы көрсетілмеген кейбір жағдайларда шарт мерзімі
қалыптасқан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Жалға алу шарты
Сақтандыру шартын жасаудың тәртібін
Сатып алу-сату шартының ұғымы және элементтері
Сақтандыру қызметі саласындағы құқықтық қатынастар қағидаларының жүйесі
Тасымалдау шарттың түсінігі мен жүйесі
Азаматтық құқықтық қатынастардың түрлері
Азаматтық құқық (Ерекше бөлім)
Азаматтық құқықтық жауапкершілік туралы ақпарат
САҚТАНДЫРУ ҚҰҚЫҒЫ пәнінің ЛЕКЦИЯ ЖИНАҒЫ
САҚТАНДЫРУ ҚЫЗМЕТІ. САҚТАНДЫРУ ШАРТЫ
Пәндер