Сірке қышқылын микробиологиялық синтездеу жолмен алуда культивирлеу процесінің факторлары



Кіріспе 3
1 Аналитикалық шолу 4
1.1 Микроорганизм продуцентіне сипаттама 4
1.2 Этил спиртінің сірке қышқылына тотығуы 5
1.3 Сірке қышқылын алу 7
1.4 Сірке қышқылын алу өндірісі 8

2 Ғылыми . зерттеу бөлімі 11

2.1 Зерттеу әдістері 11
2.2 Ауа мен қоректік ортаның зарарсыздығын бақылау 12
2.3 Культивирлеу әдістемесі 18
2.4 Тәжірибенің нәтижелері және қортынды 20
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Жұмыстың өзектілігі. Қазахстан Республикасының президентінің жолдауын қолдап, отандық және әлемдік рынокта өнімнің бәсекелестікке қабілетілігін және сапасын жоғарылату , елімізде сапалы өнімін шығауды ұйымдастыру.
Сірке қышқылы. Микробиологиялық синтездеу жолымен әртүрлі органикалық қышқылдарды алуға болады – сірке, сүт, лимон, янтар, глюкон және т.б. қышқылдарды. Олар фармацивтикалық, химиялық, текстиль және т.б. өндіріс салаларында кеңінен қолданылады. Химиялық синтездеу жолмен емес микробиологиялық синтездеу жолымен алынған лимон, сірке, сүт қышқылдары толығымен өндірісіте кеңінен дәстүрлі қолданылады.
Микроорганизм продуценті болып бұл қышқылдардың бактерия, зең саңырауқұлақ, ашытқылар саналады. Сірке, лимон қышқылын продуцирлеуші микроорганизмдер аэробты болып келеді. Микроорганизмдер қышқылдарды бөгде микробтардан қорғаушы зат ретінде синтездейді. Сондай-ақ көміртегі көзі ретінде де.
Өндірістік биотехнологиялық синтез және биологиялық технология ертеректен белгілі маңызды мәселелердің бір аумағы болып саналады. Микрооранизмдерді немесе олардың өмір сүруіндегі бастапқы шикізат өнімі, адам баласына қажетті бағалы өнімдерді биотехнологиялық синтез технологиясымен алады. Адам баласы микроорганизмдерді әр түрін бұрыннан қолданып келе жатқан, шарап ашытуда, сыра қайнатуда, нан пісіруде, спирт алуда және сүт қышқылы өнімін алуда қолданған.
Микроорганизмдерді арзан, оңай табылатын (басқа өндіріс қалдықтарын) ауыл шаруашылық қалдықтарында өсіруге болады.
Өндірістің технологиясы ықшамдалып, экономикалық эффективтілігі байқалды.
Сірке қышқылды бактерияларды табиғатта жапырақ бетінен, гүлден, өсімдіктерден кездестіруге болады, сонымен қатар аралардан және пісіп жетілген балдан, жеміс бағындағы және жүзім бағындағы топырақтан, өсімдік сусынынан, шарап және сырадан, сүт және сүт өнімдерінен табуға болады. Кейбірі өздерін фитопотоген ретінде көрсетеді.
Жұмыстың мақсаты: «Сірке қышқылы » микробиологиялық синтездеу жолмен алуда культивирлеу процесін жаңарту. Сондықтан осы мақсатқа жету үшін келесі жұмыс жасалуы керек;
- Сірке қышқылын алу өндіріс процесінде жаңа технология облысында әдебиеттерге патентік ізденіс;
Жұмыстың ғылыми жаңалығы:
- Сірке қышқылын алу үшін сапасы жоғар микроорганизм штамдарын қолдану;
Жұмыстың іс жүзіндегі құндылығы
- «Сірке қышқылы» алу технологиясын жаңарту:
- Өндірістің экономикалық эффективтілігі;
1. Беккер М.Е. и др. Биотехнология.-М.: Агропромиздат, 1990-420с.
2. Гапонов Г.П. Процесса и аппараты микробиологияческих производств-
М.: Легкая и пищевая промышленность, 1991-205с.
3. Елинов Н.П. Основы биотехнологии.-М.: Наука, 1995-600с.
4. Варфоломееф С.Л, Калюжный С.В.Биотехнологии.-М.: Высшая школа,
1990-487с.
5. Промышленная микробиологя. Уч. пособие для вузов / Под ред.
Н.С.Егоров –М.: Высшая школа, 1989-631с.
6. Бейни Д.Ж, Оллис Д. Основы биохимической инженерии.
ч.1.2.Пер.с.англ. –М.: Мир, 1997-692с.
7. Гачева И.М, Гаврилова Н.Н, Иванова А.А. Технология микробных
белковых препаратов, аминокисллот и жиров.-М.: Пищевая
промышленность, 1980-448с.
8. Биотехнология. /Под ред. А.А.Баева-М.: Наука, 1984-543с.
9. Виастур У.Э. и др. Культивирование микроорганизмов. –М.: Пищевая
промышленность, 1990.
10. Фертман Г. Н., Шойкет М. И. Ашыту өнімдерінің технологиясы.
11. Стабников В. Н., Лысянский В. М. Тамақ өнеркәсібінің процестері және аппараттары

Пән: Химия
Жұмыс түрі:  Курстық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:   
Сірке қышқылын микробиологиялық синтездеу жолмен алуда культивирлеу
процесінің факторларын зерттеу жұмысына
ПІКІР

Қазахстан Республикасында отандық және әлемдік рынокта өнімнің
бәсекелестікке қабілетілігін және сапасын жоғарылату және елімізде сапалы
өнім шығауды ұйымдастыру. Микробиологиялық синтез ғылыми-техникалық
революцияның магистральды бағыттарының маңызды құрам бөліктері болып
табылады.
Микроорганизмдердің қасиеттері кең таралған ортаның сол, әлде басқа
қышқылды продуцирлеуге қабілеті.
Көтеген органикалық қышықл өндірісінің көміртегі бойынша экономикалық
коэфиценті 90 % және оданда жоғары. Продуцент ретінде бактерияларды, ашытқы
және саңырауқұлақ культурасын қолданылады. Органикалық қышқыл өндірісінің
микробиологиялық процестегі ферментация әдісі.
Сірке қышқылды бактерияларды грамм теріс аэробты
хемоорганогетеротрофтыларға жатады. Дәл осы қасиетке ие басқа
бактериялардан олардың айырмашылығы – спирт, гликоль, полиоль, альдо
трансформациясы және кетосахарид сияқты, сондай-ақ олардың туындыларын
түзе алады.
Қазірге дейін мұндай трансформацияның сірке қышқылды бактериялардың
туындылары сексеннен астамы белгілі соның ішінде этил спиртін сірке
қышқылына дейін, глюкозаны 2 және 5 кетоглюко қышқылына дейін
қышқылдандырады және глициринді диоксиацетонға, сорбитті сорбозаға
айналдырады.
Сірке қышқылды бактерияларды табиғатта жапырақ бетінен, гүлден,
өсімдіктерден кездестіруге болады, сонымен қатар аралардан және пісіп
жетілген балдан, жеміс бағындағы және жүзім бағындағы топырақтан, өсімдік
сусынынан, шарап және сырадан, сүт және сүт өнімдерінен табуға болады.
Кейбірі өздерін фитопотоген ретінде көрсетеді. Мұны 1868 жылы Л.Пастер бұл
қасиетін көрсетті, сыра және шарап ауруы микроорганизмнің өмір сүру
қабілетін көрсетеді. Шарап жасауда шикізат ретінде қолданылатын барлық
жемісте сірке қышқылды бактерия кездеседі. Олар синтездейтін ферменттердің
әсерінен спирт және қанттың мөлшері азаяды, органикалық қышқылдар құрамы
бұзылып, мөлдір емес болып танытылады. Сырада сірке қышқылды бактериялардың
дамуы кезінде аналогиялық процесс жүреді. Сондықтан шарап пен сыра жасайтын
кезде бұл микроорганизмдердің барлық сатыда дамуын болдырмайды.
Студентік ғылыми жұмыс Жас толқын - 2007 ашық конкурсына қатысуға
болады.

А.Яссауи атындағы ХҚТУ б.ғ.к.,доцент
Ескараев Н.М.
Сірке қышқылын микробиологиялық синтездеу жолмен алуда культивирлеу
процесінің факторларын зерттеу студенттік ғылыми жұмысқа ғылыми
жетекшісінің
ПІКІРІ

Қазіргі кезде арнайы өндіріс мекемелері сірке қышқылды бактериялары С
витамині диоксиацетон, тамақ сіркесі синтезінде аралық қосылыс сорбозаны
алу мақсатында сірке қышқылды бактерияны культивирлейді. Тәжірибелік
жағдайда сірке қышқылды бактерияларының көмегімен кейбір сирек қанттар мен
органикалық қышқылдарды сондай-ақ оларды ғылыми зерттеуге қажетті
радиоактивті препараттарды алады.
Сірке қышқылды бактерияларын бөлудің басқа да қарапайым әдістері белгілі.
Микробилгиялық синтез әдісінің органикалық қышқыл өндірісі -өнеркәсіп
салаларының ең жасына кіреді. Сірке қышқылды өндірісін құру есептелмейді,
оны микробиологиялық жолмен шарап спитінен өте ертеден өңеген.
Микроорганизмнің көмегімен 50-ден астам органикалық қышқылдарды алуға
болады.
Қазіргі кезде тек алты қышқыл ғана өнеркәсіптік масштабта
микробиологиялық жолмен өндіріледі. Жеке органикалық қышқылдарын табиғи
өсімдігінен экстрактысынан алу; басқалары органикалық синтез арқылы алады.
Оларды өндіру жолы жақсы зерттелген. Сондықтан микробиологиялық жолмен
өндірілген қышқылдар адам баласы үшін жасанды жолмен өндірілгенге қарағанда
тиімдіБиотехнологиялық әдіспен оны алу қазіргі кезде жік-жіктеп зертелген.
Кейінгі жолмен өндірілгенін техникада қолданады. Сүт және сірке қышқылын
химиялық және биотехнологиялық жолмен өндіреді.
Жұмыс студенттермен оқу процесі кезінде өз бетінше орындалды. Жұмыс
жүргізу барысында студент жұмыстың негізгі әдісін толығымен меңгерді: сірке
қышқылды бактериялардың көмегімен кейбір сирек қанттар мен органикалық
қышқылдарды,радиоактивті препараттарды алды.
Адам баласы үшін органикалық қышқылды микробиологиялық синтез жолмен
алған өте жақсы ,жасанды қышқылмен салыстырғанда.Техникалық қажетіліке
химиялық жолмен алады: тамақ және фармацевтика өнеркәсібінде
қолданылатындар әртүрлі биотехнологиялық процестен алынады. Бұл өндірістер
лимон, сүт, сірке, итакон, пропион органикалық қышқылы, сүт және сірке
қышқылы сондай-ақ химиялық жолменде алынады.
СҒЗЖ жүргізу барысында орындалды, әдістемелік нұсқауды қолданып
тәжірибелік материалдардың арқасында нәтижелері алынған.

М.Әуезов атындағы ОҚМУ
Есимова А.М. х.ғ.к., доцент м.а.

Ғылыми жұмыстың аннотациясы

Тақырыбы: Сірке қышқылы микробиологиялық синтездеу жолмен алуда
культивирлеу процесінің факторларын зерттеу

Оқу орны: М.О.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік
университеті
Жұмыстың көлемі: 21
Қосымша саны: 1
Иллюстрация саны: 11
Кесте саны: 2
Қолданылған әдебиеттер саны: 11

Ғылыми жұмысқа сипаттама

Ғылыми жұмыстың классификациясы: 3-қолданбалы
Бағыты: Агроөнеркәсіп комплексі
Ғылыми жұмыстың түрі:Оқу
Түйінді сөздер: Сірке қышқылы, штамм, қоректік орта, ферментация,
культуральды сұйықтық, микроорганизмді культивирлеу, культура, продуцент,
штамм, микроэлемент, пастеризация, автоклав, фермент. Жұмыстың мақсаты:
Сірке қышқылын микробиологиялық синтездеу жолмен алуда культивирлеу
процесінің факторларын зерттеу. Сондықтан осы мақсатқа жету үшін келесі
жұмыстар жасалуы керек: сірке қышқылын алу процесінде жаңа технология
облысында әдебиеттерге шолу. Сірке қышқылы микробиологиялық синтездеу
жолмен алуда культивирлеу процесінің факторларын зерттеу процесін өңдеу
және қажетті технологиясын таңдау,өндірістің экономикалық эффективтілігін
анықтау.
Зерттеу әдістері: Жанған жалында күйдіріп зарарсыздау, қайнатумен
зарарсыздау, құрғақ ыстықпен зарарсыздау, пастеризация, мұздай зарарсыздау,
автоклавта бу қысымымен зарарсыздау.
Қорытынды: Бұл жұмыста сірке қышқылын алудағы биотехнология өндірісінің
технологиялық сызба нұсқасына анализдеу мен зерттеулер жасалды.
Микроорганизмнің көмегімен алынған өнімнің халық шаруашылығындағы маңызды
екенін атап көрсетілді . Аналитикалық шолу бөлімінде өндірістің
микробиологиялық және биохимиялық негіздері, сонымен бірге өндіріске
қажетті қоректік орта құрамы туралы айтылды. Қазір сірке суын түрлі
жолдармен өндіреді.
Ғылыми жетекшісі
М.Әуезов атындағы ОҚМУ х.ғ.к.,доцент м.а.
Есимова А.М.
Студенттер
Сайдуллаева Л 3 курс студенті АП-05-8К4 050701
Биотехнология

Даденов С. 4 курс студенті АП-04-8к3 050701
Биотехнология

Студент және оның жетекшісі туралы мәлімет

Студент:
1. Фамилясы: Сайдуллаева
2. Аты : Лайла
3. Әкесінінің аты: Нуруллаевна
4. Курсы:3 АП-05-8К4
5. Мекен жайы: Шымкент қаласы 21 мкр. 43-37
6. Телефоны: 87015676820
7. Электрондық поштасының адресі:

1. Даденов
2. Сакен
3. Құрманалиевич
4. 4 курс,гр АП-04-8к3
5. Мекен жайы: Шымкент қаласы Октябрская көшесі 77.
6. Телефон: 87011580686
7. Электрондық поштасының адресі:

Ғылыми жетекшісі:
1.Фамилясы: Есимова
2.Аты: Анар
3.Әкесінің аты: Мәденқызы
4.Жұмыс орны М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік
Университететі Агроөнеркәсіптік институты Биотехнология кафедрасы.
5. Қызметі: Биотехнология кафедрасының доцент м.а.
6. Ғылыми дәрежесі:
7. Ғылыми атағы:х.ғ.к.
8. Мекен жайы: Шымкент қаласы,м-н Сайрам 13 г-28
9. телефоны: 52-56-20
10. Электрондық поштасының адресі:

Ғылыми проректор
Ғылыми жетекші: х.ғ.к., доцент м.а. Есимова А.М.
Студенттер Сайдуллаева Л., Даденов С.

Мазмұны

Кіріспе
3

1 Аналитикалық шолу
4

1.1 Микроорганизм продуцентіне сипаттама
4
1.2 Этил спиртінің сірке қышқылына тотығуы
5
1.3 Сірке қышқылын алу
7
1.4 Сірке қышқылын алу өндірісі
8

2 Ғылыми – зерттеу бөлімі
11

2.1 Зерттеу әдістері
11
2.2 Ауа мен қоректік ортаның зарарсыздығын бақылау
12
2.3 Культивирлеу әдістемесі
18
2.4 Тәжірибенің нәтижелері және қортынды
20
Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Жұмыстың өзектілігі. Қазахстан Республикасының президентінің жолдауын
қолдап, отандық және әлемдік рынокта өнімнің бәсекелестікке қабілетілігін
және сапасын жоғарылату , елімізде сапалы өнімін шығауды ұйымдастыру.
Сірке қышқылы. Микробиологиялық синтездеу жолымен әртүрлі органикалық
қышқылдарды алуға болады – сірке, сүт, лимон, янтар, глюкон және т.б.
қышқылдарды. Олар фармацивтикалық, химиялық, текстиль және т.б. өндіріс
салаларында кеңінен қолданылады. Химиялық синтездеу жолмен емес
микробиологиялық синтездеу жолымен алынған лимон, сірке, сүт қышқылдары
толығымен өндірісіте кеңінен дәстүрлі қолданылады.
Микроорганизм продуценті болып бұл қышқылдардың бактерия, зең
саңырауқұлақ, ашытқылар саналады. Сірке, лимон қышқылын продуцирлеуші
микроорганизмдер аэробты болып келеді. Микроорганизмдер қышқылдарды бөгде
микробтардан қорғаушы зат ретінде синтездейді. Сондай-ақ көміртегі көзі
ретінде де.
Өндірістік биотехнологиялық синтез және биологиялық технология
ертеректен белгілі маңызды мәселелердің бір аумағы болып саналады.
Микрооранизмдерді немесе олардың өмір сүруіндегі бастапқы шикізат өнімі,
адам баласына қажетті бағалы өнімдерді биотехнологиялық синтез
технологиясымен алады. Адам баласы микроорганизмдерді әр түрін бұрыннан
қолданып келе жатқан, шарап ашытуда, сыра қайнатуда, нан пісіруде, спирт
алуда және сүт қышқылы өнімін алуда қолданған.
Микроорганизмдерді арзан, оңай табылатын (басқа өндіріс қалдықтарын)
ауыл шаруашылық қалдықтарында өсіруге болады.
Өндірістің технологиясы ықшамдалып, экономикалық эффективтілігі байқалды.
Сірке қышқылды бактерияларды табиғатта жапырақ бетінен, гүлден,
өсімдіктерден кездестіруге болады, сонымен қатар аралардан және пісіп
жетілген балдан, жеміс бағындағы және жүзім бағындағы топырақтан, өсімдік
сусынынан, шарап және сырадан, сүт және сүт өнімдерінен табуға болады.
Кейбірі өздерін фитопотоген ретінде көрсетеді.
Жұмыстың мақсаты: Сірке қышқылы микробиологиялық синтездеу жолмен алуда
культивирлеу процесін жаңарту. Сондықтан осы мақсатқа жету үшін келесі
жұмыс жасалуы керек;
- Сірке қышқылын алу өндіріс процесінде жаңа технология облысында
әдебиеттерге патентік ізденіс;
Жұмыстың ғылыми жаңалығы:
- Сірке қышқылын алу үшін сапасы жоғар микроорганизм штамдарын
қолдану;
Жұмыстың іс жүзіндегі құндылығы
- Сірке қышқылы алу технологиясын жаңарту:
- Өндірістің экономикалық эффективтілігі;

1 Аналитикалық шолу

1.1 Микроорганизм продуцентіне сипаттама

Сірке қышқылды бактерия екі класқа жатады. Gluconobacterium – полярлы
жгуткалары таяқша тәрізді сірке қышқылын тотықтыруға қабілетсіз және
Acetobacter – перитрихті сірке қышқылын көмір қышқыл газы мен суға дейін
тотықтырады. Бұл бактериялар жасуша бактериясымен спиртке төзімділігімен
ажыратылады. Ортада сірке қышқылының саны көп немесе аз санының жиналу
қабілеті және басқа ерекшелігімен байқалады. Мысалы, A.aceti ортада 6%
сірке қышқылы жиналады, A.aceti subsp. orleanensis – 9,5 дейін, ал A.aceti
subsp. xylihum – 45% дейін жиналады. A.aceti спирттің концентрациясында 9-
11% дейін тұрады, ал A.aceti subsp xylihum – бар жоғы 5-7% дейін болады.
Сірке қышқылы бактериясы үшін оптимальды өсу температурасы 30°С.
Кейбіреулері В1, В2, В12 витаминін синтездей алады, бірақ көбісі витаминді
қажет етеді және пантотен қышқылда да. Сірке қышқылы ұзын жіпше тәрізді
түрде жиі кездеседі және көбісі субстрат бетінде қабықша тәрізді пайда
болады.
Bacterium sihutrenbachii – сірке қышқылын қоздырғыш рН – 3,0-4,0, 25-
30ºС температурада ортада спирт концентрациясы 7-15%, қышқылдың соңғы
концентрациясы 8-14% болады, жақсы аэрацияланады. Таяқша тәрізді болып
келеді, грам оң, спора түзбейтін, тізбек тәрізді қосылған болады.
Bacterium curvum – сірке қышқылын қоздырғыш, рН 3,0, температурасы 7-
15%, қышқылдың соңғы концентрациясы 8-14%, жақсы аэрацияланады. Спора
түзетін таяқшалар, ұзындығы 0,5-0,8 мкм , грам теріс болады.
Bacterium acetigenum – сірке қышқылын қоздырғыш, рН – 3,5-4,5,
температурасы 30-35°С, ортадағы спирт концентрациясы 7-15%, қышқылдың соңғы
концентрациясы 8-14 %. Таяқша тәрізді бактериялар ұзындығы 0,4 - 0,6 мкм,
спора түзеді, грам теріс болады.
Bacterium xylinum – сіркеде дамиды, оның бетінде слизді тұнба пайда
болады. Әсіресе жүзімнің сортын сірке жиі бүлдіреді. рН 3,0 температурасы
25-30°С, ортадағы спирт концентрациясы 10-15% болады. Жақсы аэрацияланады.
Таяқша тәрізді бактерия болып келеді. Ұзындығы 0,6-0,8 мкм, грам теріс
болады.
Bacterium aceti – сіркеде дамиды, келіп түскен ауа мөлшеріне
байланысты, оның бетіне қабықша пайда болады. рН – 3,4-4,0 температурасы 28-
32°С, ортадағы спирттің концентрациясы 7-10%, қышқылдың соңғы
концентрациясы, 9-14% жақсы аэрацияланады.

1.2 Этил спиртінің сірке қышқылына тотығуы

Этил спиртінің бактериялар көмегімен сірке қышқы-лына айналуыи сірке
қышқылының ашу процесі деп атаймыз. Бұл процестің табиғатын 1862 жылы Л.
Пастер ашқан болатын. Сірке қышқылының ашу процесіне Аце-тобактер мен
Глуконобактер туысына жататын _ бакте-риялар қатысады. Бұлар Грам-оң, спора
түзбейтін, қоз-ғалғыш, таяқша тәрізді микроорганизмдер.
Сірке қышқылы бактериялары — аэробты микроор-ганизмдер. Сондықтан олар
қоректік ортаның бетінде жарғақша түзе өніп-еседі. Бұлар қышқыл ортаға өте
төзімді. Олар орта рН 4,5-ке тең болғанда өсе береді. Кебінесе өсімдіктерде
кездеседі (-сурет).
Этил спиртінің тотығуы екі сатыда жүреді. Алдымен сірке альдегиді
түзіледі де, соңынан ол сірке қышқылына дейін тотығады. Оны мына реакциядан
керуге болады:
2СН3СН2ОН + 02 - 2СН3СНО + 2Н20;
этил спирті сірке альдегиді
2СНзСНО + 02- 2 СН3СООН
сірке қышқылы

1-Сурет - Сірке қышқылы бактериялары

Ацетобактер ацети туысына жататын бактериялар зтил спиртін сірке қышқылына
дейін тотықтырып қоймайды, сонымен бірге оны кемір қышқыл газы мен суға
дейін тотықтыра алады.
Сірке қышқылы бактериялары тек этил спирті ғана емес басқа да заттарды,
мәселен сорбитті сорбозаға, маннитті фруктозаға, глюкозаны глюкон
қышқылына, ал глюкон қышқылын кетоглюкон қышқылына айналдыра алады.Бұл
тотығу процесіне негізінен Глуконобактер туысына жататын бактериялар
қатысады.
Қазір сірке суын түрлі жолдармен өндіреді. Шарап және сыра шикізат
ретіпде алынғанда олардың құра; мындағы спирт сірке қышқылы бактерияларының
әсерь нен тотығады. Ерте кезде Германияда сірке суын күшті шараптардан
дайындайтын болған. Ал Франция, Испа-ния және Греция оны жүзім шарабынан
ендірген.
Тұрмыста сірке суын ашыған жеміс шырындарынан алуға болады. Мұнда алдымен
спирт түзіледі де, соңы-нан одан сірке қышқылы алынады. Сірке суын алудың
екі әдісі бар. Жоғары сапалы сірке суын жүзім шарабынан француз әдісімен,
яғни Орлеон әдісімен алады. Бұл әдіспен сірке суын өндіргенде, алдымен 20
литрлік бөш-кенің үштен бір белігіне, құрамында таза сірке бакте-риялары
қосылған шарап құяды. Әрбір апта сайын беш-келерге үстеп шарап құйып
отырады. Бес-алты жұма өт-кен соң сірке су дайын болады. Сонда бөшкеден 10
— 15 литрдей сірке суын қүйып алып, орнына соншама жүзім шарабын құяды.
Осылай етіп дәмі, исі сүйкімді сірке су-ын үздіксіз өндіруге болады.
Сірке суын тек тағамды дәмдендіру емес, түрлі көк-өністерді, жемістерді
консервілеу мақсатында да кеңінен колданады.

1.3 Сірке қышқылын алу

Бұл сірке өндірісін тез алудың бір әдісі. Генератор герметикалық
биореактордан тұрады. Оның диаметрі 2,25м дейін, ал биіктігі 4,5м және
қосымша механикалық қондырғылармен қамтамасыз етілген. Аппарат ішіндегі ауа
циркуляциясы еркін айналуы үшін генератор бөрене тәрізді биотондар
орнатылады. Биореактордың ішінде үлкен емес ара қашықтықта түбінің жоғары
жағында ағаш тор бар. Ол жерге буковое үгінділер салған. Генераторды
үгінділермен толтырады, жоғары жағын 40см биіктікке дейін бос орын
қалдырады. Генератордың түбі мен ағаш тордың арасында камера бар, ол дайын
өнімді жинайды. Бұл камераның ең төменгі жағында дайын өнім сіркені бөлуге
арналған кран немесе шүмек бар. Генератордың түп жағында үлкен емес
арақашықтықта суытуға арналған жыланша бар. Үгінділер арқылы өткен
қышқылданған спирт ерітіндісі төменгі камераға келіп түседі. Бұдан құбырға
айдалынады. Ол тот баспайтын болаттан немесе
басқа да қышқылға төзімді материалдан жасалған. Мұнда ерітінді суытылады.
Ерітіндіні суытуға арналған болаттан жасалған құбыр, келесі мыстан жасалған
құбыр болып табылады.
Генератор арқылы өтетін оттегі реттегіш желдеткіш тартқышқа
байланысты. Ол генератордың ең жоғарғы жағында орналасқан, диаметрі 10см
дейін болады. Бұл саңылау ауаның шығуына арналған. Ауа генераторға бірнеше
арнайы клапан арқылы барады. Бұл клапандар ауаны фильтрациялауға арналған.
Ашу температурасын анықтау үшін, биореактордың әр бөлігінде термометр
орналасқан. Генератор екі есептегішпен жабдықталған, біріншісі насостың
жанында орналасқан. Ол сусла циркуляциясының жылдамдығын өлшеуге арналған.
Екіншісі тоңазытқыштағы судың жылдамдығын анықтауға арналған. Қажетті
сіркенің күштілік деңгейіне жеткенше бірнеше рет буковое үгінді арқылы
өткізіледі. Спирт пен қышқылды құрайтын қоректік ортаны тоңазытқыш арқылы
өтеді, ол қажетті температураға дейін суыту үшін , биоректор ішіндегі
температураны бақылайды. Суытылған қоспа желдеткішке түседі. Сусла
құрамындағы этил спирті ағаштың үгіндісі арқылы ағады да, жаймен сірке
қышқылына айналады. Содан соң жартылай ашытылған сусла қайтадан сутылады,
кейін биореактордың жоғарғы бөлігіне насос арқылы көтеріледі. Бұл операция
сұйықтықтағы сірке қышқылы 10,5% жеткенше қайталанады. Дайын өнімді құяды,
генераторда азғана мөлшерін(10%) қалдырады. Қалған сірке қышқылы
микробтарға азық ретінде қолданады, сонымен қатар насостың жұмыс жақсы
істеуі үшін қажет. Содан соң генераторға жаңа жасалған сусланы тез арада
әкеледі.

1.4 Сірке қышқылын алу өндірісі

Сірке қышқылы өткір иісі бар түссіз сүйықтық тауарлы формасы бойынша
тамақта қолданатын сірке қышқылы 5-9 % сулы ерітіндіде болады. Сірке
эссенсиясы (70-80%), сусыз немесе мұзды сірке қышқылы (98-99%) құрайды.
Сірке қышқылды бактерия Ацетобоктер туысы этил спиртін сірке қышқылына
дейін тотықтырып қоймайды, оны көмір қышқыл газы мен суға дейін тотықтыра
алады.
Этил спиртін тотықтыру реакциясында алкогольоксидаза ферменті
катализдейді. Реакцияның теңдеуін келесідей көрсетуге болады.
СН3 СН2 ОН + О2 СН СООН+Н2О+490кДж.
Өндірістік жағдайда сірке қышқылын микробиологияның синтезбен
үздіксіз әдіспен, сірке қашқылды бактериясын түптік культивирлеумен
ферментері тізбектеле қосылған бактериямен жүргізеді.
Сірке қышқыл өндірісінің технологиялық процесіне негізгі келесі
сатылар кіреді:
1. Егіс материалын алу;
2. Шикізатты дайындау;
3. Ферментация;
4. Түссіздендіру және дайын өнімді құю ,буып түю.
Өндірісте сірке қышқылының екі түрлі бактериалары продуцирлейді:
Шутзенбачи бактерум және Сурвум бактериумі.
Егіс материалын лабораториялық жағдайда алады. Сірке қышқыл бактериясы
сұйық қоректік ортада колбада шайқағышта өсіріледі, сосын сиымдылығын 30л
лабораториялық ферментерге өсіруге жібереді.
Шикізат ретінде сірке қышқылының этил спирті немесе ректификат немесе
сивуш майынан тазартылған ректификат қолданылады.
Сірке қышқылды бактерияның өмір сүретін ортасының қышқылдығына
байланысты, рН қолайлы мәні 3,0-3,2 аралықта бактерия дамиды. Қоректік
ортадағы этил спирті мен сірке қышқылының концентарциясы микроорганизмнің
өсуіне әсер етеді. Қышқылдың концентрациясы 10% болып саналады, спиртің
концентрациясы 6-7% Шутзенбачи бактериясы үшін, ал 9-14% Сурвум бактериясы
үшін қолайлы болып келеді. Ферментация процесі батареяда жүргізіледі.
Тізбектеле ораласқан бес ферментерден тұрады. Әр бір аппарат
араластырғышпен, барбатермен және жылу алмастырғыш жыланшамен жабдықталған.
Бірінші ферментерге егіс материалы салынады және оған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Сірке қышқылы микробиологиялық синтездеу жолмен алуда культивирлеу процесінің факторларын зерттеу
Спирт өндірісі
Лимон қышқылын микроорганизм продуценті көмегімен алу
Тағамдық ақуыз алу технологиясы
Экобиотехнология пәнінен дәрістер жинағы
Лимон қышқылы
Тамақ биотехнологиясы
Сірке қышқылы
Лимон қышқылын алудың тереңдік әдiсі жайлы ақпарат
Азықтық - ақуыз алудың технологиясы
Пәндер