Тіршіліктану пәні бойынша оқыту әдісі

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Тіршіліктану пәні бойынша топтап оқыту әдісі ... ... ... ... ... ... ... ..6
2. ДНК молекуласының екі еселену жолдары мен маңызын өтудегі сызбалармен жұмыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
2.1. Танымдық ойын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
2.2. Тіршіліктану пәнінен электронды оқулық ақпараттық дамыта оқыту технологияларын пайдаланып «Микроэволютция Түр түрдің популятцияық құрлымы» тақырыбында сатылай кешенді пайдалану әдісімен сабақ өту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.3. Генетика тақырыбын математикалық әдістермен оқытқанда комбинаториканың әдістері және ықтималдық теориясы бойынша өту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
3. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .23
4. Пайдаланылған әдебиеттер.

Адамзатты болашаққа апарар құдіретті күш – білімде Қазақстан Республиасының «Білім туралы » заңында Білім беру жүйесінің басты міндеті – ұлттық және азаматтық құндылықтар ғылым мен практика жетістіктері және адамды қалыптьастыруға кәсіби шеберлігн шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау деп жазылған. Оқытудың технологияларын енгізу білім беруді ақпараттандыру халықаралық ғаламдық комуникациялық желілерге шығу деп блім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттері көзделді.
Бұл міндеттерді шешу үшін мектеп ұжымдарының әр мұғплімінің күнделікті ізденсісі арқылы барлық жаңалықтар мен қайта құру өзгерістерге батыл жол ашарлық жаңа қарым қатынасқа өту қажеттілігі туындайды.
Егеменді елдің – оқу білімдгінің тереңдігімен өлшенеді. Тоассыз үздіксіз дамытуды талап етеді. Елбасының Қазақстан – 2030 даму бағдарламаында Біздң жас мемлекетміз өсіп жетіліп кемелденеді, жас шәкірттер онымен бірге ер жетеді. Олар өз ұрпағының жауапты да жігерлі білім өрісі биік денсаулықтары мықты өкілдері болады. Олар бабаларының игі дәстүрін сақтай отырып қазіргі заманғы нарықтың экономика жағдайындва жұмыс істеуге даяр. Олар бейбіт жылдам өркендеу үстіндегі күллі әлемге әйгілі әрі сыйы өз елінің патриоттары болады деп көрсетілгендей ертеңгі келер күннің бүгінгіден гөрі нұрлы болуына ықпал етеді.
Еліміздегі дүбірлі өзгерістер мен қайта жаңғырулар білім бағдарламасына да өзгерістер әкелді. Білім стандартының жасалынуы, тол оқуылқтарымыздың жасалуы, мектептері жаппай компютерлендіру, білім мазмұның байыту әлемдік білім кеңістігіне ену мақсатындағы жұмыстар сол өзгерістердің куәсі Оқытудың негізгі мақсаты өз бетінше дами алатын жеке тұлға қалыптастыру болағндықтан оқушылар өз бетінше танымдық әреет етудің әдістерімен дағдыларын менгеру керек. Сабақ түрі жаңа заман талабына сай өзгеріп жаңарып отырса оқушының эмоцияық сезім түйсіктерне жақсы әсер етеді. Мұғалім бұл үшін дәстүрлі шеңберде қалып қоймай тың ізденістер жасауы тиіс.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Тіршіліктану пәні бойынша топтап оқыту әдісі ... ... ... ... ... ... ... ..6
2. ДНК молекуласының екі еселену жолдары мен маңызын өтудегі сызбалармен
жұмыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1. Танымдық ойын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
2. Тіршіліктану пәнінен электронды оқулық ақпараттық дамыта оқыту
технологияларын пайдаланып Микроэволютция Түр түрдің популятцияық
құрлымы тақырыбында сатылай кешенді пайдалану әдісімен сабақ
өту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
3. Генетика тақырыбын математикалық әдістермен оқытқанда
комбинаториканың әдістері және ықтималдық теориясы бойынша
өту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 15
3. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .23
4. Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе.
Адамзатты болашаққа апарар құдіретті күш – білімде Қазақстан
Республиасының Білім туралы заңында Білім беру жүйесінің басты міндеті –
ұлттық және азаматтық құндылықтар ғылым мен практика жетістіктері және
адамды қалыптьастыруға кәсіби шеберлігн шыңдауға бағытталған білім алу үшін
қажетті жағдайлар жасау деп жазылған. Оқытудың технологияларын енгізу білім
беруді ақпараттандыру халықаралық ғаламдық комуникациялық желілерге шығу
деп блім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттері көзделді.
Бұл міндеттерді шешу үшін мектеп ұжымдарының әр мұғплімінің күнделікті
ізденсісі арқылы барлық жаңалықтар мен қайта құру өзгерістерге батыл жол
ашарлық жаңа қарым қатынасқа өту қажеттілігі туындайды.
Егеменді елдің – оқу білімдгінің тереңдігімен өлшенеді. Тоассыз
үздіксіз дамытуды талап етеді. Елбасының Қазақстан – 2030 даму
бағдарламаында Біздң жас мемлекетміз өсіп жетіліп кемелденеді, жас
шәкірттер онымен бірге ер жетеді. Олар өз ұрпағының жауапты да жігерлі
білім өрісі биік денсаулықтары мықты өкілдері болады. Олар бабаларының игі
дәстүрін сақтай отырып қазіргі заманғы нарықтың экономика жағдайындва жұмыс
істеуге даяр. Олар бейбіт жылдам өркендеу үстіндегі күллі әлемге әйгілі әрі
сыйы өз елінің патриоттары болады деп көрсетілгендей ертеңгі келер күннің
бүгінгіден гөрі нұрлы болуына ықпал етеді.
Еліміздегі дүбірлі өзгерістер мен қайта жаңғырулар білім бағдарламасына
да өзгерістер әкелді. Білім стандартының жасалынуы, тол оқуылқтарымыздың
жасалуы, мектептері жаппай компютерлендіру, білім мазмұның байыту әлемдік
білім кеңістігіне ену мақсатындағы жұмыстар сол өзгерістердің куәсі
Оқытудың негізгі мақсаты өз бетінше дами алатын жеке тұлға қалыптастыру
болағндықтан оқушылар өз бетінше танымдық әреет етудің әдістерімен
дағдыларын менгеру керек. Сабақ түрі жаңа заман талабына сай өзгеріп
жаңарып отырса оқушының эмоцияық сезім түйсіктерне жақсы әсер етеді.
Мұғалім бұл үшін дәстүрлі шеңберде қалып қоймай тың ізденістер жасауы тиіс.

Бүгінгі таңда білім беру әлеуметтік құрылымының маңызды
элементтерінің біріне айналуда. Дүниежүзінде білімнің әлеуметтік рөлі
артып, адамның болашағы оның алған білімінің сапасының көлеміне, ойлау
деңгейіне байланысты болады.
Осы тұрғыда бүгінгі күні жаңа технологияның тиімді әдіс-тәсілдерін, жас
ұрпақтың бойына сіңіре отырып, қоршаған ортаны қорғау арқылы эқологиялық
тәрбие беру ұстаздардың басты міндеті болып отыр. Ол үшін әрбір ұстаз үнемі
шеберлігін арттырып отырмаса, бала- деңгейінің дамуы төмендейді. Осының—-
бәрі бір күннің іс –әрекеті емес, оған уақыт керек. Ұстаздық ету уақыт ұту
емес -өзгенің бақытын аялау, өзінің уақытын аямау деп Ж.Ж. Руссо бекер
айтпаған.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында оқыту -
формасын; әдістерін, технологияларын таңдауда көп нұсқалылық
қағидасы бекітілгең, бұл білім мекемелерінің мұғалімдеріне өзіне
оңтайлы нұсқаны қолдануға - педагогикалық процестерді кез келген
үлгімен, тіпті авторлық үлгімен құруға мүмкіндік береді.
Жалпы білім беретің мектептегі биология пәніңің негізі бастауыш білім
беру сатысында дүниетану - пәні негізінде құралады. Бұл пән бойынша
оқушыларға еліміздің табиғаты, табиғи байлығы, экономикасы, ғылымы мен
мәдениеті, этика, әдеп, эстетика, адам-адам, адам-қоғам, адам-табиғат
арасындағы қарым-қатынас түрлері - жайында ғылыми-сарамандық ұғымдар
беріледі. Пәнді оқып үйрену барысында оқушылар дүниенің үш құрамдас бөлігі:
адам, қоғам, табиғат саласынан білім алады. Биология, химия, география
пәндерінің бастама негіздері қаланып, соның ішінде қоршаған дүние заттары,
құбылыстары, табиғат эқология туралы ғылыми түсінік қалыптасады.
Виология - бұл орта буында алғаш қосылатын пән. Сондықтан оқушы орта
буында өсімдік құрылысы, өсімдік жайындағы білім берудің алғашқы
баспалдағымен танысады. Осы пәнді оқытуда жаңа технологиялардың тиімді
әдісін алып жетілдіру барысында есте сақтауға негізделген ақыл ойын
дамытатын оқуға көшу, мұғалім мен оқушының тең субъектіге түсіп
ытымақтастықта болуын қажет етеді. Ынтымақтастық идеяларында тұжырымдамада
қаралған азаматтандыру мәселесі, еркін білім беруде оқушының және тұлғалық
күшінің дамуына шығармашылық деңгейінің өсуіне көмектесетің жоба қажет
болады. Осы тұрғыда сын тұрғысынан ойлауды дамыту жобасы оқушылардың
тұлғасын дамытуға зор үлесін қосады.

1. Тіршіліктану пәні бойынша топтап оқыту әдісі
Дарвиннің эволютциялық ғылыми теориясын жергілікті жер жануарларын мысалға
алу арқылы түсіндіре отырып қазақ халқының салт-дәстүрін ұлттық өнерін
насихаттау, оқушыларды Отаның сүюге, табиғатты қорғауға тәрбиелеу
мақсатында сабақ өткіздім.
Тәрбиесіз алған білім адам баласының қас жауы деп Әл – Фараби
айтқандай сабақ беретін сыныптарда ұлттық өнерді ұлттық тәрбиені
дәріптейтін сабақтар өткізу өте тиімді.
Ұлт тағдыры болашақ жас ұрпақтың еншісінде екнендігін ескере отырып
оқушыны Отаның сүюге ұлттық өнерді қадірлей білуге тәрбиелеуіміз қажет.
Эволюцияның қозғаушы күштерін оқытуда оқушылар тірек-сызбалар мен
сөйлей отырып, Дарвиннің эволюциялық теориясының мәнін ашады.
1. Сабақта оқушы табиғатта бір даралар жойылып, епкіншілері көбейіп
отыратының яғни табиғаттың өзі сұрыптау жүргізетінін адамның қолдан
сұрыптау жүргізіп өз иглігіне пайдаланып отыратындығын түсінеді.
2. Көшпелі салт-дәстүрге сай өзіндік өнер түрлері қалыптасқан қазақстың
сал-серілік, аңшылық, саятшылық өнеімен қайта қауышады.
3. Барлық күш жігері жүйрітігі саналатын Қазақстаның ғажайыбы атанға
ақбөкенмен, оның ерекше қасиеттерімен танысады.
Сабақ топтап оқыту әдісмен жүргзілді. Сабақтың бұл әдісінің алыну себебі
оқушы топпен ойлана отырып, белгілі бір қорытындыға келеді. Әр оқушы өз
ойын айта отырып топ болып оны жинақтап қорытындылайды. Әр топ өзне
берілген тапсырмамен жұмыс жасайды.Дарвин эволютцияның қозғаушы күштері
деп атап көрсеткен:
1. Тіршілік үшін күрес.
2. Тұқым қуалайтын өзгергіштер.
3. Табиғи сұрыпталу екендігін айта отырып, оқушыға ой тастай отырып
оқушыға ой тастап, мысал өмірмен байаныстыра келтіру. Сызба кестелер үш
топқа таратылады. Әр сызба кестеге тақырып қойылады.
Мысалы: 1-топқа тіршілк үшін күрес.
Шегіртке саныңың артуы мысал ретінде алынды Оқушы сызба деректерге қарай
отырып, бунақданалардің даму сатысы шала түрленіп дамуды еске түсіреді.
Жұмыртқа – дернәсіл – имаго.
Аналық шегіртке құрсағының ұшындағы жұмыртқа салғышпен қоймақалта
жасап ішіне жұмыртқаларын салатының суретке қарай отырып,
1 топ оқушылары жарыса талдайды.
Астындағы кілтті сөздерді оқи отырып, өз ойларын жинақтап
қорытындылайды. Жауынның аздығы. Қоректің молдығы. Қолайлы жағдай. 1999
жылы Қазқстанда шегірткенің саныңың артуына байланысты 6 млн.ға жер
бүлінді.
2 топқа берілген тапсырма Қолдан сұрыптау тақырыбына Қазақстан қумай
тазысы алынды.
Тазыны қандай мақсатта пайдаланады. Сызба кестедегі суреттер арқылы оқушы
аңшылық саяхатшылық өнері туралы айтады. (Басқа ит қолтұқымдары
қарастырылмайды).
2. Неліктен тазы ит аңшылыққа таңдап алынды.
2 топ оқушылары жарыса өз ойларын айтады. Жүйрік иісшіл, епті т.б. Енді
осыдан қорытынды шығару керек. Қазақ халқының аңшылық саятшылық өнері
ертеден бар, ал аңшы аңға тек таза ит пен ғана емес, астында жүйрік аты,
қолында қыран құсын алып шығатының оқушы сызба-кестеге қарай отырып
қорытындылайды.
3-топ оқушыларына Табиғи сұрыпталу тақырыбы берілді. Сызба-кестеге
қарай отырып оқушы түсінік береді. Ақбөкеннің жауы қасқыр. Қасқыр тек әлсіз
ауруларын ғана ұстап жейді. Сонымен бірге -уаттын алыстығы табиғаттың
қолайсыз жағдайынан жүйрік күштілері ғана қалатындығыны оқушы талдап айтып
береді.

Әр топтың оқушыларын сөйлеіп болып мұғалім қорытынды жасайды. Оқушы тек
талдау жасайды, ал мұғалім ғылыми тұрғыда қорытындылайды.
Сабақтың бұл формасы оқушылардың ұжым болып ойлануын қамтамасыз етеді.
Ақбөкеннің суреті, құмай тазы. шегірткенің көбею суреттерін талдай отырып,
оқушы Ч. Дарвиннің эволюциялық теория-сын дәлелдеп сөйлегенін өзі де
білмей қалады.
С. Жүнісовтің Ақан-сері кітабынан үзінді.
...Сұлу киім жүйрік ат құмай тазы, алғыр бүркіт Ақанда болды. Қалың
қарауылдың ойын-тойының көркі Ақан болды. Біріне бедеу мінігізіп, біріне
бүлде кигізіп дегендей, 15-20 жігітті өзі тәрбиелеп нөкер қылып алды
басында бұлғақтаған үкі, қолында домбыра, аузында ән. Жігіттердің бәрі
балуан, бәрі аңшы. Бірақ Ақанның үні озгсшс. Дала күңірсніп. Акан он
шырқаса, жастар би билсген, кемпір өрмегін, сұлу қып кестесін, аңырып
тыңдай қалады.

30 жыл ішінде Қияхта қаласы арқылы Қытайда 4 миллион жұптай бөкен
мүйізі сатылған. Бұл 1990 жылғы дерек Ал қазір мұның саны қаншаға жетіп
жығылды екен?
Бір кг бөкен мүйізінің халықаралық құны 600 американ долларына пара-
пар. Бөкен мүйізі өкпе қабыну, жүрек сусамыр ауруларына таптырмайтын ем.
Бөкен 300 түрлі дәрілік қасиеті бар шөппен азықтанады екен. Бұл нені
көрсетеді.
Киік әлі даламыздың көркі, табиғатымыздың байлығы, Еуразия материгінің
жазық аймақтарында тіршілік етксн ақбөкеннің біздің республикамызда ғана
сақталуы еліміздің ұлттық мақтанышы екендігін оқушыға айта отырып, оны
жоғалтып алмауға ат салысуға шақыру.
Эволюцияның қозғаушы күштеріне талдау осылайша жасалынып болған соң,
оқушыға тірек-сызбаны үйден талдап келу тапсырмалары.
Бұл сабақта оқушы өзіне таныс жануарларын мысалға ала отырып,
табиғатпен етене жақындай түседі.

2. ДНК молекуласының екі еселену жолдарымен маңызын өтудегі сызбалармен
жұмыс
ДНҚ молеқуласының екі еселену жолдары мен маңызы туралы оқушыларда
түсінік қалыптастыру және оны анықтаған ғалымдармен таныстыру, түрдің
сақталуын қамтамасыз ететің ДНҚ туралы түсінігін сызбалар бойынша айта
білуге баулуда "ДНҚ молекуласының екі еселену ерекшеліктері" тақырыбында
сабақ өткіздім.
Сабақта:
М. Месельсон мен Ф.Сталь усынған екі еселенудің сызбанұсқасы мен ДНҚ-ның
екі еселенуі.
ДНҚ молеқуласы бөлігінің құрылысы.
Үлестірмелер пайдаландым.
"Нулеин қышқылының химиялық құрамы" тақырыбын пысықтау кезінде бір
оқушы нуклеотидтердің химиялық құрамын, олардың полинуклеотидтік тізбек
және қосарлы сақина тузу байланыстарын түсіндіреді.
2-оқушы ДНҚ молеқуласы бөлігінің құрылысын түсіндіреді. Сабақтың I
кезеңінде оқушылар тест тапсырмаларын орындайды.
1. Нуклеин қышқылын алғаш анықтаған ғалым:
а) Ф.Фишер; б) М.Уилкинс;
ә) Э.Чаргафф; в) Р.Франклин.
2. Нуклсин қышқылының жасушадағы орны:
а) цитоплазма; б) ядро;
ә) вақуоль; в) эндоплазмалық тор.
3. Нуклеин қышқылының мономері:
а) аминқышқылы; б) глицерин;
ә) моносахаридтер; в) нуклеотид.
II кезең. Сұрақтарға жауап жазыңыз.
1. Табиғаттағы алуан түрліліктің сақталуы неге байланысты?
2. Нуклеин қышқылының мономерлері неше топқа бөлінеді?
Айырмашылықтарын атаңыз.
3. ДНҚ-ның қос оралмасы езара қалай байланысады?
III кезең. Сөйлемдерді толықтырыңыз.
Нуклеотидтердің әр тізбегі өзара ... арқылы байланысады, оны ... тұлға деп
атайды. Әрбір ДНҚ мономерлерінің құрамына пентоза көмірсуы ... кіреді.
IV кезең.
Э. Чаргаффтың ережесі бойынша ДНК, молекуласындағы
нуклеотидтердің арасында қандай сандық сәйкестік бар?
ДНҚ молеқуласының түзілуі комплементарлық принципке сәйкес дегенді қалай
түсінесіз?
Сабақтың тақырыбымен және мақсатымен таныстыру және
оқушылардың зейінің жаңа сабаққа аудару.
Жаңа сабақты түсіндіру.
6. 1. ДНҚ-ның екі еселену жолдары туралы болжам сызбанұсқасын толтыру.

2. Осы болжамдардың қайсысының дурыс екендігі тәжірибе жүзінде
анықталады?
3. ДНҚ-ның екі еселенуіне қандай ферменттер қатысады? Олар қандай
қызмет атқарады?
4. Нуклеин қышқылының маңызы қандай? .
3. Оқулықтағы 4 және 5 тапсырмаларды орындау.
4. ДНҚ-ның екі еселенуі нәтижесінде екі жаңа ДНҚ молекуласы түзіледі.
Жаңа молекулалардың қайсысында комплементарлық принцип сақталған?
1 2
А-Т А-Т
Т-А Т-А
Г-Г Г-Ц
ц-ц ц-г
А-А Ц-Г
Г-Т А-Т
Ц-Ц Г-Ц
Ц-Г
5. Зертханада дезоксирибонуклеин қышқылының тізбектерінің бірі
зерттелген. Ол мынадай ретпен: орналасқан 20 мономерден тұратындығы
анықталған. Осы бөлікке сай келетің ДНҚ-ның екінші тізбегінің құрылысы
туралы не айтуға болады?
6. Сабақты қорыта келгенде ДНҚ-ның екі еселенуі көптеген ферменттердің
көмегімен жүзеге асады. ДНҚ өзінде жазылған ақпараттарды екі еселену арқылы
келесі ұрпаққа беріп, түрдің сақталуын қаматамасыз етуде матрицаның рөлін
атқарады.
2.1 Танымдық ойын
ТІГІНЕН:
Клеткалық құрылымы жоқ микроорганизм.
Дайын органикалық заттармен қоректенетін организм. Е
Ядросы бар ағза.
Тірі орғанизмнің қасиеттерінің бірі.
Эволюцияның элементарлық өлшем бірлігі.
6. Пластидтер түрі.
КӨЛДЕНЕҢІНЕН:
Ағзаның тіршілік қасиеттерінің бірі.
Энергия беретін органоид.
Биологиялық түрдің тарихи дамуы.
Жасушаны зерттейтін ғылым.
Өсімдік әлемі.
Клетканың мүше тәрізді бөлігі.
Жауабы:
Тігінен: 1. Вирус. 2. Гетеротроф. 3. Эуқариот. 4. Қоректену.
5.Популяция. 6. Хромопласт.
Кө.іденеңінен: 7. Көбею. 8. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.