Қазақстан Республикасындағы сот және сот әділдігі

І.Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Қазақстан Республикасындағы сот және сот әділдігі
1. Сот әділдігін орнатушы тұлғалар.
2. Іске қатысушы тұлғалар
3. Сот өкілдері
4. Сот әділдігін орнатуға қатысатын көмектесуші тұлғалар
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Қазақстан Республикасы Конституциясының 14 бабы, 1 тарауында бекітілгеніндей, азаматтардың заң мен соттың алдында теңдік принциптері бірдей. Ата Заңымыз олардың құқықтары мен мүдделерін қорғауға кепілдік береді. Сол себепті шешім Қазақстан Республикасының атынан шығарылатындықтан әділ болуы керек. Сот шешімінің заңдылығы жайлы айтар болсақ, азаматтық істі қараған кезде Қазақстан Республикасы Конституциясының, басқа нормативтік-құқықтық актілердің талаптары қатаң сақталуы тиіс.
Азаматтық істер бойынша да әділ сот шешімі маңызды сипат алады. Өйткені, бұл бағыттағы шешімдер нақтылы дәйектемелер мен құқықтық нормаларға негізделген. Сол себепті шешімнің саяси және құқықтық мәні оның құқық қорғау функцияларымен шектелмей, тұлғаларға тәрбиелік және моральдық тұрғыдан да ықпал етуі керек.
Соттың әділ шешім шығаруы оның заңдылығы мен нақтылы дәйектемеге негізделген. Әрбір шешімге қатысты бұл талаптар бір-бірімен тығыз байланысты болғандықтан, материалдық және процессуалдық құқықтар қатаң сақталуға тиіс. Екі міндеттің өзара байланыстылығының заңдылығы мынаған келіп саяды: бұзылған құқықты қорғау немесе заңмен қорғалатын мүдде; процеске қатысушылар мен тұрғындарға тәрбиелік ықпал ету.

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы — Алматы, "Жеті — жарғы", 1998 ж.
2. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі, жалпы және ерекше бөлімдер, "Юрист" баспасы, 2001 ж.
3. Қазақстан Республикасының Конституциясына түсініктеме, ред. басқарған Сапарғалиев F. Аударған С.Бақтыгерейүлы — Алматы: Жеті — жарғы, 1999 ж.
4. Сапарғалиев F. Қазақстан Республикасының Конституциялық құқығы: Оқулық- Алматы, Жеті — жарғы.1998ж.
5. Гражданский кодекс Республики Казахстан. общая часть, коментарии. Алматы, Жеті — жарғы, 1-2 том, 1998 г.
6. Мемлекет және құқық негіздері. Н.Дулатбеков, С. Амандықова, Астана. Фолиант. 2001ж.
7. Е.Баянов. Мемлекет және құқық негіздері, оқулық, Алматы, Жеті — жарғы, 2001 ж.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І.Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Қазақстан Республикасындағы сот және сот әділдігі
1. Сот әділдігін орнатушы тұлғалар.
2. Іске қатысушы тұлғалар
3. Сот өкілдері
4. Сот әділдігін орнатуға қатысатын көмектесуші тұлғалар
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Қазақстан Республикасы Конституциясының 14 бабы, 1 тарауында
бекітілгеніндей, азаматтардың заң мен соттың алдында теңдік принциптері
бірдей. Ата Заңымыз олардың құқықтары мен мүдделерін қорғауға кепілдік
береді. Сол себепті шешім Қазақстан Республикасының атынан
шығарылатындықтан әділ болуы керек. Сот шешімінің заңдылығы жайлы айтар
болсақ, азаматтық істі қараған кезде Қазақстан Республикасы
Конституциясының, басқа нормативтік-құқықтық актілердің талаптары қатаң
сақталуы тиіс.
Азаматтық істер бойынша да әділ сот шешімі маңызды сипат алады.
Өйткені, бұл бағыттағы шешімдер нақтылы дәйектемелер мен құқықтық
нормаларға негізделген. Сол себепті шешімнің саяси және құқықтық мәні оның
құқық қорғау функцияларымен шектелмей, тұлғаларға тәрбиелік және моральдық
тұрғыдан да ықпал етуі керек.
Соттың әділ шешім шығаруы оның заңдылығы мен нақтылы дәйектемеге
негізделген. Әрбір шешімге қатысты бұл талаптар бір-бірімен тығыз
байланысты болғандықтан, материалдық және процессуалдық құқықтар қатаң
сақталуға тиіс. Екі міндеттің өзара байланыстылығының заңдылығы мынаған
келіп саяды: бұзылған құқықты қорғау немесе заңмен қорғалатын мүдде;
процеске қатысушылар мен тұрғындарға тәрбиелік ықпал ету. Түптеп келгенде,
соттың нақтылы шешім шығаруы әділдіктің салтанат құруымен түсіндіріледі.
Жауапкершілікті сезіне отырып, конституциялық талаптарды бұлжытпай
орындауға қол жеткізуге болады.

1. Сот әділдігін орнатушы тұлғалар.
- сот (бірінші, операциялық, классциялдық, қадағалау инстанциясындағы
сот);
- судья, сот қызметіндегі тұлғалар (сот председеталі, сот
әріптестері және т.б.); бұл топқа сондай-ақ сот атқарушысы,
сот приставы, сот отырысының хатшысы.
Сот – мемлекеттік биліктен құрылған орган болып табылатын,
яғни сот әділдігін жүзеге асыратын орган. Сотқа азаматтық
істерге жетекшілік ету кіреді.
Бұл функцияны жүзеге асыру үшін соттағы істерді құқық үшін
соттағы істерді құықықтары мен міндеттері бойынша А.Н. Ицегпов
3 топқа бөледі.
А) 1-ші және негізгі істі шешу қатал заңдық сақтауы
негізінде шешу. Апеллорциалық, қадағалау инстациалауда өзінен
төмен тұрған имантанциалардың заңдығын тексеру сот актілерінің
орындалуын басқылау болып табылады.
Б) 2-ші бұл соттық тәрбиелеу мен ескерту болып табылады.

В) 3-ші іске қатыспайтын жеке тұлғалар мен ұйымдарға
байланысты. Оларға:
- істі басқа сотқа өткізу
- құық қорғау органдарымен байланысты (жауапкерді
іздестіру);
-басқа да ұйымдармен, жеке тұлғалармен, қызметтегі
азаматтармен байланысты сот ісін шешу үшін дәлелдермен
құжаттарды көрсету);
Судья-Қазақстан Республикасындағы сот төрелігін атқарушы.
Судьяның құзыретіне байланысты оның шығарған шешімі мен талабы
міндетті түрде оырндалуы қажет. Орындалған жаңдайда ол заң бойынша
жауапқа тартылады.
Судьяға қарсылық білдіру негіздері АІЖ Кодексінің 40 бабында
қарастырылған.
Судья істі қарауды жүзеге асыра алмайды, егер ол;
1) алдағы істе қарау кезінде куә, маман, аудармашы, сот
отырысының хатшысы, приставының құралында болса, сот атқарушысы
болғанда;
2) іске қатысушы тұлғалардың біреуіне туыстық қатынасы болса;
3) жеке, тікелей немесе жанама түрде істің шешулуіне мүдделі
немесе қандай да бір жағдайлармен істің шешімі оның мүддесіне әсер
ететін болса;
Істі қараушы соттың құрамына бір-бірімен туыс адамдар негізге
алмайды.

АІЖ Кодексінде атап айтқанда 39 бабында судьяның істі қарауда 2-ші
қатысуына тыйым салынады. Яғни бұл дегеніміз 1-ші инстанциядағы істі
жүргізген судья. Осы істің апеллациялық, массациалық, қадағалау
инстанцияларында істі жүргізе алмайды. Бұл жағдайды - (сот) судьяға
қарсылық білдірудің түрі деп есептеуге болады.
Жоғарыда аталған жағдайлардың біреуі орын алған жағдайда
судья өздігімен бас тартатынын хабарлау қажет.
Өздігінен бас тарту мен қарсылық білдіру дәлелді және
мәлімдеген түрде болуы қажет.
Судьяның кетуін, орнын алған қаржылық білдірілген кезде оның
кетуі туралы ауызды бүкіл сот құралмындағы судьялардың дауысы
бойынша шешіледі.
Егер судья келтірілсе, ол істі қарау басқа судьяға
беріледі. Егер істі қарау мүмкіндігі болмаса, яғни судьяның орнын
ауыстыру мүмкін болмаса істі жоғары тұрған сотқа береді. Егер
судья кететіндігін икемдесе, оның нақты дәлелдері болуы қажет.
Сот отырысының хатшысы сот отырысының хаттамасын тапсырады. АІЖ
Кодексінің 1 бөлімінің 257 бабы бойынша сот отырысының хатшысы судьяға
іс бойынша келген тұлғалардыкелмеген тұлғалардың не себептен
келмегендігін хабардауы қажет.
Сот притавы - бұл қызметтік тұлға, мемлекеттік қызметте
тұратын және кепесідей істерді атқарады: сот отырысында сот залының
тәртібін қадағалау, істі жүргізуге сотқа көшектесу, судьяның
қауіпсіздігін қамтамасыз ету, істің жедел шешілуі үшін қажет
болған жағдайда мәбүрлеу шараларын орындау.
Сот атқарушысы - ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.