Өндірістік шығындарды ұйымдастыру

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 82 бет
Таңдаулыға:

СОДЕРЖАНИЕ

1 ӨНДІРІСТІК ШЫҒЫНДАРДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕСЕБІНЕ ЖАЛПЫ6

СИПАТТАМА6

Кәсіпорындағы өндірістік есеп пен өндірісті ұйымдастыру6

Кәсіпорын шығындары және оның түрлері20

Көмекші өндірістің шығындарының есебі27

Негізгі өндіріс шығындарының есебі35

Шығындарды шешім қабылдау мен жоспарлау үшін жіктеу39

2 АҚМОЛА ҚАЛАСЫ ЕРЕЙМЕНТАУ АУДАНЫ ЕРКІНШІЛІК АУЫЛЫНІҢ ӘКІМШІЛІГІНІҢ ШЫҒЫНДАРЫН ТАЛДАУ48

2. 1 «Еркіншілік ауылынің Әкімшілігінің» қаржылық жағдайын есептеу және талдау48

2. 2 Еркіншілік ауылынің Әкімшілігінің шығындарын талдау52

2. 3 Еркіншілік ауылынің Әкімшілігінің баланысын талдау58

Еркіншілік ауылынің Әкімшілігінің төлем қабылеттілігін талдау63

3 ӨНДІРІС ШЫҒЫНДАРЫНА ТӨМЕНДЕУІНІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ МЕН ҰСЫНЫЛАТЫН ТӘЖІРИБЕЛЕЛІК ҰСЫНЫСТАР65

3. 1 Өндіріс шығындарының төмендеуінің негізгі бағыттары65

3. 2 Өнімнің өзіндік құнын есепке алуды қолданатын әдіс тәсілдері67

3. 3 «Еркіншілік ауылынің Әкімшілігінің» қаржылық тұрақтылығын арттыру жөнінде ұсынылатын тәжірибелік нұсқаулар74

ҚОРЫТЫНДЫ79

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ81

1 ӨНДІРІСТІК ШЫҒЫНДАРДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕСЕБІНЕ ЖАЛПЫ

СИПАТТАМА

Кәсіпорындағы өндірістік есеп пен өндірісті ұйымдастыру

Кәсіпорын - түрлі өндірістердерден және шаруашылықтарды4 (негізгі, көмекші, қосымша, қосалқы және эксперменттік) тұратын күрделі миханизм.

Кәсіпорынның жекеленген өндірістік буындар бойынша жоспарлау және шығындарды есепке алу мақсатында өндірелетін өнімнің атқарлатын қызметіне қарай барлық өндірістер негізгі және қосымша өндірістер болып екіге бөлінеді.

Негізгі өндіріске кәсіпорын шығаратын өнімдер, сондай - ақ өнімді сатуға және зауыт ішінде тұтынуға (желілік, ұсталық, престеу - машина жасау зауыттарында) арналған шалафабрикаттарды дайындайтын өндірістер жатады.

Көмекші өндіріс негізгі өндірістен өнім әзірлеуге қатыспайды, бірақ өнім өндіруге, қызмет көрсетуге, жұмыс жасауға тікелей ықпал етеді (жөндеу миханикалық және аспаптық цехтар, электер - көліктік, су мен жабдықтау және т. б) .

Қосымша цехтар (мақта қалдықтарынан тазартылған мақта өндіру жөніндегі цехтар) негізгі өндіріс қалдықтарын кәдеге жаратуға септігін тигізеді.

Қосалқы цехтар (ыдыстар мен буып - түю материалдарын дайындаумен айналысатын цехтар) негізгі материалдардан емес, бірақ негізгі және көмекші өндірістерде пайдаланылатын материалдардан өнім өндіреді.

Эксперименттік (тәжірибелік) цехтар тәжірибелік үлгілерді дайындайды және түрлі эксперменттік жұмыстарды атқарады.

Бұдан басқа кәсіпорында қызмет көрсететін өндірістермен кәсіпорын ұжымның тұрмыстық қажеттілігін қанағаттандыратын шаруашылықтар (тұрғын үй коммуналдық шаруашылық, машиналар, кір жуатын орындар) болады. Бұл кәсіпорындар өнімді дайындауға, сондай - ақ басқа да тарапта жұмыстарды атқаруға немесе қызмет көрсетуге өз септігін тигізеді.

Өндірістік есепті дұрыс ұйымдастырудың кез - келген кәсіпорын үшін маңызы зор.

Өндірістік бухгалтерлік есебін ұйымдастыру көбіне өндірістің тұрпатына (типіне) байланысты болады. Өндіріс жеке - дара, сериялық және жаппай өндіріс болып үш топқа (тұрпатқа ) бөлінеді.

Жеке - дара (жекелеген) өндіріс - өнім жекелеген данадармен немесе қайталанып отыратын шығын тапсырыстармен дайындалатын өндіріс.

Бұл ауыр машина жасауға, кеме жасауға, берген станоктар мен трубиналарды өндіруге тән. Оның мынандай ерекшеліктері бар: ондағы цехтар нақты бір салаға мамандандырылмайды: субъект мен цехтардың өндіріс бағдарламасында бұйымдармен олардың бөлімдерінің көп мөлшерде болуымен ерекшеленеді: дайындық - қорытындылау жұмыстарына кететін шығындардың деңгейі салыстырмалы жағыдайда алғанда бір шама үлкен болады: өндірістің басқа да тұрпаттарына қарағанда өндірістік цикл ұзақ болып келеді. Жеке - дара өндірісте әдетте, шығындарды есепке алу үшін және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау үшін тапсырыстық әдіс қолданылады, бұл орайда шығындар әрбір бұйым (тапсырыс ) бойынша есепке алынады.

Сериялық өндіріс біркелкі бұйымдарды дайындап шығарудың оқтын - оқтын қайталанып отырумен сипатталады және оған мынадай ерекшеліктер тән: шығарылатын өнім номенклатурасының шектеулілігі; жұмыс орындарының салыстырмалы түрде алғанда кең мамандануы; мамандандырылған машиналардың, аспаптармен қондырғыларының қолданылуының шектеулілігі. Сериялық өндіріс машина жасау өнеркәсібінде және металл өңдеуде неғұрлым кең тараған. Бұл кәсіпорындарда өнімнің шығарылуын есепке алу сериялы бұйымдарға тән етіп қолданылады, бірақ ол бұйымдарды құрастыратын партияларға қолданылмайды.

Сериялардың көлеміне қарай өндірістер мынадай үш түрге бөлінеді сериялық өндіріс (өнім жыл бойы үздіксіз дайындалады) сериялық (мамандану анағұрлым тар, ал өндірістік желілер мен цехтар бойынша және технологиялық жағынан мамандандырылған) ұсақ сериялық өндіріс (жекелеген өндірістен ұсақ сериямен өнім шығаруға арналған) .

Сериялық өндірісте шығынды есепке алудың және өнімнің өзіндік

құнын калькуляциялаудың нормативтік немесе қайта жасау әдістерін қолданады.

Жаппай - өндіріс ұзақ уақыт бойы бірдей өнімді үздіксіз шығаратын өндіріс тұрпаты (типі) . Шығарылатын өнімдердің ассортименті (түрлері) көп болғанымен олардың шығарылатын мөлшері айтарлықтай көп болуы мүмкін, белгілі бір салаға ыңғайланған жабдықтардың жоғары деңгейі және өндірістің жұмыс ырғағының жоғары болуы өндірістің осы тұрпатына тән белгілер болып табылады. Бұл арада әдеттегідей өнімнің және оның негізгі элементтерінің өзіндік құнын есепке алудың және калькуляциялаудың нормативтік әдісін қолданылады.

Өндірісті ұйымдастыру типі (тұрпаты) тек шығындарды есепке алуға және өнімнің өзіндік құнын калкуляциялауға ғана әсер етіп қоймайды. Сонымен бірге бастапқы есепті ұйымдастыруға талдамалық есепке де әсер етеді. Мәселен, ірі сериялық және жаппай өндірістерде шығарылатын өнім мен жалақы ауысым (смена ) ішінде өндірілген өнім рапорттарына ал жеке - дара және ұсақ сериялық өндірістерде - жасалған жұмыстар зарядтарымен үйлесімде көбіне маршруттық парақтарына жазылады.

Кез келген өнімді өндіру жұмыстарды атқару және қызметті көрсету белгілі бір шығындар мен байланысты, ондай есеп мынаны қамтаматсыз етуі керек: жалпы өнім көлемін, әр бір өнім түрлерінің нақты өзіндік құнын есептеу (калькуляциялау) қызметті көрсету, жұмысты орындау, өндірілген өнімнің нақты шығысын толық дер кезінде және шынайы көрсету, сондай ақ жалпы бизнесті ұйымдастыру және басқарушылық шешімді қабылдау мен жоспарлау үшін ақпараттарды жинау және бақылауды көздейді.

Шешімді қабылдау үшін ақпараттарды жинаған кезде белгілі бір шешім типтерін қабылдау үшін белгілі бір шығын түрлері маңызды болуы, ал кейбіреулері үшін сол шығындар ескерілмеуі мүмкін. Шын мәнінде, өндірістік шығындар көптеген белгілері бойынша жіктелуі мүмкін:

- шығындардың туындайтын (пайда болатын) орындары (өндірістер, цехтар, учаскелер) бойынша: өндіріс тізбесі (соның ішінде өңдеуі) бойынша, ал олар шығындарды есепке алу мен жоспарлау кезінде субъектінің есеп саясатында анықталғандай етіп бөлінеді;

Қызметтер, жұмыстар және өнім түрлері бойынша; өндіріс шығындары жекелеген өнім түрлерінің өзіндік құнына немесе бір тектес өнім топтарына енеді;

- шығындар өнімнің өзіндік құнына ену тәсілі бойьнша; тікелей өнімнің өзіндік құнына тікелей жатқызылатын, яғни жекелеген өнім түрлерін өндірумен байланысты болып; жанама өнімнің өзіндік кұнына таратылып бөлінетін яғни бірнеше өнім түрлерін өндірумен байланысты болып бөлінеді:

Өндіріс шығындары өнімнің көлеміне қатысты екіге бөлінеді: Айнымалы -шығарылған өнімнің көлемі өзгеруімен шығынның да өсуі немесе азаюы мүмкін (негізгі материалдар мен шикі заттың шығысы. Технологиялық энергия мен отын, өндіріс жұмысшыларының жалақысы және т. б. ) ; тұрақты - өнімнің шығару көлемі өзгерген кезде, деңгейі өзгермейтін шығындар (өндіріс ғимараттарын жарықтандыру мен жылытуға кеткен шығыстар, негізгі құралдардың амортизациясы) ;

Шығыстар түрі бойынша (баптары және элементтері бойынша) ; экономикалық элементтер бойынша шығыңдарға: материалдық шығындар, еңбекақы шығындары, еңбек ақыдан айдарылатын аударымдар, негізгі кұралдардың амортизациясы (тозуы) ; басқа да шығыстар кіреді.

Шығындар басқару қызметі (функциясы) бойынша:

- өндірістік (өндіріс процесінің барысында пайда болады) ;

- коммерциялық (сатумен байланысты) ;

- әкімшілік (баскару процесімен байланысты) .

Коммерциялық және әкімшілік шығыстар кезең шығыстарына жатады, ал олар өндірістік калькуляциялауды есептеудің негізі болып табылады. олардың сызбасын (схемасын) мынадай етіп салуға болады:

1 сурет Өндірістік өзіндік құны

Келтірілген сызбадан байқағанымыз өзіне активтердің азаюын енгізетін шығындар (материалдар, ақша қаражаты және т. б. ) немесе міндеттемелердің өсуіне (көбінесе кредиторлық қарыздар) әкелетін шығындар жаңа активтерді жүзеге асырады, ал ол ресурс ретінде анықталып, өткен оқиғалардың нәтижесі ретінде одан болашақта табыс алынатын болып күтіледі.

Өндіріс шығындарын есепке алу үшін шоттардың кешенді жүйесі пайдаланады. Оған 8100 - «Негізгі өндіріс», 8300 - «көмекші өндіріс », 8400 - «үстеме шығындар », бөлімшелерінің шоттары кіреді.

Шығындарды және өнімнің шығарылуын есепке алумен бақылау жасауды қамтаматсыз ету үшін мынадай есеп регистрлері пайдаланылады.

«Цехтар бойынша шығындар» ведомосы, онда 8100, 8300, 8400 бөлімшелер шоттары бойынша шығындар есепке алынады. 8100, 8300, 8400 шоттарының есебі компютерлендірілген кезде олар бойынша тиісті машинограмм қолданылады. Ай соңында бухгалтерия өндіріс шығындарын жинақтауды жүзеге асырады.

«Цехтар бойынша шығындар» ведомосына жазу үшін мыналар негіз болып табылады:

«Материал (жалақы) шығындарын бөлу (тарату) » кестесін әзірлеу, онда шикізат, материалдар, сатып алынған шалафабрикаттар және өндірістің басқада материалдық запастары көрсетіледі (8111- «материалдар » бөлімшесі шоттарының кредиті ) ; өндіріс персоналдарын төлеген еңбек ақы шығыстары (8212 - «персоналдармен еңбекақы бойынша есеп айырысу» шотының кредиті) ; еңбек ақыдан аударылатын аударымдар (8213 - «басқа да» шоттың «әлеументтік салық » субшотының кредиті) ;

«Негізгі құрал - жабдықтар амортизациясының (тозуының) есебі» кестесін әзірлеу, онда өндіріс шығындарына енгізілуге тиісті негізгі құрал -жабдықтар амортизациясының сомасы көрсетіледі (2420 - «Негізгі құрал - жабдықтардың тозуы »бөлімшесі шоттарының кредиті) ;

«Материалдық емес активтер амортизациясының есебін» кестесін әзірлеу, онда өндіріс шығындарына енгізілуге жататын амортизацияның сомасы көрсетіледі (2740-2746 - «материалдық емес активтердің амортизациясы» бөлімшесі шоттарының креиті ) ;

«Көмекші (қызмет көрсетуші ) өндірістер мен шаруашылықтардың көрсеткен қызметтердің бөлу» кестесін әзірлеу онда өндірістер мен шаруашылықтардың өнім өндіруге жұмыстарға және көрсетілген қызметтерге жұмсалған шығындары көрсетіледі (8300 - «Көмекші өндірістер »

Өндіріс шығындарының бухгалтерлік есебін ұйымдастырудың схемасы төменде келтірілген.

Өндіріске жұмсалған шығындарды олардың құжаттары бойынша қандай калькуляциялау объектісіне жататындығын белгілеу үшін есеп объектілерін шығьын баптарын кодтайды және үстеме шығыстарын ажыратады. ал бұл үстеме бойынша дұрыс топтастыру мүмкіндік береді.

Орташа және ірі кәсіпорындарда өндіріс шығындарын есепке алу және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау үшін кәсіпорының бухгалтериясы құрамында біртұтас болып келетін екі бухгалтерия яғни қаржылық және басқару бухгалтериясы болуы мүмкін.

2 сурет Өндіріс шығындарының бухгалтерлік есебін ұйымдастыру

Өндіріс шығындарының талдамалық (аналитикалық ) есебі калькуляция (есеп) объектілерінің және цехтар мен өндірістер бойынша шығын баптарының белгіленген номенклатурасы бойынша калькуляциялық (көп жазбалық) карточкаларда немесе ведмостарда жүргізіледі.

Қаржылық бухгалтерия шоттардың бас жоспарын бөлімшелеріне енетін шоттарын жүргізіп есептің бас кітабын кәсіпорынның балансын және қаржылық есеп беруін жасайды.

Басқару бухгалтериясы шоттардың бас жоспарының 8100 -бөлімшелеріне енетін шоттарды пайдаланады. Ол өндіріс шығындары туралы ақпаратты қорытып, өзіндік құнды калькулкциялайды. Өндіріс шығындарымын нормалары мен нормативтерін талдап және одардың орындалуын бақылайды, өндірістегі шалафабрикаттардың қозғалысын есепке алады, есептің бүкіл көлемінің нормативтік, жоспардың, және талдамалық жұмыстарын атқарады. Басқару бухгалтериясы жабық (құпия) болып келеді. Бұл өз билігінде қандай да болмасын бір «ноу-хауды» және өндірісті басқарудың озық деңгейін ұйымдастыруды, «жаңалыкқтарды» өз бәсекелестері өздерінен бұрын пайдаланып кетпеуін қамтамасыз етеді.

Сондықтан басқару бухталтериясы ақпаратының сыртқы тұтынушылар үшін ғана емес. Сонымен бірге осы кәсіпорынның қызметкерлері үшін де «жабық» болуы мүмкін.

Қаржылық және басқару бухгалтериясының арасындағы өзара қарым-қатынастар мына төмендегі 6-сызбада көрсетілген.

Кәсіпорынның қаржылық бухгалтериясында аяқталмаған өндірісті есептеу үшін 8100 - «негізгі өндіріс», 1340 «Өзінде өндірілген шалафабрикаттары»

8300 - «Көмекші өндіріс» 8340 «Басқа да» шоттары пайдаланылады. Бұл шоттардағы топтастыру транзиттік, болып табылады, онда бір-екі күнде аякталмаған өндіріс қалдығы есептеліп яғни есептік кезеңнің соңында өндірістік бухгалтериядан қаржылық бухгалтерияға беріледі (демек, 1340- шоттары дебеттеліп, 8100, 8300, 8400 шоттары креаиттеледі. Содан соң келесі жылдың басында қайтадан қаржылық бухгадтериядан өндіріс бухгалтериясына беріледі (демек, 8100, 8300, 8400 шоттары дебеттеліп, 1340 -

1340 шоттары кредиттеледі) .

Сонымен, 1340 - шоттар «бір күндік шоттар» болып табыдады және оның қалдықтары осы шоттар бойынша кәсіпорынның қаржылық есеп беруіне енгізу үшін арналған.

Құрал-жабдықтарды пайдалану мен күтіп-ұстауға кеткен нақты шығындарды таратқан кезде. Оның сол тиесілі бөлігіне жататын ақаудың өзіндік құнын ескеру) керек.

Бұл шығыстар ақаудың өзіндік құнына сметалық (нормативтік) мөлшерлемені анықтаған кезде есептелінген нормативтік қатынас бойынша өндіріс жұмысшыларының жалақысына пропорционалды енгізіледі. Ақауды жөндеумен айналысатын жұмысшының жалақысы 18 теңге болса, ал оның сметалық нормативтік мөлшерлемесі 7, 5 теңге құраған, бұл соңғы құрал-жабдықтың күтіп ұстау шығысына ақаудың тәсілі сомасы арқылы анықталған.

3 сурет Қаржылық және өндірістік (басқару) бухгалтериясының арасындағы өзара қарым - қатынастары

Өндіріске кеткен шығындарды есептеуге арналған шоттардың бөлімшесі бір шолушы және бірнеше «транзиттік » шоттардан тұрады, онда олардың мазмұны, пайда болған орындары және басқада белгілері бойынша шығындар топтастырылады.

«Транзиттік» шоттарда көрсетілген ақпараттар нақты жасалған шығындар туралы белгілі бір ақпараттардың бөлігін көрсетеді, оны шолып (белгіленген қағидалар мен ережелерді пайдалана отырып ), шығарылған өнімнің нақты өндірістік өзіндік құны туралы мәліметтерді алуға болады, сондай -ақ өнім бірлігі де есептелінеді. Әрбір бөлімше өз кезегі бойынша үш категорияға бөлінеді:

Шығындарға кеткен тікелей материалдар;
Шығындарға кеткен тікелей жұмыс күші;
Үстеме шығындар.

Тікелей шығыстарға кеткен материалдар соңғы өнімнің құрамына (яғни, оның құнына) басқа да шығындарымен қатар қосылады. Мысалға. автомобиль өндірісі, үшін болат немесе жиһаз өндірісі үшін ағаш негізгі материалдар болып табылады.

Жұмыс күшіне жұмсалған тікелей шығындар бұл өнімді әзірлеуге тікеден қатысқан өндіріс жұмысшыларына есептелген еңбек ақысы (еңбек ақыдан аударылатын аударымдарды қоса есептегенде) болып табылады.

Мысалы, толассыз өндірісте жұмыс істейтін оператордың немесе металл өңдеуші станокта істейтін жұмысшының еңбек ақысы т. б. осы сияқты тікелей еңбек ақылары жатады.

Қызмет көрсететін цех жұмысшыларының еңбек ақысы тікелей еңбек ақы болып табылмайды, ал олар үстеме шығысқа жатқызылады.

Үстеме шығыстар өндіріске кеткен барлық шығындардан тікелей шығындарды (тікелей материалдар шығындары мен өндіріс жұмысшыларының еңбек ақысы) шегеріп тастағаннан шығады.

Одан басқа, үстеме шығыстардың қатарына: амортизация шығыстары, жал ақысы, сақтандыру жарнасы, тұрғын -үй қызметі, жарықтандыру және басқа да себептердің салдарынан өндірістік уақытша тоқтап қалуының шығыстары т. б, жатады.

Жалпы алғанда, өндіріс есебін төрт негізгі кезеңге бөлуге болады:

- өндіріс түрлері бойынша "транзиттік" шоттарда субъекттің есепті кезеңнің барысында тікелей шығыстар туралы ақпараттарға шолу жасалады (негізгі, көмекіші т. б. өндірістері бойынша) ;

- «Үстеме шығыстардың» шоттары бойынша субъектік үстеме шығыстары жинақталып, олардың жалпы деңгейі туралы ақпараттар беріледі;

- үстеме шығыстарын белгіленген тәсіл (шаруашылық жүргізуші субъекттің есептік саясатында қаралған әдісі) бойынша негізгі, көмекші өндірістерге таратады;

- «Транзиттік» шоттардағы жинақталған шығыстарды дайын өнім шотына есептен шығарып, дайын өнімнің нақты өзіндік құны қалыптасады, сондай-ақ аяқталмаған өндірістің де үлесі анықталып тиесілі саласына жатқызылады.

Үстеме шығыстарға өндіріске қызмет көрсетумен және негізі және көмекші цехтардың жұмыс ұйымдастыруымен байланысты шығыстары жатады, оларды тікелей дайын өнім түрлеріне (бірлігіне) жатқызуға болмайды.

Үстеме шығыстар, әдетте, біршама жалпы сипатқа ие болады:

- кешендік сипаты - шығыстар құрамында барлық зкономикалық элементтер шығындары көрініс табады;

- екі және одан да көп бұйымдар шығарған кезде бұл шығыстарды тікелей белгілі бір бұйымға жатқызу қиынға түседі, демек олар дайын өнімнің арасына таратылады және аяқталмаған өндіріске де жатқызылады.

1 кесте Шығындар жіктеу

Шығындар баптарының атауы

Шығындар баптарының атауы: А. Құрал жабдықтарды пайдаланумен күтіп ұстау шығыстары бойынша

Шығындар баптарының атауы: Өндіріс жабдықтары мен көлік (транспорт) құралдарының амортизациясы.

Шығындар баптарының атауы: Жөндеу қорына қаржы бөлу немесе өндіріс жабдықтарымен көлік құралдарын жөндеу жөніндегі шығындары

Шығындар баптарының атауы: Жабдықтарымен көлік құралдарын пайдалану жөніндегі шығындары

Шығындар баптарының атауы: Аспаптар мен ынғайластарлыған құралдырды (тектіктерді) жөндеу және қалпына келтіру

Шығындар баптарының атауы: Құрал жабдықтармен байланысты басқада шығыстары

Шығындар баптарының атауы: Б. Үстеме шығыстары

Шығындар баптарының атауы: Цех аппараттарын ұстау, еңбек ақыдан аударымды қоса алғанда

Шығындар баптарының атауы: Ғиматарттардың, қондырғылардың және де басқада мүліктердің амортизациясы.

Шығындар баптарының атауы: 1 кестенің жалғасы

Шығындар баптарының атауы: Ғимараттардың, қондырғылардың жөндеу қорына аударымдар жасау немесе оларды жөндеу бойынша шығындары.

Шығындар баптарының атауы: Ғимараттарды, қондырғыларды, инвентарларды күтіп ұстау шығындары

Шығындар баптарының атауы: Сынақтар, тәжірибелер зерттеулер жүргізу жөніндегі шығындары

Шығындар баптарының атауы: Рационализаторлықпен өнер тапқыштық жөнідегі шығынадары

Шығындар баптарының атауы: Цехтар қызметкерлердің еңбегін қорғау: қауіпсіздік техникасын құралдарын күтіп ұстау пайдалану және ағымдық жөндеу жөнінде шығындары; желдеткішті күтіп ұстау және ағымдық жөндеу жөніндегі шығындары; санитариялық тұрмыстық құрылғыларды күтіп ұстауға арналған шығындары; арнаулы киім мен бейтараптандырушы құрылғыларға арналған шығындары; еңбекті қорғау жөніндегі басқада шығындары

Шығындар баптарының атауы: Басқада үстеме шығындары (өндіріс құралдары үшін жалға ақы төлеу, іссапар шығыстары, берілген кепілдіктер үшін қызмет көрсету шығындары және өнім өндіру бойынша құрал жабдықтарды жөндеу) .

Шығындар баптарының атауы: Өнімсіз шығындардың барлығы, оның ішінде: ішкі өндірістік себептері бойынша тоқтап қалудан болған шығындар цехтарды сақтау кезінде материалдық игіліктердің бүлінуінен болған шығындары; табиғи кему нормалардың шегінде материалдық игіліктердің жетіспеуінен және аяқталмаған өндірістен болған шығындары; басқада өнімсіз шығындары.

Техника және т. б ерекшеліктеріне қарап үстеме шығыстарына қарап өзгерістер енгізілуі мүмкін.

Үстеме шығыстарды тарату тәсілі өндірістің ерекшелігіне және есептік саясатына тәуелді болып келеді. Негізінен ол шаруашылықтың есеп саясатына сәйкес көрініс табады:

- өнніріс жұмысшыларының еңбекақысына пара-пар етіп (пролорииональды) таратылады;

- тікелей материал шығыстарына пара-нар етіп (пройорциональды) таратылады;

- өндірілген өнім санына немесе өнделген шикізаттын салмағына пара-пар етіп (прогюрциональды) таратылады;

- цех құнына пара-пар етіп (пролорционалды) (мысалға, қара металлургияда) немесе шикізат құны шегерілген цехтың өзіндік құнына пара-пар етіп (пропорциональды) (мысалға, жеңіл өнеркәсібі) таратылады;

- алдын-ала белгіленген шығындардың тұрақты коэффиценттері бойынша таратылады;

- басқа да тарату базалары бойынша таратылады (құрал-жабдықтың жұмыс сағатына және т. б. ) .

8400 - «Үстеме шығындар» бөлімшесі мынадай шоттардан тұрады:

8400 - «Үстеме шығындар», онда транзиттік әрі бір элементтік шоттарды есепке алатын үстеме шығындар тұрады, оның кұрамындағы;

8411 - «Материалдар» - үстеме шығындардағы материалдардың барлық түрлерін есепке алу үшін арналған;

8413 - «Қызметкерлердің еңбегіне еңбекақы төлеу» - жабдықтарға қызмет көрсетумен, оларды жұмысқа қосумен айналысатын жұмысшыларға және басқа жұмысшыларға сондай-ақ цех қызметшілеріне есептелген жалақыны есепке алуға арналған;

8413 - «Еңбекақыдан аударылатын аударымдар" - 8412 шотында есептелген еңбекақыдан жасалатын аударымдарды есепке алуға арналған;

8414 - «Негізгі құралды жөндеу» - өндіріс қызметінде пайдаланатын негізгі құралдарды жөндеу бойынша жұмсалған нақты шығындарды көрсету үшін арналған;

8415 - «Негізгі құралдардың тозуы және материалдық емес активтердің

Амортизациясы өндіріс қызметінде пайдаланатын материалдық емес

активтердің амортизациясының және неігзгі құралдардың тозуының есептелген сомасын көрсету үшін арналған;

8416 - "Тұрғын-үй қызметі" - тұрғын-үй қызметінің барысында тұтынылған кұнын көрсетуге арналған, оған қызмет көмекші өндірістен немесе сыртқы ұйымдардан да көрсетілуі мүмкін;

8417 - "Жалақысы' - өндірісте пайдаланатын негізгі құралдарды ағымдағы жалға беру бойынша жал ақысының сомасын көрсетуге арналған:

8418 - "Басқа да" - әлеуметтік сфераға (аясына) негізгі және көмекші өндірістердің көрсеткен қызметінің шығысын көрсетуге арналған.

Үстеме шығыстың аналитикалық (талдамалық) есебі келесі номенклатуралық бап үлгілері бойынша жүреді.

Мысалға, құрал-жабдықты пайдалану мен күтіп-ұстау шығыстары 2775360 теңге құраған (оның ішінде жөндеуге 1206000 теңге, негізгі құралдың тозу сомасына - 1129360 теңге, құрал-жабдықты күтіп-ұстауға, палайдалынған материалдар құнына 44 теңге шығындар жұмсалған) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.