Мектепке дейінгі мекемелерде балалардың сюжеттік-ролдік әрекеті негізінде шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе . . . 3-4

І. МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ СЮЖЕТТІК-РОЛДІК ОЙЫНДАР ӘРЕКЕТІ АРҚЫЛЫ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТТЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын әрекетінің педагогикалық-психологиялық сипаты . . . 5-14
Мектеп жасына дейінгі балалардың сюжеттік-ролдік ойын әрекетінде шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру ерекшеліктері . . 15-31

ІІ. МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ СЮЖЕТТІК-РОЛДІК ОЙЫНДАР ӘРЕКЕТІ АРҚЫЛЫ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТТЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ

2. 1. Сюжеттік-ролдік ойындар әрекеті арқылы балалардың шығармашылық қабілетін қалыптастырудың жолдары . . . 32-46

2. 2. Сюжеттік-ролдік ойындар әрекеті арқылы балалардың шығармашылық қабілетін қалыптастырудың әдіс-тәсілдері . . . 47-53

Қорытынды . . . 54-59

Пайдаланған әдебиеттер . . . 60-61

КІРІСПЕ

Зерттеудің көкейкестілігі. Еліміз егеменді мемлекет болғалы бері барлық салаларда ауқымды өзгерістер жүріп жатыр. Мұндай өзгерістерден білім беру саласы да тыс қалған жоқ. Қазіргі білім беру (саласы) жүйесі әлемдік өркениеттің барлық талабына сай келетін, парасатты, білім мен біліктілігі жетілген мамандар дайындауды қажет етеді. Сондықтан да Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында білім беру жүйесінің міндеті ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау екендігі айтылған.

Қазақ халқының ұлы ақыны Абай Құнанбаев: «Ойын ойнап ән салмай, өсер бала бола ма?»-деп айтқандай, бала өмірінде ойын ерекше орын алады. Баланың өмірі, қоршаған ортаны танып, еңбекке қатынасы, психологиялық ерекшеліктері ойын үстінде қалыптасады. Олар ойын ойнау барысында өздерін еркін сезінеді. Іздемпаздық, тапқырлық әрекеті (сезіну, қабылдау, ойлау, зейін қою, ерік арқылы) байқалады.

Ойындарды мақсатты пайдалану мәселесі қандай да бір деңгейде бастауыш оқушыларына тәрбие беру теориясы мен оқыту тәжірибесінде шешімін тапқан. Педагогикалық ғылымның аталған саласына Л. А. Венгер, В. В. Давыдов, А. В. Запорожец, Н. Н. Подьяков, А. П. Усова, Д. Б. Эльконин және тағы да басқа ғалымдар өздерінің елеулі үлестерін қосты.

Жас ерекшелік психологиясы саласында ойынды Б. Г. Ананьев, А. В. Запорожец, А. Н. Леонтьев, А. А. Люблинская, С. Л. Рубинштейн, Д. Б. Эльконин ғалымдар зерттеді.

Ал қазақстанда балалардың ойын әрекетін, олардың ойын әрекетіндегі шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру мәслелерін зерттеген ғалымдар Ж. Аймауытов, Қ. Жарықбаев, Б. Ш. Байжуманова, Б. А. Тұрғынбаева, Д. Кішібаев т. б. болатын. Алайда бүгінгі таңда мектеп жасына дейінгі балалардың ойын әрекетінде шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру мәселелері толығымен зерттелген жоқ. Сондықтан, мектепке дейінгі мекемелерде сюжеттік-ролдік ойындарды қолдану арқылы балалардың шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру және оны ондай пайдалануды теориялық негіздеп, әдістемесінің жасалмауының арасында қарама-қайшылық бар екендігі анық байқалады. Бұл қарама-қайшылық « Сюжеттік-ролдік ойындар әрекетінде балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту » атты тақырыбының көкейкестілігін дәлелдейді.

Осыған орай зерттеудің негізгі мәселесі сюжеттік-ролдік ойындар арқылы балалардың шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру болып табылады.

Зерттеу нысаны: мектепке дейінгі мекемедегі оқу-тәрбие үрдісі.

Зерттеу пәні: мектепке дейінгі мекемедегі ойын әрекетіндегі балалардың шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру үдерісі.

Зерттеудің мақсаты: мектепке дейінгі мекемелерде балалардың сюжеттік-ролдік әрекеті негізінде шығармашылық қабілеттерін қалыптастыруды теориялық тұрғыдан негіздеу және оны ұйымдастыру әдістемесін ұсыну.

Зерттеу міндеттері:

- ойын әрекетінің теориялық негізін анықтау;

- сюжеттік-ролдік ойындарда балалардың шағармашылық қабілеттерін қалыптастыруды психологиялық, педагогикалық тұрғыдан негіздеу;

- сюжеттік-ролдік ойындар арқылы балалардың шығармашылық қабілеттерін қалыптастырудың әдіс-тәсілдерін ұсыну.

Зерттеу әдістері: Зерттеу жұмысында психологиялық, педагогикалық әдістемелік әдебиеттерге теориялық талдау жасау, озық тәжірибелерді талдау, балалардың шығармашылық жұмыстарын саралау, бақылау, әңгімелесу, тәжірибелік іс-әрекеттер нәтижесіне баға беру.

Зерттеудің көздері: зерттеу проблемесы бойынша философтардың, әлеуметтанушылардың, психологтардың, педагогтардың еңбектері, білім беруді дамытуға арналған бағдарламалар, ҚР «Білім туралы» Заңы т. б.

Диплом жұмысының құрлымы. Диплом жұмысы кіріспеден, екі бөлімнен және қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Кіріспеде зерттеудің көкейкестілігі негізделген, зерттеу нысаны, пәні, мақсаты, болжамы мен міндеттері анықталған. Зерттеу кезеңдері, зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы мен практикалық маңыздылығы, зерттеу нәтижелерінің нанымдылығы көрсетілген.

«Мектеп жасына дейінгі балалардың сюжеттік-ролдік ойындар әрекеті арқылы шығармашылық қабілеттерін қалыптастырудың теориялық негіздері» атты бірінші тарауда мектеп жасына дейінгі балалардың сюжеттік-ролдік ойындар арқылы шығармашылық қабілеттерін қалыптастырудың психологиялық-педагогикалық негіздері сипатталған. Сонымен қатар бұл бөлімде балалардың шығармашылығын сюжеттік-ролдік ойындар арқылы қалыптастырудың ерекшеліктері айқындалған.

«Мектеп жасына дейінгі балалардың сюжеттік-ролдік ойындар әрекеті арқылы шығармашылық қабілеттерін қалыптастырудың әдіс-тәсілдері» атты екінші сюжеттік-ролдік ойындар арқылы балалардың шығармашылық қабілеттерін қалыптастырудың жолдары және әдіс-тәсілдері сипатталған.

Қорытындыда жүргізілген зерттеу жұмысының негізгі нәтижелері тұжырымдалған.

Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын әрекетінің педагогикалық-психологиялық сипаты

Қазақстан Республикасының "Білім туралы" заңына сәйкес "Әр баланың жеке қабілетіне қарай интеллектуалдық дамуы, жеке адамның дарындылығын, талантын, қабілетін дамыту" сияқты өзекті мәселелер енгізіліп отырғаны белгілі. Өйткені ғылым мен техниканы, өндірісті әлемдік деңгейде дамыту үшін елімізге шығармашылықпен жұмыс жасайтын білімді, жоғарғы дайындығы бар білікті мамандар қажет. Cондықтан республикамыздың білім беру жүйесі де қоғам дамуымен бірге дамып, жетіліп отыр. Жас ұрпаққа сапалы білім мен ұлағатты тәрбие беру, өміріне жолдама алуына жағдай жасау үшін білім беру ісін әлеуметтендірудің маңызы зор. Бүгінгі күні білім реформасына көптеген өзгерістер енгізіліп, мектептің оқу-тәрбие үрдісіндегі ішкі-сыртқы жүйесі түгелімен өзгеріп жатқаны белгілі[1] . Қазақстан Республикасындағы 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасына сәйкес 12 жылдық білім жүйесіне көшу жағдайында жас ұрпаққа білім беру оның жеке даралық ерекшеліктеріне мән беріп, оқушылардың мектепте алған білімдері бүкіл өмірлік азығы болатындай етіп білім беру, оны өмірге дайындау, мамандық таңдауға бағыттау мәселесі жаңа қоғамның білім саласындағы негізгі мәселенің бірі болып табылады. Жаңа заман мектеп реформасы тек мектептің басқару жүйесі мен оқу үрдісін қамтып ғана қоймай, сол мектептің бала оқытатын мұғалімдері түгелімен өзін-өзі жаңа бағытқа қарай кәсіби шеберлігін күнделікті жаңа технологияларды меңгере отырып, үнемі ұштай түсу яғни іздену үстінде. Кез келген оқу процесі қиыншылықтар мен қайшылықтар туғызып отырады. Ондай мәселелерді таным үрдістерін, есте сақтауды дамыту, көңіл-күй мәселесі, берілген білімді қабылдау, ойды дамыту, қиялына әсер ету сияқты факторларды оқушымен ынтымақтасқан түрде жүзеге асыру мұғалім мен мектеп психологының бірлескен қызмететеріндегі іскерлігі мен кәсіптік шеберлігіне байланысты болып отыр. Кез-келген оқу процесі болсын немесе күнделікті өмірде мұғалім балалардың жас және дара ерекшеліктерін, жеке психикалық жай-күйін бағалай алмаса, белгілі бір мақсатқа қол жеткізіп, сыныпта жақсы психологиялық климат жасай алмайтыны белгілі. Сондықтан қоғамдағы елеулі өзгерістер мен адамдар арасындағы қарым-қатынас құралдарының қарыштап дамуына байланысты жаңа адамды қалыптастыру заман талабы[2] .

Ойындарды мақсатты пайдалану мәселесі қандай да бір деңгейде мектепке дейінгі мекеме балаларына тәрбие беру теориясы мен оқыту тәжірибесінде шешімін тапқан. Педагогикалық ғылымның аталған саласына А. П. Усова, Д. Б. Эльконин және тағы да басқа ғалымдар өздерінің елеулі үлестерін қосты. Жас ерекшелік психологиясы саласында ойынды Б. Г. Ананьев, А. В. Запорожец, А. Н. Леонтьев, А. А. Люблинская, С. Л. Рубинштейн, Д. Б. Эльконин ғалымдар зерттеді.

Елімізде жүріп жатқан саяси-әлеуметтік реформаларға байланысты жалпы білім беру салаларына қойылатын талаптар да өзгеруде. Себебі білім беру жүйесі қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуында жетекші роль атқарады.

Қазіргі уақыттағы білім беру қызметкерлерінің алдында тұрған басты мақсат-еліміздегі білім беруді халықаралық деңгейге көтеру және білім сапасын жетілдіру, жеке тұлғаны қалыптастыру, қоғам қажеттілігін өтеу, оны әлемдік білім кеңістігіне кіріктіру болмақ.

Психологтар Л. С. Выготский, А. Н. Леоньев, И. С. Кон өздерінің еңбектерінде тұлғаның дамуын іс-әрекетпен байланыста қарастырады. Тұлғаның дамуы іс-әрекетке ауысады, нәтижесінде шығармашылық элементіне бай, адамда еңбектің түріне деген жағымды көзқарас туындататын іс-әрекет сипат алады. Әрбір іс-әрекет, соның ішінде еңбек іс-әрекеті де жеке адамының тұлға ретінде қалыптасатын ортасымен өзара байланысты үдеріс болып табылады. Сонымен қатар іс-әрекеттің мынандай құрылымдары бар: қажеттілік, қызығушылық, бейім мен қабілеттілік т. б.

А. Н. Леонтъев адам іс-әрекетін тұтас жүйе ретінде қарастыра отырып, қажеттілік субъектінің іс-әрекетіне басшылық жасай алады, бірақ олар бұл функцияны бір шартта ғана орындай алады, яғни, ол іс-әрекет нақты болған кезде, - деп тұжырымдайды [6] . Субъектінің қызметі сыртқы және ішкі ортада сипат алады және шындықтың (объективті дүниенің) психикалық сәулеленуі арқылы реттеледі. Заттық әлемде субъекті үшін мотив ретінде қолданылатын нәрсенің бәрі де жұмыстың мақсаты мен шарты ретінде қолданылады да, адам есіне сақталады, - дейді [6] . Яғни, іс-әрекет адамның қорғашан ортадағы белсенділігімен байланысты. Оның пікірінше іс-әрекеттегі сыртқы ортаны құрайтын қажеттілік пен қызығушылық [6] .

И. С. Конның пікірінше, « . . . қызығушылық дегеніміз, бір жағынан, әлеуметтік-экономикалық, екінші жағынан жеке психологиялық құбылыс. Қызығушылық сана-сезімде қалыптасатын әлеуметтік жағдай, іс-әрекетке ауысатын сана-сезім. Қызығушылықтың обьективтілігі ол бірі жағынан субьектінің жағдайы, ал субьективті жағдай болып идеалды қозғаушы күштер болып табылады. Олар қалау, ұмтылыс, іс-әрекет себептері (түрткі) болып табылады. Осы түрткілердің объективті негізі қызығушылықтың мәні болып табылды[18] .

Іс-әрекеттің тұтастығы қағидасына сүйене отырып Л. С. Выготский іс-әрекетті детерменизм қағидасына сүйеніп түсіндіреді. Ол кәсіби тұрғыдан өзін-өзі анықтауды детерминизм мен іс-әрекет принциптері негізінде қарастырады. Детерминизм қағидаларын ескере отырып, оның ерекшеліктерін кәсіби өзін-өзі анықтау үдерісіндегі екі жүйенің өзара байланысы барысында түсіндіреді. «Бір жағанан бұл жастардың мамандықты саналы түрде анықтауына арналған қоғамдық жүйе. Оған мамандықты таңдау мотивтеріне әсері мақсатты түрде жүргізетін мектеп, жанұя, қоғамдық ұйымдар, әдебиет пен өнер жатады. Бұлар тұлғаның нақты өмір мен идеялды форманың қарама-қайшылыққа түсе отырып, оның белсенділігін арттыратын қозғаушы күштер туғызатын түсініктер. Қажеттіліктің осы нақты дүниеге қарама-қайшылығы іс-әрекеттің туындауына әсер етеді және мүмкіндік береді», - дейді [18] .

Біз жоғарыда балалардың іс-әрекетке сипаттама бере отырып, оның қажеттілікпен, қызығушылықпен байланысты екеніне тоқталдық.

А. Леонтьев балалардың өзін-өзі анықтауынның ерекшеліктеріне тоқталған. Ол өзін-өзі анықтауды қызығушылықпен байланыста қарастырады. Балалардың кәсіби өзін-өзі анықтауын детерменизация қағидасына сай түсіндіре отырып, өзін-өзі анықтаудағы қарама-қайшылықтарға олардың әрекеттегі қажеттіліктерін, қызығушылықтарын, құндылықты бағдарларын т. б. жатқызады. Детерменизациядағы әрекеттің екі жақты сипатындағы әрекеттің қажеттілікпен байланысты екенін атап өтеді. Яғни, балалардың өзін-өзі анықтауындағы әрекеттерін детерменизация қағидасына сай түсіндіреді де, осы әрекет барысындағы қажеттілік, қызығушылықты т. б. кәсіби бағдарларға жатқызады [6] .

Қажеттілік пен оның құралдары арасында жанайтын буын бар. Ол қызығушылық. Кәсіптік тұрғыдан өзін-өзі анықтау қызығушылықпен байланысты. Адамның қажеттілігі сияқты қызығушылық дегеніміз белсенді, арнайы адамдар қарым-қатынасы мен олардың қоршаған ортамен байланысын анықтайды. Бұндай қатынастардың ауқымы мен сипаты өте кең болғандықтан іс-әрекеттің негізгі түрлерін жүйелеу үшін субъектінің айналамен жүргізетін барлық байланысын қамту керек. Ал, мотив (түрткі) дегеніміз адамның өзінің іс-әрекетіне саналы түрде алдына қойған мақсатына, әрекетіне бағыттаушы және оны түсіндіре алатын қарым-қатынасы.

ХХ ғасырдағы көрнекті Нидерланды ойшылы И. Хейзинг «Ойнаушы адам» ұғымы «Жасаушы адам» ретінде елеулі қызметті бейнелейтіндігін айтады. Шындығында іс-әрекеттің қалған түрлерінің ешқайсысында да адам ойындағыдай өзінің психофизиологиялық, интеллектуалдық мүмкіндіктерін әйгілей алмайды. Ойын оқытады, дамытады, тәрбиелейді, әлеуметтендіреді, көңіліңді аулайды, демалыс сыйлайды. Баланы ойыннан ажырату-оның дамуының басты көзінен, шығармашылық импульсінен және әлемді тану үдерісін жандандырудан айыру болып табылады. Ойын-баланың барлық өмірлік бағыттарының реттеушісі. Сюжеттік-ролдік ойындар таным және мектепке дейінгі білім беруде оқушылардың іс-әрекетінің белсендіргіші. Ол балалардағы балаға тән қасиеттерді сақтайды және дамытады, балалардың өмір мектебі және «даму тәжірибесі» Бала ойнай отырып өмірді таниды, өзін оған дайындайды, жасампаз адам ретінде қалыптасады.

«Оқу құралдарының мінезі-мектеп мінезінің айнасы»-деп атақты ұлы педагог, ақын Мағжан Жұмабаев айтқандай, біздің берер білім, тәрбие жолына пайдаланылатын әдістемелер мәнді болуы керек. Ол үшін бала ұғымына, қабылдауына сәйкестендіріліп ойын ұйымдастыруы қажет. Балаға арналған білім баланың ақылына лайықталап, талабын шабыттандыратындай, ойын оятарлық, іскерлігін дамытарлықтай, бастаған істің нәтижесіне жетуге тырысарлықтай нәрлі болуы керек. Балалардың ой белсенділігін, саналы ойлана білуін дамыту мұғалімнің негізгі міндеті. Ойын баланың ойлау қабілеті мен сөздік қорын дамытуға, түрлі дағды мен шеберлікті меңгеруге, қиындықты жеңуге, төзімділікке баулиды. Олай болса, ойынды қай сәттерде, не мақсаттпен пайдаланатынымызға аса назар аудару қажет[41] .

Д. Б. Эльконин ойын іс-әрекетінің дамуындағы екі әлеуметтік баспалдақтарды анықтап көрсетті: 1) заттармен әрекеттестікті бейнелейтін ойындар; 2) рөлдік ойындар[33] .

Ойын тұтас ұжымды тәрбиелеудің тамаша құралы болып табылады. Ойын талаптарын орындау арқылы балалар өздерінің мінез-құлқы мен жүріс-тұрыстарын басқаруды үйренеді, оларда ұжымгершілік пен жауапкершілік сезімі дами түседі. Бір ойынға қатысушының ереже бұзуы тұтас команда нәтижелерінен көрініс тауып отырады. Ұжым талаптарын қайта-қайта бұзушылық болған жағдайда оны ойнаушылар қатарына қабылдамай қоюға болады. Ал бұл ықпал көрсетудің салмақты, байыпты шарасы болып саналады. Өйткені балаларды ойынға тартып, қатыстырудан басқа, ұжымда бірлікте болуға ұмтылу және белгілі орынды иемденуге деген ұмтылыс та олар үшін айрықша роль атқарады. Ойын балалардың белсенді қарым-қатынасқа және де ұжымдық іс-әрекетке деген мұқтаждықтарын қанағаттандырады. Ойын ұжымдағы жалпы нормалар мен құндылықтарды қалыптастырады. Сюжеттік-ролдік ойындар қоршаған өмір құбылыстары мен заттары жөніндегі балалардың білімін нақтылайды, елестете алуды, сөйлеуді дамытып оқумен, санауды және т. б. үйретеді.

Оқыту, білім беру мақсатында ойындарды пайдаланудың мақсатқа сәйкестілігін мойындауды біз ежелгі дүниеден де табамыз. Ойынды оқыту, білім беру және тәрбие беру құралы ретіндегі алғашқы жазбаларды біз ежелгі грек философы Платонның еңбектерінен кездестіреміз. Ол ойынның маңызды ролін барынша терең түсінді және ойындық тәсілдер балалардың оқуын, білімді меңгеруін оңайлатады деп санады. Рим мектептерінде Қайта өрлеу дәуірінде балаларды оқуға үйрету кезінде ойындарды енгізу міндетті түрде талап етілген болатын. Оқудағы ойын мәселесіне Р. Оуэн, Ф. Фребель, Ж. Фурье секілді ғалымдар да айрықша назар аударған. Олар, ойын балалардың ең қиын деген түсініктерді меңгеруді жеңілдетеді деп көрсетті. Ф. Фребель арнайы әдістеме әдістеме жасады және балаларды оқыту, оларға білім беру тек қана ойындық тәсілдер көмегімен ғана жүзеге асырылатын мектептерді Германияда құруға әрекет жасады.

К. Д. Ушинский бүкіл оқу үрдісін ойынға айналдыруға табанды түрде қарсы шықты. Дегенмен балалардың есте сақтау қабілетін, ынта мен оқуға деген қызығушылығын жоғарылатуда ойындардың маңыздылығына педагогтардың назарын аударуға әрекеттенді. Ол сонымен қоса ойын арқылы тұлғаның қандай да бір қыры ғана емес, тұтас адам қалыптасады деп санады. Ғалым ойындарды пайдалануға қатысты көптеген құнды кеңестер берді. Мәселен ойын негізінде балаларда белсенді шығармашылық іс-әрекетке деген құштарлық пен ынтызарлықты дамытуды ұсынды.

Педагогика ғылымында ойын әрекетінің оқу-тәрбие үрдісінде алатын орны туралы зерттеліп жүрген еңбектер аз емес. Себебі ойын-оқу, еңбек іс-әрекеттерімен бірге адамның өмір сүруінің маңызды бір түрі. Оны мынадай сызба арқылы суреттесек те болады. (1 сурет)

Оқу әрекеті Еңбек әрекеті Ойын әрекеті

1-сурет - Ойын-оқудың маңызды бір түрі

«Ойын» ұғымына түсінік берсек-бұл адамның мінез-құлқын өзі басқарумен анықталатын қоғамдық тәжірибені қалыптастыруға арналған жағдаяттар негізіндегі іс-әрекеттің бір түрі. Адамзат тәжірибесінде ойын әрекеті мыныдай қызметтерді атқарады:

-ойын-сауық;

-коммуникативтік немесе қарым-қатынастық:

-диагностикалық (ойын барысында өзін-өзі тану) ;

-коррекциялық (өзін-өзі түзету) ;

-әлеуметтендіру

Әлде де болса ойынның адамның дамуына, қалыптасуына, тәрбиесіне байланысты функциялары анықталуда.

Ойын-адам өміртанымының алғашқы қадамы. Сондықтан ойын арқылы балалар өмірден көптеген мәліметтер алып, білімін жетілдіреді.

Ойын-бір қарағанда қарапайым құбылыс не әрекет іспетті. Ол міндетті түрде ұжымдық әрекет. Ойынның ережелері ойнаушылардың қисынды ой қабілетінің дамуы, бір-біріне деген сыйластық қажеттіліктерімен санасуы әр ойыншының жеке әрекеттерінен туындайды. Ойынның басты шарты жеңіске жету болса, әр ойыншы өз қарсыласының мүмкіндігімен санасып, бір-біріне деген сенімін арттырады.

Ойынның да өзіне тән мотивтері болады. Мысалы, мазмұндық, рөлдік ойындар баланың зейінін, есін, ойлауын, қиялын қалыптастыруда зор маңыз атқарады. Ойын әсері арқылы бала өз қасиетін қалай қанағаттандыра алатынын, қандай қабілеті бар екенін байқап көреді. Ал, ақыл-ой ойындарында белгілі бір ережелерді сақтап ойнайды. Ол ойындар баланың тапқырлығын, байқағыштығын, зейінділігін артырумен қатар, ерік сезім түрлерін де дамытады.

Мектеп жасына дейінгі балалардың негізгі әрекеті- ойын болса, бұның өзі балаларды тәрбиелеуде негізгі функцияларды атқарып, баланы дамытады. Оқу-білім алу мен білік дағдыны қалыптастырса, қарым-қатынас-бұл Ал ойын-баланың дамуын арттырады.

Ойын дегеніміз - жаттығу, ол арқылы бала өмірге әзірленеді.
Ойын - мектеп жасына дейінгі балалардың негізгі іс-әрекеті. Ойын үстінде баланың бір затқа бейімділігі, мүмкіндігі және қызығуы анық байқалады. Ойын мазмұны мен түріне қарай: мазмұнды-бейнелі, қимыл-қозғалыс, дидактикалық, құрылыс, кейіптендіру болып бөлінеді. Мазмұнды-бейнелі ойында балалар ойын мазмұнын түсінікті етіп жеткізуге тырысады, оған қажетті құрал-жабдықтарды табуға талпынады, оларды дайындау үшін еңбектенеді, ал еңбек ұжымдық іс-әрекетке біріктіреді және шығармашылық іс-әрекетке бағдарлайды, балалардың өзара қарым-қатынасын реттеп, олардың бойында адамгершілік сапаларды қалыптастырады. Бала алған рөлдеріне сай кейіпкердің киімін киіп, қимылын, дауыс ырғағын мәнерлі жеткізуге тырысады, көркемдік сабақтардан (ән-саз, бейнелеу өнері сабақтары) алған білімдерін пайдаланады, қуыршақты ұйықтату үшін бесік жырын айтып әлдилейді, бейнелеу өнері сабақтарында жасаған ыдыс, үй жиһаздарын, қағаздан құрастырған заттарды ойын құралы ретінде пайдаланады. Мазмұнды-бейнелі ойынның ерекшелігі: оны балалардың өздері жасауында, ал ойын қызметі айқын өнерпаздық және шығармашылық сипатта болады. Бұл ойындар қысқа да, ұзақ та болуы мүмкін.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.