Процессор

Жоспар
Кіріспе

1 Микропроцессор үлгілері.
2 Ішкі жад бөлімдері
3 Пернетақта
4 Бейнемонитор. Принтер.

Процессор – компютерді басқару құрылғысы. Ол жадорналасқан жүйелік программалар арқылы компютер жұмысын автоматты түрде басқарады. Компьютердің жылдамдығы (жұмыс өнімділігі) процессордың бір секөнтте орындай алатын қарапайым операция санымен өлшенеді. Компьютерлік жүйелерде компьютер жұмысының жылдамдығы үшін, оған балама етіп, электрондық схемалардын жұмыс ритмін ұйымдастырытын электр импульстерінің тактілік жиілігі алынған (такт - тізбекті берілетін екі сигнал арасындағы уақыт). Импульс көзі – түрлі сигналдар арасында үзілістерді ұйымдастырушы микросхемадан тұратын импульс генераторы (generator - өндіруші). Қазіргі кездегі кәсіби дербес компьютерлерде пайдаланылатын микропроцессорлар, типіне қарай, 4-50 М Гц шамасындағы, тіпті 100 М Гц – тен асатын тактілік жиілікпен жұмыс істей алады (1 М Гц =1 000 000 такт/с).
Жалпы алғашқы буын компьютерлерінің жұмыс өнімділігі аз болатын. Буын өскен сайын компьютерлерің жұмыс өнімділіг де қарқынды өсті. Мысалы, бірінші буын ЭЕМ-дерінде секөнтіне бірнеше мың операция, үшінші буын машиналарында жүз мыңдаған операция орындалады. Соңғы Пентиум дербес компьютерлерінің жұмыс өнімділігі секөнтіне миллиондаған операциялардан тұрады. Келешекте дайындалатын кәсіби компьютерлерде өнімділік арта беретіні сөзсіз.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Процессор. Микропроцессор үлгілері. Ішкі жад бөлімдері.

Процессор – компютерді басқару құрылғысы. Ол жадорналасқан
жүйелік программалар арқылы компютер жұмысын автоматты түрде
басқарады. Компьютердің жылдамдығы (жұмыс өнімділігі) процессордың бір
секөнтте орындай алатын қарапайым операция санымен өлшенеді.
Компьютерлік жүйелерде компьютер жұмысының жылдамдығы үшін, оған
балама етіп, электрондық схемалардын жұмыс ритмін ұйымдастырытын
электр импульстерінің тактілік жиілігі алынған (такт - тізбекті
берілетін екі сигнал арасындағы уақыт). Импульс көзі – түрлі
сигналдар арасында үзілістерді ұйымдастырушы микросхемадан тұратын
импульс генераторы (generator - өндіруші). Қазіргі кездегі кәсіби
дербес компьютерлерде пайдаланылатын микропроцессорлар, типіне қарай, 4-
50 М Гц шамасындағы, тіпті 100 М Гц – тен асатын тактілік жиілікпен
жұмыс істей алады (1 М Гц =1 000 000 тактс).
Жалпы алғашқы буын компьютерлерінің жұмыс өнімділігі аз
болатын. Буын өскен сайын компьютерлерің жұмыс өнімділіг де қарқынды
өсті. Мысалы, бірінші буын ЭЕМ-дерінде секөнтіне бірнеше мың
операция, үшінші буын машиналарында жүз мыңдаған операция орындалады.
Соңғы Пентиум дербес компьютерлерінің жұмыс өнімділігі секөнтіне
миллиондаған операциялардан тұрады. Келешекте дайындалатын кәсіби
компьютерлерде өнімділік арта беретіні сөзсіз.
Тағы бір ескертетін жайт: жұмыс өнімділігін арттыру үшін бір
компьютерге бірнеше микропроцессорлар орнатылып қойылады. Әмбебаб
дербес компьютерлерде, мысалы, 80486 DX әмбебаб дербес компьютерінде
негізгі процессордан басқа жылжымалы үтірлі (нүктелі) нақты сандармен
(мысалы, 475.2, 1025.6 сандарының 0.4752Е+3, 0.10256Е+4 үлгілерінде
жазылу түрлерімен (2,1- тақырыпты қараңыз) математикалық амалдарды
орындауға арналған қосымша математикалық процессорда бар. Одан бөліп
көрсету үшін біріншісін орталық процессор деп аталады.
Дербес компьютердің типі онда орналастырылған микропроцессордың
үлгісімен анықталады. Мысалы, алғашқы шығарылған 8086, 8088 нөмерлері
IBM PC компьютерлерінде Intel фирмасы дайындаған 16 разраядты
микропроцессорлар пайдаланылды. Олардың адрестік шинамен интерфейсі 20
разрядты және осыған сәйкес ОЕСҚ-ның көлемі 1Мбайт болатын.
ОЕСҚ (оперативті есте сақтау құрылғысы). Оның басқада түрде
аталуы: RAM – арифметикалық-логикалық операцияларды орындау алдында
және орындау процесінде деректер мен программалар уақытша сақталатын
ішкі жадтың негезгі бөлігі, оны жедел жад (ЖЖ) деп те атайды.
ОЕСҚ-ның көлемі адрестік шинаның разрядтығына байланысты. Атап
айтқанда, ол 2 санының адрестік шинаның разрядынан тұратын дәрежес
іарқылы аныкталады.
Сондықтан Intel-8088 (і8088) компьютрінде ОЕСҚ-ның көлемі 2
байтқа тең. Ал, қәзіргі кездің 32-64 разрядты Пентиум типті дербес
компьютерлерінің жал көлемі 4 Гбайттан кем емес. (1-4 Мбайттан артық
ОЕСҚ-пы пайдалану үшін арнайы программалар мен қосымша платалар
пайдаланылады.)
Процессор үлгісінің нұсқалары көп. Мысалы, 80386 процессордың
SX-25, DX-33, ал 80436 процессорының DX-40, DX-50, DX2-66, т.б.
аталуы нұсқалары бар. Мұнда 80486 DX-50 процессоры-80486 үлгілі
процессордың 50 МГц тактілік жиілікпен жұмыс істейтін DX аталуы
нұсқасы, т.с.с. (2-кесте). Әдетте SX жалғауы бар процессордың DX
жалғауы бар процессордың жұмыс істеу мүмкіндігі жоғары. Мысалы, 80386
SX процессорлы компьютерде 16 разрядты, 80386 DX процессорлы
компьютерде 32 разрядты берілгендер шинасы бар (бұл шинаның
разрядтағы өскен сайын берілгендер процессорға тезірек енгізіліп-
шығарылады).
Соңғы жылдары 64 разрядты берілгендер шинасымен жұмыс істейтін
Pentium сияқты мол мүмкіндікті микропроцессорлар да көптеп жарыққа
шықты. Олардың тактілік жылдамдығы - 200 – 1500 МГц шамасында (1.1-
кесте).

Жыл МП Берілгендер Тактілік Транзистор
моделі шинасының разрядтығыжылдамдығы. саны (мың)
(МГц)
1978 8086,8088 16 4,77 ... 8 29
1982 80286 16 10 ... 33 130
1985 80386 32 25 ... 50 275
1989 80486 32 33 ... 100 1200
1993 Pentium 64 50 ... 150 3100
1995 Pentium Pro 64 66 ...200 5500
1997 Pentium 2 64 233 7500
1999 Pentium 3 64 600 9500
2000 Pentium 4 64 1500 42000

80286 және одан жоғарғы процессорлы кәсіби компьютерлердің ішкі
жалы үш бөлімнен тұрады (1.4- сурет).
1. негізгі жад (640 Кбайт);
2. жоғарғы жад;
3. қосымша жад.

Қосымша жад Жоғарғы жад Негізгі жад

1.4-сурет. Ішкі жад бөлімдер.

Жоғарғы жадтың құрамында компьютерді жасап шығарған
зауытта DOS-тың бір бөлігі (BIOS) жазылып қойылған бөлімі бар.
Оны тұрақты түрде есте сақтау құрылғысы (ТЕСҚ) деп аталады. ТЕСҚ-
ның көлемі үлкен емес: 32-64 Кб. Пайдаланушының ТЕСҚ-ға
берілгендерді не өз программасын енгізу мүмкін емес. Ондағы
бейнежад – манитор адаптері (бейнеадаптер)пайдаланатын жад.
8088 үлгілі IBM XT компьютерінде жоғарғы және қосымша
жадтардың сыйымдылығы 384 Кбайттан, ал негізгі және қосымша жад
бөлімдері оперативті есте сақтау құрылғысын құрайды. Қосымша жад
және негізгі жад – бірдей микропроцессорлардан тұратын бөлек
тақшалар. Сондықтан бұл компьютерде ОЕСҚ-ның көлемі 1 Мбайтқа тең.
Компьютер элекр желісіне қосылған кезде ОЕСҚ – ға DOS -тың
BIOS-тан басқа бөлімдері және түрлері жүйелік
программалар да енгізіледі. 80386 SX-тен бастап шыға бастаған
кәсіби компьютерлердің жоғарғы жады (ТЕСҚ-дан басқа бөлімдері)
машинаның сыртқы құрылғыларының драйверлеріне ОЕСҚ – ның бір
бөлігі ретінде де пайдаланылатын болады. Оған қосымша, 80268 АТ
және одан жоғарғы типті кәсіби компьютерлерінің үлкен көлемді
информациямен жұмыс істеу үшін жадты динамикалық және виртуальды
тәсілдер бойынша пайдалану режимдері бар.
Динамикалық тәсіл – жоғарғы жадтың бір бөлігінде 64
Кбайттық не одан да үлкен программа бөліктері кезегімен бір-
бірлеп бірден орындап, орындау аяқталған соң осы үшін бөлінген
орынды автоматты түрде тазалап қою.
Вертуальды тәсілімен құралған жад (вертуальды жад)-арнайы
программалар бойынша ішкі жадтың ТЕСҚ-дан басқа бөліктерінен
және қатты жадтан құрылатын уақытша жылдам жад. Үлкен
информациямен динамикалық тәсіл бойынша жұмыс істеу кезінде
компьютер жадтық кеңістігін нақты мөлшерлі беттерге не
сегменттерге бөліп, адрестеп қояды да, кезекті мәндерді осы
орындарға енгізіп, оларды бірден оқып шығарады. Мұндай тәсілмен
компьютердің уақытша құрған жады виртуальды жад делінеді. Компьютер
электр желісінен ажыратылған кезде ол жойылып кетеді (лат.
birtualis– мүмкін болатын).
Соңғы кәсіби компьютерлерде ОЕСҚ-ны кеңейту үшін жүйелік
блоққа қосымша жад орнатылған басқа тақшаларды да енгізіп қою
мүмкіндігі бар.
Жалпы, процессор торт бөлімнен тұрады: арифметикалық-
логикалық құрылғы (АЛУ), басқару құрылғысы (БҚ), жалпы міндет
атқаратын регистрлер және өте жылдам жұмыс істейтін, аумағы үлкен
емес кэш-жад (сасhе – жасырын қойма). АЛУ берілгендермен
арифметикалық-логикалық амалдарды орындайды; БҚ – ға жалпы басқару
программалары енгізіледі; регистрлерде негізгі жадтан түсетін аралық
мәндер сақталады.
Кэш- жад қойма сияқты, оған аралық деректер мен командалар
келіп түседі. Көп мәліметтерді кэш-жадтан алу әрекеті процессордың
мәліметтерді алуына жеңілдік келтіріп, оның жылдамдығын арттыруға
жәрдемдеседі. Яғни кэш-жад компьютерлің жалпы жұмысы өнімділігін
арттыруға арналған. Кэш-жад екі деңгейлі. Біріншісі процессор
ішінде, екіншісі процессордың сырт тақшада орналастырылады, көлемі
256-512 Кбайт шамасында.

1.7. Пернетақта

Пернетақта – компьютерге берілгендер мен командаларды енгізу
құрылғысы. IBM PC AT-ге үйлесімді қәзіргі кездің компьютерлерінде
101-102-ге дейін перне болуы мүмкін. IBM PC компьютерінің 101
пернелі пернетақтасы көрсетілген (пернетақтада тек латын
алфавитінің әріптері жазылған).
Пернелер фунционалдық, алфавитті-цифрлық және басқару пернелері
болып үш түрге бөлінеді. Мұндағы F1-F2 пернелерінің әрқайсысы
түрлі режимдерде әр тірлі командаларды орындайтын функционалдық
пернелер.
Әріптер, цифрлар, түрлі басқа символдар жазулы пернелер алфавитті-
цифрлық. Олар кәдімгі жазу машинкасының пернелері сияқты. Әріптерді
теру пернелердің төменгі жағында (төменгі регистрлерде) латын
алфавитінің әріптері, жоғарғы жағында(жоғарғы регмстрлерде) орыс
алфавитінің әріптері орналасқан (не керсінше орналасуы да мүмкін).

MS DOS жүйесінде бас әріптерді пернетақтадан теру үшін алдын
ала Caps Lock пернесін басып қою керек (Caps Lock – бас әріпке
өту).
Осы режимнен кіші әріптерді теру режиміне қайта өту үшін
Caps Lock пернесін екінші рет басып қойса болғаны.
MS DOS қосылған компьтерде орысқазақ алфавиттерінің әріптерін
теру алдында осы әріптерді теруге арналған арнайы программаны
компьютердің ішкі жадына енгізіп алу қажет. Мысалы, осыған арнап
kazega. сom атауы бойынша Д. К. Иманғазиев, Ф. Ж. Иманғалиевтар
дайындаған программаны пайдалануға болады.Оны жадқа енгізген соң
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.