Ұйымдасқан қылмыскерлік, оның рецидивтік және кәсіби қылмыскерлікпен өзара байланысы

Кіріспе

Үйымдасқан қылмыс жаһанға түгел таралған, барлык құкық қорғау органдары өз құзыреті шегінде онымен күресуде. Төртінші тарауда оған анықтама берілген.
Қылмыскерліктің бұл түрінің өзін-өзі детерминациялауы ма-ңызды рөл атқарады. Үйымдасқан қылмыс рецидивтік (қылмысы әшкереленіп, тиісті жаза қолданылғаннан кейін адамның кылмыс-ты қайта жасауы), сондай-ақ кәсіби қылмыскерлікпен тығыз бай-ланысты, ал оларға мына сипаттар тән: а) кәсіп түріндегі қылмыс-тық әрекет; ә) адамдардың негізінен біртекті кылмыстар жасауы; б) тиісті субъектілерде қылмысты әрекетте пайдаланылатын ар-найы криминалдық дағдының болуы.
Топтасқан қылмыстың қауіптілігі, сонымен қатар, оның реци-дивпен берік байланыстылығында46. Көп жағдайларда мұндай топтарды ұйымдастырушылар немесе олардың жетекшілері бұрын сотгалған адамдар. Ал жалпы қатысқандардың 44%-ы бүрын сот-талғандар (кейбіреуі неше қайтара). Олардың көпиллігінде тұрак-ты мекенжай болмаған, пайдалы еңбекпен айналыспаған. Олар жасы толмағандарды кылмыска тарта бастаған.
Бұл айтылғандар топтасып қылмыс жасауға қатысатын субъек-тілердің тұлғасы коғамға қауіпті болып келеді, сондықтан да олар-ға қатысты ауырлау жаза қолдану керек деп тұжырым жасатады.
Сонымен катар, талдау нәтижесіне қарағанда, сот-тергеу орган-дары пайдақорлық-зорлық қылмысқа қатысқан адамдарды түгел анықтауда, олардың әрқайсысының рөлі мен кінәсін анаықтауда занда карастырылған шараларды әркашан толық қолдана бермейді47.
Көптеген кәсіби қылмыскерлер жауапкершіліктен өте шебер жалтарып кетеді, сондыктан олар рецидивистер болып саналмай-ды. Сонымен катар көптеген рецидивистер кәсіби қылмыскерлер болып табылады. Соңғылар өздерінің ортақ мүдделерін қамтама-сыз ету мақсатында өркашанда ұйымдасқан бірлестікке ұмтылды. Олар бірлесіп ықпал ететін ерісті бәлісу, криминалдық ортаның дәстүрін сақтау, әшкереленіп жазасын өтеп жаткандарға қолдау көрсету үшін ортақ қор құру, дау-дамайларды реттеу жөне т.б. мөселелерді шешеді.
Үйымдаскан қылмыскерлік кәсіби қылмыскерліксіз мүмкін емес деп айтуға болады. Барлыккәсіби қылмыскерлер іс жүзінде үйымдасқан құрамаларға қатысады деуге болады. Үйымдасқан топ-тарға және қылмыстық ұйымдарға қатыспай, өз бетінше дара қыл-мыс жасаған күнде де ол қылмыстық қауымдастыктармен арақа-тынаста болады. Соньгмен қатар ұйымдасқан қылмыскерлік кәсіби қылмыскерлермен, сондай-ақкриминалдықтұрғыдан кәсіптенген де емес, рецидист те емес кептеген адамдармен карым-қатынас жасаптүрады.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Ұйымдасқан қылмыскерлік, оның рецидивтік және кәсіби қылмыскерлікпен өзара байланысы

Үйымдасқан қылмыс жаһанға түгел таралған, барлык құкық қорғау органдары өз құзыреті шегінде онымен күресуде. Төртінші тарауда оған анықтама берілген.
Қылмыскерліктің бұл түрінің өзін-өзі детерминациялауы ма-ңызды рөл атқарады. Үйымдасқан қылмыс рецидивтік (қылмысы әшкереленіп, тиісті жаза қолданылғаннан кейін адамның кылмыс-ты қайта жасауы), сондай-ақ кәсіби қылмыскерлікпен тығыз бай-ланысты, ал оларға мына сипаттар тән: а) кәсіп түріндегі қылмыс-тық әрекет; ә) адамдардың негізінен біртекті кылмыстар жасауы; б) тиісті субъектілерде қылмысты әрекетте пайдаланылатын ар-найы криминалдық дағдының болуы.
Топтасқан қылмыстың қауіптілігі, сонымен қатар, оның реци-дивпен берік байланыстылығында46. Көп жағдайларда мұндай топтарды ұйымдастырушылар немесе олардың жетекшілері бұрын сотгалған адамдар. Ал жалпы қатысқандардың 44%-ы бүрын сот-талғандар (кейбіреуі неше қайтара). Олардың көпиллігінде тұрак-ты мекенжай болмаған, пайдалы еңбекпен айналыспаған. Олар жасы толмағандарды кылмыска тарта бастаған.
Бұл айтылғандар топтасып қылмыс жасауға қатысатын субъек-тілердің тұлғасы коғамға қауіпті болып келеді, сондықтан да олар-ға қатысты ауырлау жаза қолдану керек деп тұжырым жасатады.
Сонымен катар, талдау нәтижесіне қарағанда, сот-тергеу орган-дары пайдақорлық-зорлық қылмысқа қатысқан адамдарды түгел анықтауда, олардың әрқайсысының рөлі мен кінәсін анаықтауда занда карастырылған шараларды әркашан толық қолдана бермейді47.
Көптеген кәсіби қылмыскерлер жауапкершіліктен өте шебер жалтарып кетеді, сондыктан олар рецидивистер болып саналмай-ды. Сонымен катар көптеген рецидивистер кәсіби қылмыскерлер болып табылады. Соңғылар өздерінің ортақ мүдделерін қамтама-сыз ету мақсатында өркашанда ұйымдасқан бірлестікке ұмтылды. Олар бірлесіп ықпал ететін ерісті бәлісу, криминалдық ортаның дәстүрін сақтау, әшкереленіп жазасын өтеп жаткандарға қолдау көрсету үшін ортақ қор құру, дау-дамайларды реттеу жөне т.б. мөселелерді шешеді.
Үйымдаскан қылмыскерлік кәсіби қылмыскерліксіз мүмкін емес деп айтуға болады. Барлыккәсіби қылмыскерлер іс жүзінде үйымдасқан құрамаларға қатысады деуге болады. Үйымдасқан топ-тарға және қылмыстық ұйымдарға қатыспай, өз бетінше дара қыл-мыс жасаған күнде де ол қылмыстық қауымдастыктармен арақа-тынаста болады. Соньгмен қатар ұйымдасқан қылмыскерлік кәсіби қылмыскерлермен, сондай-ақкриминалдықтұрғыдан кәсіптенген де емес, рецидист те емес кептеген адамдармен карым-қатынас жасаптүрады.
Бүл кылмыстық құрамаларға қатысушылардың әр санатын өзінше бөлектеп қарауды талап етеді.
Мына жағдайларды ескеру керек: а) ұйымдасқан қылмыстық құрамалардың лидерлері әрқашанда құқық қорғау органдарының алдына шығып кетуге тырысады; ә) қылмыстық әрекет үшін қолайлы жағдайды әдейі жасайды және кеңітеді; б) алғашында қылмыскерлікпен күресті жалпы үйымдастырудеңгейіндеәрекет ете отырып қылмыскерлікпен күреске кедергі келтіреді, үтымды зандарды және күресудің батымды бағдарламаларын кабылдауға тоскауыл жасайды.
Үйымдасқан қылмыскерліктің бар екендігі және оның етек алғандығы жайындатұжырымды криминологтер жан-жақты зерт-теулер негізінде 80 жылдардың басында жасады. 70 жылдардың аяғында қылмыс жасаған, не, қалайда онымен байланысты, оған тәуелділіккетүскен адамдар көлеңкелі экономиканы түгелдей өз бақылауына алды. Ал айқындалған қылмыскерлерде отандық ақша-лар емес, кобіне валюталар, алтын, платина, асыл тастар табыла-тын. Олартиімсізжұмысістейтінсоциалистік шаруашылықтетігін майлау керек екендігі және заңсыз экономикалық қызметті іс жүзінде зандастыру кажет екеңдігі туралы пікір тарата бастады. Аса ірі мөлшердегі ұрлыктары, қиянаты үшін сотталғандар жа-рамсыз ресми экономиканың қүрбандары, қайта құрудың көш бастарлары, нағыз талантты әрі ынталы шаруашылык басшысы —экспериментаторлар, алтын бастылар, оларсыз ел экономика-сы құлдырап кететін адамдар деп жарияланды.
1988—жылдарындағы қорқытып алушылықтуралы істер бойынша сот практикасын жинақтап қорыту Қазақстан Республикасында қорқытып алушылық үшін барлық сотталғандардың 40—%-ы қылмысты топтасып жасағанын көрсетті. Бұл қылмыс-ты ең көп топтасып жасаушылар: 1999 жылы Алматы қаласында —44%, 1999 жылы Қарағанды облысында —, 2000 жылы Оңтүстік Кдзақстан облысында—,5, 2000 жылы Қызылорда облысында —51,5,2002 жылы Алматы облысында —,5% болды48.
Кдйта құрудың аяқ кезінде қылмыстык капиталдың иелері оны біршама зандастырып молайтты, қоғамда беделі артып, елдегі эко-номикалықжәне саяси өзгерістерге ықпал ете бастады. Нарыққа өту кезеңінде экономикалық қылмыскерлікпен күреске морато-рий енгізу жөнінде 1990 жылы ұсыныс енгізілді, ол біртіндеп іске асабастады. 1994 жылы ақпанда 1993 жылғы қазан оқиғаларына қатысушылар үшін жасалған саяси рақымшылықтың қарымтасы ретінде КСРО-да 1991 жылдыңжелтоқсанына дейін экономика-лық қылмыс жасағандарға рақымшылық ету жөнінде ұсыныс жа-салды, ол іске асырылды. Экономикалық қылмыскерлікте түгел-дей ұйымдасқандық сипат болды, ол кайта құрудың бастапқы кезінде жалпы сипаттағы қылмыстармен араласып кетті. 1991-жылдың басынан бастап Кылмыстық кодексте шаруашылық қыл-мыстарының қатары сиреді, ал қылмыс қатарынан шығарылған іс-әрекеттер бәрібір қоғамға қауіптілік төндіріп тұрды.
Криминологиялық зерттеулер корсеткендей экономикалық қылмыстықәрекеттердің негізгі ұйымдастырушылары және қыл-мыстық капиталдың иелері лауазымды адамдар емес, сол ұрлыққа ынта білдіргендер және оның идеологтері болған. Олар, әдетте, ресми құрылымда онша биік дәрежеде емес, не тіптен бөтен адам-дар болған. Лауазымды адамдарды сатып алуға 80 жылдардың ба-сында ұрлық дүниенің үштен біріндейі ғана жұмсалған. Ал, 80 жылдары кұқық қорғау органдары негізгі соққыны ұйымдасқан экономикалық кылмыскерліктің нағыз ұйымдастырушыларына, лауазымды адамдарды сатып алушыларға емес, ұйымдаскан жем-қорлықтағы лауазымды адамдарға бағыттаған.
Экономикалық қылмыскерлер мен олардың капиталдары, бұл Қазақстандағы әлеуметтік жағдайды криминалдықтиП бойынша дамытудың, ұйымдасқан қылмыскерліктің етек алуы және оған өркениетті, ұтымды қарсы тұруға заң негізінде қарсы әрекетжа-саудың бірінші көзі. Екінші козі —мемлекет және партия номен-клатурасының сыбайлас жемқорлыққа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.