Сыни ойлау
1 Сыни ойлау.дербес ойлау
2 Сыни ойлау анықтамасы
2 Сыни ойлау анықтамасы
Сыни ойлауды қалайша айқындай аламыз? Мен ұсынып отырған анықтама бес баптан тұрады.
Біріншіден, сыни ойлау-дербес ойлау. Сабақ сыни ойлау қағидаларына сүйенгенде, әр оқушы өз идеяларын, бағасын, сенімін басқалардан дербес түрде құрастырады. Ешкім де біз үшін сыни ойлай алмайды, бұны біз тек өзіміз үшін ғана жасаймыз. Сонымен, ойлау тек жеке (индивидуалды) сипат алғанда ғана сыни болып табылады. Өз басымсн ойлау және де тіпті ең қиын мәселелерді шешу үшін оқушылар жеткілікті түрде еркін болуы қажет.
Сыни ойлау міндетті түрде жаңа өзіндік (оргиналды) болуы шарт емес: біз басқа адамның идеясын немесе сенімін өзімдікі сияқты қабылдауымызға құқылымыз. Бізге тіпті басқалардың пікірімен келісу ұнайды-бұл біздің ойымыздың достығын дәлелдейтін сияқты. Сыни ойлайтын адам басқа біреудің пікіріне жиі қосылады. Дербестік сөйтіп сыни ойлаудың бірінші және мүкін, ең маңызды сипаты.
Біріншіден, сыни ойлау-дербес ойлау. Сабақ сыни ойлау қағидаларына сүйенгенде, әр оқушы өз идеяларын, бағасын, сенімін басқалардан дербес түрде құрастырады. Ешкім де біз үшін сыни ойлай алмайды, бұны біз тек өзіміз үшін ғана жасаймыз. Сонымен, ойлау тек жеке (индивидуалды) сипат алғанда ғана сыни болып табылады. Өз басымсн ойлау және де тіпті ең қиын мәселелерді шешу үшін оқушылар жеткілікті түрде еркін болуы қажет.
Сыни ойлау міндетті түрде жаңа өзіндік (оргиналды) болуы шарт емес: біз басқа адамның идеясын немесе сенімін өзімдікі сияқты қабылдауымызға құқылымыз. Бізге тіпті басқалардың пікірімен келісу ұнайды-бұл біздің ойымыздың достығын дәлелдейтін сияқты. Сыни ойлайтын адам басқа біреудің пікіріне жиі қосылады. Дербестік сөйтіп сыни ойлаудың бірінші және мүкін, ең маңызды сипаты.
Сыни ойлауды қалайша айқындай аламыз? Мен ұсынып отырған анықтама бес
баптан тұрады.
Біріншіден, сыни ойлау-дербес ойлау. Сабақ сыни ойлау қағидаларына
сүйенгенде, әр оқушы өз идеяларын, бағасын, сенімін басқалардан дербес
түрде құрастырады. Ешкім де біз үшін сыни ойлай алмайды, бұны біз тек
өзіміз үшін ғана жасаймыз. Сонымен, ойлау тек жеке (индивидуалды) сипат
алғанда ғана сыни болып табылады. Өз басымсн ойлау және де тіпті ең қиын
мәселелерді шешу үшін оқушылар жеткілікті түрде еркін болуы қажет.
Сыни ойлау міндетті түрде жаңа өзіндік (оргиналды) болуы шарт емес:
біз басқа адамның идеясын немесе сенімін өзімдікі сияқты қабылдауымызға
құқылымыз. Бізге тіпті басқалардың пікірімен келісу ұнайды-бұл біздің
ойымыздың достығын дәлелдейтін сияқты. Сыни ойлайтын адам басқа біреудің
пікіріне жиі қосылады. Дербестік сөйтіп сыни ойлаудың бірінші және мүкін,
ең маңызды сипаты.
Екіншіден, ақпарат сыни ойлаудың ақтық емес, бастапқы нүктесі болып
табылады. Білім уәждеме (мотивировка) тудырадьг, ал онсыз адам сыни ойлай
алмайды. Кейде біз бос баспен ойлау қиынға соғады деп те айтамыз. Күрделі
ойды тудыру үшін талай шикізатты-фактілерді, идеяларды, мәтіндерді,
теорияларды, берілген жәйттерді, тұжырымдарды қайта өңдеу керек. Мен сыни
ойлауды дәстүрлі факторларды зерттеуге теңегім келмейді-сыни ойлауды
фактілік білім ғана айқындамайды. Алайда оқытушы жұмысы тек сыни ойлауға
үйретумен шектелмейді: біз шәкірттерімізді ең күрделі түсініктерді
қабылдауға және есінді әртүрлі деректерді сақтауға үйретеміз. Сыни ойлауды
үйрету-оқытушы сан қилы жұмысының бір ғана қыры.
Үшіншіден, сыни ойлау сұрақ қоюдан басталып, шешімді қажет ететін
проблемаларды айқындаудан басталады. Адам баласы болмысынан білімге құштар.
Біз жаңа бір нәрсені байқасақ, соны білуге құмарлық танытамыз. Біз қандайда
бір ерекшелікті көрсек, оның ішкі құрылысына үңілгіміз келіп тұрады. Біз
бұл ерекшелікті жоғарғы сынып оқушылары мен студенттерден гөрі бүлдіршін
балалардан көруге үйренеміз, әттеген-ай десек те мектептегі білім берудің
бала миына жасаған ықпалының кері әсері осындай. Алайда нағыз танымдық
процес өзінің әр кезеңінде танушының өз мүддесі мен мұқтажына туындайтын
проблемаларды шешетін және сұрақтарға жауап беретін ұмтылысымен
сипатталады. Демек, бір жағынан сыни ойлауға үйретудің қиыншылығы
оқушыларға бізді қоршаған проблемалардың сан алуандылығын танып білуге
көмектесуде жатыр.
Төртіншіден, сыни ойлау дәйекті, көңілге қонымды дәлелдемелерге
ұмтылады.
Сыни ойлайтын адам проблеманы шешуде өзіндік жолын тауып, бұл шешімді
нанымды және дәйекті дәлелдермен бөлмесі сыртында өтіп жатқан шынайы өмірге
жақындата алады.
Сыни ойлау анықтамасының келтірілген бес бабы білім алудың әртүрлі
әрекеттерімен жүзеге асырылады, алайда, менің ойымша, мұғалім үшінде, оқушы
үшінде олардың ең тиімдісі жазба жұмыстары болады. Жазуда ойлау процесі
көзге түсетін, яғни мұғалім үшін көрнекті болады. Жазушы әрқашанда белсенді
әрекеттер. Ол дербес ойланып, осы кезде өзінің барлық білім қорын
қолданады. Өз пікірін қуаттау үшін ол лайықты дәлелдеме ку-құрастырады,
Жақсы орындалған жазба жұмысы қандай да болмасын проблема шешімін
іздестіруден және оқырмандарға табылған жауапты ұсынудан тұрады. Бұған қоса
ол өз бітімі бойынша әлеуметтік нышанда болады, өйткені жазушы әрқашанда
оқырманға бағытталған,
Оқушылар ... жалғасы
баптан тұрады.
Біріншіден, сыни ойлау-дербес ойлау. Сабақ сыни ойлау қағидаларына
сүйенгенде, әр оқушы өз идеяларын, бағасын, сенімін басқалардан дербес
түрде құрастырады. Ешкім де біз үшін сыни ойлай алмайды, бұны біз тек
өзіміз үшін ғана жасаймыз. Сонымен, ойлау тек жеке (индивидуалды) сипат
алғанда ғана сыни болып табылады. Өз басымсн ойлау және де тіпті ең қиын
мәселелерді шешу үшін оқушылар жеткілікті түрде еркін болуы қажет.
Сыни ойлау міндетті түрде жаңа өзіндік (оргиналды) болуы шарт емес:
біз басқа адамның идеясын немесе сенімін өзімдікі сияқты қабылдауымызға
құқылымыз. Бізге тіпті басқалардың пікірімен келісу ұнайды-бұл біздің
ойымыздың достығын дәлелдейтін сияқты. Сыни ойлайтын адам басқа біреудің
пікіріне жиі қосылады. Дербестік сөйтіп сыни ойлаудың бірінші және мүкін,
ең маңызды сипаты.
Екіншіден, ақпарат сыни ойлаудың ақтық емес, бастапқы нүктесі болып
табылады. Білім уәждеме (мотивировка) тудырадьг, ал онсыз адам сыни ойлай
алмайды. Кейде біз бос баспен ойлау қиынға соғады деп те айтамыз. Күрделі
ойды тудыру үшін талай шикізатты-фактілерді, идеяларды, мәтіндерді,
теорияларды, берілген жәйттерді, тұжырымдарды қайта өңдеу керек. Мен сыни
ойлауды дәстүрлі факторларды зерттеуге теңегім келмейді-сыни ойлауды
фактілік білім ғана айқындамайды. Алайда оқытушы жұмысы тек сыни ойлауға
үйретумен шектелмейді: біз шәкірттерімізді ең күрделі түсініктерді
қабылдауға және есінді әртүрлі деректерді сақтауға үйретеміз. Сыни ойлауды
үйрету-оқытушы сан қилы жұмысының бір ғана қыры.
Үшіншіден, сыни ойлау сұрақ қоюдан басталып, шешімді қажет ететін
проблемаларды айқындаудан басталады. Адам баласы болмысынан білімге құштар.
Біз жаңа бір нәрсені байқасақ, соны білуге құмарлық танытамыз. Біз қандайда
бір ерекшелікті көрсек, оның ішкі құрылысына үңілгіміз келіп тұрады. Біз
бұл ерекшелікті жоғарғы сынып оқушылары мен студенттерден гөрі бүлдіршін
балалардан көруге үйренеміз, әттеген-ай десек те мектептегі білім берудің
бала миына жасаған ықпалының кері әсері осындай. Алайда нағыз танымдық
процес өзінің әр кезеңінде танушының өз мүддесі мен мұқтажына туындайтын
проблемаларды шешетін және сұрақтарға жауап беретін ұмтылысымен
сипатталады. Демек, бір жағынан сыни ойлауға үйретудің қиыншылығы
оқушыларға бізді қоршаған проблемалардың сан алуандылығын танып білуге
көмектесуде жатыр.
Төртіншіден, сыни ойлау дәйекті, көңілге қонымды дәлелдемелерге
ұмтылады.
Сыни ойлайтын адам проблеманы шешуде өзіндік жолын тауып, бұл шешімді
нанымды және дәйекті дәлелдермен бөлмесі сыртында өтіп жатқан шынайы өмірге
жақындата алады.
Сыни ойлау анықтамасының келтірілген бес бабы білім алудың әртүрлі
әрекеттерімен жүзеге асырылады, алайда, менің ойымша, мұғалім үшінде, оқушы
үшінде олардың ең тиімдісі жазба жұмыстары болады. Жазуда ойлау процесі
көзге түсетін, яғни мұғалім үшін көрнекті болады. Жазушы әрқашанда белсенді
әрекеттер. Ол дербес ойланып, осы кезде өзінің барлық білім қорын
қолданады. Өз пікірін қуаттау үшін ол лайықты дәлелдеме ку-құрастырады,
Жақсы орындалған жазба жұмысы қандай да болмасын проблема шешімін
іздестіруден және оқырмандарға табылған жауапты ұсынудан тұрады. Бұған қоса
ол өз бітімі бойынша әлеуметтік нышанда болады, өйткені жазушы әрқашанда
оқырманға бағытталған,
Оқушылар ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz