Сарыарқа

Жоспар
Кіріспе

1 Орталық Қазақстанның мәдениеті
2 Қарағандының еңбекпен.түзеу лагері
3 Қарлаг

Орталық Қазақстанның мәдениеті 30-шы жылдары Гулагтың филиалдары болған: Қарлаг, Степлаг, Песчанлаг, Алжир т.б. кең көлемді концлагерлер зонасында қалыптасқан. Бұл кезең өлкені жедел индустриаландыру кезеңі болатын. Және мұнда мыңдаған жер аударылғандар мен тұтқындардың, бай, кулактардың еңбектері кеңінен пайдаланылды.
Қарағандының еңбекпен-түзеу лагері 30-шы жылдары бір жағынан бұрынғы саяси партиялар өкілдері мен бай, кулактардан тұрса, екінші жағынан айыпты деп саналған жұмысшылар мен шаруалардан құрылған.
Гулагтың (лагерлердің мемлекеттік басқармасы) ең ірі филиалы болған Қарлаг Қазақстан аумағындағы кіші мемлекет сияқты, дербес мекеме ретінде қалыптасты. Еңбекпен түзеу лагерінің негізгі мақсат-бағыты, тұтқындағылардың тегін еңбектерін пайдаланып, Сталиннің социализм құрылысы туралы бағдарламасын жүзеге асыру.
Қарағандының еңбекпен-түзеу лагері 1931 жылы 19 желтоқсанда ұйымдастырылған, лагердің орталығы Қарағанды қаласынан 45 шакырым жердегі Долинка селосында орналасқан. «Қарлагқа» 120 000 га – жыртуға, 41 000 га пішендік жер бөлінген.

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Сарыарқа
Орталық Қазақстанның мәдениеті 30-шы жылдары Гулагтың филиалдары
болған: Қарлаг, Степлаг, Песчанлаг, Алжир т.б. кең көлемді концлагерлер
зонасында қалыптасқан. Бұл кезең өлкені жедел индустриаландыру кезеңі
болатын. Және мұнда мыңдаған жер аударылғандар мен тұтқындардың, бай,
кулактардың еңбектері кеңінен пайдаланылды.
Қарағандының еңбекпен-түзеу лагері
30-шы жылдары бір жағынан бұрынғы
саяси партиялар өкілдері мен бай,
кулактардан тұрса, екінші жағынан
айыпты деп саналған жұмысшылар мен
шаруалардан құрылған.

Гулагтың (лагерлердің мемлекеттік басқармасы) ең ірі филиалы болған Қарлаг
Қазақстан аумағындағы кіші мемлекет сияқты, дербес мекеме ретінде
қалыптасты. Еңбекпен түзеу лагерінің негізгі мақсат-бағыты,
тұтқындағылардың тегін еңбектерін пайдаланып, Сталиннің социализм құрылысы
туралы бағдарламасын жүзеге асыру.
Қарағандының еңбекпен-түзеу лагері 1931 жылы 19 желтоқсанда
ұйымдастырылған, лагердің орталығы Қарағанды қаласынан 45 шакырым жердегі
Долинка селосында орналасқан. Қарлагқа 120 000 га – жыртуға, 41 000 га
пішендік жер бөлінген. Қарлагтың аумағы солтүстіктен оңтүстікке дейін 300
шақырым, шығыстан батысқа дейін 200 шақырым жерді алып жатқан. Бұдан басқа
лагер орталығынан 350 шақырым қашықтықтағы Ақмолада және 650 шақырым
қашықтықтағы Балқашта Қарлагтың филиалдары болған.
Қарлагты ұйымдастырудағы басты себептердің бірі – Орталық Қазақстанда жедел
қарқынмен өсіп келе жатқан көмірлі-металлургиялық өндіріс орындары:
Қарағанды көмір бассейні, Жезқазған және Балқаш мыс балқыту комбинаттары
үшін ірі азық-түлік базасын құру болған. Тағы бір жағдай – осы өндіріс
орындарын құрып және оны жетілдіру үшін жұмысшы күші де өте қажет еді.
Қарлаг Орталық Қазақстандағы ең бір бос жатқан далада, бұрын
пайдаланылмаған жерге орналастырылды деген ұғым, түсінік дұрыс емес.
Лагерге бөлінген үлкен аймақта 80 мың халқы бар 4000 қазақ үйлері болған,
және 1200 неміс, орыс, украин отбасылары тұрған. Жергілікті тұрғындарды
ықтиярсыз қоныс аударуға мәжбүр еткен соң, бос қалған жерлерді көптеген
тұтқындар колоннасы иемденген. Олар лагердің барлық аумағын пайдаланып:
теміржол, тұтқындар үшін барақ, мал қораларын, әскерилендірілген күзет үшін
казарма және гарнизон бастықтары үшін үйлер салған.
Қарлаг басқармасы тек Москваға - Гулагқа - ОГПУға (НКВД) тікелей бағынған.
Республикалық, облыстық партия және кеңес органдарының лагердің жұмысына іс
жүзінде ешқандай ықпалы болмаған. Шындығында Қарлаг мемлекет ішіндегі
Мемлекет болған. Өзінің нақтылы билігі бар, қару-жарағы, көлігі және пошта,
телеграф байланыстары болған.
Қарлагтың құрылымы мөлшерден тыс үлкен және көптеген құрылымдық бөлімдері
болған. Арзан жұмыс күші, негізгі қордың арзандығы, амартизациялық
шығындардың төмендігі өндірістің пайдалылығын арттырып оның жан-жақты
дамуына мүмкіндік туғызды.
Долинканың аймағы жан-жақты темір торлармен қоршалып, оған кіру арнаулы
рұқсаттама (пропуск) арқылы жүргізілді. Лагердің іші тағы да екі аймаққа
бөлінген және әрбір бұрышқа күзет мұнарасы қойылған. Қамауға алынғандар
Қарлагтың барлық жеріне орналастырылған. Қарлаг жұмыс істеген уақытта мұнда
1 миллионнан астам адам тұтқында болған.
Гулаг лагерінің жұмысы ондағы адамдардың жағдайын қалайда қиындатып,
моральдық және психологиялық тұрғыдан құртуға негізделген. Казарма
басшылары үшін тұтқындар берген баланданы ішіп, ұйықтап, қарсылық білдірмей
жұмыс істесе болғаны. Тұтқында болғандардың адам төзгісіз, қайғылы қиын
жағдайлары туралы олардың кейіннен мерзімді басылымдар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.