Сүзбе жасау технологиясы
І. Кіріспе ... ... ... .3
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Сүзбе жасау үшін сүтті дайындау.4.5
2.2 Сүзбе жасау технологиясы ... 5.7
2.3 Сүзбені технологиялық тексеру ... ..7.8
ІІІ. Қорытынды ... ..9.11
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... . .12
Ү. Қосымша ... ... ...11.24
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Сүзбе жасау үшін сүтті дайындау.4.5
2.2 Сүзбе жасау технологиясы ... 5.7
2.3 Сүзбені технологиялық тексеру ... ..7.8
ІІІ. Қорытынды ... ..9.11
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... . .12
Ү. Қосымша ... ... ...11.24
Қазақ халқының өзіне ғана тән және сирек әзірленетін тағамдарының бірі-"сүзбе". Сүзбе сүзу үшін айранды ұйытып,соны кәдімгі қапшыққа құйып,жоғары іліп қояды. Осы жерде айранның суы әбден ағып болып,қап түбінде айранның маңызы,яғни қоюы ғана қалады. Оны шұңғыл шараға құйып алып әбден араластырады да тұз салады. Сүзбе әдетте күн суыған кезде,қыста дайындалады. Оның ащылау әрі қышқыл дәмі тәбет ашады. Дастарқан үстіне дәмін алуға немесе сорпаға қосып ішсе астың құнын,сапасын арттырады. Сүтке,қайнаған суға езіп ішсе,шөлді тез басатын қасиеті де бар. Сүзбенi айраннан әзiрлейдi. Ол үшiн айранды кенептi қапшыққа құяды да, одан ағызады. Қалған қою масса сүзбе болып табылады. Одан кейiн сүзбеге кiшкене тұз салады. Қазақтар сүзбеден құрт жасайды. Кейбiреулер мұны қатық деп атайды. Сүзбеден қазақтар құрт жасап, оны ет тағамдарына астатым ретiнде қосып пайдаланады, тың түрiнде де қолданады. Сүзбе сүттен дайындалған, кальций мол керемет тағам. Онда 14-тен 18 пайызға дейін ақуыз мөлшері кездеседі. Сүзбеде жасұнық құрылымы мүлде жоқ. Сондықтан, ет, құс еті және балықтағы ақуыз көздерінен ерекшеленеді. Сүзбе жеңіл қабылданады және толығымен қорытылады. Сүзбеде майдың көлемі 20 пайызға дейін жетуі мүмкін, бірақ диеталық майсыздандырылған түрлері де бар.
Жоспар:
І. Кіріспе____________________________ ________________3 ІІ. Негізгі бөлім 2.1 Сүзбе жасау үшін сүтті дайындау______________4-5 2.2 Сүзбе жасау технологиясы____________________5-7 2.3 Сүзбені технологиялық тексеру________________7-8 ІІІ. Қорытынды__________________________ ____________9-11 ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі___________________ _12 Ү. Қосымша____________________________ _____________11-24
І. Кіріспе
Қазақ халқының өзіне ғана тән және сирек әзірленетін тағамдарының бірі-"сүзбе". Сүзбе сүзу үшін айранды ұйытып,соны кәдімгі қапшыққа құйып,жоғары іліп қояды. Осы жерде айранның суы әбден ағып болып,қап түбінде айранның маңызы,яғни қоюы ғана қалады. Оны шұңғыл шараға құйып алып әбден араластырады да тұз салады. Сүзбе әдетте күн суыған кезде,қыста дайындалады. Оның ащылау әрі қышқыл дәмі тәбет ашады. Дастарқан үстіне дәмін алуға немесе сорпаға қосып ішсе астың құнын,сапасын арттырады. Сүтке,қайнаған суға езіп ішсе,шөлді тез басатын қасиеті де бар. Сүзбенi айраннан әзiрлейдi. Ол үшiн айранды кенептi қапшыққа құяды да, одан ағызады. Қалған қою масса сүзбе болып табылады. Одан кейiн сүзбеге кiшкене тұз салады. Қазақтар сүзбеден құрт жасайды. Кейбiреулер мұны қатық деп атайды. Сүзбеден қазақтар құрт жасап, оны ет тағамдарына астатым ретiнде қосып пайдаланады, тың түрiнде де қолданады. Сүзбе сүттен дайындалған, кальций мол керемет тағам. Онда 14-тен 18 пайызға дейін ақуыз мөлшері кездеседі. Сүзбеде жасұнық құрылымы мүлде жоқ. Сондықтан, ет, құс еті және балықтағы ақуыз көздерінен ерекшеленеді. Сүзбе жеңіл қабылданады және толығымен қорытылады. Сүзбеде майдың көлемі 20 пайызға дейін жетуі мүмкін, бірақ диеталық майсыздандырылған түрлері де бар. Сүзбенің майсыздандырылған түрлері аминқышқылының алмастырылмайтын түрі метионинге бай. Ол ағзадағы холестерин көлемін азайтып, бауыр майлануының алдын алады. Ал бауырдың майлануы ағзаға токсиндерді немесе түрлі дәрі-дәрмектерді қабылдауға мәжбүрлейді
ІІ. Негізгі бөлім 2.1 Сүзбе жасау үшін сүтті дайындау Сүзбе өндірісінде пастерленген және пастерленбеген сүт қолданылады. Пастерленген сүттен алынған сүзбені тікелей тамаққа қолдануға және одан сүзбе өнімдерін дайындауға қолданылады. Пастерленбеген сүттен алынған сүзбе тек жартылай фабрикаттарды (сырник, варениктер), балқытылған сырларды және қолданар алдында термиялық өңдеуді қажет ететін сүзбе өнімдерін өндіруде қолданылады. Сүзбе қышқыл-мәйекті және қышқылды әдістермен өндіріледі. Сүзбені қышқыл мәйекті әдіспен өндіргенде сүтті пастерлейді, суытады да, сүт қышқылды бактериялар және мәйекті ферменттен тұратын ашытқы қосады, алынған ұйытындыны текшелерге кесіп сығымдайды. Сүзбені қышқылды әдіспен өндіргенде сүтті сүт қышқылды ашытқымен ашытады, ұйытындыны кеседі, ал сарысудын бөлінуін тездету үшін қыздырады. Бұндай әдіспен майсыз сүзбе алынады. Бастапқы шикізат түріне байланысты сүзбе майлы , жартылай майлы және майсыз деп бөлінеді. Ақуызды сүт қышқылды өнімдерге сүзбені, сүзбелік сырларды, сүзбе массасын, сүзбелік торттарды, сүзбелік пасталарды, альбуминдік сыршаларды, тағамдық ақуызын жатқызамыз. Сүзбе сүт қышқылды бактериялардың таза дақылдарын қосып және мәйек ферментін қосып сарысуын бөлу арқылы өндіреді. Ұйытындыны сусыздандыру нәтижесінде өнімге ақуыз бен май көлемі концентрленеді. Осыған байланысты сүзбені ақуызға бай сүт өнімдеріне жатқызамыз. Сүзбенің негізгі бөлігін казеин құрайды. Сонымен қатар сүзбе витаминдерге, минералды заттарға (Са,Ғ,Mg) т.б. бай болады.[1] Сүзбеден әртүрлі сүзбелік өнімдер әзірленеді және түрлі кулинарлық тағамдарда қолданылады. Сүзбе және сүзбе өнімдері пастерленген сүтке мезофильді сүт қышқылды бактерияларды қосып өндіргендіктен диетикалық қасиеттерге ие. Қазіргі заманда халықтың тамақтануында тағамдық және биологиялық құндылықтардың бірдей мөлшерде жүргенін қажет етеді. Заманауи үйлестірілген тағамдану концепциясына сәйкес толық құнды тағамдармен адамдарды қамтамасыздандыру соның ішінде тағамдық ақуыздарды қолдану мәселесі өзінің өзектілігін әлі күнге дейін сақтап тұр. Сүт сарысуының ақуызын қолдану оның құрамындағы құнды ақуыз-көміртекті қосылыстары бар шикізаттарды ауыспайтын амин қышқылдарымен үйлестірілген түрде тағамның биологиялық және тағамдық құндылығын жоғарылатады. Сүт сарысуын өңдеудің теориялық және практикалық негіздері Храмцова А.Г., Нестеренко П.Г., Евдокимова И.А., Остроумова Л.А., Молочникова В.В., Рябцевой С.А., Свириденко ЮЛ., Харитонова В.Д. және т.б. сияқты ғалымдардың еңбектерінде көрсетілген. Тағамтану институттарының жүйелі түрде өткізіп отыратын жан-жақты зерттеулері көптеген адамдардың қолданатын тағамдарының құрамында дәрумендердің жетіспейтінін көрсетеді. Дәрумендік қоспа ретінде балық майы мен итмұрын шырынын қолдану адамдардың ағзасына көптеген дәрумендермен соның ішінде Д және С дәруменімен қамтамасыз етеді. Осындай жолмен, сүзбені сарысу ақуызы мен балық майы және итмұрын шырыны мультидәруменді жиынтығымен байыту ақуыз бен дәрумен жетісеушілігі мәселесінде мағызды шешім болып табылады. Сонымен қатар әртүрлі жастағы топ тұрғындарына арналған биологиялық толық құнды сүт өнімдерінің ассортиментін көбейтеді. Ғылыми жұмысымды Астана қаласындағы ЖШС "Столичный" деп аталатын сүзбе өндіру цехының негізінде алдым. Цех күніне екі ауысымда 15000 тоннаға дейін сүзбе өнімдерін өндіре алады. Сүзбе өнімдері барлық стандарт талаптарына сай. "Столичный" ЖШС-нің басты мақсаты болып Қазақстан Республикасы нарығына сапасы бойынша ең үздік әлемдік өндірушілерге үлесетін сүзбе өнімдерін өндіру болып табылады. Тамақ өнімі ретінде сүзбе өнімдерінің ең негізгі қасиеттері мен құндылығы адам ағзасына қажетті алмастырылмайтын аминқышқылдар, дәрумендер, минералды тұздар мен микроэлементтері бар, сүт ақуызының және кальцийдің жоғарғы құрамымен қамтылған биологиялық және тағамдық құндылығы жоғары өнім болып табылады. Өндіріс мамандарымен шығарылатын өнімнің сапасын жақсарту және бақылау, өнім түрлілігін көбейтіп, өзіндік құнын төмендетуде үнемі бақылау жүргізіліп отырады. Майлылығы 2%, 5%, 9% және 15% болатын сүзбелер халық арасында кең сұранысқа ие.[2] 2.2 Сүзбе жасау технологиясы Сүзбе, негізінен , қысқы азық ретінде дайындалатын тағам Оның екі түрі болады. Біріншісі- қатық сүзбе. Ал сүзбенің екінші түрін құрт сүзбе деп атайды. Қатық сүзбенің өзі екі түрлі тәсілмен даярланады(1-сурет). Сүттің қаймағын бетіне шығармай сапырып отырып пісіреді де, қазанда тұрған күйінде қанжылым болғанша салқындатады. Қатық айранды ұйытқан сияқты сүтке бірер кесе ұйытқы ( бұрын ұйытқан қатық ) қосып, қазанның бетін тұмшалап жауып қояды. Жылылық мөлшері бабында болса, екі-үш саатта ұйып қалады. Маңызды сүттің қаймағы әрібір сап-сары болып, қатықтың бетіне қалың боп түсіп қалады. Ожаумен араластырып, қаймақты қатыққа сіңіруге күш салады. Содан соң көзі сиректеу матадан тігілген дорбаға құйып, іліп қояды. Сүзіліп алынған сүзбе енді бірнеше жолмен даярланады. Тұздамай қарын, бүйенге салып кептіреді. Мұны сол жаз айларында езіп, айран-шалап қылып, сусын орнына пайдаланса , кейде сорпаға, көжеге езіп қосады. Ал ұзақ сақтауға арналғанын тұздайдыы. Ол үшін дорбада сорғып тұрған сүзбені үлкен тегене не астауға салып, жеткілікті мөлшерде тұз себеді. Азық көгеріп, бүлініп кетпеу үшін тұзының шығыңқы болғаны жөн. Оның үстіне тары араластырып, сүзбемтары жасауға да болады. Немесе домалақтап, жұмырлап алып, тұзды құрт жасап, өреге жайып кептіруге болады. Тұз араластырған соң, қой-ешкінінің үрленген қарнына салып сақталған асты қатық сүзбе дейді. Қарынға салынған қатық та көлеңкеде кептіріліп, суы шығу үшін қарынды әр жер-әр жерінен тебен инемен тесіп қоб керек. Сүзбе тобарсып, қарын ортайған кезде үстіне еселеп салып отырады.
1-ші сурет: Қатық сүзбе
Құрт сүзбе де қыс қамы үшін жасалады(2-сурет). Сүтті сабада ашытып, пісіп, майы алынған іркітті қайнатып, әбден қойылтады да , мұны да мата дорбаға сүзеді. Кейде аздап тұз қосып, кейде тұз қоспай-ақ қарынға салып кептіреді. Қарынға салып кептіргені болмаса, мұны даярлау әдіс-тәсәлә де ащы құрт сияқты. Ашыған іркітті қайнатып, құрт, сүзбе даярлаған кезде оны сүзгеннен кейін шыққан сарысуын да кәдеге жаратқан. Сүзу үшін іліп қойған дорбаның астына ыдыс қойып, сары-суын жинап алады. Қызмкеліншектер онымен аштарын жуатын боған. Осы заманның неше түрлі сусабындары сияқты бұрқырап , хош иіс шығармағанмен, шаштың түспей, жылтырап жақсы өсуіне , қайызғақтың үспеуіне көп септігін тигізген.[3]
2-ші сурет: Құрт сүзбе
2.3 Сүзбені санитариялық тексеру Сүзбе - майлы немесе майы алынған сүттен сүт қышқылды стрептоккпен немесе мәйекпен ұйытып дайындалады. Сүзбенің тағамдық қасиеті өте жоғары 100г жартылай майлы сүзбе құрамында 9пайызға дейін май, майлылығы 18 пайыз дейін жетеді. А.В. Рейслердің айтуынша 200-300 г сүзбе, адамға бір тәулікке керекті кальциймен, негізгі амин қышқылдарымен толық қамтамасыз етеді. Сүзбенің көптеген аурудың алдын алуда және оны емдеуде алатын орны үлкен. Оның құрамындағы метионин деген заттан организмде холин пайда олады, ал ол атреосклероздың дамуына және бауырда майдың шоғырлануына кедергі жасайды. Сүзбе ішінде кальцийдің пайда болуы сүйек сынығына, сүйектің туберкулез ауруына, қан түйіршіктерін шығаратын ағзаларына үлкен пайда келтіреді. Сүзбе дайындайтын сүтті алдымен пастерлейді, 30-34градус жылылққа дейін салқындатып, ваннаа 5 пайыз сүт қышқылдық бактериялардан дайындалған ұйытқы қосып араластырады, аздап пепсин немесе мәйек ұнтағын қосады, 6-8 сағаттан кейін ол қоюланады, оны сым пышақтың көмегімен текшелеп кеседі де, 1 сағаттай тыныш қалдырады. Бұдан соң сарысуын бөліп алып, сүзбені тез арада 3-6 градусқа дейін салқындатады.[4] Жаңа туған сиыр сүті алғашқы жеті күн ішінде (уыз) және суалтуына екі апта қалғанда ірімшік дайындауға жарамайды. Сүзбені тексеру. Сүзбе майлылығына қарай майлы (майлылығы 9 пайыз, одан да жоғары) және майсыз (майлылығы 9 пайыздан кем) деп ажыратылады. Сүзбені сезімдік тексеруден өткізгенде оның дәмінде аздап мал азығының, ағаш ыдыстың болар-болмас ащы дәмі байқалуы әдеттегі жағдай деп есептелінеді. Сүзбе түсі қашанда ақ немесе сарғыштау, консистенциясы нәзік келеді, үлкен түйірлер болмауы керек. Сол сияқты сүзбенің ылғалдылығын, қышқылдығын және майлылығын анықтайды. Қышқылдылығын анықтау. (МС 8218-89) . Сиымдылығы 100-150 мл химиялық стаканға 5 г тексерілетін сүзбені салады. Стакан ішіндегі сүзбеге 50мл 25-40 градус жылылықтағы дистелденген су құйып, шыны таяқшамен үгеді, оған үш тамшы фенолфталин тамызады. Жақсылап араластырғаннан кейін қоспа үстіне сәл қыздырғанша (2мин сақталатын) бюреткадан сілтіні (0,1 Н) тамыза береді. Сүзбені бейтараптауға кеткен сілті санын 20-ға көбейтіп, Тернер градусымен есептеп сүзбенің қышқылдығын анықтайды. Ылғалдылығын анықтау. Аспаптар мен реактивтер: фарфор аяқшасы таяқшасымен, құм, технохимиялық таразылар, ұштары иілген сымнан жасалған үшаяқ. Тексеру: фарфор аяқшасын және 20-25г құмды 102-105С дейін қыздырылған кептіру шкафына 1 сағатқа салып қыздырғаннан соң салқындатпастан, үш аяқтың үстіне ұойып өлшейді (дәлдігі 0,01г дейін), сонан соң фарфор аяқшасына 5 г өнімді салып, құммен араластырады да, қызуы 160-165С кептіру шкафына 20 минутқа салады. Аяқшаны салқындатпастан үшаяқтың үстіне қойып тез өлшейді. Сүзбенің ылғалдылығын мына формула бойынша анықтайды.
В = (А - А)1005
Мұндағы: В - ылғалдылығы, А - аяқшаның ішіндегісімен кептіргенге дейінгі массасы, г. Б - аяқшаның ішіндегісімен кептіргеннен кейінгі массасы,г. Мұндай салыстырмалы тексеріс қорытындыларының алшақтығы 0,2пайыз аспауы шарт.[5]
ІІІ. Қорытынды Мулдашева А.Х. Ұлттық тағамдардың ішінде ежелгі және көпшілікке ортақ тағамның бірі ақ екені белгілі. Ағы бардың бағы бар деп қазақ халқы сүт тағамын бақыт, несібесі деп білген. Сүтті соншалық қасиеттеудің басты себебі-ол тіршілік арқауы, одан неше алуан құнарлы тағамдар әзірлеп, дастарқан молшылығын жасаған. Қазақтардың сүттен жасайтын ұлттық тағамдарының түріне сан жетпейді. Сүт өнеркәсібі - агроөнеркәсіп кешенінің ең негізгі бір бөлігі болып табылады. Сүт өнеркәсібінің тиімді қалыптасуы халықтың өмір сүру деңгейінің жоғарылауына және тұтынушылардың сүт өнімімен қамтамасыз етілуіне мүмкіндік береді. Сүт өнеркәсібі өнімі - кәсіпорынның өндірістік қызметіндегі сүт өнімі түріндегі пайдалы нәтижесі. Сүт өнімдері - адам денсаулығына ең қажетті пайдалы заттармен қамтамасыз етілген тамақ өнімдерінің бірі. Сүт-тағамдардың ішіндегі ең құнарлы, әрі таңдаулы түрі. Оның құрамында жүзден астам витаминдер, қант, минералдық тұздар, т.б. түрлі элементтер бар. Мұның бір ерекшелігі - сол элементтердің бәрі адам ағзасы үшін өте пайдалы. Сондықтан да одан түрлі тағамдар, шипалы сусындар жасауға болады, демек, сүттің адамға сіңімділігі, қоректілігі және оның диеталық қасиеттері өте күшті. Сүт шаруашылығының Қазақстанның қазіргі таңдағы экономикалық өміріндегі алатын орны ерекше. Экономиканың дамуы барысында әрдайым жоғары сұранысқа ие, мемлекеттің экономикалық тұрғыда, экспорт және импорт алмасу үрдісінің дамуына негізгі әсер етуші фактордың бірі мал шаруашылығы, соның ішінде сүт және сүт өнімдері болып табылды. Сүт және сүт өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігін арттырудың отандық өндірушілер кешенін дамытуда және ішкі нарық тұтынушыларының барлық топтарын жоғары сапалы сүт өнімдерімен қамтамасыз етуде, сыртқы экономикалық байланысты кеңейтуде тәжірибелік мәні зор. Осы мәселені шешу ел экономикасын дамыту, халықтың денсаулығын жақсарту, олардың өмір сүру деңгейін арттыру, ғылым мен техникалық өрлеу жетістіктерін ендіру, ұлттық өнімнің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, бәсекеге қабілетті кәсіпорын мен аймақтарды жетілдіруге байланысты кешенді сипаталады. Сүт тағамдары адамның тамақтануында ерекше орын алады. Әр адамның азық-түлікте қажеттілік көруін толығымен қамтамасыз ету - халық шаруашылығындағы ең басты міндеті болып саналады, яғни өнеркәсіптің сандық, сапалық жағынан өсуі, азық-түліктің жаңа түрлерін өндіру, толығымен қолдану. Ғылыми жұмыстың мақсаты сарысу ақуызы концентраты мен дәрумендірілген қоспалармен байытылған сүзбе өндіру технологиясын зерттеу. Қазіргі заманғы тұрғындардың тамақтану теориясы мүлдем жаңа тағам өнімдерін ойлап табуды талап етеді. Себебі қазіргі технологияларда жоғары температуралы режимдер қолданылып, соның әсерінен өнімдер биологиялық белсенді заттардың көп бөлігін жоғалтады. Яғни 25 % ақуыз бен 50% дәрумендерді жоғалтады. Осыған орай тамақ өнеркәсібінің алдында ағзаға денсаулықты қамтамасыз ететін, сапасы мен ассортименті жоғары өнімді өндіру талабы тұр. Тұрғындарды жоғары сапалы көрсеткіштері бар перспективалы өнім болып ақуызды сарысумен және дәрумендермен байытылған сүзбе өндірісі болып табылады. Сүзбе - белокты сүт қышқылды өнім. Құрамында толық құнды белоктардан басқа минералды заттар бар. Оның құрамына белок 14-17% , май 3-18%, минералды заттар 1-1.5% кіреді. Сүзбе қарт адамдарға, сонымен қатар өкпе және сүйек туберкулезінде, асқазан, бүйрек ауруларына пайдалы. Тұқым қуалау арқылы келетін бұлшық ет дистрофийін емдеу кезінде ауырған адамға анаболикалық стероидттердің көп дозасын береді. Осылайша, стероидтардың бауырға әсер етуінің алдын алу үшін ауырған адам міндетті түрле күніне 300 грамм сүзбе жеуі тиіс. Алмастырылмайтын амин қышқылдарынан бөлек (ақуыз) сүзбе дәрумендерге (әсіресе, А, Е, Р, В2, В6 және В12 ), фоли қышқылына, кальций тұзына, темірге, натрий, магний, меди, цинк, фтор және фосфорға бай. Осындай құнды заттардың қосындысынан соң, сүзбе жақсы қорытылады. Аяғы ауыр және емізулі баласы бар әйелдер кальций мен басқа да микроэлементтерге бай сүзбені жиі қолданғаны жөн. 5-7 айлық сәбиге де сүзбе беруге болады. Балалар үшін сүттен жасалған, ұзақ уақыт қайнатылмаған майсыз сүзбе тиімді. Сүзбе ағзадағы ұлпаның өсуіне және қалыпқа келуіне жақсы әсер етеді. Сонымен қатар, жүйке жүйесі мен қан айналым және жүрек қызметіне пайдалы. Сүзбе тек қана балалар үшін ғана емес, егде адамдарға да аса қажет. Ол бауырды, атеросклерозды және гипертониялық ауруларды емдеу кешінде диета құрамына кіреді. Сүзбе асқазандағы және ұлтабардағы жараны, созылмалы гастритті, өт қабындағы созылмалы ауруларды, панкреатитті, ішек ауруларын емдеуге көмектеседі. Сүзбе кез келген диета құрамына енеді. Құрамындағы кальций тұзы мен фосфордың көлемі және екеуінің физиологиялық тұрғыдағы жақсы қатынасының әсерінен сүзбе өзге тағамдардан ерекшеленеді: шамамен 0,4 %. Атап өту керек, сүзбедегі кальцийдің молдығы туберкулез кезінде, сүйек сынғанда, рахит кезінде, бүйрек пен жүрек ауырғанда жақсы әсер етеді. Ал сүзбені дайындау аса қиын емес. Көптеген ғасырлар бұрынғы үрдіс бойынша дайындалады. Түйіршікті сүзбе ұзақ сақталады, көлемі жөнінен майлыдан да үлкен. Диеталық сүзбе қант диабетімен ауыратындарға, әлсіреген адамдарға, жарақат алып, күйік шалған, жүрегі ауыратын адамдарға аса қажет. Емдік құрамының әсерінен сүзбенің емдік қасиеті де мол. Сүзбе құрамындағы казеин жануарлардаға ақуызды алмастырып, тойымдылығымен ерекшеленеді. Емдік қасиетінің арқасында сүзбе сүйек тканін қатайтады, атеросклероздан қорғайды. Сүзбе көптеген диеталарадың құрамына енеді. Сүзбе жүйке жүйесін нығайтып, сүйек тканін қалпына келтіретін қасиетімен ... жалғасы
І. Кіріспе____________________________ ________________3 ІІ. Негізгі бөлім 2.1 Сүзбе жасау үшін сүтті дайындау______________4-5 2.2 Сүзбе жасау технологиясы____________________5-7 2.3 Сүзбені технологиялық тексеру________________7-8 ІІІ. Қорытынды__________________________ ____________9-11 ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі___________________ _12 Ү. Қосымша____________________________ _____________11-24
І. Кіріспе
Қазақ халқының өзіне ғана тән және сирек әзірленетін тағамдарының бірі-"сүзбе". Сүзбе сүзу үшін айранды ұйытып,соны кәдімгі қапшыққа құйып,жоғары іліп қояды. Осы жерде айранның суы әбден ағып болып,қап түбінде айранның маңызы,яғни қоюы ғана қалады. Оны шұңғыл шараға құйып алып әбден араластырады да тұз салады. Сүзбе әдетте күн суыған кезде,қыста дайындалады. Оның ащылау әрі қышқыл дәмі тәбет ашады. Дастарқан үстіне дәмін алуға немесе сорпаға қосып ішсе астың құнын,сапасын арттырады. Сүтке,қайнаған суға езіп ішсе,шөлді тез басатын қасиеті де бар. Сүзбенi айраннан әзiрлейдi. Ол үшiн айранды кенептi қапшыққа құяды да, одан ағызады. Қалған қою масса сүзбе болып табылады. Одан кейiн сүзбеге кiшкене тұз салады. Қазақтар сүзбеден құрт жасайды. Кейбiреулер мұны қатық деп атайды. Сүзбеден қазақтар құрт жасап, оны ет тағамдарына астатым ретiнде қосып пайдаланады, тың түрiнде де қолданады. Сүзбе сүттен дайындалған, кальций мол керемет тағам. Онда 14-тен 18 пайызға дейін ақуыз мөлшері кездеседі. Сүзбеде жасұнық құрылымы мүлде жоқ. Сондықтан, ет, құс еті және балықтағы ақуыз көздерінен ерекшеленеді. Сүзбе жеңіл қабылданады және толығымен қорытылады. Сүзбеде майдың көлемі 20 пайызға дейін жетуі мүмкін, бірақ диеталық майсыздандырылған түрлері де бар. Сүзбенің майсыздандырылған түрлері аминқышқылының алмастырылмайтын түрі метионинге бай. Ол ағзадағы холестерин көлемін азайтып, бауыр майлануының алдын алады. Ал бауырдың майлануы ағзаға токсиндерді немесе түрлі дәрі-дәрмектерді қабылдауға мәжбүрлейді
ІІ. Негізгі бөлім 2.1 Сүзбе жасау үшін сүтті дайындау Сүзбе өндірісінде пастерленген және пастерленбеген сүт қолданылады. Пастерленген сүттен алынған сүзбені тікелей тамаққа қолдануға және одан сүзбе өнімдерін дайындауға қолданылады. Пастерленбеген сүттен алынған сүзбе тек жартылай фабрикаттарды (сырник, варениктер), балқытылған сырларды және қолданар алдында термиялық өңдеуді қажет ететін сүзбе өнімдерін өндіруде қолданылады. Сүзбе қышқыл-мәйекті және қышқылды әдістермен өндіріледі. Сүзбені қышқыл мәйекті әдіспен өндіргенде сүтті пастерлейді, суытады да, сүт қышқылды бактериялар және мәйекті ферменттен тұратын ашытқы қосады, алынған ұйытындыны текшелерге кесіп сығымдайды. Сүзбені қышқылды әдіспен өндіргенде сүтті сүт қышқылды ашытқымен ашытады, ұйытындыны кеседі, ал сарысудын бөлінуін тездету үшін қыздырады. Бұндай әдіспен майсыз сүзбе алынады. Бастапқы шикізат түріне байланысты сүзбе майлы , жартылай майлы және майсыз деп бөлінеді. Ақуызды сүт қышқылды өнімдерге сүзбені, сүзбелік сырларды, сүзбе массасын, сүзбелік торттарды, сүзбелік пасталарды, альбуминдік сыршаларды, тағамдық ақуызын жатқызамыз. Сүзбе сүт қышқылды бактериялардың таза дақылдарын қосып және мәйек ферментін қосып сарысуын бөлу арқылы өндіреді. Ұйытындыны сусыздандыру нәтижесінде өнімге ақуыз бен май көлемі концентрленеді. Осыған байланысты сүзбені ақуызға бай сүт өнімдеріне жатқызамыз. Сүзбенің негізгі бөлігін казеин құрайды. Сонымен қатар сүзбе витаминдерге, минералды заттарға (Са,Ғ,Mg) т.б. бай болады.[1] Сүзбеден әртүрлі сүзбелік өнімдер әзірленеді және түрлі кулинарлық тағамдарда қолданылады. Сүзбе және сүзбе өнімдері пастерленген сүтке мезофильді сүт қышқылды бактерияларды қосып өндіргендіктен диетикалық қасиеттерге ие. Қазіргі заманда халықтың тамақтануында тағамдық және биологиялық құндылықтардың бірдей мөлшерде жүргенін қажет етеді. Заманауи үйлестірілген тағамдану концепциясына сәйкес толық құнды тағамдармен адамдарды қамтамасыздандыру соның ішінде тағамдық ақуыздарды қолдану мәселесі өзінің өзектілігін әлі күнге дейін сақтап тұр. Сүт сарысуының ақуызын қолдану оның құрамындағы құнды ақуыз-көміртекті қосылыстары бар шикізаттарды ауыспайтын амин қышқылдарымен үйлестірілген түрде тағамның биологиялық және тағамдық құндылығын жоғарылатады. Сүт сарысуын өңдеудің теориялық және практикалық негіздері Храмцова А.Г., Нестеренко П.Г., Евдокимова И.А., Остроумова Л.А., Молочникова В.В., Рябцевой С.А., Свириденко ЮЛ., Харитонова В.Д. және т.б. сияқты ғалымдардың еңбектерінде көрсетілген. Тағамтану институттарының жүйелі түрде өткізіп отыратын жан-жақты зерттеулері көптеген адамдардың қолданатын тағамдарының құрамында дәрумендердің жетіспейтінін көрсетеді. Дәрумендік қоспа ретінде балық майы мен итмұрын шырынын қолдану адамдардың ағзасына көптеген дәрумендермен соның ішінде Д және С дәруменімен қамтамасыз етеді. Осындай жолмен, сүзбені сарысу ақуызы мен балық майы және итмұрын шырыны мультидәруменді жиынтығымен байыту ақуыз бен дәрумен жетісеушілігі мәселесінде мағызды шешім болып табылады. Сонымен қатар әртүрлі жастағы топ тұрғындарына арналған биологиялық толық құнды сүт өнімдерінің ассортиментін көбейтеді. Ғылыми жұмысымды Астана қаласындағы ЖШС "Столичный" деп аталатын сүзбе өндіру цехының негізінде алдым. Цех күніне екі ауысымда 15000 тоннаға дейін сүзбе өнімдерін өндіре алады. Сүзбе өнімдері барлық стандарт талаптарына сай. "Столичный" ЖШС-нің басты мақсаты болып Қазақстан Республикасы нарығына сапасы бойынша ең үздік әлемдік өндірушілерге үлесетін сүзбе өнімдерін өндіру болып табылады. Тамақ өнімі ретінде сүзбе өнімдерінің ең негізгі қасиеттері мен құндылығы адам ағзасына қажетті алмастырылмайтын аминқышқылдар, дәрумендер, минералды тұздар мен микроэлементтері бар, сүт ақуызының және кальцийдің жоғарғы құрамымен қамтылған биологиялық және тағамдық құндылығы жоғары өнім болып табылады. Өндіріс мамандарымен шығарылатын өнімнің сапасын жақсарту және бақылау, өнім түрлілігін көбейтіп, өзіндік құнын төмендетуде үнемі бақылау жүргізіліп отырады. Майлылығы 2%, 5%, 9% және 15% болатын сүзбелер халық арасында кең сұранысқа ие.[2] 2.2 Сүзбе жасау технологиясы Сүзбе, негізінен , қысқы азық ретінде дайындалатын тағам Оның екі түрі болады. Біріншісі- қатық сүзбе. Ал сүзбенің екінші түрін құрт сүзбе деп атайды. Қатық сүзбенің өзі екі түрлі тәсілмен даярланады(1-сурет). Сүттің қаймағын бетіне шығармай сапырып отырып пісіреді де, қазанда тұрған күйінде қанжылым болғанша салқындатады. Қатық айранды ұйытқан сияқты сүтке бірер кесе ұйытқы ( бұрын ұйытқан қатық ) қосып, қазанның бетін тұмшалап жауып қояды. Жылылық мөлшері бабында болса, екі-үш саатта ұйып қалады. Маңызды сүттің қаймағы әрібір сап-сары болып, қатықтың бетіне қалың боп түсіп қалады. Ожаумен араластырып, қаймақты қатыққа сіңіруге күш салады. Содан соң көзі сиректеу матадан тігілген дорбаға құйып, іліп қояды. Сүзіліп алынған сүзбе енді бірнеше жолмен даярланады. Тұздамай қарын, бүйенге салып кептіреді. Мұны сол жаз айларында езіп, айран-шалап қылып, сусын орнына пайдаланса , кейде сорпаға, көжеге езіп қосады. Ал ұзақ сақтауға арналғанын тұздайдыы. Ол үшін дорбада сорғып тұрған сүзбені үлкен тегене не астауға салып, жеткілікті мөлшерде тұз себеді. Азық көгеріп, бүлініп кетпеу үшін тұзының шығыңқы болғаны жөн. Оның үстіне тары араластырып, сүзбемтары жасауға да болады. Немесе домалақтап, жұмырлап алып, тұзды құрт жасап, өреге жайып кептіруге болады. Тұз араластырған соң, қой-ешкінінің үрленген қарнына салып сақталған асты қатық сүзбе дейді. Қарынға салынған қатық та көлеңкеде кептіріліп, суы шығу үшін қарынды әр жер-әр жерінен тебен инемен тесіп қоб керек. Сүзбе тобарсып, қарын ортайған кезде үстіне еселеп салып отырады.
1-ші сурет: Қатық сүзбе
Құрт сүзбе де қыс қамы үшін жасалады(2-сурет). Сүтті сабада ашытып, пісіп, майы алынған іркітті қайнатып, әбден қойылтады да , мұны да мата дорбаға сүзеді. Кейде аздап тұз қосып, кейде тұз қоспай-ақ қарынға салып кептіреді. Қарынға салып кептіргені болмаса, мұны даярлау әдіс-тәсәлә де ащы құрт сияқты. Ашыған іркітті қайнатып, құрт, сүзбе даярлаған кезде оны сүзгеннен кейін шыққан сарысуын да кәдеге жаратқан. Сүзу үшін іліп қойған дорбаның астына ыдыс қойып, сары-суын жинап алады. Қызмкеліншектер онымен аштарын жуатын боған. Осы заманның неше түрлі сусабындары сияқты бұрқырап , хош иіс шығармағанмен, шаштың түспей, жылтырап жақсы өсуіне , қайызғақтың үспеуіне көп септігін тигізген.[3]
2-ші сурет: Құрт сүзбе
2.3 Сүзбені санитариялық тексеру Сүзбе - майлы немесе майы алынған сүттен сүт қышқылды стрептоккпен немесе мәйекпен ұйытып дайындалады. Сүзбенің тағамдық қасиеті өте жоғары 100г жартылай майлы сүзбе құрамында 9пайызға дейін май, майлылығы 18 пайыз дейін жетеді. А.В. Рейслердің айтуынша 200-300 г сүзбе, адамға бір тәулікке керекті кальциймен, негізгі амин қышқылдарымен толық қамтамасыз етеді. Сүзбенің көптеген аурудың алдын алуда және оны емдеуде алатын орны үлкен. Оның құрамындағы метионин деген заттан организмде холин пайда олады, ал ол атреосклероздың дамуына және бауырда майдың шоғырлануына кедергі жасайды. Сүзбе ішінде кальцийдің пайда болуы сүйек сынығына, сүйектің туберкулез ауруына, қан түйіршіктерін шығаратын ағзаларына үлкен пайда келтіреді. Сүзбе дайындайтын сүтті алдымен пастерлейді, 30-34градус жылылққа дейін салқындатып, ваннаа 5 пайыз сүт қышқылдық бактериялардан дайындалған ұйытқы қосып араластырады, аздап пепсин немесе мәйек ұнтағын қосады, 6-8 сағаттан кейін ол қоюланады, оны сым пышақтың көмегімен текшелеп кеседі де, 1 сағаттай тыныш қалдырады. Бұдан соң сарысуын бөліп алып, сүзбені тез арада 3-6 градусқа дейін салқындатады.[4] Жаңа туған сиыр сүті алғашқы жеті күн ішінде (уыз) және суалтуына екі апта қалғанда ірімшік дайындауға жарамайды. Сүзбені тексеру. Сүзбе майлылығына қарай майлы (майлылығы 9 пайыз, одан да жоғары) және майсыз (майлылығы 9 пайыздан кем) деп ажыратылады. Сүзбені сезімдік тексеруден өткізгенде оның дәмінде аздап мал азығының, ағаш ыдыстың болар-болмас ащы дәмі байқалуы әдеттегі жағдай деп есептелінеді. Сүзбе түсі қашанда ақ немесе сарғыштау, консистенциясы нәзік келеді, үлкен түйірлер болмауы керек. Сол сияқты сүзбенің ылғалдылығын, қышқылдығын және майлылығын анықтайды. Қышқылдылығын анықтау. (МС 8218-89) . Сиымдылығы 100-150 мл химиялық стаканға 5 г тексерілетін сүзбені салады. Стакан ішіндегі сүзбеге 50мл 25-40 градус жылылықтағы дистелденген су құйып, шыны таяқшамен үгеді, оған үш тамшы фенолфталин тамызады. Жақсылап араластырғаннан кейін қоспа үстіне сәл қыздырғанша (2мин сақталатын) бюреткадан сілтіні (0,1 Н) тамыза береді. Сүзбені бейтараптауға кеткен сілті санын 20-ға көбейтіп, Тернер градусымен есептеп сүзбенің қышқылдығын анықтайды. Ылғалдылығын анықтау. Аспаптар мен реактивтер: фарфор аяқшасы таяқшасымен, құм, технохимиялық таразылар, ұштары иілген сымнан жасалған үшаяқ. Тексеру: фарфор аяқшасын және 20-25г құмды 102-105С дейін қыздырылған кептіру шкафына 1 сағатқа салып қыздырғаннан соң салқындатпастан, үш аяқтың үстіне ұойып өлшейді (дәлдігі 0,01г дейін), сонан соң фарфор аяқшасына 5 г өнімді салып, құммен араластырады да, қызуы 160-165С кептіру шкафына 20 минутқа салады. Аяқшаны салқындатпастан үшаяқтың үстіне қойып тез өлшейді. Сүзбенің ылғалдылығын мына формула бойынша анықтайды.
В = (А - А)1005
Мұндағы: В - ылғалдылығы, А - аяқшаның ішіндегісімен кептіргенге дейінгі массасы, г. Б - аяқшаның ішіндегісімен кептіргеннен кейінгі массасы,г. Мұндай салыстырмалы тексеріс қорытындыларының алшақтығы 0,2пайыз аспауы шарт.[5]
ІІІ. Қорытынды Мулдашева А.Х. Ұлттық тағамдардың ішінде ежелгі және көпшілікке ортақ тағамның бірі ақ екені белгілі. Ағы бардың бағы бар деп қазақ халқы сүт тағамын бақыт, несібесі деп білген. Сүтті соншалық қасиеттеудің басты себебі-ол тіршілік арқауы, одан неше алуан құнарлы тағамдар әзірлеп, дастарқан молшылығын жасаған. Қазақтардың сүттен жасайтын ұлттық тағамдарының түріне сан жетпейді. Сүт өнеркәсібі - агроөнеркәсіп кешенінің ең негізгі бір бөлігі болып табылады. Сүт өнеркәсібінің тиімді қалыптасуы халықтың өмір сүру деңгейінің жоғарылауына және тұтынушылардың сүт өнімімен қамтамасыз етілуіне мүмкіндік береді. Сүт өнеркәсібі өнімі - кәсіпорынның өндірістік қызметіндегі сүт өнімі түріндегі пайдалы нәтижесі. Сүт өнімдері - адам денсаулығына ең қажетті пайдалы заттармен қамтамасыз етілген тамақ өнімдерінің бірі. Сүт-тағамдардың ішіндегі ең құнарлы, әрі таңдаулы түрі. Оның құрамында жүзден астам витаминдер, қант, минералдық тұздар, т.б. түрлі элементтер бар. Мұның бір ерекшелігі - сол элементтердің бәрі адам ағзасы үшін өте пайдалы. Сондықтан да одан түрлі тағамдар, шипалы сусындар жасауға болады, демек, сүттің адамға сіңімділігі, қоректілігі және оның диеталық қасиеттері өте күшті. Сүт шаруашылығының Қазақстанның қазіргі таңдағы экономикалық өміріндегі алатын орны ерекше. Экономиканың дамуы барысында әрдайым жоғары сұранысқа ие, мемлекеттің экономикалық тұрғыда, экспорт және импорт алмасу үрдісінің дамуына негізгі әсер етуші фактордың бірі мал шаруашылығы, соның ішінде сүт және сүт өнімдері болып табылды. Сүт және сүт өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігін арттырудың отандық өндірушілер кешенін дамытуда және ішкі нарық тұтынушыларының барлық топтарын жоғары сапалы сүт өнімдерімен қамтамасыз етуде, сыртқы экономикалық байланысты кеңейтуде тәжірибелік мәні зор. Осы мәселені шешу ел экономикасын дамыту, халықтың денсаулығын жақсарту, олардың өмір сүру деңгейін арттыру, ғылым мен техникалық өрлеу жетістіктерін ендіру, ұлттық өнімнің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, бәсекеге қабілетті кәсіпорын мен аймақтарды жетілдіруге байланысты кешенді сипаталады. Сүт тағамдары адамның тамақтануында ерекше орын алады. Әр адамның азық-түлікте қажеттілік көруін толығымен қамтамасыз ету - халық шаруашылығындағы ең басты міндеті болып саналады, яғни өнеркәсіптің сандық, сапалық жағынан өсуі, азық-түліктің жаңа түрлерін өндіру, толығымен қолдану. Ғылыми жұмыстың мақсаты сарысу ақуызы концентраты мен дәрумендірілген қоспалармен байытылған сүзбе өндіру технологиясын зерттеу. Қазіргі заманғы тұрғындардың тамақтану теориясы мүлдем жаңа тағам өнімдерін ойлап табуды талап етеді. Себебі қазіргі технологияларда жоғары температуралы режимдер қолданылып, соның әсерінен өнімдер биологиялық белсенді заттардың көп бөлігін жоғалтады. Яғни 25 % ақуыз бен 50% дәрумендерді жоғалтады. Осыған орай тамақ өнеркәсібінің алдында ағзаға денсаулықты қамтамасыз ететін, сапасы мен ассортименті жоғары өнімді өндіру талабы тұр. Тұрғындарды жоғары сапалы көрсеткіштері бар перспективалы өнім болып ақуызды сарысумен және дәрумендермен байытылған сүзбе өндірісі болып табылады. Сүзбе - белокты сүт қышқылды өнім. Құрамында толық құнды белоктардан басқа минералды заттар бар. Оның құрамына белок 14-17% , май 3-18%, минералды заттар 1-1.5% кіреді. Сүзбе қарт адамдарға, сонымен қатар өкпе және сүйек туберкулезінде, асқазан, бүйрек ауруларына пайдалы. Тұқым қуалау арқылы келетін бұлшық ет дистрофийін емдеу кезінде ауырған адамға анаболикалық стероидттердің көп дозасын береді. Осылайша, стероидтардың бауырға әсер етуінің алдын алу үшін ауырған адам міндетті түрле күніне 300 грамм сүзбе жеуі тиіс. Алмастырылмайтын амин қышқылдарынан бөлек (ақуыз) сүзбе дәрумендерге (әсіресе, А, Е, Р, В2, В6 және В12 ), фоли қышқылына, кальций тұзына, темірге, натрий, магний, меди, цинк, фтор және фосфорға бай. Осындай құнды заттардың қосындысынан соң, сүзбе жақсы қорытылады. Аяғы ауыр және емізулі баласы бар әйелдер кальций мен басқа да микроэлементтерге бай сүзбені жиі қолданғаны жөн. 5-7 айлық сәбиге де сүзбе беруге болады. Балалар үшін сүттен жасалған, ұзақ уақыт қайнатылмаған майсыз сүзбе тиімді. Сүзбе ағзадағы ұлпаның өсуіне және қалыпқа келуіне жақсы әсер етеді. Сонымен қатар, жүйке жүйесі мен қан айналым және жүрек қызметіне пайдалы. Сүзбе тек қана балалар үшін ғана емес, егде адамдарға да аса қажет. Ол бауырды, атеросклерозды және гипертониялық ауруларды емдеу кешінде диета құрамына кіреді. Сүзбе асқазандағы және ұлтабардағы жараны, созылмалы гастритті, өт қабындағы созылмалы ауруларды, панкреатитті, ішек ауруларын емдеуге көмектеседі. Сүзбе кез келген диета құрамына енеді. Құрамындағы кальций тұзы мен фосфордың көлемі және екеуінің физиологиялық тұрғыдағы жақсы қатынасының әсерінен сүзбе өзге тағамдардан ерекшеленеді: шамамен 0,4 %. Атап өту керек, сүзбедегі кальцийдің молдығы туберкулез кезінде, сүйек сынғанда, рахит кезінде, бүйрек пен жүрек ауырғанда жақсы әсер етеді. Ал сүзбені дайындау аса қиын емес. Көптеген ғасырлар бұрынғы үрдіс бойынша дайындалады. Түйіршікті сүзбе ұзақ сақталады, көлемі жөнінен майлыдан да үлкен. Диеталық сүзбе қант диабетімен ауыратындарға, әлсіреген адамдарға, жарақат алып, күйік шалған, жүрегі ауыратын адамдарға аса қажет. Емдік құрамының әсерінен сүзбенің емдік қасиеті де мол. Сүзбе құрамындағы казеин жануарлардаға ақуызды алмастырып, тойымдылығымен ерекшеленеді. Емдік қасиетінің арқасында сүзбе сүйек тканін қатайтады, атеросклероздан қорғайды. Сүзбе көптеген диеталарадың құрамына енеді. Сүзбе жүйке жүйесін нығайтып, сүйек тканін қалпына келтіретін қасиетімен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz