Ет сүрлеудің әдістері



I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
II. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... .4
2.1.Ет сүрлеудің әдістері ... ... ... ... 4
2.2 Ыстап кептірілген ет ... ... ... ... ... 7
2.3 Сүрленген ет дайындау технологиясы ... ... ..8
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... .10
IV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ..11
Сүрлеу дегеніміз – етті қақтап, тұздап сақтау. Сүр ет ерекше дәмді болады. Өзіне тән иісі Өте жағымды. Әдетте еттің сұрпы жағы, яғни қазы, қарта, жал, жая, омыртқа, төс еттері ғана сүрленеді. Сүрлеу үшін ет жұқалап қақталады. Ұсақ тұз сеуіп, көлеңке әрі жел соғып тұратын орынға жайып кептіріледі. Кезінде қазақтар етті әбден тұздап, ұнға тығып та сақтаған.
Кей жерлерде етті ыстап та сүрлейді. Ол үшін қақталған ет әбден сорғыған соң арнайы шошалаға ілініп, астына түтін салынады. Сөйтіп шошаланың есігі мықтап жабылады. Ет ыстау үшін тобылғы, қараған, арша, шырша жаққан дұрыс. Сонымен етті температусы 50–60° қою түтінге 12–18 сағат ұстау керек. Ысталды–ау деген кезде жылылығы 10–12 градус орында 6–8 сағат суытылады.[4]
Сүр ет тек асып пісіріледі. Ол үшін әуелі асатын ет салқын сумен жуылып, 30–35 градусқа дейін жылытылған суға салынып қайнатылады. Жақсы сүрленген ет желке сияқты тарам–тарам болып піседі.
Піскен сүр ет тақтай үстіне салынып, жұқа етіліп жапырақтап туралады. Содан соң жайпақ ыдысқа әдемілеп салынады да жиегі дөңгелектеп туралған пиязбен әсемделеді.
1. С.Қырықбайұлы, Т .М.Тілеуғали « Ветеринариялық – санитариялық сараптау практикумы» Алматы, 2013 ж [167-194 бет]
2. Ә. Нысанбаев “Қазақ энциклопедиясы”Алматы, 1998 [18-21 бет]
3.Ю.Н.Барминцев «Өнімдік жылқы шаруашылығы» Колос 1980 ж [97 бет]
4. Р.Х.Қыдыров, Р.А.Шәкиева «Жылқы еті – пайдалы тағам» Алматы,2007ж [57 бет]
5. Қырықбайұлы С., Тілеуғали Т.М., Майқанов Б «Ветеринариялық – санитариялық сараптау практикумы» Алматы,2003 ж.[ 118-119]

Пән: Ет, сүт, шарап өнімдері
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:   
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ


кафедрасы

Реферат

Тақырыбы:

Орындаған:
Тексерген:

Алматы, 2016 ж

Жоспар:
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
II. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
2.1.Ет сүрлеудің әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
2.2Ыстап кептірілген ет ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.3Сүрленген ет дайындау технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
IV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 11

І. Кіріспе
Сүрлеу дегеніміз - етті қақтап, тұздап сақтау. Сүр ет ерекше дәмді болады. Өзіне тән иісі Өте жағымды. Әдетте еттің сұрпы жағы, яғни қазы, қарта, жал, жая, омыртқа, төс еттері ғана сүрленеді. Сүрлеу үшін ет жұқалап қақталады. Ұсақ тұз сеуіп, көлеңке әрі жел соғып тұратын орынға жайып кептіріледі. Кезінде қазақтар етті әбден тұздап, ұнға тығып та сақтаған.
Кей жерлерде етті ыстап та сүрлейді. Ол үшін қақталған ет әбден сорғыған соң арнайы шошалаға ілініп, астына түтін салынады. Сөйтіп шошаланың есігі мықтап жабылады. Ет ыстау үшін тобылғы, қараған, арша, шырша жаққан дұрыс. Сонымен етті температусы 50 - 60° қою түтінге 12 - 18 сағат ұстау керек. Ысталды - ау деген кезде жылылығы 10 - 12 градус орында 6 - 8 сағат суытылады.[4]
Сүр ет тек асып пісіріледі. Ол үшін әуелі асатын ет салқын сумен жуылып, 30 - 35 градусқа дейін жылытылған суға салынып қайнатылады. Жақсы сүрленген ет желке сияқты тарам - тарам болып піседі.
Піскен сүр ет тақтай үстіне салынып, жұқа етіліп жапырақтап туралады. Содан соң жайпақ ыдысқа әдемілеп салынады да жиегі дөңгелектеп туралған пиязбен әсемделеді.

1 - сурет. Сүрленген ет

II. Негізгі бөлім
Ет сүрлеудің әдістері
2 - сурет. Етті сүрлеу түрлері
Ата-бабаларымыз қашанда ертеден еттің ұзақ сақталуын білсе керек. Оның үстіне, жас еттен гөрі сүр еттің пайдасы айтарлықтай екені исі қазаққа анық. Қазақстаннның әр облысында етті өзінше сүрлейді, осы тұрғыда оны сақтап, сүрдеудің түрлі тәсілдерімен таныстыруды жөн көріп отырмыз.
Сүрлеу - өнімдерді (ет, балық, жеміс) жылу арқылы өңдеу әдісі. Сүрлеу арқасында өнім спецификалық иіске бөленіп консервіленеді. Сүрленген өнімдер сүр түтінінің бактериостатикалық заттарын сіңіріп, жартылай құрғап, соның арқасында көп уақытқа дейін сақталып тұрады.
Екі негізгі сүрлеу әдісі бар: суық және ыстық. Кейде тағамдарды металлдан жасалған жылжымалы сүрлеу құралы көмегімен жылдамдатылған әдіспен сүрлейді, алайда мұндай жағдайда өнім пісіріліп-сүрленген болып шығады. Сонымен қатар, сүрленген өнімдерді арнайы концентратты қандыағаш түтінімен өңдеу жолы арқылы да жасауға болады.[3]
:: Тұздап сүрлеу
Соғымның сұрпы еті ғана емес, қазысы мен қартасы, жалы мен жаясы, омыртқасы мен төс еті де сүрленеді. Оңтүстік, батыс өңірдегі қазақтар етті ыстамай, тұздап қана сүрлеуді әдетке айналдырған. Сүрлеудің осы соңғы түрі - етті күн көзіне тигізбей, салқын жерде кептіріп алу. Сүрленген ет үсімейді, борсымайды, дәмді болады.
:: Қарын-сүрме
Қарын - сүрме тәсілі етті қарынға тығып сақтау арқылы жүзеге асады. Мұнда сиырдың немесе қойдың етін тұздап, қарынға салғанда өзіне сіңеді. Соғым кезінде ет қорын молайту үшін сиырдың немесе қойдың еті тұздалып, сол күйінде қарынға салынады. Мұндай еттің қан-сөлі өзіне сіңіп, қыс аяғына дейін қатып жата береді. Кей жерлерде етті күбіге, ағаш бөшкеге салып тұздайды да, сақтап, қажет кезінде жібітіп ала береді.
Ұн ішінде сүрлеу.
Құда - құдағи тәрізді туған - туыстар соғымнан ауыз тимесе, олардың сыбағасы (жал, жая, қазы, қарта, шұжық, омыртқа, майлы ет) қаптағы ұнның ішіне тереңірек салынып, ортасынан ұнға жуылған таза сом темір шаншып қойылады.
:: Ыстап сүрлеу
Ыстап сүрлегенде отты бықсытады. Сосын еттерді шошала ішінде сарғыш түтінде ыстайды. Етті шошалаға іліп, түтінде ыстау қажет етіледі, бірақ, ыстаудың өзіндік мөлшері болғаны жөн. Етті бұлай сүрлеуде сарғыштау түтін жасайды. От лапылдап жанбай, жай ғана бықсиды. Сосын сырықтарға асылған еттерді шошала ішінде ұйытқыған түтінде ыстайды. Ыстап сүрленетін ет онша қалың қақталмай, біріне-бірін тигізбей, арасына жел, түтін еркін тиетіндей етіп іледі де, ыстайды. Ет әбден тобарсыған кезде арнайы шошалаға апарып қайта іледі де, түтін салып, есігін жауып тастайды. Түтін көп салынса, ет дәмсізденіп, құрым татып кетеді. Сол себепті белгілі мөлшерде ғана ыс сіңіріледі.
:: Малды үйітіп сақтау
Терісін сыпырмай, үйітіп алып сақтайды. Мұндай ет өте дәмді болады.
:: Ұн ішінде сүрлеу
Қазы-қарта, жал-жая сынды бағалы еттерді осылай сақтаған. Ұнның ішіне ет тереңірек салынып қойылады.
:: Қайнатып алып кептіру
Жас етке тұз сіңген соң оны қазанда бір қайнатып алып, кептіреді. Етті жұқалап қақтайды, кешкі салқында іліп қоя керек. Ет сүрлеудің бұл түрі жазда пайдаланылады. Етті жұқалап қақтайды, киіз үйдің іргесінде, көлеңкелі орында шыбын қондырмай, негізінен, кешкі салқында іліп қояды. Жас етке тұз сіңген соң оны қазанда бір қайнатып алып, кептіреді. Жазда шыбын қонбас үшін етке күнбағыс немесе мақта майын жағып, қара бұрыш себеді.[2]

3 - сурет. Сүрленіп тұрған ет

4 - сурет. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Шымтезек және шымтезек компосттары
Сүрлеу туралы түсінік. Сүрлеудің мақсаты
Микроорганизмдерді мал азығын дайындауда қолдану
Мал азығының сапасы – мал шаруашылығын дамытудың басты шарты
Мал азығын даярлау
Жартылай үшада диаметр
Ет микробиологиясы
Қышқыл азықты өндіру технологиясы
Азықтардың түрлері
Ем – дәмдік тамақтану туралы
Пәндер