Шұжық өнімдерін ветеринариялық – санитариялық сараптау
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... 3.4
ІІ. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... 5
2.1.Шұжық өнімдері ассортименті ... ... ... 5.6
2.2. Шұжық өнімдерін ветеринариялық . санитариялық сараптау ... ... ... ... .7.9
ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ..10
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ..11
ІІ. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... 5
2.1.Шұжық өнімдері ассортименті ... ... ... 5.6
2.2. Шұжық өнімдерін ветеринариялық . санитариялық сараптау ... ... ... ... .7.9
ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ..10
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ..11
Шұжық өнімдері –– еті турамасынан жасалған және жылулық өнделген. Шұжық өнімдері технологиясы мен шикізатқа байланысты жіктеледі:
1) пісірілген, фаршталған, жартылай ысталған, ысталған, ливерлі, қанды, ет нандары, паштеттер, зельцтер және сілікпелер;
2) ет түріне байланысты – сиыр, шошқа, қой, жылқы, түйе, басқа мал еті мен құс етінен жасалған шұжықтар;
3) шикізат құрамы бойынша — етті, қанды, субөнімді, емдәмдік;
4) шикізат сапасы бойынша — жоғары, 1-, 2- және 3-сортқа;
5) қабықша түрі бойынша — табиғи қабықшадағы (ішек қарын), жасанды қабықшадағы (белокты, целлюлозды), қабықшасыз (ет наны, сілікпе, паштет);
6) кескендегі суреті бойынша — біртекті құрылымды (майда турама) және қыртысмай қосылған, ірі майдаланған болады.
1) пісірілген, фаршталған, жартылай ысталған, ысталған, ливерлі, қанды, ет нандары, паштеттер, зельцтер және сілікпелер;
2) ет түріне байланысты – сиыр, шошқа, қой, жылқы, түйе, басқа мал еті мен құс етінен жасалған шұжықтар;
3) шикізат құрамы бойынша — етті, қанды, субөнімді, емдәмдік;
4) шикізат сапасы бойынша — жоғары, 1-, 2- және 3-сортқа;
5) қабықша түрі бойынша — табиғи қабықшадағы (ішек қарын), жасанды қабықшадағы (белокты, целлюлозды), қабықшасыз (ет наны, сілікпе, паштет);
6) кескендегі суреті бойынша — біртекті құрылымды (майда турама) және қыртысмай қосылған, ірі майдаланған болады.
1. С. Қырықбайұлы, Т.М. Телеуғали.Ветеринарлық – санитариялық сараптаудың практикумы.Алматы. (65,72 б)
2. Ромашев Қ.М., Жұмагелдиев А.Ə., Сарсембаева Н.Б. «Шағын кəсіпорын жағдайында мал өнімдерін ветеринариялық-санитариялық сараптау».Алматы. (12-18б)
2. Ромашев Қ.М., Жұмагелдиев А.Ə., Сарсембаева Н.Б. «Шағын кəсіпорын жағдайында мал өнімдерін ветеринариялық-санитариялық сараптау».Алматы. (12-18б)
Жоспар:
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
ІІ. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
2.1.Шұжық өнімдері ассортименті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5-6
2.2. Шұжық өнімдерін ветеринариялық - санитариялық сараптау ... ... ... ... .7-9
ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
I.Кіріспе
Шұжық өнімдері - - еті турамасынан жасалған және жылулық өнделген. Шұжық өнімдері технологиясы мен шикізатқа байланысты жіктеледі:
1) пісірілген, фаршталған, жартылай ысталған, ысталған, ливерлі, қанды, ет нандары, паштеттер, зельцтер және сілікпелер;
2) ет түріне байланысты - сиыр, шошқа, қой, жылқы, түйе, басқа мал еті мен құс етінен жасалған шұжықтар;
3) шикізат құрамы бойынша -- етті, қанды, субөнімді, емдәмдік;
4) шикізат сапасы бойынша -- жоғары, 1-, 2- және 3-сортқа;
5) қабықша түрі бойынша -- табиғи қабықшадағы (ішек қарын), жасанды қабықшадағы (белокты, целлюлозды), қабықшасыз (ет наны, сілікпе, паштет);
6) кескендегі суреті бойынша -- біртекті құрылымды (майда турама) және қыртысмай қосылған, ірі майдаланған болады.
1-сурет.Шұжықты органолептикалық тексеру.
Әртүрлі шұжықтар химиялық құрамы мен тағамдық құндылығы бойынша өзара тепе-тең емес. Бірақ олардың барлығында ақуызды заттар,В тобы витаминдер, липидтер, макро- және микроэлементтер көп.
Шұжықтардың тағамдық құндылығы бастапқы шикізат пен басқа ет өнімдерінің құндылығына қарағанда жоғары. Бұл шұжық өндіру процесінде шикізаттан құндылығы төмен тканьдерді алып тастау мен түсіндіріледі. Шұжықтардың жоғары құндылығы,сонымен қатар құрамындағы ақуызды және экстрактивті заттардың, төмен балқитын шошқа майының жоғары мөлшеріне негізделген.
Шұжық (әз.sucuk; түр.sucuk; арм.սուջուխ; араб.: سجق; гр.σουτζούκι; қыр.чучук) -- жылқы етiнiң деликатесi. Онша семiз емес салқындатылған жылқы етiнен не салқындатылған немесе мұздатылған майдан әзiрлейдi. Жылқы етiн сүйектерiнен және сiңiрлерiнен, қосатын талшықтарынан ажыратады, 300-400 граммдап тiлiктерге кеседi және 3-4 тәулiк бойы 3-4 С-та құрғақ тұздауда (100 килограмм етке 3,5 килограмм тұз, 50 грамм селитра және 140 грамм қант) сақтайды. Тұздалынған еттi қолмен не еттартқышпен майдалайды. Оның үлкендiгi 12-24 милиметр болуы керек және ол майдалап кесiлген майлармен араластыралады. Шприц көмегiмен не қолмен дайындалған тураманы iшекке кiргiзiп, оны сақина түрiнде айналдыра байлайды.
Майлы жылқы етінен жасалатын қазақтың ұлттық шұжығы: бұл алдын ала тұздалған қоспа - тұз, қант, сарымсақта үш-төрт тәулікік бұқтырылған ет жұқа ішекке тығындалады. Шұжық әртүрлі пайдаланылатын жартылай дайын өнім. Тығындалғаннан 4 сағаттан кейін оны қайнатып (3 сағаттан кем емес) гарнирмен екінші ыстық тағам ретінде қолданып немесе бір апта бойы күн мен желде кептіріп алса болады.Шұжықты, әдетте, ыстайды. Жартылай ысталған шұжық 18 сағат ысталады және үш тәулікік бойы кептіріліп немесе ысталғаннан және қайтара ысталғанға дейін буға ұстап алады. Шұжықты еуропалық колбаса сияқты күнделікті жемейді. Тек тамаққа ет кажет болып қалған жағдайда оны тез қайнатып алады да сорпаға немесе екінші тағам ретінде қолданады. Сөйтіп, шұжық -- қазақа расында көне ғасырлардан келе жатқан ет қоры.
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Шұжық өнімдері ассортименті
Пісірілген шұжықтарда 55 -- 75% ылғал және 1,8 -- 3,5% тұз болады. Сапасы бойынша жоғары, 1- және 2-сортқа бөлінеді. Турама негізі ретінде сиыр және шошқа еті қолданылады. Сонымен қатар қыртыс май қолданылады. Крахмал, бидай ұны, полифосфат, сүт белогы қосылады. Турамаға жоғары сортты сиыреті (10-45%), шошқа еті (15-75%) және қыртыс май (20 -- 30%), мускат жаңғағын немесе кардамон қосады.
* Фаршталған шұжықтар мұқият сіңірлерден ажыратылған, шошқа және бұзау етінен жасалады, қажетінше қыртысмай, тіл, қанмассасын, сүт, жұмыртқа қосылады. Бұл шұжықтарды қолмен жасайды. Тек жоғары сортты болып өндіріледі. Қанды шұжықтар дифибринделген қаннан (фибрин белогы жойылған), қыртысмайдан, шошқа етінен, сиыр етінен, татымдықтар қосып жасалады.
* Қанды шұжықтар қою қызыл түсті жағымды дәмді болады.
* Ысталған шұжықтар өндіру әдісі бойынша шала ысталған, шикілей ысталған, пісіріліп-ысталған болады. Шала ысталған шұжықта пісірілген шұжыққа қарағанда ылғал аз, ысталған иіс білінеді. Турама құрамына төс кіреді. Жоғары, 1,2,3 сортқа ажыратылады. Шала ысталған шұжықта 30 -- 40% май, 35 -- 60% ылғалжәне 2,5 -- 4% тұз бар. Ассортименті: Армавирская, Краковская, Полтавская, Таллинская, Охотничьи колбаски, Польская, Баранья жәнет.б. Шикілейысталғаншұжықта 30 -- 40% ылғалжәне 3 -- 6% тұзболады. Оларға: Сервелат, Особенная, Суджук, Зернистая, Майкопская, Советская жәнет.б. Жатады. Пісіріліпысталғаншұжықтарда 38 -- 40% ылғал 5% су болады. Оларға: Деликатесная, Любительская, Баранья жатады.
* Ет нандары пісірілген шұжықтар рецептурасына сәйкес жасалады да металл қалыптарда пісіріледі. Консистенциясы пісірілген шұжыққа қарағанда тығыздау, дәмі өзіндік, әлсізтұзды, татымдықтар хош иісті болады. Құрамында 57 -- 75% ылғал, 3% тұзболады[1].
1-сурет.Шағын кəсіпорында қайнатылған шұжық өнімдерін (шпиг) өндіру схемасы
2.2. Шұжық өнімдерін ветеринариялық - санитариялық сараптау
Дайындалған шұжық өнімдері сапасының тиісті стандарттары (МС) мен техникалық шарттардың (ШТ) талаптарына сәйкестігін анықтау үшін ветеринариялық-санитариялық және технохимиялық талдау жүргізеді. Шұжық өнімдерінің сапасы шикізаттардың (ет, май, т.б.) сапасы, дайындау технологиясы ережелерін қатаң сақтау, сондай-ақ дайын өнімдерді сақтау жағдайына бірден-бір байланысты. Оның сапасын сезімдік белгілері, физикалық, химиялық көрсеткіштері және бактериологиялық тексерудің қортындысы бойынша анықтайды.
Сынама алу. Сынаманы біртектес партияның әрқайсысынан алады. Бір
смена, бірдей технологиялық ережемен өңделген, түрі мен сорты бір шұжық өнімдері партиясы біртектес деп саналады. Партияның жалпы мөлшерінің (көлемі) 10 % сыртынан байқайды. Байқалған өнімдердің 1% (артық емес) орта үлгі ретінде зертханалык тексеруге алады, бірақ кабықты өнімдер (кақталған) 2 данадан (батон), қабықсыздарынан (еттен дайындалған нан, сілікпе, т.б.) 3-тен артық алмайды. Сырттай байқағанда оның сапасына кумән туса, үлгінің мөлшері беске дейін ұлғайтылуы мүмкін. Алынған үлгіні шетінен 5 см ауысып, көлденең кеседі де сезімдік, химиялық және бактериологиялық тексерулерге жеке-жеке бөліп алады. Бір рет сезімдік тексеруге алынған үлгінің массасы 400-500 г, химиялық
және бактериологаялық талдауға 200-250 г шамасында болуы қажет. Алынған сынаманы пергамент қағазына жеке-жеке орайды. Егер де зертхана басқа жерде болса, үлгілерді бір ыдысқа (жәшік, пакет, банка) салып, сүргі жапсырады немесе пломба салады. Сынамаға өнім дайындалған кәсіпорыны, өнімнің түрі, сорты, дайындалған күні, пайдаланған МС немесе ТШ нөмірі, сыртқы байқау мен тексерудің қортындысы, тексерудің мақсаты, сынаманың алынған жері мен уақыты, сынама үлгісін алуға қатысқан адамның аты-жөні мен лауазымы көрсетілген актіні қосады[1].
Шұжық өнімдерінің сапасын анықтау
Жұмыс жоспары:
1. Сезімдік тексерумен балаусалығын анықтау.
2. Грамм әдісімен боялған жағындыны микроскоппен қарау.
3. рН-мөлшерін анықтау.
4. Аммиакты сапалық анализбен анықтау (Эбер бойыша).
5. Күкіртті сутегін анықтау.
6. Шұжықтың сапа дәрежесін анықтап, оған санитариялық баға беру,
балаусалығы әр түрлі шұжық өнімдері.
Сезімдік тексеру
Ең алдымен тұздалған азық салынған күбі немесе кеспекке көңіл аударып, сонан соң өнімдерді тексеру басталады. Оның түрі, иісі, мөлдірлігіне көңіл аударады, ол үшін оны шыны цилиндрге ... жалғасы
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
ІІ. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
2.1.Шұжық өнімдері ассортименті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5-6
2.2. Шұжық өнімдерін ветеринариялық - санитариялық сараптау ... ... ... ... .7-9
ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
I.Кіріспе
Шұжық өнімдері - - еті турамасынан жасалған және жылулық өнделген. Шұжық өнімдері технологиясы мен шикізатқа байланысты жіктеледі:
1) пісірілген, фаршталған, жартылай ысталған, ысталған, ливерлі, қанды, ет нандары, паштеттер, зельцтер және сілікпелер;
2) ет түріне байланысты - сиыр, шошқа, қой, жылқы, түйе, басқа мал еті мен құс етінен жасалған шұжықтар;
3) шикізат құрамы бойынша -- етті, қанды, субөнімді, емдәмдік;
4) шикізат сапасы бойынша -- жоғары, 1-, 2- және 3-сортқа;
5) қабықша түрі бойынша -- табиғи қабықшадағы (ішек қарын), жасанды қабықшадағы (белокты, целлюлозды), қабықшасыз (ет наны, сілікпе, паштет);
6) кескендегі суреті бойынша -- біртекті құрылымды (майда турама) және қыртысмай қосылған, ірі майдаланған болады.
1-сурет.Шұжықты органолептикалық тексеру.
Әртүрлі шұжықтар химиялық құрамы мен тағамдық құндылығы бойынша өзара тепе-тең емес. Бірақ олардың барлығында ақуызды заттар,В тобы витаминдер, липидтер, макро- және микроэлементтер көп.
Шұжықтардың тағамдық құндылығы бастапқы шикізат пен басқа ет өнімдерінің құндылығына қарағанда жоғары. Бұл шұжық өндіру процесінде шикізаттан құндылығы төмен тканьдерді алып тастау мен түсіндіріледі. Шұжықтардың жоғары құндылығы,сонымен қатар құрамындағы ақуызды және экстрактивті заттардың, төмен балқитын шошқа майының жоғары мөлшеріне негізделген.
Шұжық (әз.sucuk; түр.sucuk; арм.սուջուխ; араб.: سجق; гр.σουτζούκι; қыр.чучук) -- жылқы етiнiң деликатесi. Онша семiз емес салқындатылған жылқы етiнен не салқындатылған немесе мұздатылған майдан әзiрлейдi. Жылқы етiн сүйектерiнен және сiңiрлерiнен, қосатын талшықтарынан ажыратады, 300-400 граммдап тiлiктерге кеседi және 3-4 тәулiк бойы 3-4 С-та құрғақ тұздауда (100 килограмм етке 3,5 килограмм тұз, 50 грамм селитра және 140 грамм қант) сақтайды. Тұздалынған еттi қолмен не еттартқышпен майдалайды. Оның үлкендiгi 12-24 милиметр болуы керек және ол майдалап кесiлген майлармен араластыралады. Шприц көмегiмен не қолмен дайындалған тураманы iшекке кiргiзiп, оны сақина түрiнде айналдыра байлайды.
Майлы жылқы етінен жасалатын қазақтың ұлттық шұжығы: бұл алдын ала тұздалған қоспа - тұз, қант, сарымсақта үш-төрт тәулікік бұқтырылған ет жұқа ішекке тығындалады. Шұжық әртүрлі пайдаланылатын жартылай дайын өнім. Тығындалғаннан 4 сағаттан кейін оны қайнатып (3 сағаттан кем емес) гарнирмен екінші ыстық тағам ретінде қолданып немесе бір апта бойы күн мен желде кептіріп алса болады.Шұжықты, әдетте, ыстайды. Жартылай ысталған шұжық 18 сағат ысталады және үш тәулікік бойы кептіріліп немесе ысталғаннан және қайтара ысталғанға дейін буға ұстап алады. Шұжықты еуропалық колбаса сияқты күнделікті жемейді. Тек тамаққа ет кажет болып қалған жағдайда оны тез қайнатып алады да сорпаға немесе екінші тағам ретінде қолданады. Сөйтіп, шұжық -- қазақа расында көне ғасырлардан келе жатқан ет қоры.
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Шұжық өнімдері ассортименті
Пісірілген шұжықтарда 55 -- 75% ылғал және 1,8 -- 3,5% тұз болады. Сапасы бойынша жоғары, 1- және 2-сортқа бөлінеді. Турама негізі ретінде сиыр және шошқа еті қолданылады. Сонымен қатар қыртыс май қолданылады. Крахмал, бидай ұны, полифосфат, сүт белогы қосылады. Турамаға жоғары сортты сиыреті (10-45%), шошқа еті (15-75%) және қыртыс май (20 -- 30%), мускат жаңғағын немесе кардамон қосады.
* Фаршталған шұжықтар мұқият сіңірлерден ажыратылған, шошқа және бұзау етінен жасалады, қажетінше қыртысмай, тіл, қанмассасын, сүт, жұмыртқа қосылады. Бұл шұжықтарды қолмен жасайды. Тек жоғары сортты болып өндіріледі. Қанды шұжықтар дифибринделген қаннан (фибрин белогы жойылған), қыртысмайдан, шошқа етінен, сиыр етінен, татымдықтар қосып жасалады.
* Қанды шұжықтар қою қызыл түсті жағымды дәмді болады.
* Ысталған шұжықтар өндіру әдісі бойынша шала ысталған, шикілей ысталған, пісіріліп-ысталған болады. Шала ысталған шұжықта пісірілген шұжыққа қарағанда ылғал аз, ысталған иіс білінеді. Турама құрамына төс кіреді. Жоғары, 1,2,3 сортқа ажыратылады. Шала ысталған шұжықта 30 -- 40% май, 35 -- 60% ылғалжәне 2,5 -- 4% тұз бар. Ассортименті: Армавирская, Краковская, Полтавская, Таллинская, Охотничьи колбаски, Польская, Баранья жәнет.б. Шикілейысталғаншұжықта 30 -- 40% ылғалжәне 3 -- 6% тұзболады. Оларға: Сервелат, Особенная, Суджук, Зернистая, Майкопская, Советская жәнет.б. Жатады. Пісіріліпысталғаншұжықтарда 38 -- 40% ылғал 5% су болады. Оларға: Деликатесная, Любительская, Баранья жатады.
* Ет нандары пісірілген шұжықтар рецептурасына сәйкес жасалады да металл қалыптарда пісіріледі. Консистенциясы пісірілген шұжыққа қарағанда тығыздау, дәмі өзіндік, әлсізтұзды, татымдықтар хош иісті болады. Құрамында 57 -- 75% ылғал, 3% тұзболады[1].
1-сурет.Шағын кəсіпорында қайнатылған шұжық өнімдерін (шпиг) өндіру схемасы
2.2. Шұжық өнімдерін ветеринариялық - санитариялық сараптау
Дайындалған шұжық өнімдері сапасының тиісті стандарттары (МС) мен техникалық шарттардың (ШТ) талаптарына сәйкестігін анықтау үшін ветеринариялық-санитариялық және технохимиялық талдау жүргізеді. Шұжық өнімдерінің сапасы шикізаттардың (ет, май, т.б.) сапасы, дайындау технологиясы ережелерін қатаң сақтау, сондай-ақ дайын өнімдерді сақтау жағдайына бірден-бір байланысты. Оның сапасын сезімдік белгілері, физикалық, химиялық көрсеткіштері және бактериологиялық тексерудің қортындысы бойынша анықтайды.
Сынама алу. Сынаманы біртектес партияның әрқайсысынан алады. Бір
смена, бірдей технологиялық ережемен өңделген, түрі мен сорты бір шұжық өнімдері партиясы біртектес деп саналады. Партияның жалпы мөлшерінің (көлемі) 10 % сыртынан байқайды. Байқалған өнімдердің 1% (артық емес) орта үлгі ретінде зертханалык тексеруге алады, бірақ кабықты өнімдер (кақталған) 2 данадан (батон), қабықсыздарынан (еттен дайындалған нан, сілікпе, т.б.) 3-тен артық алмайды. Сырттай байқағанда оның сапасына кумән туса, үлгінің мөлшері беске дейін ұлғайтылуы мүмкін. Алынған үлгіні шетінен 5 см ауысып, көлденең кеседі де сезімдік, химиялық және бактериологиялық тексерулерге жеке-жеке бөліп алады. Бір рет сезімдік тексеруге алынған үлгінің массасы 400-500 г, химиялық
және бактериологаялық талдауға 200-250 г шамасында болуы қажет. Алынған сынаманы пергамент қағазына жеке-жеке орайды. Егер де зертхана басқа жерде болса, үлгілерді бір ыдысқа (жәшік, пакет, банка) салып, сүргі жапсырады немесе пломба салады. Сынамаға өнім дайындалған кәсіпорыны, өнімнің түрі, сорты, дайындалған күні, пайдаланған МС немесе ТШ нөмірі, сыртқы байқау мен тексерудің қортындысы, тексерудің мақсаты, сынаманың алынған жері мен уақыты, сынама үлгісін алуға қатысқан адамның аты-жөні мен лауазымы көрсетілген актіні қосады[1].
Шұжық өнімдерінің сапасын анықтау
Жұмыс жоспары:
1. Сезімдік тексерумен балаусалығын анықтау.
2. Грамм әдісімен боялған жағындыны микроскоппен қарау.
3. рН-мөлшерін анықтау.
4. Аммиакты сапалық анализбен анықтау (Эбер бойыша).
5. Күкіртті сутегін анықтау.
6. Шұжықтың сапа дәрежесін анықтап, оған санитариялық баға беру,
балаусалығы әр түрлі шұжық өнімдері.
Сезімдік тексеру
Ең алдымен тұздалған азық салынған күбі немесе кеспекке көңіл аударып, сонан соң өнімдерді тексеру басталады. Оның түрі, иісі, мөлдірлігіне көңіл аударады, ол үшін оны шыны цилиндрге ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz