Менеджменттің мақсаты, принциптері және құрымы
1 Менеджмент және оның негізгі түрлері
2 Менеджмент жүйесі.
3 Менеджменттің стратегиясы мен талқыласы.
4 Стратегиялық басқару
5 Ортақ мақсат.
6 Стратегиялық басқарудың негізгі
этаптары (кезеңдері)
7 Стратегияны таңдау.
2 Менеджмент жүйесі.
3 Менеджменттің стратегиясы мен талқыласы.
4 Стратегиялық басқару
5 Ортақ мақсат.
6 Стратегиялық басқарудың негізгі
этаптары (кезеңдері)
7 Стратегияны таңдау.
Менеджменттің мақсаты ғылым ретінде сараптамалық зерттец, талқылау негізінде ғылыми принциптер мен әдістерді ұжымның дұрыс қызмет жасауына бәсекелестік қабілетті объектіні қалыптастыруға қолдану болып табылады.
Менеджменттің қолайлы жұмысының қалыптасуы ңақты ережелерді қолдану арқылы жүзеге асады. Оларды менеджмент принциптері деп атайды. Солардың ішіндегі ең негізгілері:
1. ғылыми принципті өнер элементтерімен қатар қолдану. Бұл принцип менеджментті ғылым және өнер ретінде бір мерзімде қарастырып басқару ісі тікелей теория мен концепцияға бағынса, оның нақты қолдануы әжептеуір өнерді қажет етеді.
2. Басқарудың мақсаттылығының принциптері басқару нақты проблемаларға шешім қабылдауға негізделуі тиіс.
3. Жүйеленген мамандандырудың әмбебаптықпен үндестік принципі. Бұл принцип әрбір объектіге өзіндік басқару өнері қасиеттігін дәлелдейді. Егерде шын мәнісінде әрбір жағдайда әртүрлі қалыпта қызмет көрсететін болса, онда басқарудың бірнеше әдістерінің болғаны.
4. Басқару прогресінің қайталану принципі басқару процесінің элементтері белгілі бір реттілік пен жүргізілуі тиіс. Басқару ісінің қайталануы циклдік жүйе арқылы жүргізіледі. Егер белгілі бір бөлігі белгілі бір уақыт аралығында қайталанып отырса бұл алдын ала жоспарланған нәрсе деп қарастыруымыз керек.
5. Қызметкерлер мен қоғамдық психологияның және ерекшеліктерінен талдау принципі. Басқарудағы адам факторының есептеп отыруға негізделген.
6. Міндеткерлік пен жауапкершілік құқықтарын қамтамасыз ету принципі. Басқару ісінде маңызды орын алады. Өйткені басқару ісі құқықтар мен міндеттердің дұрыс қалыптасуына байланысты жүргізіледі.
7. Басқару ісінің мақсатын барлық қызметкерлерінің экономикалық қызығушылығының болуы. Бұл принциптің орындалуы қызметкерді бірлестіктелу мақсатын түсініп материалдық және моральдық жағынан осы қолдауына байланысты.
8. Басқару ісінде қатысушылардың бәсекелестік қабілетін арттыру.
Менеджменттің қолайлы жұмысының қалыптасуы ңақты ережелерді қолдану арқылы жүзеге асады. Оларды менеджмент принциптері деп атайды. Солардың ішіндегі ең негізгілері:
1. ғылыми принципті өнер элементтерімен қатар қолдану. Бұл принцип менеджментті ғылым және өнер ретінде бір мерзімде қарастырып басқару ісі тікелей теория мен концепцияға бағынса, оның нақты қолдануы әжептеуір өнерді қажет етеді.
2. Басқарудың мақсаттылығының принциптері басқару нақты проблемаларға шешім қабылдауға негізделуі тиіс.
3. Жүйеленген мамандандырудың әмбебаптықпен үндестік принципі. Бұл принцип әрбір объектіге өзіндік басқару өнері қасиеттігін дәлелдейді. Егерде шын мәнісінде әрбір жағдайда әртүрлі қалыпта қызмет көрсететін болса, онда басқарудың бірнеше әдістерінің болғаны.
4. Басқару прогресінің қайталану принципі басқару процесінің элементтері белгілі бір реттілік пен жүргізілуі тиіс. Басқару ісінің қайталануы циклдік жүйе арқылы жүргізіледі. Егер белгілі бір бөлігі белгілі бір уақыт аралығында қайталанып отырса бұл алдын ала жоспарланған нәрсе деп қарастыруымыз керек.
5. Қызметкерлер мен қоғамдық психологияның және ерекшеліктерінен талдау принципі. Басқарудағы адам факторының есептеп отыруға негізделген.
6. Міндеткерлік пен жауапкершілік құқықтарын қамтамасыз ету принципі. Басқару ісінде маңызды орын алады. Өйткені басқару ісі құқықтар мен міндеттердің дұрыс қалыптасуына байланысты жүргізіледі.
7. Басқару ісінің мақсатын барлық қызметкерлерінің экономикалық қызығушылығының болуы. Бұл принциптің орындалуы қызметкерді бірлестіктелу мақсатын түсініп материалдық және моральдық жағынан осы қолдауына байланысты.
8. Басқару ісінде қатысушылардың бәсекелестік қабілетін арттыру.
Менеджменттің мақсаты, принциптері және құрымы
Менеджмент және оның негізгі түрлері
Менеджменттің мақсаты ғылым ретінде сараптамалық зерттец, талқылау
негізінде ғылыми принциптер мен әдістерді ұжымның дұрыс қызмет жасауына
бәсекелестік қабілетті объектіні қалыптастыруға қолдану болып табылады.
Менеджменттің қолайлы жұмысының қалыптасуы ңақты ережелерді қолдану арқылы
жүзеге асады. Оларды менеджмент принциптері деп атайды. Солардың ішіндегі
ең негізгілері:
1. ғылыми принципті өнер элементтерімен қатар қолдану. Бұл принцип
менеджментті ғылым және өнер ретінде бір мерзімде қарастырып басқару
ісі тікелей теория мен концепцияға бағынса, оның нақты қолдануы
әжептеуір өнерді қажет етеді.
2. Басқарудың мақсаттылығының принциптері басқару нақты проблемаларға
шешім қабылдауға негізделуі тиіс.
3. Жүйеленген мамандандырудың әмбебаптықпен үндестік принципі. Бұл
принцип әрбір объектіге өзіндік басқару өнері қасиеттігін дәлелдейді.
Егерде шын мәнісінде әрбір жағдайда әртүрлі қалыпта қызмет
көрсететін болса, онда басқарудың бірнеше әдістерінің болғаны.
4. Басқару прогресінің қайталану принципі басқару процесінің элементтері
белгілі бір реттілік пен жүргізілуі тиіс. Басқару ісінің қайталануы
циклдік жүйе арқылы жүргізіледі. Егер белгілі бір бөлігі белгілі бір
уақыт аралығында қайталанып отырса бұл алдын ала жоспарланған нәрсе
деп қарастыруымыз керек.
5. Қызметкерлер мен қоғамдық психологияның және ерекшеліктерінен талдау
принципі. Басқарудағы адам факторының есептеп отыруға негізделген.
6. Міндеткерлік пен жауапкершілік құқықтарын қамтамасыз ету принципі.
Басқару ісінде маңызды орын алады. Өйткені басқару ісі құқықтар мен
міндеттердің дұрыс қалыптасуына байланысты жүргізіледі.
7. Басқару ісінің мақсатын барлық қызметкерлерінің экономикалық
қызығушылығының болуы. Бұл принциптің орындалуы қызметкерді
бірлестіктелу мақсатын түсініп материалдық және моральдық жағынан осы
қолдауына байланысты.
8. Басқару ісінде қатысушылардың бәсекелестік қабілетін арттыру.
Басқару ісінде және жалпы процесінде бәсекелестікті күшейту арқылы
табысқа жету. Қазіргі таңда менеджменттің негізгі бағыттарын-менеджмент
типтерін анықтау маңызды болып табылады.
Басқарудың түрлі объектілерін дұрыс басқару үшін менеджменттің ғылыми
негізгі қалыптасуы тиіс. Мұнда өзара байланысты бағыттар бар: менеджмент
тарихы, басқару теориясы, бірлестік теориясы, басқару жүйесін зерттеу,
басқару шешімдерін талдау.
Басқарудың субъектілері менеджерлер болып табылады. Олар жалпы менеджмент
бойынша кәсіби даярланған және маманданған адамдар болуы керек.
Мысалы өндірушы менеджмент өзінің өндірген объектісінің нарықта бәсекеге
қабілетті болуын қамтамасыз етуі тиіс.
Өндірушы менеджмент теориясында теориялық методикалық және тәжірибелік
сұрақтар және ұйымдастырушы жүйелер негізінде қойылады. Сонымен қатар
өдірудің бірлескен құқықтық формаларының нақтты қызмет көрсетудің формалар
бойынша сұрақтар қалыптасады.
Суретте келтірілген менеджменттің 11 түрімен басқа қазіргі уақытта
әлеуметтік орта менеджменті, салық менеджменті сияқты түрлері бар.
Менеджмент жүйесі.
Менеджмент негіздері
1. Өндірушы менеджмент
2. Операциялық менеджмент
3. Қаржылық менеджменті
4. Инновациялық менеджмент
5. Инвестициялық менеджмент
6. Сапа менеджменті
7. Экологиялық менеджмент
8. Дағдарысты басқару менеджменті
9. Персоналды басқару
10. Логистика
11. Ішкі экономикалық қызметті басқару.
Барлық менеджмент түрлер басқарудың ортақ принциптері мен әдістеріне
негізделеді.
Мысалы: Дағдарысты басқару менеджменті кәсіпорынды дағдарысты болдырмау
және алдын-алу мақсатында басқарады.
Менеджменттің барлық түрлерінде кәсіпорын қолданатын барлық
ресурстардың түрлері зерттеледі. Олардың ішінде:
1. Техникалық ресурстар -өндіруші құралжабықтар, инвестор, негізгі және
көмекші материалдар.
2. Технологиялық ресурстар-технологиялық процестердің қолдануы ғылыми
идеялар мен мақсаттардың бәсекелестікке қабілеттілігі.
3. Кадрлық ресурстар-квалификациялық, демографиялық құрал және
қызметкерлердең. Олардың кәсіпорын мақсатының өзгеруіне бейімделу
қасиеті.
4. Кеністік ресурстары-өндеуші ғимараттары , территориясы, байланысы.
5. Информациялық ресурстар-кәсіпорын қызметінің жағдайы жөнінде мәлімет.
6. Қаржылық ресурс-активтердің жағдайы, қаржылық тұрақтылық.
Барлық кәсіпорындардың қарым-қатынасы негізінде жаңа қасиеттер пайда
болады.
Бұдан жүйенің тұтастығының эффекті шығады.
Сауда экономикасында кәсіпкерлік қабілеттілік маңызды роль ойнайды.
Ресурстың осы ерекше түрі қалған ресурстарды іс-әрекетке жұмылдырады.
Кәсіпорын жүйе ретінде әрдайым сыртқы ортамен байланысты болады.. Ол
барлық объектімен ұқсастығын, өзгерісін және кәсіпорынның дамуы және қызмет
жасауындағы объектілерді зерттейді.
Кәсіпорынға әсер ететін факторлар ұқсастығы 12 суретте көрсетілген.
Жанама әсер етуші сыртқы орта
Факторлары экономика, саясат,
құқық, физика-географиялық
жағдай
Ішкі орта
факторлары
еңбек, материалдық,
Тікелей әсер етуші сыртқы қаржылық кәсіпорын
Орта факторлары (клиенттер, ресурстары. Басқарудың
Бәсекелестер, акционерлер, ұжымдасқан жүйесі.
өнімді жеткізушілер, жергілікті Корпаративтік мәдениет
орган билеушілері)
Осылайша экономикалық анализ теориясының концепциясына байланысты,
кәсіпорынға әсер етуші барлық факторлардың ұқсастығын анықтауға болады.
Оларды екі топқа бөліп қарастырамыз.
1) Кәсіпорынға қатысты сыртқы фактор (сыртқы орта факторы) Оның әсері
салыстырмалы болмауы да мүмкін.
2) Ішкі (ішкі орта факторы) кәсіпорынның ұйымдасу қызметіне байланысты
жүргізіледі. Мысалы, қызметкерлерді қабылдау және шығару еркіндіг,
материалдық түрлердің сатып алуынуының еркіндігі.
Сыртқы орта факторлары, тікелей әсер факторы болып өз ішінен бөлінеді.
Мұнда кәсіпорын өзара араласуы мүмкін. Жаңаша әсер факторы-кәсіпорындар
араласа алмайды.
Кәсіпорынның даму стратегиясын толқындауда сыртқы орта факторлары
ашылады: бәсекелестер қабілеті, сауданың белсенділігі т.б.
Менеджменттің стратегиясы мен талқыласы.
Стратегиялық басқару
Стратегиялық басқарудың негізгі түсініктері.
Стратегиялық басқару түсінігі менеджментке ХХ ғ. 60-70 ж. белгілі бола
бастады.
Ағымдағы басқаруды өндеу мен басқару салалары бойынша талдауда
стратегиялық басқару менеджменттінің маңызы зор. Стратегиялық басқару
белгілі бір стратегияны қалыптастыруда шешім қабылдау мен оны орындауда
маңызды болып келеді.
Стратегиялық басқару өзінің құрамында альтернативті мақсатты,
ерекшені, іс-әрекетті, концепцияны қарастыратын біртұтас жүйе.
Стратегиялық басқаруға кең анықтама берейік. Стратегиялық басқару-
бірлестіктің негізгі ретінде адам потенциалына арқа сүйейді. Өндіру
қабілеті қолданушылардың сұранысына байланысты. Бәсекелестікке беруші
жүйені қалыптастыру, оның берместіктең ұзақ уақыт бәсекелестікке шыдай
алуы. Сонында өзінің мақсатына жету мүмкіндігі.
Стратегиялық басқару жүйесі жалпы менеджментке қарағанда өзіндік
ерекшелігі бар.
Құрылымдық жүйеде маркетинг, жобалау, процестер бірлестігі, басқару сияқты
құрылымдардың орнына стратегиялық маркетинг, стратегиялық жобаларды талдау,
осы жобаларға басқару орындалады. Басқару жүйесі 2 компонеттен тұрады:
Стратегиялық басқару шешімдерін талдау; Стратегиялық жобаны талдауды
жоспарлау. Осылайша стратегиялық жүйе құрылымы осындай түрге ие болады. (13
сурет)
Стратегиялық басқару жүйесіне және олардың өзара байланысы 14 суретте
көрсетілген
Бірлестіктің потенциалы оның шығарған өніміне байланысты анықталары.
Бірлестіктең мүмкіндіктер ресурстар (өндіру факторлары) анықталады. Оларға
мыналар жатады:
1. Техникалық ресурстар (өндіру құрал-жабығы, шикізат, материал)
2. Технологиялық ресурстар (өнімді дайындау әдісі)
3. Кадрлық ресурстар (кадрлардың соны және квалификациясы)
4. Информациялық ресурстар (жүйе және сыртқы орта туралы мәлімет)
5. Информацияның көлемі оның нақтылығы
6. Қаржылық ресурстар (қаржылық құрамдардың көлемі оны пайдалау,
кәсіпорынның қаржылық жағдайы )
7. Ұйымдасқан ресурстар (шешім қабылдау әдістері, жобалау әдісі)
8. Уақытша ресурстар (уақыт негізгі ресурс)
Кейбір зерттеушілер ресурстар қатарына менеджментті де жатқызады. Оның
теориясы, ілімі, өзара қарым-қатынасы, түрлі ресурстардың үндестігі,
осылардың барлығы қолайлы жүйені тудырады.
Кәсіпорынның потенциалының ерекшеліктеріне мыналарды жатқызуға болады:
Әлсіз звено негізінде анықтау, дамыған потенциалдық жүйе, өзгерістік т.б.
Потенциалдардың қолдану деңгейі кәсіпорынның стратегиясына байланысты.
Оның негізгі принципі: сатып алынатын затты өндіру.
Стратегия басқару шешімдерінің жұмысын қарастырады. Ол бірлестіктің
даму бағытын, қоршаған орта жағдайына байланысты оның формасы, әдістері,
алға қойылған мақсаты, орындауда ресурстарды жеткілікті деңгейге көтеру де
анықталады.
Стратегиялық формасына байланысты-басқару құжаттарының әртүрісін
қарастырады.
Ол график , кесте негізінде көрсетіледі.
Стратегия мағынасы бойынша –іс-әрекет мөделі. Бірлестіктің мақсатқа
жетудегі құралы.
Стратегияны талдаудың негізгі міндеті бірлестіктен бәсекеге
қабілеттілігін арттыру болып табылады.
Стратегия көмекретіндей классификациялаушы мүмкін.
1.Корпоративті стратегия- бірлестік үшін ортақ стратегиялар
2.Бірлестіктең қызметі бағытындағы стратегия (бизнес стратегиясы)
Мысалы, Усетес компаниясының қызметі тек өндірісте және сатуда ғана
емес, сонымен қатар кондитерлік өнімді өндіру болып табылады.
3,Құрылымдық стратегия – бұған маркетинг стратегиясы мен персоналды
басқару стратегиясы мысал бола алады.
Дұрыс стратегияның қолданылуы бірлестіктің потенциалын көтеріп қана
қоймай, жоғары деңгейдегі стратегиялық өндірістер жасауға мүмкіндік береді.
Бірлестіктің бәсекеге қабілеттілігі – бұл бірлестіктің бәсекеге күресе
білу қабілеті.
Бірлестітің бәсекеге қабілеттілігі оның басқа кәсіпорынмен
бәсекелестігі кезінде анықталады. Бәсекеге қабілеттілік – ауқымды түсінік
оны тек салыстыру кезендерінде ғана қолдануға болады. Сондықтан
бірлестіктің қабілеттігіғана емес, салыстырмалы объектінің бәсекеге
қабілеттілігіне де бағана зор аударылады.
Салыстыру объектісі өзгерсе, бәсекеге қабілеттілік деңгейі де
өзгереді.
Бірнеше турфирмалар шені нарықта бәсекеге қабілетті болуы мүмкін, ал сол
фирмалар сыртқы фирмада қалай дамиды
Бірлестікті бәсекеге не қажетті етеді:
1. Ресурстар (потенциал)
2. Осы ресурсты өсімді пайдалана білу яғни стратегия
Өнімділік ресурстарды пайдалануда мүмкіндігінше көбірек пайда табуды
көздейді.
Кіріс қатынасында нақты кезеңдерде ресурстарды қолдану оның
пайдалылығына сонымен қатар, сәт сайын кішкентай дүниеден көп пайданы
табуды көздейді. Алайда тауардың жоғарғы өнімділігі барлық кезеңде мүмкін
бола бермейді.
Фирманың бәсекелестік стратегиясы бәсекелестікте соңғы шығудың ең
негізгі шарты. Бәсекелестік стратегиясы басқару жоспарына қатысты, ол
бәсекелестіктеу дұрыс жеңіп шығуын қамтамасыз етеді. Барлық бәсекелестік
стратегиясын бірнеше топтарға бөліп қарауға болады.
Арзан тауар негізіндегі лидерлік стратегиясы. Ең арзан тауар және
қызмен әкелушілері болу. Алайда ол қолданушыларға унауы тиіс.
Дифференциация немесе жекелендіру стратегиясы.
Оның өнімін тек жекелендіруге тырысу. Ол басқа бәсекелес өнімдердін
өзіндік ерекшелеген артық болып тұруы керек.
Ең жоғары баға стратегиясы... Басқа бәсекелестер арасында өзінің өнімінің
арзан және сапалы болуын қамтамасыз етуі керек. Төменгі баға негізінде тар
сигменттегі концетрация төменгі баға негізінде клиенттерді ұстап тұруға
тырысады.
Дифференция негізінде тар сигменттегі тауар стратегиясы. Тауар
шартында оның дәмі мен қолданысы негізінде тауарды ұсыну.
Бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ету үшін шабуылдаумы және боғаныс
әдістері қолданылады. Бәсекеге қабілеттіліктегі шабуылдаумы әдістер.
Шабуылдаудың 6 негізгі түрі бар.
1) Бәсекелестің тауары сияқты жақсы және сапалы тауар өндіру. Алайда
ол арзан бағада болуы тиіс.
2) Бәсекелестің әлсіз жақтарын анықтау мен оны өзіне қолайлы пайдалана
білу.
3) Түрлі әдістерді қолдану арқылы лидерлікке ұмтылу. Мысалы бағасын
төмендету, жарнаманы күшейту, жаңа өнімді насихаттау, тегін
купондар, төмендету шаралары т.б. әдістерді қолдану.
4) Бәсекелестер ойламаған сауда аймақтарында өз тауарын өткізу.
5) Кішкентай соққымен бәсекелестең әлсіз тұстарын табу.(кішкентай
компаниялар үшін)
6) Бәсекелестің лидерлікті пайдаланып, басқаларына күш көрсету.
Қорғаныс стратегиясының мақсаты бәсекеге қабілеттілікті мына әрекеттер
арқылы қорғау. Ассортиментерді көбейту, өнімге төменгі баға. Барлық
стратегияларды қолдана отырып кәсіпорын сауда бәсекеге қабілеттілігін
қалыптастырып қана қоймай, өз лидерлігін ұзақ сақтай алады.
Стратегияны өндеу және қолдануға негізгі іс әрекет бағдарлы-мақсатты
іс әрекеті негізінде жүргізіледі. Негізгі ресурс көздері бұйрықты орындау
мерзімі т.б. осы стратегияға байланысты.
Ортақ мақсат.
Бағдарлы-мақсатты іс-әрекеттең негізгі мына мәселелерді шешуге
негізделеді. Олар кәсіпорынның мақсатын әрбір шуғылданушыға тікелей қалай
түсіндіруге болады. Бұл үшін мақсат ағымын тұрғызу керек.
Мақсаттық кооперативтік, өнімділік операцияның, ресурстық, басқару сияқты
түрлерін бөліп көрсетуге болады. Бір фирманың корпоративті мақсатын
көрелік.
Инновациялық стратегияның мысал ретінде, Машина горящей путевок,
Депп сияқты Андрей Озолинның турагенттерін алуымызға болады. Бұл
қызметтерді Интернет магазин негізінде қолдануға болады. Бұл жобаларды
басқа да туроператорлар қолдана алады. Бұл жүйені ақымы немесе уақытты
үнемдеу үшін клиенттер қолдана алады. А. Озолинның зерттеу бойынша: 2004
саудада 2-4% турполеттер қолданысқа енеді. Алайда бұл стратегия қауіпті
болып табылады.
Біріншіден Батыс нарығына қарағанда Ресей халықтары мұндай жобалардан
көрі достары мен таныстарының ақылын көбірек тыңдайды.
Екіншіден, Қазіргі таңда Ресейде Интернет төлем жүйесі дамыған.
Альфа –Тур турфирмасының корпоративтік мақсаты 2 жылға
(2005-2006 ж)
Турфирманың 5 Қызмет саудасы қосымша қызметті
Аудандағы бірлестік көлемін 2 есе көбейту ... жалғасы
Менеджмент және оның негізгі түрлері
Менеджменттің мақсаты ғылым ретінде сараптамалық зерттец, талқылау
негізінде ғылыми принциптер мен әдістерді ұжымның дұрыс қызмет жасауына
бәсекелестік қабілетті объектіні қалыптастыруға қолдану болып табылады.
Менеджменттің қолайлы жұмысының қалыптасуы ңақты ережелерді қолдану арқылы
жүзеге асады. Оларды менеджмент принциптері деп атайды. Солардың ішіндегі
ең негізгілері:
1. ғылыми принципті өнер элементтерімен қатар қолдану. Бұл принцип
менеджментті ғылым және өнер ретінде бір мерзімде қарастырып басқару
ісі тікелей теория мен концепцияға бағынса, оның нақты қолдануы
әжептеуір өнерді қажет етеді.
2. Басқарудың мақсаттылығының принциптері басқару нақты проблемаларға
шешім қабылдауға негізделуі тиіс.
3. Жүйеленген мамандандырудың әмбебаптықпен үндестік принципі. Бұл
принцип әрбір объектіге өзіндік басқару өнері қасиеттігін дәлелдейді.
Егерде шын мәнісінде әрбір жағдайда әртүрлі қалыпта қызмет
көрсететін болса, онда басқарудың бірнеше әдістерінің болғаны.
4. Басқару прогресінің қайталану принципі басқару процесінің элементтері
белгілі бір реттілік пен жүргізілуі тиіс. Басқару ісінің қайталануы
циклдік жүйе арқылы жүргізіледі. Егер белгілі бір бөлігі белгілі бір
уақыт аралығында қайталанып отырса бұл алдын ала жоспарланған нәрсе
деп қарастыруымыз керек.
5. Қызметкерлер мен қоғамдық психологияның және ерекшеліктерінен талдау
принципі. Басқарудағы адам факторының есептеп отыруға негізделген.
6. Міндеткерлік пен жауапкершілік құқықтарын қамтамасыз ету принципі.
Басқару ісінде маңызды орын алады. Өйткені басқару ісі құқықтар мен
міндеттердің дұрыс қалыптасуына байланысты жүргізіледі.
7. Басқару ісінің мақсатын барлық қызметкерлерінің экономикалық
қызығушылығының болуы. Бұл принциптің орындалуы қызметкерді
бірлестіктелу мақсатын түсініп материалдық және моральдық жағынан осы
қолдауына байланысты.
8. Басқару ісінде қатысушылардың бәсекелестік қабілетін арттыру.
Басқару ісінде және жалпы процесінде бәсекелестікті күшейту арқылы
табысқа жету. Қазіргі таңда менеджменттің негізгі бағыттарын-менеджмент
типтерін анықтау маңызды болып табылады.
Басқарудың түрлі объектілерін дұрыс басқару үшін менеджменттің ғылыми
негізгі қалыптасуы тиіс. Мұнда өзара байланысты бағыттар бар: менеджмент
тарихы, басқару теориясы, бірлестік теориясы, басқару жүйесін зерттеу,
басқару шешімдерін талдау.
Басқарудың субъектілері менеджерлер болып табылады. Олар жалпы менеджмент
бойынша кәсіби даярланған және маманданған адамдар болуы керек.
Мысалы өндірушы менеджмент өзінің өндірген объектісінің нарықта бәсекеге
қабілетті болуын қамтамасыз етуі тиіс.
Өндірушы менеджмент теориясында теориялық методикалық және тәжірибелік
сұрақтар және ұйымдастырушы жүйелер негізінде қойылады. Сонымен қатар
өдірудің бірлескен құқықтық формаларының нақтты қызмет көрсетудің формалар
бойынша сұрақтар қалыптасады.
Суретте келтірілген менеджменттің 11 түрімен басқа қазіргі уақытта
әлеуметтік орта менеджменті, салық менеджменті сияқты түрлері бар.
Менеджмент жүйесі.
Менеджмент негіздері
1. Өндірушы менеджмент
2. Операциялық менеджмент
3. Қаржылық менеджменті
4. Инновациялық менеджмент
5. Инвестициялық менеджмент
6. Сапа менеджменті
7. Экологиялық менеджмент
8. Дағдарысты басқару менеджменті
9. Персоналды басқару
10. Логистика
11. Ішкі экономикалық қызметті басқару.
Барлық менеджмент түрлер басқарудың ортақ принциптері мен әдістеріне
негізделеді.
Мысалы: Дағдарысты басқару менеджменті кәсіпорынды дағдарысты болдырмау
және алдын-алу мақсатында басқарады.
Менеджменттің барлық түрлерінде кәсіпорын қолданатын барлық
ресурстардың түрлері зерттеледі. Олардың ішінде:
1. Техникалық ресурстар -өндіруші құралжабықтар, инвестор, негізгі және
көмекші материалдар.
2. Технологиялық ресурстар-технологиялық процестердің қолдануы ғылыми
идеялар мен мақсаттардың бәсекелестікке қабілеттілігі.
3. Кадрлық ресурстар-квалификациялық, демографиялық құрал және
қызметкерлердең. Олардың кәсіпорын мақсатының өзгеруіне бейімделу
қасиеті.
4. Кеністік ресурстары-өндеуші ғимараттары , территориясы, байланысы.
5. Информациялық ресурстар-кәсіпорын қызметінің жағдайы жөнінде мәлімет.
6. Қаржылық ресурс-активтердің жағдайы, қаржылық тұрақтылық.
Барлық кәсіпорындардың қарым-қатынасы негізінде жаңа қасиеттер пайда
болады.
Бұдан жүйенің тұтастығының эффекті шығады.
Сауда экономикасында кәсіпкерлік қабілеттілік маңызды роль ойнайды.
Ресурстың осы ерекше түрі қалған ресурстарды іс-әрекетке жұмылдырады.
Кәсіпорын жүйе ретінде әрдайым сыртқы ортамен байланысты болады.. Ол
барлық объектімен ұқсастығын, өзгерісін және кәсіпорынның дамуы және қызмет
жасауындағы объектілерді зерттейді.
Кәсіпорынға әсер ететін факторлар ұқсастығы 12 суретте көрсетілген.
Жанама әсер етуші сыртқы орта
Факторлары экономика, саясат,
құқық, физика-географиялық
жағдай
Ішкі орта
факторлары
еңбек, материалдық,
Тікелей әсер етуші сыртқы қаржылық кәсіпорын
Орта факторлары (клиенттер, ресурстары. Басқарудың
Бәсекелестер, акционерлер, ұжымдасқан жүйесі.
өнімді жеткізушілер, жергілікті Корпаративтік мәдениет
орган билеушілері)
Осылайша экономикалық анализ теориясының концепциясына байланысты,
кәсіпорынға әсер етуші барлық факторлардың ұқсастығын анықтауға болады.
Оларды екі топқа бөліп қарастырамыз.
1) Кәсіпорынға қатысты сыртқы фактор (сыртқы орта факторы) Оның әсері
салыстырмалы болмауы да мүмкін.
2) Ішкі (ішкі орта факторы) кәсіпорынның ұйымдасу қызметіне байланысты
жүргізіледі. Мысалы, қызметкерлерді қабылдау және шығару еркіндіг,
материалдық түрлердің сатып алуынуының еркіндігі.
Сыртқы орта факторлары, тікелей әсер факторы болып өз ішінен бөлінеді.
Мұнда кәсіпорын өзара араласуы мүмкін. Жаңаша әсер факторы-кәсіпорындар
араласа алмайды.
Кәсіпорынның даму стратегиясын толқындауда сыртқы орта факторлары
ашылады: бәсекелестер қабілеті, сауданың белсенділігі т.б.
Менеджменттің стратегиясы мен талқыласы.
Стратегиялық басқару
Стратегиялық басқарудың негізгі түсініктері.
Стратегиялық басқару түсінігі менеджментке ХХ ғ. 60-70 ж. белгілі бола
бастады.
Ағымдағы басқаруды өндеу мен басқару салалары бойынша талдауда
стратегиялық басқару менеджменттінің маңызы зор. Стратегиялық басқару
белгілі бір стратегияны қалыптастыруда шешім қабылдау мен оны орындауда
маңызды болып келеді.
Стратегиялық басқару өзінің құрамында альтернативті мақсатты,
ерекшені, іс-әрекетті, концепцияны қарастыратын біртұтас жүйе.
Стратегиялық басқаруға кең анықтама берейік. Стратегиялық басқару-
бірлестіктің негізгі ретінде адам потенциалына арқа сүйейді. Өндіру
қабілеті қолданушылардың сұранысына байланысты. Бәсекелестікке беруші
жүйені қалыптастыру, оның берместіктең ұзақ уақыт бәсекелестікке шыдай
алуы. Сонында өзінің мақсатына жету мүмкіндігі.
Стратегиялық басқару жүйесі жалпы менеджментке қарағанда өзіндік
ерекшелігі бар.
Құрылымдық жүйеде маркетинг, жобалау, процестер бірлестігі, басқару сияқты
құрылымдардың орнына стратегиялық маркетинг, стратегиялық жобаларды талдау,
осы жобаларға басқару орындалады. Басқару жүйесі 2 компонеттен тұрады:
Стратегиялық басқару шешімдерін талдау; Стратегиялық жобаны талдауды
жоспарлау. Осылайша стратегиялық жүйе құрылымы осындай түрге ие болады. (13
сурет)
Стратегиялық басқару жүйесіне және олардың өзара байланысы 14 суретте
көрсетілген
Бірлестіктің потенциалы оның шығарған өніміне байланысты анықталары.
Бірлестіктең мүмкіндіктер ресурстар (өндіру факторлары) анықталады. Оларға
мыналар жатады:
1. Техникалық ресурстар (өндіру құрал-жабығы, шикізат, материал)
2. Технологиялық ресурстар (өнімді дайындау әдісі)
3. Кадрлық ресурстар (кадрлардың соны және квалификациясы)
4. Информациялық ресурстар (жүйе және сыртқы орта туралы мәлімет)
5. Информацияның көлемі оның нақтылығы
6. Қаржылық ресурстар (қаржылық құрамдардың көлемі оны пайдалау,
кәсіпорынның қаржылық жағдайы )
7. Ұйымдасқан ресурстар (шешім қабылдау әдістері, жобалау әдісі)
8. Уақытша ресурстар (уақыт негізгі ресурс)
Кейбір зерттеушілер ресурстар қатарына менеджментті де жатқызады. Оның
теориясы, ілімі, өзара қарым-қатынасы, түрлі ресурстардың үндестігі,
осылардың барлығы қолайлы жүйені тудырады.
Кәсіпорынның потенциалының ерекшеліктеріне мыналарды жатқызуға болады:
Әлсіз звено негізінде анықтау, дамыған потенциалдық жүйе, өзгерістік т.б.
Потенциалдардың қолдану деңгейі кәсіпорынның стратегиясына байланысты.
Оның негізгі принципі: сатып алынатын затты өндіру.
Стратегия басқару шешімдерінің жұмысын қарастырады. Ол бірлестіктің
даму бағытын, қоршаған орта жағдайына байланысты оның формасы, әдістері,
алға қойылған мақсаты, орындауда ресурстарды жеткілікті деңгейге көтеру де
анықталады.
Стратегиялық формасына байланысты-басқару құжаттарының әртүрісін
қарастырады.
Ол график , кесте негізінде көрсетіледі.
Стратегия мағынасы бойынша –іс-әрекет мөделі. Бірлестіктің мақсатқа
жетудегі құралы.
Стратегияны талдаудың негізгі міндеті бірлестіктен бәсекеге
қабілеттілігін арттыру болып табылады.
Стратегия көмекретіндей классификациялаушы мүмкін.
1.Корпоративті стратегия- бірлестік үшін ортақ стратегиялар
2.Бірлестіктең қызметі бағытындағы стратегия (бизнес стратегиясы)
Мысалы, Усетес компаниясының қызметі тек өндірісте және сатуда ғана
емес, сонымен қатар кондитерлік өнімді өндіру болып табылады.
3,Құрылымдық стратегия – бұған маркетинг стратегиясы мен персоналды
басқару стратегиясы мысал бола алады.
Дұрыс стратегияның қолданылуы бірлестіктің потенциалын көтеріп қана
қоймай, жоғары деңгейдегі стратегиялық өндірістер жасауға мүмкіндік береді.
Бірлестіктің бәсекеге қабілеттілігі – бұл бірлестіктің бәсекеге күресе
білу қабілеті.
Бірлестітің бәсекеге қабілеттілігі оның басқа кәсіпорынмен
бәсекелестігі кезінде анықталады. Бәсекеге қабілеттілік – ауқымды түсінік
оны тек салыстыру кезендерінде ғана қолдануға болады. Сондықтан
бірлестіктің қабілеттігіғана емес, салыстырмалы объектінің бәсекеге
қабілеттілігіне де бағана зор аударылады.
Салыстыру объектісі өзгерсе, бәсекеге қабілеттілік деңгейі де
өзгереді.
Бірнеше турфирмалар шені нарықта бәсекеге қабілетті болуы мүмкін, ал сол
фирмалар сыртқы фирмада қалай дамиды
Бірлестікті бәсекеге не қажетті етеді:
1. Ресурстар (потенциал)
2. Осы ресурсты өсімді пайдалана білу яғни стратегия
Өнімділік ресурстарды пайдалануда мүмкіндігінше көбірек пайда табуды
көздейді.
Кіріс қатынасында нақты кезеңдерде ресурстарды қолдану оның
пайдалылығына сонымен қатар, сәт сайын кішкентай дүниеден көп пайданы
табуды көздейді. Алайда тауардың жоғарғы өнімділігі барлық кезеңде мүмкін
бола бермейді.
Фирманың бәсекелестік стратегиясы бәсекелестікте соңғы шығудың ең
негізгі шарты. Бәсекелестік стратегиясы басқару жоспарына қатысты, ол
бәсекелестіктеу дұрыс жеңіп шығуын қамтамасыз етеді. Барлық бәсекелестік
стратегиясын бірнеше топтарға бөліп қарауға болады.
Арзан тауар негізіндегі лидерлік стратегиясы. Ең арзан тауар және
қызмен әкелушілері болу. Алайда ол қолданушыларға унауы тиіс.
Дифференциация немесе жекелендіру стратегиясы.
Оның өнімін тек жекелендіруге тырысу. Ол басқа бәсекелес өнімдердін
өзіндік ерекшелеген артық болып тұруы керек.
Ең жоғары баға стратегиясы... Басқа бәсекелестер арасында өзінің өнімінің
арзан және сапалы болуын қамтамасыз етуі керек. Төменгі баға негізінде тар
сигменттегі концетрация төменгі баға негізінде клиенттерді ұстап тұруға
тырысады.
Дифференция негізінде тар сигменттегі тауар стратегиясы. Тауар
шартында оның дәмі мен қолданысы негізінде тауарды ұсыну.
Бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ету үшін шабуылдаумы және боғаныс
әдістері қолданылады. Бәсекеге қабілеттіліктегі шабуылдаумы әдістер.
Шабуылдаудың 6 негізгі түрі бар.
1) Бәсекелестің тауары сияқты жақсы және сапалы тауар өндіру. Алайда
ол арзан бағада болуы тиіс.
2) Бәсекелестің әлсіз жақтарын анықтау мен оны өзіне қолайлы пайдалана
білу.
3) Түрлі әдістерді қолдану арқылы лидерлікке ұмтылу. Мысалы бағасын
төмендету, жарнаманы күшейту, жаңа өнімді насихаттау, тегін
купондар, төмендету шаралары т.б. әдістерді қолдану.
4) Бәсекелестер ойламаған сауда аймақтарында өз тауарын өткізу.
5) Кішкентай соққымен бәсекелестең әлсіз тұстарын табу.(кішкентай
компаниялар үшін)
6) Бәсекелестің лидерлікті пайдаланып, басқаларына күш көрсету.
Қорғаныс стратегиясының мақсаты бәсекеге қабілеттілікті мына әрекеттер
арқылы қорғау. Ассортиментерді көбейту, өнімге төменгі баға. Барлық
стратегияларды қолдана отырып кәсіпорын сауда бәсекеге қабілеттілігін
қалыптастырып қана қоймай, өз лидерлігін ұзақ сақтай алады.
Стратегияны өндеу және қолдануға негізгі іс әрекет бағдарлы-мақсатты
іс әрекеті негізінде жүргізіледі. Негізгі ресурс көздері бұйрықты орындау
мерзімі т.б. осы стратегияға байланысты.
Ортақ мақсат.
Бағдарлы-мақсатты іс-әрекеттең негізгі мына мәселелерді шешуге
негізделеді. Олар кәсіпорынның мақсатын әрбір шуғылданушыға тікелей қалай
түсіндіруге болады. Бұл үшін мақсат ағымын тұрғызу керек.
Мақсаттық кооперативтік, өнімділік операцияның, ресурстық, басқару сияқты
түрлерін бөліп көрсетуге болады. Бір фирманың корпоративті мақсатын
көрелік.
Инновациялық стратегияның мысал ретінде, Машина горящей путевок,
Депп сияқты Андрей Озолинның турагенттерін алуымызға болады. Бұл
қызметтерді Интернет магазин негізінде қолдануға болады. Бұл жобаларды
басқа да туроператорлар қолдана алады. Бұл жүйені ақымы немесе уақытты
үнемдеу үшін клиенттер қолдана алады. А. Озолинның зерттеу бойынша: 2004
саудада 2-4% турполеттер қолданысқа енеді. Алайда бұл стратегия қауіпті
болып табылады.
Біріншіден Батыс нарығына қарағанда Ресей халықтары мұндай жобалардан
көрі достары мен таныстарының ақылын көбірек тыңдайды.
Екіншіден, Қазіргі таңда Ресейде Интернет төлем жүйесі дамыған.
Альфа –Тур турфирмасының корпоративтік мақсаты 2 жылға
(2005-2006 ж)
Турфирманың 5 Қызмет саудасы қосымша қызметті
Аудандағы бірлестік көлемін 2 есе көбейту ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz