Мұнайға ілеспе газдарының қабатқа шығаруға дайындау процесі

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 83 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Газ - заттың атомдары мен молекулалары бір-бірімен әлсіз байланысқандықтан, кез келген бағытта еркін қозғалатын және өзіне берілген көлемге толық жайылып орналасатын агрегаттық күйі. «Газ» (французша gas, грекше chaos - бей-берекет) атауын ғылыми қолданысқа 17 ғасырдың басында голланд ғалымы Ян Баптист ван Гельмонт енгізген. Газ молекулаларының соқтығысу уақыты олардың еркін жолға кететін уақытынан әлдеқайда аз болады. Химиялық элементтердің өте кіші бөлшекке бөлініп, бейтарап ұшуы. Негізгі тұрмыстағы газдар пропан, бутан, неон және тағыда басқа Газ қатты дене мен сұйықтық тәрізді еркін бет түзбейді және ол берілген көлемді толық толтырып тұрады. Газ тәрізді күй - заттардың (жұлдызаралық заттар, тұмандықтар, жұлдыздар, планеталардың атмосферасы, тағыда басқа) ғаламдағы ең көп таралған күйі. Химиялық қасиеттері бойынша газдар және олардың қоспалары (активтілігі аз инертті газдар мен қопарылғыш газдар қоспасына дейін) сан алуан болып келеді. Газға атомдар мен молекулалардан тұратын жүйе ғана емес, кейде басқа бөлшектерден - фотондардан, электрондардан, броундық бөлшектерден, сондай-ақ плазмадан тұратын жүйелер де жатқызылады. Химиялық заттардың кейбіреулері газ күйінде болады, мысалы, Н ₂ , O ₂ , N ₂ , Сl ₂ , т. б. Бұлардан басқа күрделі заттар да газ күйінде бола алады: СO ₂ , SO ₂ , СН ₄ , HCl, H ₂ S, т. б. Газдардың күйін сипаттайтын шамалар: қысым, көлем, температура. Газдарды сипаттағанда көбінесе қысым мен температураны тұрақты етіп алып, көлемнің өзгерістерін қарастырамыз, көлемнің өзгерісі газдар үшін деңгейлес болады, себебі олардың молекулааралық қашықтықтары шамамен бірдей. Сұйықталған газдар - автомобиль қозғауыштарыньщ отыны, әдетте бұл 1, 6 МПа жуық қысымдағы пропан мен бутан. Тығыздалған газдар - автомобиль қозғауыштарының отыны, әдетте бұл табиғи газдар, 20 МПа қысымдағы метан. Мұнайға ілеспе газ - мұнайда еріген әртүрлі газтәрізді көмірсутегілерінің қоспасы. Олар мұнайды шығару мен айдау кезінде (ілеспе газдар, негізінен пропан мен бутан изомерінен тұрады) бөлінеді.

Мұнай газына сонымен қатар мұнай крекингінің газдары қатысады, шекті және шексіз (метан, этилен) көмірсутектері. Мұнай газдарын жанармай ретінде және әртүрлі химиялық заттар алуда қолданады. Мұнай газдарынан химиялық өңдеу арқылы пластмасс пен каучук өндірісінде пайдаланатын пропилен, бутилен, бутадиен алады.

1. ТЕХНИКАЛЫҚ БӨЛІМ

1. 1. Мұнайға ілеспе газдарының қабатқа шығаруға дайындау процесінің даму тарихы

Ілеспе мұнай газы - мұнайда ерітілген әртүрлі газ түріндегі көмірсутегілерінің қоспасы; олар игеру және айыру үрдісінде (басты түрде бутан изомерлерінен және пропаннан тұрады) . Мұнай газдарына сонымен бірге шектеулі және шектеусіз (этилен, ацетилен) көмірсутегілерінен тұратын мұнай крекин газдары жатады.

Олар мұнайды шығару мен айдау кезінде (ілеспе газдар, негізінен пропан мен бутан изомерінен тұрады) бөлінеді.

Мұнайға ілеспе газ - әртүрлі фазада бөлінетін газдардың қоспасы, негізінен метан, этан, пропан, бутан, изобутаннан, сонымен қатар жоғары молекулалы сұйықтық пен әртүрлі құрамды қоспалардан тұрады.

Мұнай газы ұңғы өнімінің табиғи және ажырамас бөлігі болып табылады, оның мөлшері мұнайдағы газ факторымен бағаланады.

Газ факторы бұл еркін күйінде қабатынан алынатын, сондай-ақ мұнайды айырудың әртүрлі сатыларынан соң бөлініп шыққан жалпы газ мөлшерін көрсетеді.

Әдетте газдың бірлік көлемінен немесе массасынан бөлініп шыққан газ мөлшерін қалыпты жағдайға келтіреді (Р=0, 1 Мпа және Т=273К) . Газ факторының өлшем бірлігі (м3/м3 немесе м3/т) .

Терең жатқан өнімді қабаттардан өндірілетін жеңіл мұнайлар жоғары газ факторымен сипатталады. Шамалы тереңдіктен алынатын ауыр асфальтты-шайырлы мұнайлардың құрамында газ мөлшері көп болмайды.

Әр ұңғы бойынша газ факторын білу және игеру барысында оның өзгерісін бақылап отыру, бұл мұнай газының ресурсы жөнінде, газ құбырларының гидравликалық есептерін жүргізуде, айырғыштардың қажетті өлшемі мен санын анықтауда, газды дайындауға арналған қондырғылардың өткізгіштік қабілетін анықтауда және газды тасымалдауға арналған комперссорлардың қуаттылығын анықтауда үлкен мәлімет береді.

Мұнай газы - бұл С1-ден С4- ке дейін және одан да жоғары метан қатарының көмірсутектерінің күрделі компонентті қоспалары; сондай-ақ онда көмірсутек емес газдар - азот, көмірқышқыл газы, күкіртсутек және инертті газдар болуы мүмкін.

Әртүрлі кен орындарынан өндірілетін мұнай газы компоненттік құрамы бойынша едәуір ерекшеленеді.

Мұнайгазының неғұрлым бағалы компоненттеріне С3 және одан да жоғары көмірсутектерінің фракциялары жатады. Газда қышқыл компоненттер деп аталатын H2S және CO2- нің болуы, сондай-ақ буының болуы мұнайхимиясы үшін мұнайгазын отын және шикізат ретінде қолдануды қиындатады және оны алыс қашықтыққа тасымалдау кезінде қиындықтар туғызады, сондықтан кәсіпшілікте оны дайындау: кептіру және тазарту жүзеге асырылады.

1. 2. Процестің мақсаты және қысқаша сипаттамасы

Табиғи және ілеспе мұнай (яғни мұнай төтел), көмірсутек газдары отын және мұнай химиясының шикізатын өндіруде өте құнды шикізаттарға жатады. Бұл газдарды алғашқы өндеудің негізгі өнімдері - газ бензині, сұйытылған және құрғақ газдар, техникалық жеке көмірсутектері: пропан, н-бутан, изобутан, пентан. Табиғи және ілеспе мұнай газдарын өңдеуді мұнай және газдардың үлкен кеніштерінде

Өнімдердің сапасын арттыру және газ өндеу зауыттарының құрал-жабдықтарын пайдалану жағдайларын жақсарту мақсатында көмірсутекті газдарды механикалық қоспалардан (қалқып жүрген шаң, құм, газ құбыры өнімдерінің бөлшектерінен және т. б. ) алдын-ала тазалайды, құрғатады және одан кейін күкіртті сутегінен және көміртегінің қос оксидінен тазалайды.

Кен орындарында мұнай төтелдерден жоғарғы, орта және төменгі қысымды баспалдақтарға түседі, мұнда қысымның күрт төмендеуінің нәтижесінде одан еріген газдар бөлінеді де, газ өңдеу зауытына жіберіледі. Мұнай одан әрі резервуарларға беріледі, мұнда одан судың негізгі бөлігі бөлінеді де, тұрақтандыруға, яғни жеңіл компоненттерді: этанды, пропанды, бутандарды және аздап пентандарды бөлуге жіберіледі. Тұрақталған мұнайды мұнай өңдеу зауытына айдайды, ал тұрақтанудан бөлінген газдар газ өңдеу зауыттарының шикізаты болады.

Соңғы жылдары біздің елде және шет елдерде көптеген газ-конденсатты кен орындары ашылды. Солардың бірі біздің елдегі және дүние жүзі бойынша ең үлкен кен орны - Қарашығанақ газконденсаты болып саналады. Газконденсатты өңдеуді ГӨЗ жүргізеді. Өңдеудің бірінші сатысы ілеспе газды өңдеуге ұқсас. Одан кейін тұрақты конденсат бірнеше фракцияларға (бензин, керосин, дизель, қалдық) бөлінеді.

Жоғары сығымдылық коэффиценті - газды есептеу барысында қолданылатын ең маңызды параметр. Ол реалды (нақты) газдың идеалды газдан ауытқуын сипаттайды.

Газды тозаңнан тазалаудың ең тиімді әдісі электрсүзгіште тазалау болып саналады. Олардың әсері газды иондандыруға, яғни, оның молекуласының оң және теріс иондарға ыдырауына, қарама-қарсы зарядталған электродтарға қозғалуына негізделген. Электродтар арасында потенциалдар айырмасының бірнеше мың вольтке дейін өсуімен иондар мен электрондар кинетикалық энергиясының күрт көтерілуінің нәтижесінде, олар кездескен молекулаларды иондарға ыдыратады да, газ толық ионданады. Мұндай жағдайда өткізгіш айналасында газдың әлсіз жарық шығаруы байқалады. Электродпен бірдей белгідегі иондар басқа тұндырғыш - оң полюспен қосылған электродқа жылжиды. Тозаңданған газдағы теріс иондар жылыжығанда тозаңға зарядын беріп, оларды тұндырғыш электродтарға бағыттайды. Шаң бөлшегі өзінің зарядын тұндырғыш электродқа береді және өз салмағының әсерінен шөгеді немесе сілкуден лақтырылады. Электрсүзгіштер жоғары кернеулі (40-70 кВ) тұрақты электр тогымен істейді. Тозаңның ток өткізгіштігін көтеру және оның тұнуын жақсарту мақсатында газды ылғаладйды. Түтік және пластиинка тәрізді электрсүзгіштер бар. Газдың булардағы тазалану

дәрежесі 90-нан 98%-ға дейін жетеді.

Ылғал газтазалау тозаңдалған газ ағымының сұйықпен (минералды майы) тығыз контактта болуына негізделген. Мұнда қатты бөлшектер сұйықпен ұсталады. Ылғалды газтазалауды жүргізу үшін скрубберлер, ылғалды циклондар, айналушы жуғыштар және т. б. қолданылады.

Мұнайға ілеспе газдың құрамы: Метан, этан, пропан, И-Бутан, бутан, И-пентан, пентан, И-гексан, гексан, И-гептан, бензол, гептан, И-октан, толуол. Октан, И-нонан, нонан, И-декан, декан, көмірқышқыл газы, азот, күкірт сутек.

$C:\Users\777\Desktop\0018-018-Sostav-poputnogo-neftjanogo-gaza.jpg$

Парафин - C18H38 - C35H72 құрамындағы қаныққан көмірсутектерінің қоспасы; мұнай өнімі. Ең қарапайым алкан - метанның құырылымы

Алкандардың молекуласындағы әр көміртек атомының барлық төрт валенттігі толығымен, яғни шетіне дейін сутек және көміртек атомдарымен қаныққан. Сондықтан алкандар қаныққан (шектелген) көмірсутектерге жатады.

Алкандарды бірінші мүшесі метан болғандықтан, метан қатарының көмірсутектері немесе парафиндер деп те атайды.

Алкандар - полюссіз қосылыстар. Олар судан жеңіл және сумен араласпайды (ерімейді) . Сол сияқты басқа полюсті еріткіштерде де ерімейді, органикалық еріткіштерде ериді. Сұйық алкандар көптеген органикалық, заттардың еріткіші ретінде қолданылады.

Метан мен этанның және үлкен молекулалы алкандардың иістері жоқ, ал кейбір ортаңғы мүшелерінің өздеріне тән иістері болады.

Алкандар - жанғыш заттар.

Таза Парафин тамақ өнеркәсібінде (орағыш материал), медицинада, косметикада, сәндік бояу, иіс сулар мен иіс майлар дайындауда және электртехникада (оқшаулағыш материал) пайдаланылады. Парафин емдеу ісінде, майшам жасауда, жоғары май қышқылдарын, спирттер және жуғыш заттар алуда кеңінен қолданылады.

Алкандардың гомологтық қатарында салыстырмалы молекулалық массаларының өсуіне байланысты балқу және қайнау температуралары мен тығыздықтары біртіндеп артады.

Гомологтық қатардағы заттардың қасиеттері ұқсас болады және белгілі бір заңдылықпен өзгереді. Гомологтық қатардың бір мүшесінің қасиеті белгілі болса, сол арқылы басқа мүшелерінің қасиеттерін болжауға болады. Сонымен қатар гомологтық қатарларда диалектиканың сан өзгерісінің сапа өзгерісіне ауысу заңы айқын байқалады. Молекула құрамы келесі әр СН2 тобына өскен сайын зат қасиетінің біртіндеп өзгеретінін көреміз. Сан өзгерісінің сапа өзгерісіне ауысуы химияда жиі кездеседі.

Алкандар жанған кезде көп жылу бөлінетіндіктен, отын ретінде кең түрде қолданылады.

Метан СН ₄ - түссіз, иіссіз, ауадан екі еседей жеңіл, жанғыш газ. Суда нашар ериді. Табиғи газ құрамындағы метан тұрмыста және өндірісте отын ретінде кеңінен пайдаланылады. Оттекпен немесе ауамен қоспасы қопарылғыш келеді. Газдың бөлінгенін байқау үшін оған (газ баллоны, т. б. ) иісті заттар қосады. Метанды айыру арқылы алынған күйенің, сутектің, ацетиленнің қолданылу аялары да үлкен (3-сызбанүеқа) . Күйе каучук пен резеңке өндірісінде, типографиялық бояу ретінде қолданылады. Түзілген сутек экологиялық таза отын ретінде, аммиак және азотты тыңайтқыштар алуға қолданылады. Ацетиленнің қолданылуымен "Алкиндердің жеке өкілдері және олардың қолданылуы" деген тақырыпта танысасыңдар.

Метан - химия өнеркәсібінің бағалы шикізаты. Одан галогентуындылар, метанол, формальдегид, синтез-газ, т. б. көптеген заттар алынады.

Этан С ₂ Н ₆ , пропан С ₃ Н ₈ , бутан С ₄ Н ₁₀ , пентан С ₅ Н ₁₂ - сәйкес қанықпаған көмірсутектерді алуға қолданылады. Пропан мен бутанның қоспасын баллондарға құйып, отын ретінде тұрмыста пайдаланады.

Этан, C ₂ Н ₆ (Н ₃ С-СН ₃ ), қаныққан көмірсутек - мұнайдың, табиғи газдың құрамында болатын органикалық қосылыс; түссіз, иіссіз газ, балқу температурасы -183, 27°С, қайнау температурасы -88, 63°С. Суда, спиртте нашар ериді. Этан 575 - 650°С температурада этилен және сутекке ажырайды: С ₂ Н ₆ → С ₂ Н ₄ +Н ₂ , одан жоғары температурада ацетилен, ароматты көмірсутектер, күйе, т. б. түзіледі. Ол өнеркәсіпте құрамында 5 - 10%-ға дейін этан болатын мұнай және табиғи жанғыш газдардан алынады.

Этан спирттер, эфирлер, жасанды каучук, жасанды шайыр, т. б. заттар алуда шикізат ретінде пайдаланылады.

Пропан, С ₃ Н ₈ - газ тәрізді қаныққан көмірсутек; түссіз, иіссіз, жойғыш газ, молек. м. 44, балқу t - 187°С, қайнау t - 42, 1°С. Ауамен 2, 1 - 9, 5%-дай (көлем бойынша) қоспасында қопарылыс береді.

Пентан, C ₅ Н ₁₂ - ациклді қаныққан көмірсутек. Үш изомері:

н-пентан CH ₃ (CH ₂ ) ₃ CH ₃

неопентан (CH ₃ ) ₄ C

изопентан (CH ₃ ) ₂ CHCH ₂ СН ₃

Қайнау t сәйкесінше 36, 07oC; 27, 85oC; 9, 50; балқу t -129, 72oC; 159, 7; -16, 55oC; 20oC-тағы тығыздығы 0, 6260, 06197, 0, 5910 г/см3) . Суда ерімейді, көмірсутектерде ериді. Пентан табиғи газ, мұнай, көмірсутек қоспаларынан бөлініп алынады. Еріткіш ретінде және изопентан (изопрен алу үшін), пентен, т. б. алуға қолданылады. Пентан мотор жанармайының құрамына енеді, сонымен қатар көптеген мұнай-химиялық және органик. синтез процестерінде кеңінен қолданылады.

Гександар. Метанның С ₆ Н ₁₄ гомологиялық тізбегіне қарасты алкан; бес изомері белгілі, олар - w-гексан, 2-метилпентан, 3-метилпентан, 2, 3-диметилбутан және 2, 2-диметилбутан; қайнау температурасы 68, 95-49, 50°С аралығында, тығыздығы 0, 6603-0, 6492 г/см3, мұнай құрамындағы мөлшері 1%-дан 0, 06 %-ға дейін, алайда мұнайдың бензин фракциясы құрамының 10 %-дайын құрайды. Жер қойнауларына қарай тереңдеген сайын және мұнайды кіріктіретін түзілімдер көнелігі артқан сайын сол мұнай құрамындағы гександар мөлшері де арта түседі.

Гептандар. Метанның гомологтық тізбегіндегі С ₇ Н ₁₆ алканы. Гептандардың 9 изомері белгілі, олардың бәрі де мұнай құрамынан табылған. Өздерінің қайнау температурасы тұрғысынан (80, 9-100, 2°С) гептандар мұнайдың бензин фракциясы құрамбөліктеріне сәйкес келеді. Гептандардың мұнай құрамындағы мөлшері 2 %, бензин құрамындағы мөлшері 10 % шамасында. Гександар сияқты, гептандардың мөлшері және олардың изомерлерінің бір-біріне қатынасы мұнайлы қатқабаттың тереңдігіне және сол мұнайды кіріктіретін таужыныстардың геологиялық көнелігіне тәуелді.

Бензол, С ₆ Н ₆ - ароматты көмірсутек; түссіз, буланғыш сұйық зат, балқу t 5, 5°С, қайнау t 80, 1°С, буы ауамен араласып, қопарылғыш қоспа түзеді.

Октан, C ₈ Н ₁₈ - өзіндік иісі бар түссіз сұйықтық, қаныққан көмірсутек. Балқу t = 56, 8С, қайнау t =125, 67С, тығыздығы 0, 7025 г/см3 (20С), октан саны 17 - 19. Суда ерімейді, тек спирт, ацетон, эфирде ериді. Октан жоғарғы температурада дегидрогендеу кезінде хром катализаторлары әсерінен октендер түзеді. Изооктан және басқа да изомерлерімен бірге тікелей айдаудағы мұнай мен бензинде (10%-дай), көп мөлшерде CO мен H ₂ -ден алынатын синтетикалық бензинде кездеседі. Өндірісте октанды ректификация нәтижесінде бөліп, несепнәрмен (мочевина) өңдеп, молекула елеуіштен өткізеді. Октан сутек, катализатор қатысында (500C температурада 10 - 20 кгс/см2 қысымда) ароматты көмірсутектер қоспасына (О-ксилол мен этилбензол) айналады. Бұл дегидроциклдену реакциясы - катализдік риформинг процесінің негізгілерінің бірі болып табылады. Октанды мұнайдың бензин фракциясынан алып, ксилол, октанол, октаналь, т. б. еріткіштер алуда қолданады. Пиролиз нәтижесінде метан, этан, этилен алынады. Октандар. С ₈ Н ₁₈ формулалы алкандар. Октандардың 18 изомері белгілі, олардың физикалық қасиеттері кең аралықта өзгеріп отырады. Мәселен, олардың тығыздығы 0, 7028-0, 6918 г/см3 қайнау температурасы 125, 6-99, 2°С, балқу температурасы (-56, 8°С) - (-109, 5°С) аралығында өзгереді. Октандар дың бүкіл изомерлері мұнай құрамында кезігіп отырады (олардың бензиндегі жалпы мөлшері 10 %-ға дейін болуы мүмкін) . Октандардың мұнай құрамында ең мол үшырасатын изомерлері - я-октан (бүкіл октандардың 40 %-ын құрайды) және метилгептандар, ал октандардың фазалық изомерлерінің мұнай құрамындағы үйірімділігі мейілінше аз болып келеді. Құрамында алкандары көп мұнайлардағы күшті фазаланған октандардың өзіндік үлесі олардың құрамында цикландары көп мұнайлардағы үлесімен салыстырғанда әлдеқайда аз.

CO ₂ - түссіз, аздап қышқылтым дәмі бар газ; меншікті салмағы 0, 0019 г/см3, балқу t -56, 6°С, қайнау t -78, 5°C. Газ күйінде суда және кейбір органикалық еріткіштерде ериді. Сұйық көмір қышқыл газы қатты суығанда (қатты СО ₂ ) қар сияқты массаға “құрғақ мұзға” айналады. Сумен әрекеттескенде көмір қышқылы түзіледі. Көмір қышқыл газы қызуға төзімді. Тек 2000°С-тан астам температурада ғана көміртек оксиді мен оттек түзе ыдырайды. Көмір қышқыл газын 1754 ж. ағылшын ғалымы Джозеф Блэк зерттеп, магний карбонатының ыдырауы кезінде бөлінетін газ екендігін айтқан, ал 1789 ж. француз ғалымы Антуан Лавуазье оның құрамын анықтаған. Көмір қышқыл газының фотосинтез процесінде маңызы зор, ол - организмде зат алмасу нәтижесінде түзілетін басты өнімдердің бірі. Лабораторияда көмір қышқыл газын Кипп аппаратында мәрмәрға тұз қышқылымен (HCl) әсер ету арқылы, ал өнеркәсіпте әктасты не борды ыдырату арқылы алады: CaCO ₃ →CaO+CO ₂ . Бұдан шыққан көмір қышқыл газын арнайы әдістермен тазартады. Көмір қышқыл газы, негізінен, тамақ (қант, сыра, т. б. ) өнеркәсібінде құрғақ мұз, тағамдарды консервілеу үшін, өрт сөндіруде, газдандырылған су, емдік көмірқышқыл ванна дайындауда, химия өнеркәсібінде сода өндіруде қолданылады.

Азот ( гр. ázōos - тіршіліксіз) - химиялық элемент - түссіз, иіссіз, дәмсіз - суда аз еритін газ. Бұл элемент аминқышқылдарының амидтердің ақуыздардың-нуклейін қышқылдарының-нуклеотидтердің және өмірде өте маңызды басқада көптеген органикалық қоспалардың құрамына енеді. Азот көлемі бойынша ауаның 78%-ын құрайды. Ол - түссіз, иіссіз, суда нашар еритін, ауадан сәл ғана жеңіл D (ауа) = 0, 97, D (H ₂ ) = 14 болатын, жануды қолдамайтын, тыныс алуға жарамсыз газ. Ауадағы 1 л азот газының массасы 1, 25 г. Азот -196°С-та сұйылады, -210°С-та қатады (қар тектес) . Азот молекуласында екі азот атомы өзара үш еселі байланыспен байланысқан, сондықтан оның химиялық, белсенділігі төмен газ. Азот - 19б°С температурада сұйықка айналады.

Ол тіпті ауадағы күшті тотықтырғыш оттегімен де әрекеттеспейді, бірақ найзағай отында мына реакция жүреді: N ₂ + О ₂ = 2NO

Азоттың маңызды қосылыстары селитралар: NaNО ₃ (чили селитрасы), KNO ₃ (үнді селитрасы) . Топырақта нитраттар күйінде кездеседі. Өсімдік пен жануарлар ағзасында маңызды рөл атқарады. Азот химиялық синтезде инертті атмосфера жасау үшін пайдаланылады. Тоңазытқышта, медицинада, аммиак алу үшін қолданылады. Сұйық азот салқындаткыш жүйелер саласында кеңінен қолданылады. Азот, негізінен, аммиак алуға, одан әрі азот қышкылы және азот тыңайтқыштарын алу үшін қолданылады. Азотты салғырт (инертті) атмосфералық орта жасау үшін де пайдаланады (электр лампасын толтыруға, т. б. ) .

Азот молекуласы - берік қосылыс. Ол тотықтырғыш ретінде ерекше жағдайда металлдармен, сутекпен әрекеттеседі. Табиғатта азот бос күйінде кездеседі, ол ауаның негізгі құрам бөлігі. Селигралардың құрамында болады. Азот адам және жануарлар, өсімдіктер организмінде маңызды тіршілік процестерін жүзеге асыратын нәруыздың құрамына кіреді.

Күкіртті сутектің өзіне тән жағымсыз иісті(шіріген жұмыртка иісіндей), түссіз, улы газ.

1. 3. Процестің механизмі

Ілеспе(мұнай) газды өңдеуді, сонымен қатар, қажет болғанда, табиғи газды да ГӨЗ-та жүргізеді және ол мынадай операциялардан тұрады:

Газдардан тұрақсыз бензин деп аталатын - С ₃ және одан жоғары көмірсутектерін(газды бензинсіздендіру) шығару;

Бензинсіздендірген газды тұтынушыларға жеткізуге қажетті қысымға дейін қысу;

Тұрақсыз бензинді жеке көмірсутектеріне - пропан, изобутан, бутан және тұрақты бензинге бөлу.

Газөңдеу зауыттарында тағы да газды кептіру және күкіртті сутегінен тазалау қондырғылары бар. Мұнай кен орындарында тұрақты да, жылжымалы да газөңдеу зауыттары салынады. Жылжымалы ГӨЗ-тың қуаты 40-100 мың м ³ газды сөткесіне құрайды, оның аппараттары платформаларда немесе жылжымада құрастырылады.

Мұнайгазының тығыздығын көбінесе қалыпты жағдайға арнап, газдың компоненттік құрамын есептей отырып мына формула бойынша анықтайды:

Р = Мқос/22, 41;

Мұнда р - газ қоспасының тығыздығы, кг/м3;

Мқос - газ компоненттері қоспаларының молекулярлық массасы, әр компоненттіңу _і мольдік үлесін ескере отырып анықтайды:

М _қос =М ₁ у ₁ + М ₂ у ₂ + . . . + М _і у _і

Белгілі бір термобаралық жағдайда газдың тығыздығын анықтау үшін Клайперон-Менделеев теңдеу қолданылады:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.