Қабілет жөнінде түсінік туралы

1.Қабілет жөнінде түсінік.
2.Нышан және қабілет.
3.Қабілеттердің жеке адамның басқа қасиеттерімен өзара байланысы.

Пайдаланған әдебиеттер:

Әрқандай іс-әрекетке байланысты адам қандайда қызметті орындауы қажет жэне сол істің тиімді нәтижелерін қамтамасыз етуге жәрдем беретін сапаларға ие болуы тиіс.Мұндай дара психологиялық ерекшеліктер міндетті түрде, бір жағынан, өзіндік психологиялық табиғатына ие болудан, екіншіден әркімде өз алдына « қайталанбас көрінісінен жеке адам қабілеті » деп аталады. Адам болғанның барлығы тік жүру, сөйлеу мүмкіндіктеріне ие, бірақ олардың біріде шын қабілет тобына кірмейді, себебі біріншісі құбылыс емес, екіншісі баршада бірдей көрініс эрекет қабілетінің табысты іс-әрекетінің байланыстылығын баса айтумен, тиімді нэтижеге негіз боларлық дара өзгермелі адам қасиетінің шеңберін тарылта қарастыру керек. Қабілетсіздерге қарағанда қабілетті адам іс-әрекеттерді тезірек меңгереді, қажетті мол нәтижеге оңай жетеді. Қабілет өз ішінде әр түрлі психофизикалық қызметтермен психикалық процесстерді ғана емес, сонымен бірге жеке түлғаның барша даму деңгейін қамтыған әрі оларға тәуелді күрделі бірігім. Адамның сыртқы білім жэне әрекеттерінде көрінгенмен, қабілет табиғаты іс-әрекеттен бөлек. Мысалы: тұлға техникалық және білім жағынан күшті қызметтке келгенде болымсыз, ал кейбіреулер арнайы оқып, үйренбей-ақ күрделі қызметтерді атқарып, тиімді нэтиже беруге шебер.

І.Бап-Баба « Жалпы психология »
2.В.В.Богословский, А.Г.Ковалев, А.А.Степанов, С.Н.Шабалин. «Жалпы психология»

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Жоспары:

1.Қабілет жөнінде түсінік.

2.Нышан және қабілет.

3.Қабілеттердің жеке адамның басқа қасиеттерімен өзара байланысы.

Пайдаланған әдебиеттер:

1. Қабілет жөнінде түсінік.
Әрқандай іс-әрекетке байланысты адам қандайда қызметті орындауы қажет жэне
сол істің тиімді нәтижелерін қамтамасыз етуге жәрдем беретін сапаларға ие
болуы тиіс.Мұндай дара психологиялық ерекшеліктер міндетті түрде, бір
жағынан, өзіндік психологиялық табиғатына ие болудан, екіншіден әркімде өз
алдына қайталанбас көрінісінен жеке адам қабілеті деп аталады. Адам
болғанның барлығы тік жүру, сөйлеу мүмкіндіктеріне ие, бірақ олардың біріде
шын қабілет тобына кірмейді, себебі біріншісі құбылыс емес, екіншісі
баршада бірдей көрініс эрекет қабілетінің табысты іс-әрекетінің
байланыстылығын баса айтумен, тиімді нэтижеге негіз боларлық дара өзгермелі
адам қасиетінің шеңберін тарылта қарастыру керек. Қабілетсіздерге қарағанда
қабілетті адам іс-әрекеттерді тезірек меңгереді, қажетті мол нәтижеге оңай
жетеді. Қабілет өз ішінде әр түрлі психофизикалық қызметтермен психикалық
процесстерді ғана емес, сонымен бірге жеке түлғаның барша даму деңгейін
қамтыған әрі оларға тәуелді күрделі бірігім. Адамның сыртқы білім жэне
әрекеттерінде көрінгенмен, қабілет табиғаты іс-әрекеттен бөлек. Мысалы:
тұлға техникалық және білім жағынан күшті қызметтке келгенде болымсыз, ал
кейбіреулер арнайы оқып, үйренбей-ақ күрделі қызметтерді атқарып, тиімді
нэтиже беруге шебер.
Нақты көрінетін білім, ептілік жэне дағдылар қатарларында қабілет
адамның жүзеге асуы мүмкін қасиеттерінің бірі ретінде бағаланған жөн, яғни
қабілет жерге тастаған дәнмен бірдей: қолайлы жағдай болса өнеді, кері
жағдайларда көрінбей-ақ жойылады. Осыдан, қабілет-білім, ептілік және
дағдыларды игерудің мүмкіндігінің көзі, ал оның іске асу аспау көп
нэтижелерге тәуелді. Мысалы: балада керемет математикалық қабілет болу
ықтимал, бірақ ол сол баланың ғұлама математик боларының кепілі емес. Қоғам
қолдамауынан қаншама даналардың болмай жатып, қүрдымға кеткенін кім
санапты? Ал мектепте үштік баға ептеп ілесіп жүрген Альберт Эйнштейн
әлемге әйгілі ғылым-физик болыпты.
Білім, ептілік жэне дағдылардың игерілуімен олардың қабілетпен
тікелей баланысы көріне бастайды, яғни іс-әрекетті игеру барысында қатыса
отырып, қабілет одан әрі дамиды, іс-әрекетке жаңа мазмұн мен сипат бареді.
Математикны оқымаған адамның математикалық қабілеті ешқашан да жарыққа
шықпайды:оны тек сандарды танып, олармен есеп қүрап, мәселе шешу барысында
ғана қалыптастыру мүмкін.
Сонымен, қабілет білім, ептілік жэне дағдылардың өздеріне көрінбей,
танып үйренуге орай нақты әрекетті игеру динамикасында (тез-шабан, оңай
-қиын) байқалады. Іс-әрекеттің нәтижесі, орындалу деңгеиі мен тэсілдерінің
тиімділігі қабілетке тәуелді.
Қорытындылай келе, қабілет түсінігі бүгінгі ғылым қабылдап
отырған үш негізгі көрсеткішін (Б. М. Теплов)атайық:
1. Қабілет - бір адамды екіншісінен ажыратылатын дара психологиялық
ерекшілік. Баршаға бірдей тән қажеттері қабілет бола алмайды. 2. Қабілет
барша тұлғаға тән болған ортақ сапа емес, кей адамға дарыған. Қандайда да
бір не бірнеше іс-әрекетті табысты орындауға жарайтын өзара ептілік. 3.
Қабілет - нақты адамда топталған білім, ептілік жэне дағдылардан оқшау,
қажет әрекетті игеру жемісінде ғана көрінеді.Қабілет пен іс-әрекет
арасындағы қатынасты сөз ете отырып, егер адам іс-әрекетке байланысты
талаптарды орындай алмаса, оның қабілетінің жетімсіздігін атап өткен жөн.
Мұндай тұлға қажетті білім қорын жинақтап, ептіліктермен дағдыларды
қалыптастыру үшін талай күш салып, ұзақ уақыт жаттығуы тиіс, ал тәрбиені
-педагогтар оны оқытып, үйрету үшін үлкен шеберлік пайдалануы лазым.Әйгілі
режиссер В. Немирович- Данченко кім болса, сол режиссер бола алады ма?
деген сұраққа әлбетте, әркім де болады, бірақ біреуге ол үшін үш жыл
оқып, тәрбиеленуі қажет, ал екіншіге - отыз жыл, үшіншіге үш жүз жыл да аз
- деп жауап беріпті. Сонымен бірге, адам қабілеті уақыт өтумен пайда
болып, немесе қандай да қызметтке орай қалыптасуы мүмкін.
Көрінген іс-эрекет жеке адам қабілетін дамыта алмайды. Адам
тіршілігінің жалпы құрылымына назар аудара отырып, қабілет дамуына ықылас
кедергілерден сөніп кетеді, нақты іс жүзінде көрініп не пайдалану сэті
болмай қалады.
2. Нышан және қабілет
Өмір бақылаулары мен арнайы зерттеулер қабілеттің табиғи берілетіні
қалтқысыз дэлелденіп отыр. Қабілеттің тума берілмейтінін мойындаумен бірге
психология белгілі іс-әрекетті табысты орындауының шарты болатын ми
құрылымының тума ерекшеліктеріне шек келтірмейді. Қабілеттер дамуының
табиғи негізі болған мидың құрылымы, сезім мүшелері мен қозғалысын
анатомиялық-физиологиялық нэсілдік ерекше нышан деп аталады. Шын мэнінде,
адамдар арасындағы табиғи айырмашылықтар оларда қалыптасқан дайын
қабілетінде емес, дәл осы нышандар көрінісінде. Нышандар қабілет бастауы
болғанын адамның барынша жетіліп, кемендену жолы осы екі құбылыстың өзара
ұштасып байланысқа келуінен болады. Нышанның арқасында дамыған мен қабілет
сол нышанның өзіндік қызметінен туындамайды, ол нышаннан бастауын ғана
алған даму процесстер нәтиже жемісі. Мысалы, ақыл-ес қабілеттері ең алдымен
ми қызметтерін қарқынды не бэсең қозулардан жүйке ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.