Шап өзегі, шап жарығы

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ МИНИСТРЛІГІ

ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Шап өзегі, шап жарығы.

Орындаған: Назарбай А.

Тобы: 102 ҚДС «А»

Қабылдаған: Сисабеков Қ.

Шымкент 2016ж

Жоспар

І. Кіріспе

Шап өзегі

ІІ. Негізгі бөлім

Шап өзегінің қабырғалары
Беткей шап сақинасы
Терең шап сақинасы
Латералды шап шұңқыры

ІІІ. Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Шап өзегі құрсақтың алдыңғы қабырғасының төменінде қиғаш бағыттағы саңлау, ол жоғарыдан төмен және сырттан ішке қарай бағытталған.

Шап өзегі, canalis inguinalis, саңылау болып табылады, ол арқылы еркектеоде шәует шылбыры, funiculus spermaticus, ал әйелдеде жатырдың жұмыр байламы, lig. teres, өтеді.

Ол алдынан апоневроз m. obligui abdominis externi мен, артынан fascia transversalis-мен, төменнен пупартов байламымен, жоғарыдан - m. obligui abdominis interni-пен m. tranversi-ның төменгі жиегімен шектелген. Жарығы жоқ адамдарда ер адамдарда ұрық шылбырымен, ал әйелдерде-жатырдың жұмыр байламымен толтырылған.

Шап өзегінде екі саңлау бар: сыртқы және ішкі. Шап өзегінің сыртқы тесігі тері астында Томсонов және беткі шандырымен жабылған, осы жерден ұрық шылбырына өтеді.

Шап өзегі

Шап өзегінің ішкі тесігі, fascia transversa-ның талшықтарынан құралған. Ішкі сақина ұрық шылбырын алып тастағаннан кейін көрінеді. Бұл тесіктің ішкі жиегінен fascia transversa-ның астынан және vv. epigastricae interiors өтеді. Бұл жағдайды қысылып қалған шап жарығын және оның сырты бойынша ішкі жарық сақинасын кескен кездегі операцияда ескеру керек. Ол кезде жуан артерия а. epigastricae interiors-ны кесіп кетіп зақымдап алуы мүмкін. Көлденең шандыр ішкі тесік аймағында ұрық шылбырына өтеді және оның қабығын-tunica vaginalis communis-ті түзеді. Шап өзегінің бойында m. obdominis internus пен m. transveersus-тен ұрық шылбырына бұлшық ет талшықтарының шоғыры /m. cremaster/ шығып, оның бойымен ұмаға түседі. Funiculi spermatici-тің құрамына: I. a. deferentalis-пен бірге vas deferens, 2. spermaticae, 3. n. spermaticus (n. genitofemoralis-тің тармағы) шап өзегінің сыртқы тесігініің маңында ұрық шылбырына келеді. Құрсақтың алдыңғы қабырғасын шап аймағында ішкі жағынан қарағанда, оны қабырғалық іш пердесі жауып тұрады және қатпарлар мен ойыстар бар. Plica epigastrica-ның бүйір бойында орналасқан vasa epigastrica inferiora бойындағы іш пердесінен пайда болған екі ойыстың практикалық маңызы зор. Осы айтылған қатпардың сыртында орналасқан ойыс fovea inguinalis lateralis шап өзегінің ішкі тесігіне сәйкес келеді. Екіншісі fovea inguinalis medialis plica epigactrica -ның ішкі жағында орналасқан. Осы ойыстар /біріншісі жиі, екіншісі сирек кездеседі/ жарық пайда болғанда іш пердесі шығатын орын болып табылады. Егер fovea inguinalis lateralis арқылы шықса, онда қиғаш жарық деп, ал ereovea inguinalis medialis арқылы шықса тік шап жарығы деп аталады. Fovea cupravesicalis-үлкен емес ойыс, ол біріккен қуық өзегі мен кіндік артерияларының арасында орналасқан, ол іш пердесі шығатын жер деп есептелмейді.

Шап өзегі іштің алдыңғы бүйір қабырғасындағы шап аймағы маңайына жатады. Өзектің беткей және тереңдегі сақиналарын проекциялау үшін шап үш бұрыш қолданылады.

Шап үшбұрышының қабырғалары:

Астынан - шап байламы;
Үстінен - шап байламының сырқы және ішкі 1/3 бөліктерінің арасында тік бұрыш еттің сыртына дейін жүргізілген горизонтлды сызық;
Медиалды тік бұрыш еттің сыртқы щыры.

Шап өзегінің сыртқы сақинасы шап үш бұрышының төменгі медиалды бұрышында және ruberculum pulcum маңына жатады.

Шап өзегінің ішкі сақинасы, шап үш бұрышының жоғарғы латералды бұрышында - spina ilica anterior superior- ге жақын орналасады.

Шап өзегінің 4 қабырғасы және 2 тесігі бар.

Шап өзегінің алдыңғы қабырғасы сыртқы қиғаш бұлшық еттің апоневрозынан құрылған. Кейбір адамдарда сыртқы қиғаш бұлшықеттің апоневрозы 1 қабатты, калың мықты сіңірлі талшықтардан, ал кейбіреулерде жұқа, астындағы құрылымы көрініп тұратын, оңай ажыратылатын талшықтардан тұрады. Шап жарығында сыртқа қиғаш бұлшықет апонервозы жұқаланады. 74% жағдайда сыртқы қиғаш бұлшықет апонервозы шап өзегі аймағында ішкі қиғаш бұлшықет талшықтарымен нығайады.

Шап өзегінің артқы қабырғасы көлденең шандырдан құрылған. Қабырға ең маңызды және күрделі құрылғандықтан оны басқа қабығалардан ерекшелеуге болады. Жоғаргы медалды бөлігі, көлденең фасциясы ішкі қиғаш бұлшықет, көлденең бұлшықет талшықтарымен және олардың біріккен сіңірімен нығайған.

Көлденең фасция төменде шап байламына паралелді жүретін - trachis iliopubicus деп аталатын дәнекертінді талшықтармен қосылып қалыңдаған.

Шап өзегінің артқы қабырғасының латериалды бөлігі шап өзегінің терең сақинасының медиалды жағын шектеп тұрған сіңірлі талшықтармен нағайтылған. Бұл талшықтар фасцияның қалыңдығында лаериалды және медиалды шап шұңқырлары арасында орналасқан. Ол шұңқырлар арасындағы байлем деп аталыды.

Шап өзегінің жоғарғы қабырғасы - құрсақтың ішкі қиғаш бұлшықеті мен көлденең бұлшықетінің төменгі шеті. Бұл бұлшықеттердің төменгі шеттері кейде бір-біріне жабысқандықтан бір-бірімен ажыраспайды.

Шап өзегінің төменгі қабырғасы - сыртқы қиғаш бұлшықет апонервозының бүктерлген шеті - шап байламы. Ол қалың керілген науаға ұқсайды. Тек кейбіреулерінде ол жүқа, болбыр және керілмеген.

Шап қзегінің жоғарғы және төменгі қабырғаларының арасы шап аралығы деп аталады. Оның пішіні мен көлемі әр түрлі болады. Шап аралығы пішіндері: сопақша саңырауқұлақ тәрізді және үшбұрышты түрлері кездеседі. Сопақшы-саңырауқұлақты түрлерінде шап аралығының биіктігі 1-2см, ал үшбұрышты түрлерінде 2-3см.

M. obligus externus abdominis-тың апонервозындағы ұрық бауын немесе жұмыр байламын өткізіп тұрған саңылау, шап өзегінің сыртқы тесігі болып есептелінеді. Беткейлік шап сақинасы сыртқы қиғаш бұлшықеттің апонервозының 2 аяқшағы айырылуынан пайда болған тесік.

1. латерияалды аяқша қашаға төмпегіне бекиді;

2. медиалды аяқша қашаға симфизіне бағытталған.

Терең шап сақинасы, annulus inguinalis profundus , шап өзегінің fascia transversalis түзген артқы қабырғасы аймағында жатады да сақина жиектерінен шәует шылбырына дейі созылып, оны және атабезді бірге қорғайтын қабық, fascia spermatica interna - ны түзеді. Одан басқа, шап өзегінің артқы қабырғасының медиалды бөлігінде m. transverses abdominis - тің апонеирозынан шығып, тік бұлшықеттің жиегімен төмен, шап байламына түсетін сіңірлі талшықтармен бекітіледі. Бұл шап орағы, falx inguinalis, деп аталады. Бұл қабырғаны жабатын ішастар бір - бірінен кіндік қатпары деп аталатын, ішастардың тік қатпарларымен бөлінген екі шап шұңқырын, fossae inguinales, түзеді Бұл қатпарлар мыналар:

Шәует шылбырының үстінде орналасқанішкі қиғаш және көлденең бұлшықеттердің төменгі жиегінен шәует шылбырына қарай онымен ұмаға дейін қосарлана ілесетін атабезді көтеретін бұлшықет, m. cremaster шығады.

Шап аймағы hypogastrii-дің бүйір аймағында жатады. Шап аймағының төменгі жағында шап үш бұрышының шекаралары: төменнен-пупартов байламымен, ішкі жағынан-тік бұлшық еттің сыртқы жиегімен, жоғарыдан-пупартов байламының ортаңғы және сыртқы жиегімен, жоғарыдан-пупартов байламының ортаңғы және сыртқы бөлімдерінің арасынан көлденең жүргізілген нүктеге сәйкес келеді.

Шап үш бұрышы аймағының қабаттары:

1. Тері, тері асты клетчаткасы, беткі шандыр. Тері қабатын шашты түк басқан және мұнда тері және май бездері бар. Тері асты клетчаткасы семіз адамдарда екі қабаттан тұрады және дәнекер ұлпамен бөлініп тұрады.

2. Lamina Thonpsoni-бұл жерде қатты.

3. Құрсақтың сыртқы қиғаш бұлшық етінің апоневрозы-қиғаш бағытта жоғарыдан, сырттан төменге және ішке қарай бағытталған. Оның төменгі бөлігі пупартов байламына сай түзеді. Шап үш бұрышының төменгі бөлігінде апоневроз екі аяқшаға бөлінеді -ішкі және жоғарғы /crus superius/ және сыртқы немесе төменгі /cuus interioris/.

Бірінші, үлкен crus superius symphysis pubis келеді, оның талшықтарының жартысы қарама-қарсы жақтағы сондай талшықпен байланысып Lig. suspensorium penis /ерлерде/ және Lig. suspensorium clitoridis /әйелдерде/ түзеді.

Екінші кіші аяқшасы-cuus inferius, tuberculum pubicum-нен өтіп және жартылай Lig. gimbernati-ді түзеді.

Сыртқы қиғаш бұлшық еттің аяқшаларының арасындағы саңлау /тесік/ - шап өзегінің сыртқы /тері асты/ тесігі /annulus inguinalis externus, s. subcutancus/.

Сыртқы шап сақинасының басқа, қосымша аралықтар кездеседі, олардан да жарық қабы шығуы мүмкін.

Шап өзегі алдынан төменде шап байламына айналатын іштің сыртқы қиғаш бұлшықеті апоневрозымен, ал артқы жағынан fascia transversalis арқылы жабылған. Сөйтіп, шап өзегінде төрт қабырғаны ажыратуға болады:

1. Алдыңғы қабырға - алдыңғы қабырғаны іштің сыртқы қиғаш бұлшықетінің апоневрозы түзеді;

2. Артқы қабырға - артқы қабырғаны fascia transversalis түзеді;

3. Жоғарғы қабырға - ішкі қиғаш және көлденең бұлшықеттердің төменгі жиегі;

4. Төменгі қабырға - төменгі қабырғаны шап байламы құрайды

Шап өзегінің алдыңғы және артқы қабырғаларында бір - бірден шап сақинасы деп аталатын беткей және терең тесіктер бар:

Беткей шап сақинасы, annulus inguinalis superficialis, (алдыңғы қабырғада) сыртқы қиғаш бұлшықет апоневрозы талшықтарының екі аяқшаға ажырауы арқылы түзілген, ол аяқшалардың біреуі, crus laterale, tuberculum pubicum - ге бекиді, ал екіншісі, crus mediale - қасаға симфизіне бекиді. Бұл екі аяқшадан басқа, шап өзегінде шәует шылбырының артында беткей сақинаның үшінші (артқы) аяқшасы, қайырылған байлам, lig. reflexum, болады. Бұл аяқшаны қарама - қарсы жақтың m. obliquus externus abdominis апонеирозының төменгі талшықтары түзеді, олар орталық сызықты қиып өтіп, crus mediale артынан өтіп, шап байламдары талшықтарымен қосылып кетеді. Сrus mediale және crus laterale арқылы шектелген шап сақинасы қиғаш үшбұрышты саңылау пішінді. Саңылаудың сүйір бүйір бұрышы m. obliquus externus abdominis - ті жабатын шандыр есебінен пайда болатын доға тәрізді сіңірлі аяқшааралық талшықтармен, fibrae intercrurales, қоршалады. Осы шандыр жұқа қабықша түрінде беткей шап сақинасының жиектерінен шәует шылбырына түсіп, оған fascia cremasterica деген атпен ұмаға дейін ілесіп барады.

Терең шап сақинасы, annulus inguinalis profundus , шап өзегінің fascia transversalis түзген артқы қабырғасы аймағында жатады да сақина жиектерінен шәует шылбырына дейі созылып, оны және атабезді бірге қорғайтын қабық, fascia spermatica interna - ны түзеді. Одан басқа, шап өзегінің артқы қабырғасының медиалды бөлігінде m. transverses abdominis - тің апонеирозынан шығып, тік бұлшықеттің жиегімен төмен, шап байламына түсетін сіңірлі . Бұл шап орағы, falx inguinalis, деп аталады. Бұл қабырғаны жабатын ішастар бір - бірінен кіндік қатпары деп аталатын, ішастардың тік қатпарларымен бөлінген екі шап шұңқырын, fossae inguinales, түзеді Бұл қатпарлар мыналар:

Латералды шап шұңқыры, fossa inguinalis lateralis, plica umbilicalis lateralis - тен латералды жатады да, терең шап сақинасына сәйкес келеді; plica umbilicalis lateralis пен plica umbilicalis medialis аралығында жатқан медиалды шұңқыр, fossa inguinalis medialis, шап өзегінің артқы қабырғасының ең осал бөліміне сәйкес келеді де, беткей шап өзегінің қарсысында орналасады. Осы шұңқырлар арқылы шап өзегіне дөңестеніп шап жатырлары шығады, латералды шұңқыр арқылы латералды (сыртқы) қиғаш жарық, ал медиалды шұңқыр арқылы медиалды (ішкі) түзу жарық өтеді. Шап өзегінің пайда болуы атабездің төмен түсуімен, descensus testis және ұрықтық кезеңде ішастардың processus vaginalis - тің түзілуімен байланысты.

Іштің ақ сызығы(linea alba) -құрсақ қабырғасының үш жұп жалпақ бұлшықетінің апоневроздар будаларынан құралып, ені 1 немесе 3 см болатын сіңірлі созылмалар түрінде болады, ол семсертәрізді өсіндіден қасаға қосылысына дейін барады. Ақ сызықтың ортаңғы бөлігінде кіндік сақинасы, кіндікпен (umbilicus) қайырылған. Осы жерде кірнелер көп кездеседі.

Қабырғааралық бөлігі(pars costalis) -көкеттің көп бөлігін алып, төменгі қабырғалардың сүйекті және шеміршекті бөліктерінің ішкі бетінің тісшелерінен басталып, кейін сіңірлік орталыққа ауысады.

Кеуделік бөлік (pars sternalis) -көкеттің ең үлкен емес бөлігі, төстің семсертәрізді өсіндісінің артқы бетінен басталып, сіңірлі орталыққа ауысады.

Іштің тік бұлшықеті( m. rectus abdominіs ) жалпақ, жұп ұзын бұлшықет құрсақ қабырғасының алдыңғы бөлігінде іштің ақ сызығырың бүйірінен басталып, семсертәрізді өсіндінің ортаңғы сызығына қасаға дейін барады. Төстің семсертәрізді өсіндісі, V-VII қабырғалары шеміршектерінен басталып, шап сүйегіне симфизбен шап төмпешігі арасына бекиді. Іштің тік бұлшықеті будалары үш-төрт көлденең орналасқан сіңірлі созылмаларымен (intersectiones tendineae) орналасады. Олардың екеуі кіндіктен жоғары, біреуі кіндік тұсында төртінші әлсіз көрінетін созылмасы кіндіктен төмен орналасады.

Қорытынды

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.