Адам эмбриогенезінің ерекшеліктері

Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Адам эмбриогенезінің ерекшеліктері.
2. Жыныс жасушаларының морфофункциональдық сипаттамасы
3. Эмбриональдық дамудың бастапқы кезеңі:
3.1. ұрықтану
3.2. бөлшектену
4. Адамның эмбрионалдық дамуының ұрықтық кезеңі
4.1. ерте гаструляция
4.2. кеш гаструляция
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Адам эмбриологиясының міндеттері адам ұрығының дамуының заңдылықтарын қарастырудан тұрады, ол жүкілік пен туудың қалыпты өтуін, туа біткен ауытқуларды анықтау мен емдеу үшін қажет. Эмбриологияның акушерлік істе маңызы өте зор.
Эмбрионалдық кезең аналық жыныс жасушасының сперматозоидпен ұрықтануынан бастап туғанға дейінгі кезеңді қамтиды. Эмбриогенез 3 кезеңнен тұрады: бастапқы (дамудың 1-ші аптасы), ұрықтық (2-8-ші апталар) және іштегі нәрестелік кезең құрсақішілік дамудың 9-шы аптасынан туғанға дейінгі кезеңді қамтиды. Бұл эмбриогенезді акушерлік іс бойынша кезеңдерге бөлу.
Сонымен қатар эмбриологиялық кезеңдерге бөлу бар:
1. Ұрықтану сатысы, оның нәтижесінде біржасушалық организм зигота пайда болады.
2. Бөлшектену сатысы кезінде көпжасушалы ұрық – бластула (бластоциста) пайда болады.
3. Гаструляция сатысы кезінде ұрық жапырақшалары пайда болады, ұрық гаструла деп аталады.
4. Нотогенез сатысы немесе ұрық жапырақшаларынан біліктік мүшелердің дамуы.
5. Гистогенез, органогенез және системогенез сатысы. Бұл сатыда тіндер, мүшелер дамып, организмнің жүйелері қалыптасады.
Бірінші және екінші сатылар эмбриогенездің бастапқы кезеңіне жатады. Ұрықтық кезең гаструляцияны, нотогенезді, гистогенезді және органогенезді қамтиды. Іштегі нәрестелік кезеңде гистогенез органогенез және системогенез процестері жалғасады. Көптеген эмбриологтар эмбриогенезге жыныс жасушаларының пайда болуын – прогенезді де жатқызады.
Адам эмбриогенезінің ерекшеліктері
Сүтқоректілер мен адамның эмбриональдық дамуында басқадай омыртқалылардың дамуына тән көптеген ортақ сипат бар, бірақ олардың дамуының тек сүтқоректілер мен адамға ғана тән ерекшеліктері болады. Адам эмбриогенезінің ерекшеліктеріне көңіл аударайық.
1. Адамның дамуының басты ерекшелігі ол құрсақ ішінде және ана мен бала арасында тығыз байланыс жағдайында өтуі.

1. Кузнецов С.Л., Мушкамбаров Н.Н. Гистология, цитология и эмбриология: Учеб. для мед. вузов / М.: Медицинское информационное агентство, 2007. – 600 с.
2. Улумбеков Э.Г., Челышев Ю.А. Гистология, эмбриология, цитология: Учебник / М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 408 с.
3. Абильдинов Р.Б., Аяпова Ж.О., Юй Р.И. Атлас по гистологии, цитологии и эмбриологии /. – Алматы: Эффект, 2006. - 416 с.
4. Кузнецов С.Л., Мушкамбаров Н.Н., Горячкина. В.Л. Атлас по гистологии, цитологии и эмбриологии: Учеб. пос. для медвузов. / Астана: Астана-Bilding, 2005. - 400 с.
5. Юй Р.И., Абильдинов Р.Б. Атлас микрофотографий по гистологии, цитологии и эмбриологии для практических занятий.-Алматы,- 2010.-232 с.
6. Гарстукова Л.Г., Кузнецов С.Л., Деревянко В.Г. Наглядная гистология (общая и частная): Учеб. пос. для студентов мед. вузов / М. : Мед. информ. агентство, 2008. - 200 с.
7. Бойчук Н.В. и др. Гистология: Атлас для практических занятий / - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008. - 160 с. 50
8. Данилов Р.К. Гистология. Эмбриология. Цитология: Учебник для студентов мед. вузов / М. : Мед. информ. агентство, 2006. - 456 с.
9. Пуликов А.С. Возрастная гистология: Учеб. пособие / Ростов н/Д, Красноярск: Феникс, Издат. проекты, 2006. - 173 с
10. Кузнецов С.Л., Челышев Ю.А. Гистология: Учеб. пособие: Комплексные тесты: ответы и пояснения / М.: ГЭОТАР-Медиа, 2007. - 288 с.
11. Ажаев С.А. Гистология-1 (екі бөлімді оқулық). І бөлім: Цитология және адам эмбриологиясы.- Түркістан: «Тұран», 2011.-201б.
12. Ажаев С.А., Үмбетов Т.Ж. Гистология-1(екі бөлімді оқулық). ІІ бөлім: Жалпы гистология.- Түркістан: «Тұран», 2010.-336 б.
13. Аяпова Ж.О. Цитология, эмбриология және гистология : Оқу құралы- Алматы: Кітап, 2007. - 288 с
14. Нұрышев Мұхит. Гистология және эмбриология негіздері: Оқулық- Алматы : Карасай, 2007. - 272 с
15. Аяпова Ж.О., Н.М. Тусупова. Гистология-1 пәнә бойынша тесттер жиынтығы (оқу құралы).- Алматы,- 2009.-378 б.