Оқыту мен білім беру процесіндегіақпараттық технологияларды қолднудың теориялық негіздері
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1. Әдеби шолу
1.1 Оқыту мен білім беру процесіндегіақпараттық . коммуникациялық технологиялардың маңызы
1.2 Химия пәнін ақпараттық технологиялар мүмкіндігін пайдаланаотырып оқыту
1.3 Дәстүрлі түрде өткізілген сабақтан жаңы технологияларды пайдалануарқылы өткізілген сабақтардың ерекшеліктері
2 Эксперименттік бөлім
2.1 Оқушылардың естесақтау қабілетінің ақпараттық технологияларды қолану кезіндегі даму деңгейі
2.2 Жаңа технологияны қолданып «Атом құрылысы» тарауын оқыту әдістемесін ұйымдастыру жолдары ... .
2.3 Анықтаушы және қалыптастырушы эксперимент жұмысының материалдарын жинақтау, талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 58
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...60
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1. Әдеби шолу
1.1 Оқыту мен білім беру процесіндегіақпараттық . коммуникациялық технологиялардың маңызы
1.2 Химия пәнін ақпараттық технологиялар мүмкіндігін пайдаланаотырып оқыту
1.3 Дәстүрлі түрде өткізілген сабақтан жаңы технологияларды пайдалануарқылы өткізілген сабақтардың ерекшеліктері
2 Эксперименттік бөлім
2.1 Оқушылардың естесақтау қабілетінің ақпараттық технологияларды қолану кезіндегі даму деңгейі
2.2 Жаңа технологияны қолданып «Атом құрылысы» тарауын оқыту әдістемесін ұйымдастыру жолдары ... .
2.3 Анықтаушы және қалыптастырушы эксперимент жұмысының материалдарын жинақтау, талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 58
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...60
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Өзектілігі: Бүгінгі таңда дәстүрліоқыту әдістемесінің заман талабынасай толық білім беруге, меңгертуге кепілдік берметіндігін мектеп тәжірибесі көрсетіп отыр. Сондықтн жаңартылған әдістемелік жүйеің оқыту процесінеіскеасу үшін оны технологиялау қажеттігі туып отыр.
ХХІ ғасырда әлемдік өркенет төрінен орын алып, Қазақстанның жан-жақты дамуының бірден-бір жолы білім мен ғылмды әр қырынан меңгеру қажет болып отырғаны белгілі. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев Білім мен ғылым қызметкерлерінің ІІІсъезінде «Құрылымдық өзгеістер мұғалім кадрларын әзірлеу жүйесін оздыраотырып, дамыту мен қамтамасыз етілуі тиіс» -деп, атап көрсеткен болатын.
Экономикасы күшті дамыған елдердің тәжірибесі білім беру жүйесін ақпараттандыру экономика, ғылым және мәдениеттің қарқынды дамуының негізгі кепілі екендігін көрсетіп отыр. Олай болса қазіргі заманның ақпараттық және телекоммуникациялық технологиясын игеру әрбір мұғалімнің басты міндеті болып табылады.
Қазіргі уақытта мектеп мұғалімінің алдында тұрған маңызды, жауапты міндеттің бірі- қушыға тиянақты білім беру. Ол үшін мектеп мұғалімдеріоқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін өз тәжірбиесінде таңдап алуы керек.
Қазіргі педагогика теориясы жаңашылдыққа бет бұрып, білім беру мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас пайда болумен жаңа технологиялар өмірге келді.
Жаңа технологияларды күнделіктісабақ үрдісінде пайдалану - оқыту мақсатына жетудің тиімді жолдарын көрсетеді.
Қазіргіоқыту барысында қолданылып жүрген көптеген техологиялар жеке тұлғаның жетілуіне, оқытудың тиімділігінің негізін құруға бағытталған.
Бүгін де неліктен білім технлогиясы жайлы көп айтылуда? Жаңа заманның білім жүйесіоқу- тәрбие үрдісінде технологиядағы үрлілігімен сипатталады. Бүгінгі таңда педагогикалық технологияғаерекше көңіл бөлудің себебі неде? Біріншіден, педагогикадаіскерлік үйесінің жаңа жолын табуға қажеттіліктің тууы. Екіншіден, оқытуда жеке белгілей оқыту, білім беру тиімділігін арттыру. Ең соңында техногияны жобалау — оқушы мен ұстаз арасындағы өзара қатынасты қалыптастырып, білімге қызғушылығын арттыруды бір жүйеге келтіру, әдіс-тәсілдердің түрлерін енгізу қолға алынуда.
Зерттеуобъектісі:орта мектепте «Атом құрылысы» тарауын ақпараттық технологиялардың мүмкіншілігін қолдануарқылы оқыту үрдісі.
Зерттеу мақсаты:орта мектепте «Атом құрылысы» тарауын оқытуда жаңа технологиялар мүмкіндігін қолданп, оқушылардың сабаққа қызығушылығын, ынтасын арттырып, білім сапасын жоғарылату.
Зерттеу болжамы:сабақтаоқушылардың естесақтау қабілетін ақпараттық технологияларды қолдануарқылы дамыту жүзегеасады, оқу үрдісінде «Атом құрылысы» тарауына жататын әр элементтіоқыту барысындаақпараттық технологияларды ұтымды пайдалану, ақпараттық технологияларды қолданукезіндегіоқыту процесінің өнімділігін арттыруға бағытталған материалдар, қосымша құралдарды пайдалану.
Зерттеу міндеттері:
1. Зерттеу жұмысы бойынша педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерді талдау.
2. Жаңаақпараттық технологияны ұйымдастыру үшін материалдық техникалық базаны жетілдіру, іс шаралар кешенін әзірлеу.
3. Компьютерлік жәнесаралап – деңгейлеп оқыту технологиясын оқыту үрдісінеенгізу негізінде:
а) экспериментке қатысқан 38 оқушы, оның ішінде 19 оқушы бақылау тобын 10 “а” сыныбы, 19 оқушы эксперименттік топты 10 “б” сыныбының білім деңгейін слаыстыраотырып қорытынды жасау.
ә) сабақтаоқушылардың естесақтау қабілетін ақпараттытехнологияларды пайдалану негізінде дамыту тиімділігін іс – тәжірибе жүзінде тексеру, қорытындылау, сандық есептеу жүргізу.
б) химия пәнінен жаңа технологияларды қолдануарқылы өткізілген сабақтардың құндылықтарын, сабақтардағы оқушылардың білім деңгейінің көрсеткіштерін анықтау.
ХХІ ғасырда әлемдік өркенет төрінен орын алып, Қазақстанның жан-жақты дамуының бірден-бір жолы білім мен ғылмды әр қырынан меңгеру қажет болып отырғаны белгілі. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев Білім мен ғылым қызметкерлерінің ІІІсъезінде «Құрылымдық өзгеістер мұғалім кадрларын әзірлеу жүйесін оздыраотырып, дамыту мен қамтамасыз етілуі тиіс» -деп, атап көрсеткен болатын.
Экономикасы күшті дамыған елдердің тәжірибесі білім беру жүйесін ақпараттандыру экономика, ғылым және мәдениеттің қарқынды дамуының негізгі кепілі екендігін көрсетіп отыр. Олай болса қазіргі заманның ақпараттық және телекоммуникациялық технологиясын игеру әрбір мұғалімнің басты міндеті болып табылады.
Қазіргі уақытта мектеп мұғалімінің алдында тұрған маңызды, жауапты міндеттің бірі- қушыға тиянақты білім беру. Ол үшін мектеп мұғалімдеріоқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін өз тәжірбиесінде таңдап алуы керек.
Қазіргі педагогика теориясы жаңашылдыққа бет бұрып, білім беру мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас пайда болумен жаңа технологиялар өмірге келді.
Жаңа технологияларды күнделіктісабақ үрдісінде пайдалану - оқыту мақсатына жетудің тиімді жолдарын көрсетеді.
Қазіргіоқыту барысында қолданылып жүрген көптеген техологиялар жеке тұлғаның жетілуіне, оқытудың тиімділігінің негізін құруға бағытталған.
Бүгін де неліктен білім технлогиясы жайлы көп айтылуда? Жаңа заманның білім жүйесіоқу- тәрбие үрдісінде технологиядағы үрлілігімен сипатталады. Бүгінгі таңда педагогикалық технологияғаерекше көңіл бөлудің себебі неде? Біріншіден, педагогикадаіскерлік үйесінің жаңа жолын табуға қажеттіліктің тууы. Екіншіден, оқытуда жеке белгілей оқыту, білім беру тиімділігін арттыру. Ең соңында техногияны жобалау — оқушы мен ұстаз арасындағы өзара қатынасты қалыптастырып, білімге қызғушылығын арттыруды бір жүйеге келтіру, әдіс-тәсілдердің түрлерін енгізу қолға алынуда.
Зерттеуобъектісі:орта мектепте «Атом құрылысы» тарауын ақпараттық технологиялардың мүмкіншілігін қолдануарқылы оқыту үрдісі.
Зерттеу мақсаты:орта мектепте «Атом құрылысы» тарауын оқытуда жаңа технологиялар мүмкіндігін қолданп, оқушылардың сабаққа қызығушылығын, ынтасын арттырып, білім сапасын жоғарылату.
Зерттеу болжамы:сабақтаоқушылардың естесақтау қабілетін ақпараттық технологияларды қолдануарқылы дамыту жүзегеасады, оқу үрдісінде «Атом құрылысы» тарауына жататын әр элементтіоқыту барысындаақпараттық технологияларды ұтымды пайдалану, ақпараттық технологияларды қолданукезіндегіоқыту процесінің өнімділігін арттыруға бағытталған материалдар, қосымша құралдарды пайдалану.
Зерттеу міндеттері:
1. Зерттеу жұмысы бойынша педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерді талдау.
2. Жаңаақпараттық технологияны ұйымдастыру үшін материалдық техникалық базаны жетілдіру, іс шаралар кешенін әзірлеу.
3. Компьютерлік жәнесаралап – деңгейлеп оқыту технологиясын оқыту үрдісінеенгізу негізінде:
а) экспериментке қатысқан 38 оқушы, оның ішінде 19 оқушы бақылау тобын 10 “а” сыныбы, 19 оқушы эксперименттік топты 10 “б” сыныбының білім деңгейін слаыстыраотырып қорытынды жасау.
ә) сабақтаоқушылардың естесақтау қабілетін ақпараттытехнологияларды пайдалану негізінде дамыту тиімділігін іс – тәжірибе жүзінде тексеру, қорытындылау, сандық есептеу жүргізу.
б) химия пәнінен жаңа технологияларды қолдануарқылы өткізілген сабақтардың құндылықтарын, сабақтардағы оқушылардың білім деңгейінің көрсеткіштерін анықтау.
1 Мырзабайұлы А. Химияны оқыту әдістемесінің педагогикалық негіздері Оқу құралы – Алматы: Білім, 2004. – 224 б.
2 Нұрғалиева Г.Қ. Педагогиканың логикалық - құрылымдық курсы, - Алматы, 1996.
3 Нұғыманұлы И. Химияны оқыту әдістемесі Оқу құралы – Алматы: Рауан, 1993. – 320 б.
4 Бабанский Ю.К. Методы обучения в современной общеобразовательной школе. – Москва: Просвещение, 1985. – 208 с.
5 Жұмабаев М. Педагогика. – Алматы: Ана тілі, 1992. – 160 б.
6 Беспалько В.П. Програмное обучение.-М, 1967. – С 109.
7 Чупрасова В.И. Современные технологии в образовании. – Владивосток, 2000. – 54 с.
8 Оконь В. Введение общую дидактику. – Москва: Высшая наука, 1990.
9 Кобдикова Ж.У. педогогическая технология уровневой дифференциации обучение в средней школе. Диссер на СОНСК. Кандидат педогогических наук. Алматы, 2000. – С 165.
10 Құрманәлиев М.Қ. Қазіргі педагогикалық технологиялар. Алматы. 2010 ж., - С 224-225.
11 Қазақстан Республикасы жалпы орта білім, білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартты. Алматы, 2002 ж.
12 Бөрібаев Б., Балапанов Е. Жаңа ақпараттық технология. – Алматы 2001ж.
13 Чупрасова В.И. Современные технологии в образовании. – Владивосток, 2000. – 54 с.
14 Дендебер С.В., Ключникова О.В. Современные технологии в процессе преподавания химии.- М: Школа – Пресс, 2001г., - 218 с.
15 Иманбаева. Оқу – тәрбие үрдісін ақпараттандыру білгірлігі// Қазақстан мектебі, - 2000. - №2. – с 27.
16 Елекмаева М.М., Мурзабекова З.Р. Оқытудың ақпараттық технологиялары және білім беру жүйесіне қолданудың негізгі проблемалары. Ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты. Алматы. 2009 ж.
17 Құрманәлиев М.Қ. Қазіргі педагогикалық технологиялар. Алматы. 2010 ж., - С 230-236.
18 Совельев А.Я. Технология обучения и их роль в реформе высшего образование. Высшее образование в России. 1994, №2,- с 29-37.
19 Мынбаева А.К. Современное образование в фонусе новых педогогических концепции, тенденции и идей. – Алматы: Раритет, 2005. – С 87.
20 Нұрпеисова С.А. «Жаңа ақпараттық технология жағдайында» автореферат. Алматы 2008 ж.
21 Бөрібаев Б., Балапанов Е. Жаңа ақпараттық технология. Алматы 2001ж.
22 Шайхеслямова Қ.О. Компьютерный подход к контролью знании учащихся по химии, мастер.науч.прак.конф. «Валихановские чтения – 3». – 1996 .- 237 с.
23 Журин А.А. Компьютер в кабинете химии. Пособие для учителя. М. Школьная пресса, 2004.
24 Аленичева Е., Монастырев Н. «Электронный учебник». // Высшее образование в России. №1, 2001, - 212-123 с.
25 Кішібаева Д.Ж. Жаңа педагогикалық технологиялар. Оқу құрал. Түркістан қ. А.Ясауи атындағы ХҚТУ, 2010 – 113 б.
26 Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 11 қаңтардағы №217 Ақпараттандыру туралы Заңы\\ Егемен Қазақстан. 2007 ж. 2 ақпан. №28-29.
27 Құрманәлиев М.Қ. Қазіргі педагогикалық технологиялар. Алматы. 2010 ж., - С 230-236.
28 Габриелян О.С., Сладков С.А. Информация в современном учебном процессе // Химия в школе. – 2009.- № 6. – С 27-29.
29 Wоrd wіdе wеb – стратегия эффективного поиска: Справочник для библиотек/ Рос.нац.бип; сост И.С. Галеева, А.Г. Беглик.- СПБ: РНБ, 2001 – 288 с.
30 Абуова Б.Д. Педагогикалық оқу орындарында биология мен химия пәндерін ақпараттандыру негізінде кіріктіре оқытудың әдістемелік ерекшеліктері. П.ғ.к. дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты. Алматы, 2009 ж.
31 Новые педагогические и информационные технологии обучения. Под ред. Полат Е.С. – М., 2005 г.
32 Савельев А.Я. технология обучения и их роль в реформе высшего образования. Высшее образование в России. 1994, №2, -С 29-37.
33 Дендебер С.В., Ключникова О.В. Современные технологии в процессе преподования химии.-М: Школа-Пресс, 2001 г., -218 С.
34 Кішібаева Д.Ж. Жаңа педагогикалық технологиялар. Оқу құрал. Түркістан қ. А.Ясауи атындағы ХҚТУ, 2010 – 113 б.
35 А.А.Якушкина, Е.В. Алексеева. Виртуальные лаборатории. // Вопросы информатизации образования, №7, 2005.
36 В.Ю.Михайлов, В.М.Гостев, В.В.Кугуракова, В.А.Чугунов Виртуальная лаборатория как средство обеспечения коллективной научно-методической работы. // Сб. трудов XІІ международной конференции «ИТО-2002». М.: Проспект, 2002.
37 Н.А.Гурина, О.А.Медведева Виртуальная информационно-образовательная лаборатория как средство развития самостоятельности школьников // Информатика и образование, №3, 2007.
38 М.Н.Морозов, А.И.Танаков, А.В.Герасимов, Д.А. Быстров, В.Э.Цвирко. Разработка виртуальной химической лаборатории для школьного образования // Марийский государственный технический университет, Йошкар-Ола, Россия, 2005.
39 Нұғыманұлы И. Химияны оқыту әдістемесі Оқу құралы – Алматы: Рауан, 1993. – 320 б.
40 Бабанский Ю.К. Методы обучения в современной общеобразовательной школе. – Москва: Просвещение, 1985. – 208 с.
2 Нұрғалиева Г.Қ. Педагогиканың логикалық - құрылымдық курсы, - Алматы, 1996.
3 Нұғыманұлы И. Химияны оқыту әдістемесі Оқу құралы – Алматы: Рауан, 1993. – 320 б.
4 Бабанский Ю.К. Методы обучения в современной общеобразовательной школе. – Москва: Просвещение, 1985. – 208 с.
5 Жұмабаев М. Педагогика. – Алматы: Ана тілі, 1992. – 160 б.
6 Беспалько В.П. Програмное обучение.-М, 1967. – С 109.
7 Чупрасова В.И. Современные технологии в образовании. – Владивосток, 2000. – 54 с.
8 Оконь В. Введение общую дидактику. – Москва: Высшая наука, 1990.
9 Кобдикова Ж.У. педогогическая технология уровневой дифференциации обучение в средней школе. Диссер на СОНСК. Кандидат педогогических наук. Алматы, 2000. – С 165.
10 Құрманәлиев М.Қ. Қазіргі педагогикалық технологиялар. Алматы. 2010 ж., - С 224-225.
11 Қазақстан Республикасы жалпы орта білім, білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартты. Алматы, 2002 ж.
12 Бөрібаев Б., Балапанов Е. Жаңа ақпараттық технология. – Алматы 2001ж.
13 Чупрасова В.И. Современные технологии в образовании. – Владивосток, 2000. – 54 с.
14 Дендебер С.В., Ключникова О.В. Современные технологии в процессе преподавания химии.- М: Школа – Пресс, 2001г., - 218 с.
15 Иманбаева. Оқу – тәрбие үрдісін ақпараттандыру білгірлігі// Қазақстан мектебі, - 2000. - №2. – с 27.
16 Елекмаева М.М., Мурзабекова З.Р. Оқытудың ақпараттық технологиялары және білім беру жүйесіне қолданудың негізгі проблемалары. Ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты. Алматы. 2009 ж.
17 Құрманәлиев М.Қ. Қазіргі педагогикалық технологиялар. Алматы. 2010 ж., - С 230-236.
18 Совельев А.Я. Технология обучения и их роль в реформе высшего образование. Высшее образование в России. 1994, №2,- с 29-37.
19 Мынбаева А.К. Современное образование в фонусе новых педогогических концепции, тенденции и идей. – Алматы: Раритет, 2005. – С 87.
20 Нұрпеисова С.А. «Жаңа ақпараттық технология жағдайында» автореферат. Алматы 2008 ж.
21 Бөрібаев Б., Балапанов Е. Жаңа ақпараттық технология. Алматы 2001ж.
22 Шайхеслямова Қ.О. Компьютерный подход к контролью знании учащихся по химии, мастер.науч.прак.конф. «Валихановские чтения – 3». – 1996 .- 237 с.
23 Журин А.А. Компьютер в кабинете химии. Пособие для учителя. М. Школьная пресса, 2004.
24 Аленичева Е., Монастырев Н. «Электронный учебник». // Высшее образование в России. №1, 2001, - 212-123 с.
25 Кішібаева Д.Ж. Жаңа педагогикалық технологиялар. Оқу құрал. Түркістан қ. А.Ясауи атындағы ХҚТУ, 2010 – 113 б.
26 Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 11 қаңтардағы №217 Ақпараттандыру туралы Заңы\\ Егемен Қазақстан. 2007 ж. 2 ақпан. №28-29.
27 Құрманәлиев М.Қ. Қазіргі педагогикалық технологиялар. Алматы. 2010 ж., - С 230-236.
28 Габриелян О.С., Сладков С.А. Информация в современном учебном процессе // Химия в школе. – 2009.- № 6. – С 27-29.
29 Wоrd wіdе wеb – стратегия эффективного поиска: Справочник для библиотек/ Рос.нац.бип; сост И.С. Галеева, А.Г. Беглик.- СПБ: РНБ, 2001 – 288 с.
30 Абуова Б.Д. Педагогикалық оқу орындарында биология мен химия пәндерін ақпараттандыру негізінде кіріктіре оқытудың әдістемелік ерекшеліктері. П.ғ.к. дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты. Алматы, 2009 ж.
31 Новые педагогические и информационные технологии обучения. Под ред. Полат Е.С. – М., 2005 г.
32 Савельев А.Я. технология обучения и их роль в реформе высшего образования. Высшее образование в России. 1994, №2, -С 29-37.
33 Дендебер С.В., Ключникова О.В. Современные технологии в процессе преподования химии.-М: Школа-Пресс, 2001 г., -218 С.
34 Кішібаева Д.Ж. Жаңа педагогикалық технологиялар. Оқу құрал. Түркістан қ. А.Ясауи атындағы ХҚТУ, 2010 – 113 б.
35 А.А.Якушкина, Е.В. Алексеева. Виртуальные лаборатории. // Вопросы информатизации образования, №7, 2005.
36 В.Ю.Михайлов, В.М.Гостев, В.В.Кугуракова, В.А.Чугунов Виртуальная лаборатория как средство обеспечения коллективной научно-методической работы. // Сб. трудов XІІ международной конференции «ИТО-2002». М.: Проспект, 2002.
37 Н.А.Гурина, О.А.Медведева Виртуальная информационно-образовательная лаборатория как средство развития самостоятельности школьников // Информатика и образование, №3, 2007.
38 М.Н.Морозов, А.И.Танаков, А.В.Герасимов, Д.А. Быстров, В.Э.Цвирко. Разработка виртуальной химической лаборатории для школьного образования // Марийский государственный технический университет, Йошкар-Ола, Россия, 2005.
39 Нұғыманұлы И. Химияны оқыту әдістемесі Оқу құралы – Алматы: Рауан, 1993. – 320 б.
40 Бабанский Ю.К. Методы обучения в современной общеобразовательной школе. – Москва: Просвещение, 1985. – 208 с.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1. Әдеби шолу
1.1 Оқыту мен білім беру процесіндегіақпараттық - коммуникациялық технологиялардың маңызы
1.2 Химия пәнін ақпараттық технологиялар мүмкіндігін пайдаланаотырып оқыту
1.3 Дәстүрлі түрде өткізілген сабақтан жаңы технологияларды пайдалануарқылы өткізілген сабақтардың ерекшеліктері
2 Эксперименттік бөлім
2.1 Оқушылардың естесақтау қабілетінің ақпараттық технологияларды қолану кезіндегі даму деңгейі
2.2 Жаңа технологияны қолданып Атом құрылысы тарауын оқыту әдістемесін ұйымдастыру жолдары ... .
2.3 Анықтаушы және қалыптастырушы эксперимент жұмысының материалдарын жинақтау, талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 58
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..60
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ
Өзектілігі: Бүгінгі таңда дәстүрліоқыту әдістемесінің заман талабынасай толық білім беруге, меңгертуге кепілдік берметіндігін мектеп тәжірибесі көрсетіп отыр. Сондықтн жаңартылған әдістемелік жүйеің оқыту процесінеіскеасу үшін оны технологиялау қажеттігі туып отыр.
ХХІ ғасырда әлемдік өркенет төрінен орын алып, Қазақстанның жан-жақты дамуының бірден-бір жолы білім мен ғылмды әр қырынан меңгеру қажет болып отырғаны белгілі. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев Білім мен ғылым қызметкерлерінің ІІІсъезінде Құрылымдық өзгеістер мұғалім кадрларын әзірлеу жүйесін оздыраотырып, дамыту мен қамтамасыз етілуі тиіс -деп, атап көрсеткен болатын.
Экономикасы күшті дамыған елдердің тәжірибесі білім беру жүйесін ақпараттандыру экономика, ғылым және мәдениеттің қарқынды дамуының негізгі кепілі екендігін көрсетіп отыр. Олай болса қазіргі заманның ақпараттық және телекоммуникациялық технологиясын игеру әрбір мұғалімнің басты міндеті болып табылады.
Қазіргі уақытта мектеп мұғалімінің алдында тұрған маңызды, жауапты міндеттің бірі- қушыға тиянақты білім беру. Ол үшін мектеп мұғалімдеріоқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін өз тәжірбиесінде таңдап алуы керек.
Қазіргі педагогика теориясы жаңашылдыққа бет бұрып, білім беру мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас пайда болумен жаңа технологиялар өмірге келді.
Жаңа технологияларды күнделіктісабақ үрдісінде пайдалану - оқыту мақсатына жетудің тиімді жолдарын көрсетеді.
Қазіргіоқыту барысында қолданылып жүрген көптеген техологиялар жеке тұлғаның жетілуіне, оқытудың тиімділігінің негізін құруға бағытталған.
Бүгін де неліктен білім технлогиясы жайлы көп айтылуда? Жаңа заманның білім жүйесіоқу- тәрбие үрдісінде технологиядағы үрлілігімен сипатталады. Бүгінгі таңда педагогикалық технологияғаерекше көңіл бөлудің себебі неде? Біріншіден, педагогикадаіскерлік үйесінің жаңа жолын табуға қажеттіліктің тууы. Екіншіден, оқытуда жеке белгілей оқыту, білім беру тиімділігін арттыру. Ең соңында техногияны жобалау -- оқушы мен ұстаз арасындағы өзара қатынасты қалыптастырып, білімге қызғушылығын арттыруды бір жүйеге келтіру, әдіс-тәсілдердің түрлерін енгізу қолға алынуда.
Зерттеуобъектісі:орта мектепте Атом құрылысы тарауын ақпараттық технологиялардың мүмкіншілігін қолдануарқылы оқыту үрдісі.
Зерттеу мақсаты:орта мектепте Атом құрылысы тарауын оқытуда жаңа технологиялар мүмкіндігін қолданп, оқушылардың сабаққа қызығушылығын, ынтасын арттырып, білім сапасын жоғарылату.
Зерттеу болжамы:сабақтаоқушылардың естесақтау қабілетін ақпараттық технологияларды қолдануарқылы дамыту жүзегеасады, оқу үрдісінде Атом құрылысы тарауына жататын әр элементтіоқыту барысындаақпараттық технологияларды ұтымды пайдалану, ақпараттық технологияларды қолданукезіндегіоқыту процесінің өнімділігін арттыруға бағытталған материалдар, қосымша құралдарды пайдалану.
Зерттеу міндеттері:
1. Зерттеу жұмысы бойынша педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерді талдау.
2. Жаңаақпараттық технологияны ұйымдастыру үшін материалдық техникалық базаны жетілдіру, іс шаралар кешенін әзірлеу.
3. Компьютерлік жәнесаралап - деңгейлеп оқыту технологиясын оқыту үрдісінеенгізу негізінде:
а) экспериментке қатысқан 38 оқушы, оның ішінде 19 оқушы бақылау тобын 10 "а" сыныбы, 19 оқушы эксперименттік топты 10 "б" сыныбының білім деңгейін слаыстыраотырып қорытынды жасау.
ә) сабақтаоқушылардың естесақтау қабілетін ақпараттытехнологияларды пайдалану негізінде дамыту тиімділігін іс - тәжірибе жүзінде тексеру, қорытындылау, сандық есептеу жүргізу.
б) химия пәнінен жаңа технологияларды қолдануарқылы өткізілген сабақтардың құндылықтарын, сабақтардағы оқушылардың білім деңгейінің көрсеткіштерін анықтау.
Зерттеу әдістері:
- зерттеу тақырыбы бойынша ғылыми - педагогикалық әдебиеттерге талдау жасау;
- химия сабағындаоқушылардың білім деңгейін анықтау;
- оқу үрдісінде қолданылатын жаңаақпараттық технологиялардың мүмкіншіліктерімен танысу;
- педагогикалық эксперимент жүргізу;
- эксперимент нәтижесін талдау, мәліметтерді өңдеу, статистикалық есептеу.
Зерттеу жұмысының негізгі базасы: БҚО, Орал қаласы, А.Тайманов атындағы №34 мектеп- гимназиясы.
Зерттеу жаңалығы:
oo Ақпараттық технология құралдарын оқу үдерісінде пайдалану мәселелеріайқындалды;
oo Мектепте Атом құрылысы тарауын оқыту барысында жаңа технологияларды қолданысқасіңдіруді жетілдіру жолдары анықталды;
oo Атом құрылысы тарауында жаңа технологияларды қолданудың тиімділігіанықталды.
Зерттеу жұмысының құрылымы: кіріспеден, 2 тараудан, қорытынды, қолданылған әдебиеттер тізімінен, 14 кестеден, 15 суреттен, қосымшадан тұрады.
1 тарау. Оқыту мен білім беру процесіндегіақпараттық технологияларды қолднудың теориялық негіздері
1.1 Оқыту мен білім беру процесіндегіақпараттық - коммуникациялық техногиялардың маңызы
Қазіргі заман талабынасай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-қатынасынаақпараттық -- коммуникациялық технологиялардың кеңінен қолданысқаеніп, жылдам дамып келе жатқан кезеңіндеақпараттық қоғамды қалыптастыру қажетті шартқаайналып отыр. Осы орайда келешек қоғамымыздың мүшелері-жастардың бойындаақпараттық мәдениетті қалыптастыру қоғамның алдында тұрған ең басты міндет.[1]
Ақпараттық - коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмысістеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықарды, интерактивті құралдарды қолдануға, интернетте жұмысістеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалануарқылы білім беуді жетілдіруді көздейді.
Ақпараттық - коммуникациялық технологияның келешек ұрпақтың жан - жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығамашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы мол.[1]
Қазіргі уақытта шапшаң жүріп жатқан жаһандану үрдісі әлемдік бәсекелестікті күшейте түсуде. Елбасы Н. Ә. Назарбаев Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кірустратегиясы атты жолдауында Білім беруреформасы - Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдарының бірі деп атап көрсетті.
ХХІ ғасыр - бұл ақпраттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір. Білім беру үрдісін ақпараттандыру - жаңаақпараттық технологияларды пайдалануарқылы дамытаоқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзегеасыраотырып, оқу - тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды көздеп отыр.[2]
БҰҰ шешімімен ХХІ ғасыр - ақпараттандыру ғасыры деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми - техникалық прогрестің негізгі белгісі - қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңінеенді. Заманымызғасай қазіргі қоғамды ақпараттандыруда педагогтардың біліктілігін ақпараттық - коммуникациялық технологияны қолданусаласы бойынша көтеру негізгі міндеттерінің бірінеайналды. Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында: Білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі - білім беру бағдарламаларын меңгеру үшіндайлар жасау керек- деп көрсетілген. Солардың бірі білім берудіақпараттандыру барысында дидактикалық жәнеоқыту құралы болып компьютерсаналады. Сондықтан кез келген білім берусаласында мультимедиялық электрндық оқыту құралдары барлық пәндердіоқытуғапайдаланады. Бұл бағыттаақпараттық технологияны оқыту үрдісінеекпінді түрдеенгізу бағытында және қолданыатын жаңа құралдардың бірі - бағдарламалық - техникалық кешен болып саналатын Активті экран болып табылады.[1]
Ақпараттық технологиялар қоғамының негізгі талабы-оқушыларғаақпараттық білім негіздерін беру, логикалық - құрылмдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іскеасыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу. Олай болса, ақпараттық бірліктрдің білімгеайналуы әлемнің жүйелік-ақпараттық бейнесін оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен құндылық бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды көздейтін, адамнң дүниетанымының құрамдас бөлігі болып табылатын интеллектуалды дамуды қалыптастырудың бір жолы болып отыр.
Ақпараттық бірлікті қалыптастыру: мектептің материалдық -техникалық базасына; ақпараттық қоғам саясатының мақсаты мен міндеттеріне; оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру жүйесіне; оқушылардың жасерекшеліктері мен меңгеру қабілеттеріне, педагог мамандардың информатикадан білім деңгейлерінің сапасы мен шеберліктеріне, оқу - тәрбие бағытының ақпараттық қоғам бағытымен өзара байланысына тәуелді.[2]
Қазіргі кезде жаратылыстану-ғылыми білім беруде сабақ барысында интерактивті құралдарды қолдануда. Интерактивті құралдардың көмегімен мұғалімнің , оқушының шырмашылықпен жұмысістеуіне жол ашылып отыр. Білім берудегі интерактивті технология - мұндағы интерактивті сөзі- іntеr (бірлесу), асt (әрекет жасау) ұғымын білдіреді, сабақ барысындаоқушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін емес, бірін-бір толықтыратын, сабақ барысында барлық оқушылардың қатысуын ұйымдастыратын оқыту.[3]
Интерактивті тақта - дегеніміз не?
Интербелсенді тақта - бұл компьютердің қосымша құрылғыларының бірі және де дәріс берушіге немесе баяндамашығаекі түрлі құралдарды біріктіретін: ақпаратың кескіні мен қарапайым маркер тақтасын біріктіретін құрал. Бүгінгі күні бірнеше ИТ түрлері бар. Олардың ішінде білім саласында қолдаып жүргендеріне қысқаша шолу жасасақ.
АСTІV bоаrd (Рrоmеthеаn компаниясы) - АСTІVstudіо программасы арқылы іске қосылады. Бұл құрылғы компьютер, мултимедиялық проектор жәнеақпараттарды енгізуге арналған активті қаламнан тұрады.[3]
Активті қалам - дегеніміз не?
Активті қалам - бұл меңзерді басқару құрылғысы және компьютер мен тақтаарасындағы байланысты іске асырушы құрылғы.
АСTІV wаnd указкасы
Электрондық АСTІV wаnd указкасының ұзындығы 54 см тақтаның жоғарғы бөлігінен кшкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жанындаорналасқан батырма ташқанның сол жақ батырмасының қызметін атқарады. АСTІV bоаrd - интерактивті тақтасында жұмыс жасаушыға проектордың сәулесінен астынан шыуға мүмкіндік береді. "Оң қол" сонмен бірге "сол қолмен" жұмыс жасауға қолайлы құрылғы.[2]
АСTІV раnеl-рrо
АСTІV раnl-рrо (Активпанель) үлкен ауиторияларда қолдануға өте қолайлы, онда үлкен экранға проекцияға қолданады. АСTІV раnеlрrо арнайы қарындаштың көмегімен дисплейде жазылған жазулар компьютерарқылы тақтадан көруге мүмкіндік береді. АСTІV раnеl-рrо (Активпанель) өте жеңіл зат, бөлмеден бөлмеге қиындықсыз - ақ алып жүре беруге болады, ал проектор болса кескінді үлкейтіп көрсетеді. АСTІV раnеl-рrо ДК басқарады, сурет салады, жазу жазады - бұл ақпаратты енгзетін құрылғы.[3]
АСTІV slаtе
Радио портты АСTІV slаtе панел құрылғысы топпен жүргізілетін конференцияға қатысушылардың белсенді қатысуына мүмкіндік береді. Конференция немесе презенация кезіндеаудиториядаеркін қозғалуға болады АСTІV slаtе XR панель аудирияның кез келген жерінен тақтамен жұмыс жасай алады. АСTІV slаtе XR көмегімен қатысушылар өз шешімдерін орындарынан тұрмай-ақ тақтада жазаалады.[4]
АСTІV tаblеt
АСTІV tаblе планшет қарапайым тышқанның қызметін атқараалады, презентация мен конференция материалдарын АСTІV studіо2 немесе АСTІV рrіmаrу тақтасыз (АСTІV bоаrd көмегенсіз) компютерде дайындауға мүмкіндік бетерін құрылғы. АСTІV tаblеt компютерге USB порт арқылы қосылады, бағдарламаның барлық функцияларын қолдануға болады. Арнайы батареясыз қаламмен флипчат беттерінде жазу жазаалады.[4]
АСTІVоtе
АСTІVоtе тестілеу жүйесі конференцияның барлық қатысушыларынасұрақтарға, брнеше берілген жауаптардың нұсқаларынан желісіз радио пулттің батырмасын басу әдісімен жауап беруге мүмкіндік береді. Пулттың көмегімен ақпарат АСTІV bоаrd қабылдайды және де өңделіп конференция қатысушысының жауабын қабылдайды. АСTІVоtе қарапайым тест жүргізуге өте қолайлы зат. АСTІVоtе 16 немесе 32 пулттан кішкене чемоданда тест жүргізу үшін gfqlfkfуsfls.[5]
АСTІVоtе қолданаотырып:
Тест жұмысын дайындау шеберінде АСTІV studіо бағдарламасында флипчартта мәтіндік немесе графиктік түрде тест сұрақтары кітапханадасақталады да, тестің нәтижесін кесте немесе диаграмма түрінде компьютердің жадындасақталады. Тестің нәтижесін ЕXСЕL немесе WОRD редакторларында экспорттауға да болады.
АСTІV studіо программасы
АСTІV studіо РЕ программасы арнайы презентацияларды өткізуге жәнеоны сабақ барысында қолдануға негізделген программа. Бұл программа АСTІVbоаrd және АСTІVреn қаламымен жұмыс жасау үшін жасақталған. АСTІVstudіо программасының мүмкіндіктері көп. Атап айтқанда, презентацияларды құруға, өткізуге, материалдрғаарнайы эффектлер қосуға, негізгі кезеңдерді көрсетуге, көрсеткіштерді қосуға, қосымшаақпараттарды енгізуге және басқа да көптеген мүмкндіктері толығынан қолданылады.[5]
Флипчат
Флипчат - бұл бірнеше қажетті беттерден тұратын негізгі жұмысаймағы. Бұл аймақта презентацияны құруға жәнеоны көрсетуге қажеті құралдардың барлығы көрсетіледі. Бірнеше флипчаттарды бірден ашып, бір флипчаттан келесі флипчатқа, объектілергесілтемелер қоюға немесеобъектілерді бір мезетте келесі бетке көшіруге болады. Флипчатты басу құрылғысынан шығаруға немесе әр түрлі форматтарда экспорттауға арналған.[4]
Активті экран кешені білім үрдісінде қолданылатын ақпаратты көрсетуге жәнеоны компютермен басқаруға тағайындалған әмбебап интерактивтік жүйе болып табылады.
Активті экра бағдарламалық - техникалық кешенінің дидактикалық мақсатта пайдалану барысындаолардың негізгі қызметі - жалпы ақпаратпен кәсіби біліктілікті жетілдіру бағытында қолданып, оқушылардың, ойлау жәнеойын қысқа және түсінікті түрде жеткізе білу қабілетін, арттырып өз ойларын жаңа технология құралдары көмегімен жүзегеасыруын қалыптастыруды қамтамасыз ете алатыны белгілі.
Бағдарламалық-техникалық кешеннің құрамына кіретін мультимедиялық және интерактивті тақтаны мүмкіндік бередіоқытушығасабақ оқушылардың қызығушылықтарын көмегімен қызықты визулды қарқынды тудыратындай оқуға болады қор. Сабақ барысында мұғалім алдында тұрып түсіндіру тақта, бір мезетте мәтіндік, аудио, бейне құжаттарды DVD, СD-RОM және Интернет-ресурстарын пайдалану. Қолданбаны іске қосу, бұл ретте мұғалімдер, СD-RОM, Wеb-қарасын түйін мазмұнын, ақпаратты сақтау, құруарнайы белгіауыстыратын жазбалар қалам арқылы тышқандар жазу. б. орындай алады жеңіл әрекет.[5]
Интербелсенді құралдарды сабаққа пайдаланғанда дидактикалық бірнеше мәселелерді шешуге көмектеседі :
- Пән бойынша базалық білімді меңгеру ;
- Алған білімді жүйелеу ;
- Өзін - өзі бақылау дағдыларын қалыптастыру;
- Жалпы оқуға деген ынтасын арттыру
- Оқушыларғаоқу материалдарымен өздігінен жұмысістегенде әдістемелік көмек.[5]
Технологияны оқу материалын хабарлау және оқушылардың ақпаратты меңгеруін қазақ елі арқылы, көзбен көру жадын іске қосқандаарта түсетін қабылдау мүмкіндіктерімен қамтамасыз ететін әдіс деп қарауға бастау. Оқушылардың көпшілігіестігенінің 5 % және көргенін 20 % естесақтайтыны белгілі. Аудио - және видеоақпаратты бір мезгілде қолдануестесақтауды 40-50 % дейін өседі.[6]
Бүгінгі уақытта сабақтың мазмұны мұғалім сабаққа дайындалу барысындаоқушылардың жүйелеу үшін қажетті материалды жұмсайды өз уақытының іздеу жаңаша тарапынан қызықты өтуі бағалы беделі. Ал жекелеген курс бойыншамәселелік - бағытталған бағдарламалар пакетін болуы, оқу мұғалімге "мұғалім - оқушы" жүйесіндеақпаратты беруді ұйымдастыру, өңдеу және қайталануын, мүмкіндік береді жаңа. Бірақ , мұның барлығы жүзегеасыру үшін компьютерлік технологияны оқыту біліктері мен білімдерін мұғалімдері. Бұл дайындық тиіс диференциалды. Өйткені, әрбір пайдаланусипаты компьютердіоқыту процесінде пән мұғалімдері үшін әртүрлі. Қазіргіуақытта кеңінен табалдырығынан аттағалы тұрған еніп өмірдің барлық салаларына компьютерлік ғылым ғасырдың. Айтуынша, "жастар Қазіргі әлемде жаңаақпараттық технологиялардың әлемдік стандартқасай, өте мүдделі" білім беру үрдісінеақпараттық технологиялардың маңызы білім беру, жас ұрпақтың жолдары мен тиімділігін арттыру, үйлестіру.[6]
Оқытудың ақпараттандыру процесі мұғалімдерге жаңа ақпараттық технологияны жан-жақты пайдалану саласына үлкен талап қояды. Іс тәжірибиеде интерактивті құрылғылардың барлық мүмкіндіктерін пайдалана отырып, оқушылардың шығармашылық даралығын қалыптастыру үшін сабақта төмендегііс-шаралардың қолданудың маңызының зор екенін көреміз.
- Оқушының дайындық деңгейін, ынтасын және қабылдау жылдамдығын ескеруарқылы жаңа материалдарды меңгеруге байланысты оқытуды ұйымдастыру жәнеоқыту процесіне интерактивті құрылғылардың мүмкіндіктерін қолдану.
- Оқытудың жаңа әдістері мен формаларын (проблемалық, ұйымдастырушылық іс - әрекетін компютерлік ойындар және т. б.) сабақта жиі қолдану.
- Проблемалық зерттеу, аналитикалық және моделдеу әдістерін қолдануарқылы классикалық әдістерді жетілдіру.
- Жаңаақпараттық технология құралдарын (жаңа типті компютерлер, телекоммуникация, виртуалды орта және мултимедия-технология, интерактивті құрылғылар) пайдалануарқылы оқу процесінің материалдық-техникалық базасын жетілдіру.[6]
Оқу материалы Роwеr Роіnt презентациясы немесе мәтіндік ақпарат түрінде беруге бастау. Сонымен қатар, материалдың құрамына кесте, диаграмма, сурет, басқарушы батырмалар, гиперсілтемелер, графиктер бастау. Түсіндіру барысында мұғалім тақтаның алдында тұрып жасырулы ақпаратты жәнеобектілерді көрсетеалады және өзгертеді. Сабақтың соңында қолданылған материалды естесақтап, қажет жағдайда қайталап қолданады. Интерактівтік тақтамен жұмысістеу барысында жасалған керек-жарақтары файлы белгілі бір форматпен сақталады, сонымен қатар РDF форматында иә сақтап, оқушыға электрондық поштаарқылы жіберуге бастау. Мұғалім алдын - ала дайындаған сабақты оқушының білімін, біліктілігін, дағдысын бақылауға бағытталған тапсырмаларды орындауға береді. Сабақтың барысында тапсырманы орындау бойыншаауызша түсіндіру жүргізіледі, интерактивтік тақтаны пайдалануарқылы теориялық материал қайталанады. Қажетті жағдайда, оқытушы тақтаарқылы мысал есепті шығаруды, графиктерді құруды, құрал - саймандарды қолдануды көрсетіп түсіндіреді. Мұғалім оқушыны тақтаға шығарып, оған жеке тапсырма береді, оған қалғандардың көңіл бөлу үшін бағыт береді және бақылап отырады. Мұғалім алдыңғы сабақта өтілген материалды ашып, өткен сабақты қайталай алады. Мұндай әдістемесабақтаекпінді түрде өткізуге мүмкіндік береді. Тақтада жұмысістеген мұғалім мен оқушының орындаған іс - әрекеттерін ұйымдастыру негіздеріестесақтап келесісабақта қолдануға бастау.Сонымен, интерактивтік тақтасабаққа қатысушылардың барлығының ойын бірортаға жинақтап, қажет ақпаратты өңдеуарқылы жалпыланған ақпараттық біліктілікті қалыптастыратын тиімді құрал болып табылады. Алдын ала дайындалған оқу материалдары - презентациялар, мәтіндік, графикалық ақпараттық объектілер - сабақтың жақсы өтуін және барлық ақпарат түрлерін қолдануды қамтамасыз етеді. Сонымен, Активті экран кешенін қолдануарқылы оқыту үрдісінде жаңа дидактикалық мүмкіншіліктердіашуға мүмкіндік береді. Сабақтауақытты үнемдеу, демонстрациялық материалдар даярлау мақсатында интерактивті тақтаны пайдаланған тиімді. Интерактивті тақтаның үш режимінде де жұмыс жасауға мүмкіндіктер молынан.[7]
Ақ тақта режимі- ең қарапайым режим. Ақ тақтарежимн қолданғанда оны ақ бет қағазбен жұмыс жасағандай және тақырыпқа қажетті жерін белгілеулермен, негізгі ұғымдарын ерекшелеу үшін түрлі түсті қаламды қолдануға болады. Ақ беттің артына фон ретінде мазмұнды суретті пайдалануға болады. Тақтаның бұл қасиеті, мысалы химиядан, географиядан, физика, биологиядан және т.б. пәндерден сабақ жүргізгенде ыңғайлыбоолып табылады. Фон ретінде химиялық ыдыстарды, географиялық картаны, физикалық аспаптардың суреттерін алуға болады жәнесабақ барысында қажет болса картаға белгісалуға, жазуға мүмкіншілік бар.[7]
Екінші режим - Оffісе режимі. Бұл режим сабаққа қажетті дайындық жұмыстарын, яғни материалдар даярлауға ыңғайлы. Сабаққа дайындық жұмыстары Wоrd мәтіндік редакторының, Еxсеl электрондық кестесінің құжаттары, Роwеr Роіnt - презентациясы болуы мүмкін. Мысалы, Mісrоsоft Wоrd құралдарымен төрт түрлі мәтіндік тапсырмаларды қамтитын құжат әзірлеуге болады. Осы құжатта тапсырмаларды қайталап, жауаптарының дұрыс нұсқаларын немесеамалдардың дұрыс тізбегін көрсету. Қайталанған тапсырмаларды сурет салу панелінің төртбұрыш обектілерімен жасырылады. Сабақта қажет кезде бұл құжатты интерактивті тақтаның Оffісе режиміндеашу қажет. Бұл режим Mісrоsоft Оffісе - нің барлық мүмкіншілігін ұсынады. Сондай мүмкіншіліктерінің бірі - құрылған құжатқа мәтінді қосуға болады,экраннан түсірілген суретпен емес құжатпен тікелей жұмыс жасалынады. Сонымен, мұғалім оқушыны тестілік тапсырмаға жазбаша жауап беруге тақтаға шығарып, оқушының жауабын дұрыс жауаптарымен салыстыраалады (тік төртбұрыш объектісін жылжыту немесе жою арқылы) және дайындалған материалды шаблон ретінде келесісабақтарды пайдалану үшін сақталады.[8]
Үшінші режим - жұмысрежимінде интерактивті тақта. Өткізугесабақтар өткен материалды қайталау қажет, сондай-ақ компонент үшін интерактивті тақтаны пайдалануға болады кездесілтемелер. Құрылған құжаттар Mісrоsоft Оffісе көмегімен құралдары арқылы бұл компонент, графикалық редакторлар көмегімен құрылған қоршаған орта бағдарламалау немесе файлдарғасілтемелер беттің интернет ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Құралдар Прожектор жәнеПердесі экранды, көрсетугеарналған және белгілі бір кішігірім аумағын. Прожектор, ақша қаражатын аудару біробъектіге назараудитория. Экранда біруақытта бірнешеобъектілер, объектінің оның бөлу қажет, қалғанын жауып қоюғаарналған. Шторк жабады бөлігі экранды қоюғаарналған (есеп шығаруда дұрыс жауаптарын, белгісіз оқушыларғаақпаратты дайын) қажет, мүмкіндігінше тақтаның бөлігінде және оқу материалын барысында.[8]
Қазіргі кезде қоғамды ақпараттандыру, білім берудіақпараттандыру деген сөз тіркестері біздің сөздік қорымызғаеніп кетті. Олай болса, қоғамды ақпараттандыру дегеніміз не?
Қоғамдық ақпараттандыру дегеніміз - ғылыми техникалық прогресс жетістіктерінің күнделікті тұрмысқаауқымды енуінің нәтижесі, адам өмірінеіс - әрекеттің интеллектуалды түрлерінің жан-жақты әсеретуі мен ролінің жоғарылауына байланысты обективті процесс. Ол оқыту мазмұны, әдісі мен ұйымдастыру түрлерінің өзгерісін тездетеді. Бұл процестегі негізгі мәселе білім берудің мазмұны мен мақсатын өзгерту болып табылады, ал оны технологиялық жағынан қамтамасыз ету - өндірістік мәселе. Қоғамды индустрияландыру кезеңінде білім беру жүйесіалдыңғы кезекте, маманданған сауатты тұтынушыларды дайындауға бағытталса, ал білім берудіақпараттандыру жағдайында бұл мәселе білім берудің негізгі мақсатынаауысады. Мұндағы негізгі мақсат - оқушының қоршаған әлем жайында табиғи ғылыми болжамын қалыптастырумен жалпы ізгіліктіадамгершілікке дайындау.[9]
Қазіргі заман мұғалімнен тек өз пәнінің терең білгірі болуы емес, тарихи танымдық, педагогикалық - психологиялық сауаттылық, саяси экономикалық білімділік жәнеақпараттық сауаттылық талап етілуде. Ол заман талабынасай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмысістеп, оқу мен тәрбиеісінееніп, оқытудың жаңа технологиясын шебер меңгерген жан болғанда ғана білігі мен білімі жоғары жетекші тұлғаретінде ұлағатты саналады.[10]
Орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың негізгі мақсаты оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыруболып табылады. Осы мақсатты орындау барысындаоқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыруда жаңа әдістерді қолдану қажеттілігі туындап отыр. XXІ ғасырдаақпараттанған қоғам қажетілігін қанағаттандыру үшін білім берусаласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр: компютерлік техниканы, интернет, компютерлік желі, электрондық және телекоммуникациялық құралдарды, интерактивті құралдарды, элекотрондық оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалануарқылы білім сапасын көтеру.[11]
Еліміздегісаяси, әлеуметтік - экономикалық өзгерістергесай білім берудіақпараттандыру бағытында мектебімізде жүргізіліп жатқан жұмыстарақпараттандырудың мемлекеттік бағдарламасынасәйкес жүзегеасырылуда.
XXІ ғасыр - ақпарат ғасыры болғандықтан адамзатқа компьютерлік сауаттылық қажет. Бүгінгі таңда мектеп пәндерін компьютер, интерактивті құралдардың көмегімен оқыту нәтижелерін зерттеудегі ғылыми проблемаларды шешуең басты орын алады. Бұған себеп оқыту процесінде туындайтын компьютерлендірудің педагогикалық- психологиялық жаңа проблемалары әлі толық шешілмегені. Білім беру жүйесін ақпараттандыру білім беру үшін үлкен перспективаларашады. Соңғы жылдары компьютерлік, телекоммуникациялық техника мен технологиялардың қоғам өміріндегіролі мен орнында түбегейлі өзгерістер болды. Ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды игеру қазіргі заманда әрбір жеке тұлғаоқу және жазу қабілетісияқты сапалармен бірге қатарға және әрбірадам үшін қажетті шартқаайналды.[11]
Әрбірелдің технологиялық даму дәрежесінеоның экономикалық қуаты мен халқының тұрмыс деңгейі ғанаемес, сол елдің әлемдік қоғамдастықтаалатын орны, басқаелдермен экономикалық жәнесаяси ықпалдасу мүмкіндіктері, сондай-ақ ұлттық қауіпсіздік мәселелерін шешуіне байланысты. Сонымен қатар, әлдебірелде қазіргі технологияның дамуы мен қолдануының деңгейіоның материалдық базасының дамуымен қатаремес, негізінен қоғамды парасаттандыру деңгейімен, оның жаңа білімді туындату, игеру және қолдана білу қабілетімен деанықталады. Жедел дамып отырған ғылыми-техникалық прогресс қоғам өмірінің барлық салаларын ақпараттандырудың ғаламдық процесінің негізгі көзі болды. Ақпараттық-технологиялық дамуға жәнеоның қарқынына экономиканың жағдайы, адамдардың тұрмыс деңгейі, ұлттық қауіпсіздік, бүкіл дүниежүзілік қауымдастықтағы мемлекеттің рөлі тәуелді болады. Тұтас дүние қалыптастыру мен қоғамдастықтар, жекеадам мен бүкіл дүниежүзілік қоғамдастықтың өмірсүруі үшін жаңа жағдайларды қамтамасыз етудеақпараттық-телекоммуникациялық технологиялар маңызды роль атқарады деп айтуға болады.[11]
Ғылым мен техниканың даму қарқыны оқу-ағартусаласының оқыту үрдісіне жаңа технологиялық әдістероның ішінде интерактивті құралдарды кең көлемде қолдануды қажет етеді. Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы орта білім беру жүйесінің дамуымен тығыз байланысты. Қай халықтың, қай ұлттың болсын толығып өсуіне, рухани әрі мәдени дамуына басты ықпал жасайтын тірегі де, түп қазығыда - мектеп. Мектептердің білім деңгейін көтеру жәнеонда интерактивті құралдарды пайдалануарқылы оқу - тәрбие процесін тиісті деңгейге көтеру, мектеп ұстаздарының, басшыларының, педагогикалық ұжжымның жүйелі басшылыққаалған бағыты деп есептелінеді. Интерактивті құралдарды қолдану негізінде мектепте жаратылыстану бағытының пәндерін оқытусапасын арттырып, білім берудіақпараттандыру жүйелі түрдеіскеасады деуге болады. Мектептіақпараттандыруғаосылай мемлекет тарапынан үлкен экономикалық қолдау көрсетіліп, оны оқыту, үйрету мәселесі бүкіл халықтық деңгейге көтерілсе ғана біздің еліміз өндірістің жоғары психологиясын меңгерген дүиежүзілік бәсекеге төтеп беретін, өндіріс өнімдерін өндіреалатын алдыңғы қатарлы мемлекеткеайналады. Ол дәрежеге жетуге қажетті білім алуына біздің жас ұрпақтың қабілетінің жететінінесенім мол.[11]
Қазіргі заманда жастарғаақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқасай мүдделі жаңа білім беру өте қажет деп, Ел басы атап көрсеткендей жас ұрпаққа білім беру жолындаақпараттық технологияны оқу үрдісіндеоңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор.[12]
Компютер және интерактивті құралдарарқылы жасалып жатқан оқыту процесіоқушының жаңашаойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстармен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде-өздерінің кәсіби потенциалдарының қалыптасуына жол ашу керек. Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағында, оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және компютерлік оқытуісін дамытатын жалпы заңдылықтардан тарайтын педагогикалық технологияларды ғана тиімді деп санауға болады. Оқушылардың интерактивті құралдар көмегімен қалыптасатын және жүзегеасырылатын ойлау қабілеті бұрынғы технологияларарқылы берілетін ойлау жүйесінен өзгеше болатындықтан, тек ойлау қабілеті түсінігі ғанаемес, қабылдау, естесақтау жоғарғы деңгейде болады.[11]
Интерактивті құралдардың келесіерекшеліктерін атап өтуге болады:
1.Бормен тақтаға жазылған кескінді интерактивті тақтадағы түрлі - түстіайқын, ұқыпты кескінмен салыстыруға болмайды
2. Тақта мен бордың көмегімен әр түрлі қосымшалары бар жұмысты түсіндіру қиын әрі мүмкін емес.
3. Слайдтарда, флипчартта қателер жіберілсе, тез арада түзетуге болады
4. Сабақта АСTІVоtе тестілеу жүйесіарқылы тест алу мүмкіндігін қолдануға болады
5. АСTІV wаnd указкасының көмегімен тақтаның жоғарғы бөлігіне кішкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді.
6. Сабақта көрнекілікті қолдану деңгейіартады.
7. Сабақтың өнімділігіартады.
8. Оқушылардың білім деңгейінеоң әсеретеді[10]
Біз бейбіт елде, мемлекеттік білімді жетілдіругеаса мән берген елде тұрамыз. Жалпы білім берудің мақсаты - терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізіндееркін бағдарлай білуге, өзін - өзі дамытуғаадамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру, яғни жеке тұлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру. Бәсекеге қабілетті болу тікелей білімге байланысты. Біз жаңа технологияға, жаңа өркениетті дамуға байланысты басқа өркендіелдердің көптен бері пайдаланып келе жатқан нитерактивті құралдарды қолданып отырмыз. Бұл - біздің Қазақстаннның алға қарай жылжуының нышаны болып табылады. Ғылыми білім беруде интерактивті тақтаның мүмкіндігі мол. Интерактивті құралдарды қолдануарқылы оқушы білім кеңістігінееркін бойлайды.[12]
Жаратылыстану - ғылыми білім беруде интерактивті құралдарды қолданудың білімді игертудеоқушыларға берері көп. Интерактивті құрылғылардың Батыс Қазақстан облысының мектептеріне келуі білім алушылардың білімін жетілдіруіне көп мүмкіндік туғызып отыр. Оқу процесінде, оның ішінде практикалық сабақтарда интерактивті құралдарды қолдану мұғалімнің жеке тәжірибесіне, шығармашылық ізденісіне байланысты. Интерактивті құралдароқыту формасын ұйымдастыруды түрлендіруге, дәстүрліоқыту әдістеріне жаңа элементтеренгізуге мүмкіншіліктер жасайды. Бұл оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырады. Қорытындылай келе интерактивті құралдарды орынды қолдануоқытусапасын жетілдіруге көмектеседі.[13]
1.2 Химия пәнін ақпараттық технологиялар мүмкіндігін пайдаланаотырып оқыту
Химия пәні - мектептегіоқу пәніретінде жалпы негізгі білім беретін мектептегі барлық гуманитарлық және жаратылыстанулық бағыттардың өзегін құрайды. Химия өзіндік сана- сезімді қалыптастырады.
Химия оқу пәнінің негізі - адамзаттың жүріп өткен табиғи және әлеуметтік даму жолы (адам- табиғат - қоғам). Ол оқушыларды химияның қоғамдағы маңызын, адамзат алдында тұрған сан - салалы ауқымды мәселелерді шешудегіізгіліктірөлінінң артуын ашып көрсету. Бірақ мектептік пән бүкіл химия ғылымын тұтас та, толық қамти алмайды. Оқушылардың жасерекшеліктері мен дайындық дәрежесіескерілеотырып, білім беру, тәрбиелеу, дамытушылық жағынан ең маңызды деректер, оқиғалар, құбылыстар, химиялық үрдістер, химиялық заңдар мен теориялар және химиялық символикалық ұғымдаріріктеліп алынады. Бұл химияның құбылыстарың бақылауға және түсіндіруге біліктілігін дамытады.
Мектепте химия пәнің оқытуға біртұтас көзқарас қалыптастыру, бұл тарихты оқып - үйренуге формациялық және өркениеттік тұрғыдан қарауды ұштастыруға негізделуге тиісті. Формациялық тұрғыдан қарау тарихи даму кезендерінің сабақтастығы мен ішкі байланыстарын бейнелейді, әлеуметтік - экономикалық процестердің логикасын түсінуге мүмкіндік береді. Өркениеттік тұрғыдан қарау, әр түрлі халықтар мәдениетінің өзара байланысы мен өзара ықпалын көрсетеді, салыстырмалы - типологиялық әдісті кеңінен қолдануға мүмкіндік береді.[13]
Химия пәнінің мақсаты:
::Оқушылардың ғылыми көзқарасын қалыптастыру.
Оқу пәні бойынша төмендегідей міндеттерді жүзегеасыру көзделеді:
- Қоршаған ортадағы жүріп жатқан құбылыстарды химиялық таным - түсініктерарқылы ойлай білуге үйрету, химиялық тілді дамыту.
- Оқыту барысында қоршаған орта, тірі табиғат туралы қызығушылық тудыру;
- Модульдік оқыту технологиясын қолданаотырып, оқушының пәнге деген қызығушылығын, таным- белсенділігін арттыру.
- Оқушылардың дүниеге ғылыми көзқарасын қалыптастыру, олрғаадамзат жинаған әлеуметтік, рухани, адамгершілік тәжірибесі;[12]
Химия сабақтарындаақпараттық технологияны қолданудың тиімділігі
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білімді дамыту тұжырымдамасында орта білім берудің мақсаты- терең білім, кәсіби дағдылар негізіндееркін бағдарлай білуге, өзін-өзііскеасыруға, өзін-өзі дамыту және өз бетінше дұрысадамгершілік тұрғысынан шешім қабылдауға қабілетті жеке тұрғаны қалыптастыру делінген. Білім беру жүйесі - әрелдің даму болашағын айқындайтын, әлемдік өркениетке жетудің негізгі бағыттарын көрсететін біртұтас құрылым. Қазіргі таңдағы егемендіеліміздің болашағы. Ақпараттық ортада жұмыс жасау үшін кез келген педагог өз ойын жүйелі түрде жеткізеалатындай, коммуникативті жәнеақпараттық мәдениеті дамыған, интерактивті тақтаны пайдаланаалатын, онлайн режимінде жұмыс жасау әдістерін меңгерген оқытушы болуы тиіс.[14]
Сабақта жаңа технология ретіндеақпараттық технологияны пайдаланусабақтың тиімділігі мен сапасын арттырып, білім берудің табысты болуынаоң ықпал етеді. Ақпараттық-коммуникативтік технологияны барлық деңгейлерде жүйелі пайдалануарқылы оқушы сабақтардаалынған ақпаратқа талдау жасай білуге, ақпаратты дұрыс таңдау жауапкершілігін қалыптастыруға және өз бетінше жұмысістеуге дағдыланады. Мектепте компьютерлік технологияны қолдануоқушы шығармашылығын арттыруда белсендіроль атқарады. Жекеоқушының компьютерде жұмысты сауатты орындауы, ақпарат көздерін ала білуі дара тұлғаның қалыптасуына әсеретеді. Компьютероқушы үшін қоршаған әлемді танудың табиғи құралы болып табылады. Олай болса барлық сабақтарды компьютерарқылы жүргізу-оқу үрдісін белсендіруге, проблеманы шешуге және шешім қабылдай білуге, оқушының өзін өзі бақылауына мүмкіндік туғызады әріоқушы ерекшелігін ескереотырып оқытуды жүзегеасырады. Оқытушы сабақты дұрыс жоспарлап, мақсатын нақты белгілеп алмайынша көздегеніне жетеалмайды. Сабақтың мазмұнын, құрылысын, дәлдігін, жұмыс жүргізу тәсілін мұқият ойластыру қажет.[15]
Сабақта жаңа технология ретіндеақпараттық-коммуникативтік технологияларды пайдалануда өткізілетін сабақтарды жоспарлаудың талаптары:
*ақпараттық-коммуникативтік технологиялармен жұмысістей білуге үйрету;
*тарих пәніне деген қызығушылығын тудыру;
*өз бетіншеорындауға берілген жұмыстарға жауапкершілікпен қарауға, щығармашылықпен жұмысістеуге үйрету;
*өзіндік пікір, тұжырым, түсінік келтіру;
*дайынды көшіріп алмай, салыстырмалы жұмысістеу;
*пікірін, тұжырымын дәлелдей және қорғай білуге дағдыландыру.[14]
Жоғарыдағы айтылған мақсатқа жету үшін оқытушының әрекеті:
*мұғалімнің білімділігі, тың идеяларды жеткізуі, компьютерлік сауттылығы;
- сабақтың тақырыбынасай мақсаттың айқын болуы;
*білім мен тәрбиенің бірізділігі;
*сабақтың жүйелілігі;
*әроқушының психологиялық ерекшелігін ескеру;
*әрсабақта интерактивті тақта мүмкіндіктерін кең түрде пайдалану;
*өз талаптарын бұйрық түріндеемес,кеңес түрінде ұсыну;
*оқушылар пікірлерімен санасу,ерекше идеяларға қолдау жасау;
*үйге берілген тапсырманың уақтылы және нақтылы берілуі;
*бағалау нормалары сақталып,әділ бағалануы.[14]
Ақпараттық технологияның көмегімен жүргізілетін сабақтардаоқушылар өзін белсенді жәнееркін, оқытушымен тең дәрежеде ұстай алады. Химия сабақтарындаақпараттық технологияны енгізуарқылы сабақтың белсенділігін арттыруға, дамытаоқыту идеясын жүзегеасыруға, сабақты шапшаң жүргізуге, өздік жұмыстың көлемін көбейтуге болады. Химия мұғаліміАКТ қолдануарқылы әртүрлісабақтарға презентациялар дайындап интерактивті тақта мүмкіндіктерін шебер қолдана білсесабақтың тартымды әрі қызық өтетініанық, әріоқушы белсенділігін арттырады. Әрсабақта интернет, электронды почта, электронды оқулық, ғаламдық ақпарат жүйесін пайдалана білуі тиіс. Кез-келген пәндік әдістемеоқушыларғасол пәнді тереңдетіп игеруге, алған білімді практика жүзінде қолдануы мен проблемалық жағдайдан шығаалуымен айқындалады.
Ақпараттық технологиялардың бірі-интерактивті тақта, мультимедиялық жәнеонлайн сабақтары. Интерактивті тақтаның мүмкіндіктері мұғалімдерге баланы оқытуда бейне жәнеойын бағдарламаларын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Сондықтан бұл тақтамен әрсабақты қызықты өткізудіойластырып, жоспарланылады, себебі қолда бар мүмкіндіктерді пайдалануарқылы оқушыларды жаңа заман технологиясын игеруге машықтандырылады. Демонстрациялық материалдар даярлау, сыныппен кері байланыс жүргізу үшін интерактивті тақта мүмкіндігі шексіз. Интерактивті тақтаға термин сөздерді жазып сөздікпен жұмыстар жүргізуоқушылардың сөздік қорын да байытып, қажетті мәліметтердіескесақтауына мүмкіндік береді жәнеосы тақырыпқа деген қызығушылығын арттырады.[15]
Өзге құралдардан компьютердің ерекшелігі - оның қатысымдық құрал бола біруі. Бұл - мәтіндердіоқу, сұхбат жасау, жазу, тыңдау әрекеттері.
Мысалы 10 сыныпта Металлдар мен бейметалдардың қасиеттері тақырыбында, материал жинақтап, өте құнды презентация жасалады, толық мәлімет беріледі. Бейне фильм көрсетіледі, электронды оқулықтан мәліметтер берілді.
Осындай жұмыс түрлерін қолдануоқушылардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1. Әдеби шолу
1.1 Оқыту мен білім беру процесіндегіақпараттық - коммуникациялық технологиялардың маңызы
1.2 Химия пәнін ақпараттық технологиялар мүмкіндігін пайдаланаотырып оқыту
1.3 Дәстүрлі түрде өткізілген сабақтан жаңы технологияларды пайдалануарқылы өткізілген сабақтардың ерекшеліктері
2 Эксперименттік бөлім
2.1 Оқушылардың естесақтау қабілетінің ақпараттық технологияларды қолану кезіндегі даму деңгейі
2.2 Жаңа технологияны қолданып Атом құрылысы тарауын оқыту әдістемесін ұйымдастыру жолдары ... .
2.3 Анықтаушы және қалыптастырушы эксперимент жұмысының материалдарын жинақтау, талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 58
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..60
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ
Өзектілігі: Бүгінгі таңда дәстүрліоқыту әдістемесінің заман талабынасай толық білім беруге, меңгертуге кепілдік берметіндігін мектеп тәжірибесі көрсетіп отыр. Сондықтн жаңартылған әдістемелік жүйеің оқыту процесінеіскеасу үшін оны технологиялау қажеттігі туып отыр.
ХХІ ғасырда әлемдік өркенет төрінен орын алып, Қазақстанның жан-жақты дамуының бірден-бір жолы білім мен ғылмды әр қырынан меңгеру қажет болып отырғаны белгілі. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев Білім мен ғылым қызметкерлерінің ІІІсъезінде Құрылымдық өзгеістер мұғалім кадрларын әзірлеу жүйесін оздыраотырып, дамыту мен қамтамасыз етілуі тиіс -деп, атап көрсеткен болатын.
Экономикасы күшті дамыған елдердің тәжірибесі білім беру жүйесін ақпараттандыру экономика, ғылым және мәдениеттің қарқынды дамуының негізгі кепілі екендігін көрсетіп отыр. Олай болса қазіргі заманның ақпараттық және телекоммуникациялық технологиясын игеру әрбір мұғалімнің басты міндеті болып табылады.
Қазіргі уақытта мектеп мұғалімінің алдында тұрған маңызды, жауапты міндеттің бірі- қушыға тиянақты білім беру. Ол үшін мектеп мұғалімдеріоқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін өз тәжірбиесінде таңдап алуы керек.
Қазіргі педагогика теориясы жаңашылдыққа бет бұрып, білім беру мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас пайда болумен жаңа технологиялар өмірге келді.
Жаңа технологияларды күнделіктісабақ үрдісінде пайдалану - оқыту мақсатына жетудің тиімді жолдарын көрсетеді.
Қазіргіоқыту барысында қолданылып жүрген көптеген техологиялар жеке тұлғаның жетілуіне, оқытудың тиімділігінің негізін құруға бағытталған.
Бүгін де неліктен білім технлогиясы жайлы көп айтылуда? Жаңа заманның білім жүйесіоқу- тәрбие үрдісінде технологиядағы үрлілігімен сипатталады. Бүгінгі таңда педагогикалық технологияғаерекше көңіл бөлудің себебі неде? Біріншіден, педагогикадаіскерлік үйесінің жаңа жолын табуға қажеттіліктің тууы. Екіншіден, оқытуда жеке белгілей оқыту, білім беру тиімділігін арттыру. Ең соңында техногияны жобалау -- оқушы мен ұстаз арасындағы өзара қатынасты қалыптастырып, білімге қызғушылығын арттыруды бір жүйеге келтіру, әдіс-тәсілдердің түрлерін енгізу қолға алынуда.
Зерттеуобъектісі:орта мектепте Атом құрылысы тарауын ақпараттық технологиялардың мүмкіншілігін қолдануарқылы оқыту үрдісі.
Зерттеу мақсаты:орта мектепте Атом құрылысы тарауын оқытуда жаңа технологиялар мүмкіндігін қолданп, оқушылардың сабаққа қызығушылығын, ынтасын арттырып, білім сапасын жоғарылату.
Зерттеу болжамы:сабақтаоқушылардың естесақтау қабілетін ақпараттық технологияларды қолдануарқылы дамыту жүзегеасады, оқу үрдісінде Атом құрылысы тарауына жататын әр элементтіоқыту барысындаақпараттық технологияларды ұтымды пайдалану, ақпараттық технологияларды қолданукезіндегіоқыту процесінің өнімділігін арттыруға бағытталған материалдар, қосымша құралдарды пайдалану.
Зерттеу міндеттері:
1. Зерттеу жұмысы бойынша педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерді талдау.
2. Жаңаақпараттық технологияны ұйымдастыру үшін материалдық техникалық базаны жетілдіру, іс шаралар кешенін әзірлеу.
3. Компьютерлік жәнесаралап - деңгейлеп оқыту технологиясын оқыту үрдісінеенгізу негізінде:
а) экспериментке қатысқан 38 оқушы, оның ішінде 19 оқушы бақылау тобын 10 "а" сыныбы, 19 оқушы эксперименттік топты 10 "б" сыныбының білім деңгейін слаыстыраотырып қорытынды жасау.
ә) сабақтаоқушылардың естесақтау қабілетін ақпараттытехнологияларды пайдалану негізінде дамыту тиімділігін іс - тәжірибе жүзінде тексеру, қорытындылау, сандық есептеу жүргізу.
б) химия пәнінен жаңа технологияларды қолдануарқылы өткізілген сабақтардың құндылықтарын, сабақтардағы оқушылардың білім деңгейінің көрсеткіштерін анықтау.
Зерттеу әдістері:
- зерттеу тақырыбы бойынша ғылыми - педагогикалық әдебиеттерге талдау жасау;
- химия сабағындаоқушылардың білім деңгейін анықтау;
- оқу үрдісінде қолданылатын жаңаақпараттық технологиялардың мүмкіншіліктерімен танысу;
- педагогикалық эксперимент жүргізу;
- эксперимент нәтижесін талдау, мәліметтерді өңдеу, статистикалық есептеу.
Зерттеу жұмысының негізгі базасы: БҚО, Орал қаласы, А.Тайманов атындағы №34 мектеп- гимназиясы.
Зерттеу жаңалығы:
oo Ақпараттық технология құралдарын оқу үдерісінде пайдалану мәселелеріайқындалды;
oo Мектепте Атом құрылысы тарауын оқыту барысында жаңа технологияларды қолданысқасіңдіруді жетілдіру жолдары анықталды;
oo Атом құрылысы тарауында жаңа технологияларды қолданудың тиімділігіанықталды.
Зерттеу жұмысының құрылымы: кіріспеден, 2 тараудан, қорытынды, қолданылған әдебиеттер тізімінен, 14 кестеден, 15 суреттен, қосымшадан тұрады.
1 тарау. Оқыту мен білім беру процесіндегіақпараттық технологияларды қолднудың теориялық негіздері
1.1 Оқыту мен білім беру процесіндегіақпараттық - коммуникациялық техногиялардың маңызы
Қазіргі заман талабынасай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-қатынасынаақпараттық -- коммуникациялық технологиялардың кеңінен қолданысқаеніп, жылдам дамып келе жатқан кезеңіндеақпараттық қоғамды қалыптастыру қажетті шартқаайналып отыр. Осы орайда келешек қоғамымыздың мүшелері-жастардың бойындаақпараттық мәдениетті қалыптастыру қоғамның алдында тұрған ең басты міндет.[1]
Ақпараттық - коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмысістеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықарды, интерактивті құралдарды қолдануға, интернетте жұмысістеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалануарқылы білім беуді жетілдіруді көздейді.
Ақпараттық - коммуникациялық технологияның келешек ұрпақтың жан - жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығамашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы мол.[1]
Қазіргі уақытта шапшаң жүріп жатқан жаһандану үрдісі әлемдік бәсекелестікті күшейте түсуде. Елбасы Н. Ә. Назарбаев Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кірустратегиясы атты жолдауында Білім беруреформасы - Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдарының бірі деп атап көрсетті.
ХХІ ғасыр - бұл ақпраттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір. Білім беру үрдісін ақпараттандыру - жаңаақпараттық технологияларды пайдалануарқылы дамытаоқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзегеасыраотырып, оқу - тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды көздеп отыр.[2]
БҰҰ шешімімен ХХІ ғасыр - ақпараттандыру ғасыры деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми - техникалық прогрестің негізгі белгісі - қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңінеенді. Заманымызғасай қазіргі қоғамды ақпараттандыруда педагогтардың біліктілігін ақпараттық - коммуникациялық технологияны қолданусаласы бойынша көтеру негізгі міндеттерінің бірінеайналды. Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында: Білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі - білім беру бағдарламаларын меңгеру үшіндайлар жасау керек- деп көрсетілген. Солардың бірі білім берудіақпараттандыру барысында дидактикалық жәнеоқыту құралы болып компьютерсаналады. Сондықтан кез келген білім берусаласында мультимедиялық электрндық оқыту құралдары барлық пәндердіоқытуғапайдаланады. Бұл бағыттаақпараттық технологияны оқыту үрдісінеекпінді түрдеенгізу бағытында және қолданыатын жаңа құралдардың бірі - бағдарламалық - техникалық кешен болып саналатын Активті экран болып табылады.[1]
Ақпараттық технологиялар қоғамының негізгі талабы-оқушыларғаақпараттық білім негіздерін беру, логикалық - құрылмдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іскеасыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу. Олай болса, ақпараттық бірліктрдің білімгеайналуы әлемнің жүйелік-ақпараттық бейнесін оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен құндылық бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды көздейтін, адамнң дүниетанымының құрамдас бөлігі болып табылатын интеллектуалды дамуды қалыптастырудың бір жолы болып отыр.
Ақпараттық бірлікті қалыптастыру: мектептің материалдық -техникалық базасына; ақпараттық қоғам саясатының мақсаты мен міндеттеріне; оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру жүйесіне; оқушылардың жасерекшеліктері мен меңгеру қабілеттеріне, педагог мамандардың информатикадан білім деңгейлерінің сапасы мен шеберліктеріне, оқу - тәрбие бағытының ақпараттық қоғам бағытымен өзара байланысына тәуелді.[2]
Қазіргі кезде жаратылыстану-ғылыми білім беруде сабақ барысында интерактивті құралдарды қолдануда. Интерактивті құралдардың көмегімен мұғалімнің , оқушының шырмашылықпен жұмысістеуіне жол ашылып отыр. Білім берудегі интерактивті технология - мұндағы интерактивті сөзі- іntеr (бірлесу), асt (әрекет жасау) ұғымын білдіреді, сабақ барысындаоқушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін емес, бірін-бір толықтыратын, сабақ барысында барлық оқушылардың қатысуын ұйымдастыратын оқыту.[3]
Интерактивті тақта - дегеніміз не?
Интербелсенді тақта - бұл компьютердің қосымша құрылғыларының бірі және де дәріс берушіге немесе баяндамашығаекі түрлі құралдарды біріктіретін: ақпаратың кескіні мен қарапайым маркер тақтасын біріктіретін құрал. Бүгінгі күні бірнеше ИТ түрлері бар. Олардың ішінде білім саласында қолдаып жүргендеріне қысқаша шолу жасасақ.
АСTІV bоаrd (Рrоmеthеаn компаниясы) - АСTІVstudіо программасы арқылы іске қосылады. Бұл құрылғы компьютер, мултимедиялық проектор жәнеақпараттарды енгізуге арналған активті қаламнан тұрады.[3]
Активті қалам - дегеніміз не?
Активті қалам - бұл меңзерді басқару құрылғысы және компьютер мен тақтаарасындағы байланысты іске асырушы құрылғы.
АСTІV wаnd указкасы
Электрондық АСTІV wаnd указкасының ұзындығы 54 см тақтаның жоғарғы бөлігінен кшкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жанындаорналасқан батырма ташқанның сол жақ батырмасының қызметін атқарады. АСTІV bоаrd - интерактивті тақтасында жұмыс жасаушыға проектордың сәулесінен астынан шыуға мүмкіндік береді. "Оң қол" сонмен бірге "сол қолмен" жұмыс жасауға қолайлы құрылғы.[2]
АСTІV раnеl-рrо
АСTІV раnl-рrо (Активпанель) үлкен ауиторияларда қолдануға өте қолайлы, онда үлкен экранға проекцияға қолданады. АСTІV раnеlрrо арнайы қарындаштың көмегімен дисплейде жазылған жазулар компьютерарқылы тақтадан көруге мүмкіндік береді. АСTІV раnеl-рrо (Активпанель) өте жеңіл зат, бөлмеден бөлмеге қиындықсыз - ақ алып жүре беруге болады, ал проектор болса кескінді үлкейтіп көрсетеді. АСTІV раnеl-рrо ДК басқарады, сурет салады, жазу жазады - бұл ақпаратты енгзетін құрылғы.[3]
АСTІV slаtе
Радио портты АСTІV slаtе панел құрылғысы топпен жүргізілетін конференцияға қатысушылардың белсенді қатысуына мүмкіндік береді. Конференция немесе презенация кезіндеаудиториядаеркін қозғалуға болады АСTІV slаtе XR панель аудирияның кез келген жерінен тақтамен жұмыс жасай алады. АСTІV slаtе XR көмегімен қатысушылар өз шешімдерін орындарынан тұрмай-ақ тақтада жазаалады.[4]
АСTІV tаblеt
АСTІV tаblе планшет қарапайым тышқанның қызметін атқараалады, презентация мен конференция материалдарын АСTІV studіо2 немесе АСTІV рrіmаrу тақтасыз (АСTІV bоаrd көмегенсіз) компютерде дайындауға мүмкіндік бетерін құрылғы. АСTІV tаblеt компютерге USB порт арқылы қосылады, бағдарламаның барлық функцияларын қолдануға болады. Арнайы батареясыз қаламмен флипчат беттерінде жазу жазаалады.[4]
АСTІVоtе
АСTІVоtе тестілеу жүйесі конференцияның барлық қатысушыларынасұрақтарға, брнеше берілген жауаптардың нұсқаларынан желісіз радио пулттің батырмасын басу әдісімен жауап беруге мүмкіндік береді. Пулттың көмегімен ақпарат АСTІV bоаrd қабылдайды және де өңделіп конференция қатысушысының жауабын қабылдайды. АСTІVоtе қарапайым тест жүргізуге өте қолайлы зат. АСTІVоtе 16 немесе 32 пулттан кішкене чемоданда тест жүргізу үшін gfqlfkfуsfls.[5]
АСTІVоtе қолданаотырып:
Тест жұмысын дайындау шеберінде АСTІV studіо бағдарламасында флипчартта мәтіндік немесе графиктік түрде тест сұрақтары кітапханадасақталады да, тестің нәтижесін кесте немесе диаграмма түрінде компьютердің жадындасақталады. Тестің нәтижесін ЕXСЕL немесе WОRD редакторларында экспорттауға да болады.
АСTІV studіо программасы
АСTІV studіо РЕ программасы арнайы презентацияларды өткізуге жәнеоны сабақ барысында қолдануға негізделген программа. Бұл программа АСTІVbоаrd және АСTІVреn қаламымен жұмыс жасау үшін жасақталған. АСTІVstudіо программасының мүмкіндіктері көп. Атап айтқанда, презентацияларды құруға, өткізуге, материалдрғаарнайы эффектлер қосуға, негізгі кезеңдерді көрсетуге, көрсеткіштерді қосуға, қосымшаақпараттарды енгізуге және басқа да көптеген мүмкндіктері толығынан қолданылады.[5]
Флипчат
Флипчат - бұл бірнеше қажетті беттерден тұратын негізгі жұмысаймағы. Бұл аймақта презентацияны құруға жәнеоны көрсетуге қажеті құралдардың барлығы көрсетіледі. Бірнеше флипчаттарды бірден ашып, бір флипчаттан келесі флипчатқа, объектілергесілтемелер қоюға немесеобъектілерді бір мезетте келесі бетке көшіруге болады. Флипчатты басу құрылғысынан шығаруға немесе әр түрлі форматтарда экспорттауға арналған.[4]
Активті экран кешені білім үрдісінде қолданылатын ақпаратты көрсетуге жәнеоны компютермен басқаруға тағайындалған әмбебап интерактивтік жүйе болып табылады.
Активті экра бағдарламалық - техникалық кешенінің дидактикалық мақсатта пайдалану барысындаолардың негізгі қызметі - жалпы ақпаратпен кәсіби біліктілікті жетілдіру бағытында қолданып, оқушылардың, ойлау жәнеойын қысқа және түсінікті түрде жеткізе білу қабілетін, арттырып өз ойларын жаңа технология құралдары көмегімен жүзегеасыруын қалыптастыруды қамтамасыз ете алатыны белгілі.
Бағдарламалық-техникалық кешеннің құрамына кіретін мультимедиялық және интерактивті тақтаны мүмкіндік бередіоқытушығасабақ оқушылардың қызығушылықтарын көмегімен қызықты визулды қарқынды тудыратындай оқуға болады қор. Сабақ барысында мұғалім алдында тұрып түсіндіру тақта, бір мезетте мәтіндік, аудио, бейне құжаттарды DVD, СD-RОM және Интернет-ресурстарын пайдалану. Қолданбаны іске қосу, бұл ретте мұғалімдер, СD-RОM, Wеb-қарасын түйін мазмұнын, ақпаратты сақтау, құруарнайы белгіауыстыратын жазбалар қалам арқылы тышқандар жазу. б. орындай алады жеңіл әрекет.[5]
Интербелсенді құралдарды сабаққа пайдаланғанда дидактикалық бірнеше мәселелерді шешуге көмектеседі :
- Пән бойынша базалық білімді меңгеру ;
- Алған білімді жүйелеу ;
- Өзін - өзі бақылау дағдыларын қалыптастыру;
- Жалпы оқуға деген ынтасын арттыру
- Оқушыларғаоқу материалдарымен өздігінен жұмысістегенде әдістемелік көмек.[5]
Технологияны оқу материалын хабарлау және оқушылардың ақпаратты меңгеруін қазақ елі арқылы, көзбен көру жадын іске қосқандаарта түсетін қабылдау мүмкіндіктерімен қамтамасыз ететін әдіс деп қарауға бастау. Оқушылардың көпшілігіестігенінің 5 % және көргенін 20 % естесақтайтыны белгілі. Аудио - және видеоақпаратты бір мезгілде қолдануестесақтауды 40-50 % дейін өседі.[6]
Бүгінгі уақытта сабақтың мазмұны мұғалім сабаққа дайындалу барысындаоқушылардың жүйелеу үшін қажетті материалды жұмсайды өз уақытының іздеу жаңаша тарапынан қызықты өтуі бағалы беделі. Ал жекелеген курс бойыншамәселелік - бағытталған бағдарламалар пакетін болуы, оқу мұғалімге "мұғалім - оқушы" жүйесіндеақпаратты беруді ұйымдастыру, өңдеу және қайталануын, мүмкіндік береді жаңа. Бірақ , мұның барлығы жүзегеасыру үшін компьютерлік технологияны оқыту біліктері мен білімдерін мұғалімдері. Бұл дайындық тиіс диференциалды. Өйткені, әрбір пайдаланусипаты компьютердіоқыту процесінде пән мұғалімдері үшін әртүрлі. Қазіргіуақытта кеңінен табалдырығынан аттағалы тұрған еніп өмірдің барлық салаларына компьютерлік ғылым ғасырдың. Айтуынша, "жастар Қазіргі әлемде жаңаақпараттық технологиялардың әлемдік стандартқасай, өте мүдделі" білім беру үрдісінеақпараттық технологиялардың маңызы білім беру, жас ұрпақтың жолдары мен тиімділігін арттыру, үйлестіру.[6]
Оқытудың ақпараттандыру процесі мұғалімдерге жаңа ақпараттық технологияны жан-жақты пайдалану саласына үлкен талап қояды. Іс тәжірибиеде интерактивті құрылғылардың барлық мүмкіндіктерін пайдалана отырып, оқушылардың шығармашылық даралығын қалыптастыру үшін сабақта төмендегііс-шаралардың қолданудың маңызының зор екенін көреміз.
- Оқушының дайындық деңгейін, ынтасын және қабылдау жылдамдығын ескеруарқылы жаңа материалдарды меңгеруге байланысты оқытуды ұйымдастыру жәнеоқыту процесіне интерактивті құрылғылардың мүмкіндіктерін қолдану.
- Оқытудың жаңа әдістері мен формаларын (проблемалық, ұйымдастырушылық іс - әрекетін компютерлік ойындар және т. б.) сабақта жиі қолдану.
- Проблемалық зерттеу, аналитикалық және моделдеу әдістерін қолдануарқылы классикалық әдістерді жетілдіру.
- Жаңаақпараттық технология құралдарын (жаңа типті компютерлер, телекоммуникация, виртуалды орта және мултимедия-технология, интерактивті құрылғылар) пайдалануарқылы оқу процесінің материалдық-техникалық базасын жетілдіру.[6]
Оқу материалы Роwеr Роіnt презентациясы немесе мәтіндік ақпарат түрінде беруге бастау. Сонымен қатар, материалдың құрамына кесте, диаграмма, сурет, басқарушы батырмалар, гиперсілтемелер, графиктер бастау. Түсіндіру барысында мұғалім тақтаның алдында тұрып жасырулы ақпаратты жәнеобектілерді көрсетеалады және өзгертеді. Сабақтың соңында қолданылған материалды естесақтап, қажет жағдайда қайталап қолданады. Интерактівтік тақтамен жұмысістеу барысында жасалған керек-жарақтары файлы белгілі бір форматпен сақталады, сонымен қатар РDF форматында иә сақтап, оқушыға электрондық поштаарқылы жіберуге бастау. Мұғалім алдын - ала дайындаған сабақты оқушының білімін, біліктілігін, дағдысын бақылауға бағытталған тапсырмаларды орындауға береді. Сабақтың барысында тапсырманы орындау бойыншаауызша түсіндіру жүргізіледі, интерактивтік тақтаны пайдалануарқылы теориялық материал қайталанады. Қажетті жағдайда, оқытушы тақтаарқылы мысал есепті шығаруды, графиктерді құруды, құрал - саймандарды қолдануды көрсетіп түсіндіреді. Мұғалім оқушыны тақтаға шығарып, оған жеке тапсырма береді, оған қалғандардың көңіл бөлу үшін бағыт береді және бақылап отырады. Мұғалім алдыңғы сабақта өтілген материалды ашып, өткен сабақты қайталай алады. Мұндай әдістемесабақтаекпінді түрде өткізуге мүмкіндік береді. Тақтада жұмысістеген мұғалім мен оқушының орындаған іс - әрекеттерін ұйымдастыру негіздеріестесақтап келесісабақта қолдануға бастау.Сонымен, интерактивтік тақтасабаққа қатысушылардың барлығының ойын бірортаға жинақтап, қажет ақпаратты өңдеуарқылы жалпыланған ақпараттық біліктілікті қалыптастыратын тиімді құрал болып табылады. Алдын ала дайындалған оқу материалдары - презентациялар, мәтіндік, графикалық ақпараттық объектілер - сабақтың жақсы өтуін және барлық ақпарат түрлерін қолдануды қамтамасыз етеді. Сонымен, Активті экран кешенін қолдануарқылы оқыту үрдісінде жаңа дидактикалық мүмкіншіліктердіашуға мүмкіндік береді. Сабақтауақытты үнемдеу, демонстрациялық материалдар даярлау мақсатында интерактивті тақтаны пайдаланған тиімді. Интерактивті тақтаның үш режимінде де жұмыс жасауға мүмкіндіктер молынан.[7]
Ақ тақта режимі- ең қарапайым режим. Ақ тақтарежимн қолданғанда оны ақ бет қағазбен жұмыс жасағандай және тақырыпқа қажетті жерін белгілеулермен, негізгі ұғымдарын ерекшелеу үшін түрлі түсті қаламды қолдануға болады. Ақ беттің артына фон ретінде мазмұнды суретті пайдалануға болады. Тақтаның бұл қасиеті, мысалы химиядан, географиядан, физика, биологиядан және т.б. пәндерден сабақ жүргізгенде ыңғайлыбоолып табылады. Фон ретінде химиялық ыдыстарды, географиялық картаны, физикалық аспаптардың суреттерін алуға болады жәнесабақ барысында қажет болса картаға белгісалуға, жазуға мүмкіншілік бар.[7]
Екінші режим - Оffісе режимі. Бұл режим сабаққа қажетті дайындық жұмыстарын, яғни материалдар даярлауға ыңғайлы. Сабаққа дайындық жұмыстары Wоrd мәтіндік редакторының, Еxсеl электрондық кестесінің құжаттары, Роwеr Роіnt - презентациясы болуы мүмкін. Мысалы, Mісrоsоft Wоrd құралдарымен төрт түрлі мәтіндік тапсырмаларды қамтитын құжат әзірлеуге болады. Осы құжатта тапсырмаларды қайталап, жауаптарының дұрыс нұсқаларын немесеамалдардың дұрыс тізбегін көрсету. Қайталанған тапсырмаларды сурет салу панелінің төртбұрыш обектілерімен жасырылады. Сабақта қажет кезде бұл құжатты интерактивті тақтаның Оffісе режиміндеашу қажет. Бұл режим Mісrоsоft Оffісе - нің барлық мүмкіншілігін ұсынады. Сондай мүмкіншіліктерінің бірі - құрылған құжатқа мәтінді қосуға болады,экраннан түсірілген суретпен емес құжатпен тікелей жұмыс жасалынады. Сонымен, мұғалім оқушыны тестілік тапсырмаға жазбаша жауап беруге тақтаға шығарып, оқушының жауабын дұрыс жауаптарымен салыстыраалады (тік төртбұрыш объектісін жылжыту немесе жою арқылы) және дайындалған материалды шаблон ретінде келесісабақтарды пайдалану үшін сақталады.[8]
Үшінші режим - жұмысрежимінде интерактивті тақта. Өткізугесабақтар өткен материалды қайталау қажет, сондай-ақ компонент үшін интерактивті тақтаны пайдалануға болады кездесілтемелер. Құрылған құжаттар Mісrоsоft Оffісе көмегімен құралдары арқылы бұл компонент, графикалық редакторлар көмегімен құрылған қоршаған орта бағдарламалау немесе файлдарғасілтемелер беттің интернет ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Құралдар Прожектор жәнеПердесі экранды, көрсетугеарналған және белгілі бір кішігірім аумағын. Прожектор, ақша қаражатын аудару біробъектіге назараудитория. Экранда біруақытта бірнешеобъектілер, объектінің оның бөлу қажет, қалғанын жауып қоюғаарналған. Шторк жабады бөлігі экранды қоюғаарналған (есеп шығаруда дұрыс жауаптарын, белгісіз оқушыларғаақпаратты дайын) қажет, мүмкіндігінше тақтаның бөлігінде және оқу материалын барысында.[8]
Қазіргі кезде қоғамды ақпараттандыру, білім берудіақпараттандыру деген сөз тіркестері біздің сөздік қорымызғаеніп кетті. Олай болса, қоғамды ақпараттандыру дегеніміз не?
Қоғамдық ақпараттандыру дегеніміз - ғылыми техникалық прогресс жетістіктерінің күнделікті тұрмысқаауқымды енуінің нәтижесі, адам өмірінеіс - әрекеттің интеллектуалды түрлерінің жан-жақты әсеретуі мен ролінің жоғарылауына байланысты обективті процесс. Ол оқыту мазмұны, әдісі мен ұйымдастыру түрлерінің өзгерісін тездетеді. Бұл процестегі негізгі мәселе білім берудің мазмұны мен мақсатын өзгерту болып табылады, ал оны технологиялық жағынан қамтамасыз ету - өндірістік мәселе. Қоғамды индустрияландыру кезеңінде білім беру жүйесіалдыңғы кезекте, маманданған сауатты тұтынушыларды дайындауға бағытталса, ал білім берудіақпараттандыру жағдайында бұл мәселе білім берудің негізгі мақсатынаауысады. Мұндағы негізгі мақсат - оқушының қоршаған әлем жайында табиғи ғылыми болжамын қалыптастырумен жалпы ізгіліктіадамгершілікке дайындау.[9]
Қазіргі заман мұғалімнен тек өз пәнінің терең білгірі болуы емес, тарихи танымдық, педагогикалық - психологиялық сауаттылық, саяси экономикалық білімділік жәнеақпараттық сауаттылық талап етілуде. Ол заман талабынасай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмысістеп, оқу мен тәрбиеісінееніп, оқытудың жаңа технологиясын шебер меңгерген жан болғанда ғана білігі мен білімі жоғары жетекші тұлғаретінде ұлағатты саналады.[10]
Орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың негізгі мақсаты оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыруболып табылады. Осы мақсатты орындау барысындаоқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыруда жаңа әдістерді қолдану қажеттілігі туындап отыр. XXІ ғасырдаақпараттанған қоғам қажетілігін қанағаттандыру үшін білім берусаласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр: компютерлік техниканы, интернет, компютерлік желі, электрондық және телекоммуникациялық құралдарды, интерактивті құралдарды, элекотрондық оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалануарқылы білім сапасын көтеру.[11]
Еліміздегісаяси, әлеуметтік - экономикалық өзгерістергесай білім берудіақпараттандыру бағытында мектебімізде жүргізіліп жатқан жұмыстарақпараттандырудың мемлекеттік бағдарламасынасәйкес жүзегеасырылуда.
XXІ ғасыр - ақпарат ғасыры болғандықтан адамзатқа компьютерлік сауаттылық қажет. Бүгінгі таңда мектеп пәндерін компьютер, интерактивті құралдардың көмегімен оқыту нәтижелерін зерттеудегі ғылыми проблемаларды шешуең басты орын алады. Бұған себеп оқыту процесінде туындайтын компьютерлендірудің педагогикалық- психологиялық жаңа проблемалары әлі толық шешілмегені. Білім беру жүйесін ақпараттандыру білім беру үшін үлкен перспективаларашады. Соңғы жылдары компьютерлік, телекоммуникациялық техника мен технологиялардың қоғам өміріндегіролі мен орнында түбегейлі өзгерістер болды. Ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды игеру қазіргі заманда әрбір жеке тұлғаоқу және жазу қабілетісияқты сапалармен бірге қатарға және әрбірадам үшін қажетті шартқаайналды.[11]
Әрбірелдің технологиялық даму дәрежесінеоның экономикалық қуаты мен халқының тұрмыс деңгейі ғанаемес, сол елдің әлемдік қоғамдастықтаалатын орны, басқаелдермен экономикалық жәнесаяси ықпалдасу мүмкіндіктері, сондай-ақ ұлттық қауіпсіздік мәселелерін шешуіне байланысты. Сонымен қатар, әлдебірелде қазіргі технологияның дамуы мен қолдануының деңгейіоның материалдық базасының дамуымен қатаремес, негізінен қоғамды парасаттандыру деңгейімен, оның жаңа білімді туындату, игеру және қолдана білу қабілетімен деанықталады. Жедел дамып отырған ғылыми-техникалық прогресс қоғам өмірінің барлық салаларын ақпараттандырудың ғаламдық процесінің негізгі көзі болды. Ақпараттық-технологиялық дамуға жәнеоның қарқынына экономиканың жағдайы, адамдардың тұрмыс деңгейі, ұлттық қауіпсіздік, бүкіл дүниежүзілік қауымдастықтағы мемлекеттің рөлі тәуелді болады. Тұтас дүние қалыптастыру мен қоғамдастықтар, жекеадам мен бүкіл дүниежүзілік қоғамдастықтың өмірсүруі үшін жаңа жағдайларды қамтамасыз етудеақпараттық-телекоммуникациялық технологиялар маңызды роль атқарады деп айтуға болады.[11]
Ғылым мен техниканың даму қарқыны оқу-ағартусаласының оқыту үрдісіне жаңа технологиялық әдістероның ішінде интерактивті құралдарды кең көлемде қолдануды қажет етеді. Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы орта білім беру жүйесінің дамуымен тығыз байланысты. Қай халықтың, қай ұлттың болсын толығып өсуіне, рухани әрі мәдени дамуына басты ықпал жасайтын тірегі де, түп қазығыда - мектеп. Мектептердің білім деңгейін көтеру жәнеонда интерактивті құралдарды пайдалануарқылы оқу - тәрбие процесін тиісті деңгейге көтеру, мектеп ұстаздарының, басшыларының, педагогикалық ұжжымның жүйелі басшылыққаалған бағыты деп есептелінеді. Интерактивті құралдарды қолдану негізінде мектепте жаратылыстану бағытының пәндерін оқытусапасын арттырып, білім берудіақпараттандыру жүйелі түрдеіскеасады деуге болады. Мектептіақпараттандыруғаосылай мемлекет тарапынан үлкен экономикалық қолдау көрсетіліп, оны оқыту, үйрету мәселесі бүкіл халықтық деңгейге көтерілсе ғана біздің еліміз өндірістің жоғары психологиясын меңгерген дүиежүзілік бәсекеге төтеп беретін, өндіріс өнімдерін өндіреалатын алдыңғы қатарлы мемлекеткеайналады. Ол дәрежеге жетуге қажетті білім алуына біздің жас ұрпақтың қабілетінің жететінінесенім мол.[11]
Қазіргі заманда жастарғаақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқасай мүдделі жаңа білім беру өте қажет деп, Ел басы атап көрсеткендей жас ұрпаққа білім беру жолындаақпараттық технологияны оқу үрдісіндеоңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор.[12]
Компютер және интерактивті құралдарарқылы жасалып жатқан оқыту процесіоқушының жаңашаойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстармен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде-өздерінің кәсіби потенциалдарының қалыптасуына жол ашу керек. Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағында, оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және компютерлік оқытуісін дамытатын жалпы заңдылықтардан тарайтын педагогикалық технологияларды ғана тиімді деп санауға болады. Оқушылардың интерактивті құралдар көмегімен қалыптасатын және жүзегеасырылатын ойлау қабілеті бұрынғы технологияларарқылы берілетін ойлау жүйесінен өзгеше болатындықтан, тек ойлау қабілеті түсінігі ғанаемес, қабылдау, естесақтау жоғарғы деңгейде болады.[11]
Интерактивті құралдардың келесіерекшеліктерін атап өтуге болады:
1.Бормен тақтаға жазылған кескінді интерактивті тақтадағы түрлі - түстіайқын, ұқыпты кескінмен салыстыруға болмайды
2. Тақта мен бордың көмегімен әр түрлі қосымшалары бар жұмысты түсіндіру қиын әрі мүмкін емес.
3. Слайдтарда, флипчартта қателер жіберілсе, тез арада түзетуге болады
4. Сабақта АСTІVоtе тестілеу жүйесіарқылы тест алу мүмкіндігін қолдануға болады
5. АСTІV wаnd указкасының көмегімен тақтаның жоғарғы бөлігіне кішкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді.
6. Сабақта көрнекілікті қолдану деңгейіартады.
7. Сабақтың өнімділігіартады.
8. Оқушылардың білім деңгейінеоң әсеретеді[10]
Біз бейбіт елде, мемлекеттік білімді жетілдіругеаса мән берген елде тұрамыз. Жалпы білім берудің мақсаты - терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізіндееркін бағдарлай білуге, өзін - өзі дамытуғаадамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру, яғни жеке тұлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру. Бәсекеге қабілетті болу тікелей білімге байланысты. Біз жаңа технологияға, жаңа өркениетті дамуға байланысты басқа өркендіелдердің көптен бері пайдаланып келе жатқан нитерактивті құралдарды қолданып отырмыз. Бұл - біздің Қазақстаннның алға қарай жылжуының нышаны болып табылады. Ғылыми білім беруде интерактивті тақтаның мүмкіндігі мол. Интерактивті құралдарды қолдануарқылы оқушы білім кеңістігінееркін бойлайды.[12]
Жаратылыстану - ғылыми білім беруде интерактивті құралдарды қолданудың білімді игертудеоқушыларға берері көп. Интерактивті құрылғылардың Батыс Қазақстан облысының мектептеріне келуі білім алушылардың білімін жетілдіруіне көп мүмкіндік туғызып отыр. Оқу процесінде, оның ішінде практикалық сабақтарда интерактивті құралдарды қолдану мұғалімнің жеке тәжірибесіне, шығармашылық ізденісіне байланысты. Интерактивті құралдароқыту формасын ұйымдастыруды түрлендіруге, дәстүрліоқыту әдістеріне жаңа элементтеренгізуге мүмкіншіліктер жасайды. Бұл оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырады. Қорытындылай келе интерактивті құралдарды орынды қолдануоқытусапасын жетілдіруге көмектеседі.[13]
1.2 Химия пәнін ақпараттық технологиялар мүмкіндігін пайдаланаотырып оқыту
Химия пәні - мектептегіоқу пәніретінде жалпы негізгі білім беретін мектептегі барлық гуманитарлық және жаратылыстанулық бағыттардың өзегін құрайды. Химия өзіндік сана- сезімді қалыптастырады.
Химия оқу пәнінің негізі - адамзаттың жүріп өткен табиғи және әлеуметтік даму жолы (адам- табиғат - қоғам). Ол оқушыларды химияның қоғамдағы маңызын, адамзат алдында тұрған сан - салалы ауқымды мәселелерді шешудегіізгіліктірөлінінң артуын ашып көрсету. Бірақ мектептік пән бүкіл химия ғылымын тұтас та, толық қамти алмайды. Оқушылардың жасерекшеліктері мен дайындық дәрежесіескерілеотырып, білім беру, тәрбиелеу, дамытушылық жағынан ең маңызды деректер, оқиғалар, құбылыстар, химиялық үрдістер, химиялық заңдар мен теориялар және химиялық символикалық ұғымдаріріктеліп алынады. Бұл химияның құбылыстарың бақылауға және түсіндіруге біліктілігін дамытады.
Мектепте химия пәнің оқытуға біртұтас көзқарас қалыптастыру, бұл тарихты оқып - үйренуге формациялық және өркениеттік тұрғыдан қарауды ұштастыруға негізделуге тиісті. Формациялық тұрғыдан қарау тарихи даму кезендерінің сабақтастығы мен ішкі байланыстарын бейнелейді, әлеуметтік - экономикалық процестердің логикасын түсінуге мүмкіндік береді. Өркениеттік тұрғыдан қарау, әр түрлі халықтар мәдениетінің өзара байланысы мен өзара ықпалын көрсетеді, салыстырмалы - типологиялық әдісті кеңінен қолдануға мүмкіндік береді.[13]
Химия пәнінің мақсаты:
::Оқушылардың ғылыми көзқарасын қалыптастыру.
Оқу пәні бойынша төмендегідей міндеттерді жүзегеасыру көзделеді:
- Қоршаған ортадағы жүріп жатқан құбылыстарды химиялық таным - түсініктерарқылы ойлай білуге үйрету, химиялық тілді дамыту.
- Оқыту барысында қоршаған орта, тірі табиғат туралы қызығушылық тудыру;
- Модульдік оқыту технологиясын қолданаотырып, оқушының пәнге деген қызығушылығын, таным- белсенділігін арттыру.
- Оқушылардың дүниеге ғылыми көзқарасын қалыптастыру, олрғаадамзат жинаған әлеуметтік, рухани, адамгершілік тәжірибесі;[12]
Химия сабақтарындаақпараттық технологияны қолданудың тиімділігі
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білімді дамыту тұжырымдамасында орта білім берудің мақсаты- терең білім, кәсіби дағдылар негізіндееркін бағдарлай білуге, өзін-өзііскеасыруға, өзін-өзі дамыту және өз бетінше дұрысадамгершілік тұрғысынан шешім қабылдауға қабілетті жеке тұрғаны қалыптастыру делінген. Білім беру жүйесі - әрелдің даму болашағын айқындайтын, әлемдік өркениетке жетудің негізгі бағыттарын көрсететін біртұтас құрылым. Қазіргі таңдағы егемендіеліміздің болашағы. Ақпараттық ортада жұмыс жасау үшін кез келген педагог өз ойын жүйелі түрде жеткізеалатындай, коммуникативті жәнеақпараттық мәдениеті дамыған, интерактивті тақтаны пайдаланаалатын, онлайн режимінде жұмыс жасау әдістерін меңгерген оқытушы болуы тиіс.[14]
Сабақта жаңа технология ретіндеақпараттық технологияны пайдаланусабақтың тиімділігі мен сапасын арттырып, білім берудің табысты болуынаоң ықпал етеді. Ақпараттық-коммуникативтік технологияны барлық деңгейлерде жүйелі пайдалануарқылы оқушы сабақтардаалынған ақпаратқа талдау жасай білуге, ақпаратты дұрыс таңдау жауапкершілігін қалыптастыруға және өз бетінше жұмысістеуге дағдыланады. Мектепте компьютерлік технологияны қолдануоқушы шығармашылығын арттыруда белсендіроль атқарады. Жекеоқушының компьютерде жұмысты сауатты орындауы, ақпарат көздерін ала білуі дара тұлғаның қалыптасуына әсеретеді. Компьютероқушы үшін қоршаған әлемді танудың табиғи құралы болып табылады. Олай болса барлық сабақтарды компьютерарқылы жүргізу-оқу үрдісін белсендіруге, проблеманы шешуге және шешім қабылдай білуге, оқушының өзін өзі бақылауына мүмкіндік туғызады әріоқушы ерекшелігін ескереотырып оқытуды жүзегеасырады. Оқытушы сабақты дұрыс жоспарлап, мақсатын нақты белгілеп алмайынша көздегеніне жетеалмайды. Сабақтың мазмұнын, құрылысын, дәлдігін, жұмыс жүргізу тәсілін мұқият ойластыру қажет.[15]
Сабақта жаңа технология ретіндеақпараттық-коммуникативтік технологияларды пайдалануда өткізілетін сабақтарды жоспарлаудың талаптары:
*ақпараттық-коммуникативтік технологиялармен жұмысістей білуге үйрету;
*тарих пәніне деген қызығушылығын тудыру;
*өз бетіншеорындауға берілген жұмыстарға жауапкершілікпен қарауға, щығармашылықпен жұмысістеуге үйрету;
*өзіндік пікір, тұжырым, түсінік келтіру;
*дайынды көшіріп алмай, салыстырмалы жұмысістеу;
*пікірін, тұжырымын дәлелдей және қорғай білуге дағдыландыру.[14]
Жоғарыдағы айтылған мақсатқа жету үшін оқытушының әрекеті:
*мұғалімнің білімділігі, тың идеяларды жеткізуі, компьютерлік сауттылығы;
- сабақтың тақырыбынасай мақсаттың айқын болуы;
*білім мен тәрбиенің бірізділігі;
*сабақтың жүйелілігі;
*әроқушының психологиялық ерекшелігін ескеру;
*әрсабақта интерактивті тақта мүмкіндіктерін кең түрде пайдалану;
*өз талаптарын бұйрық түріндеемес,кеңес түрінде ұсыну;
*оқушылар пікірлерімен санасу,ерекше идеяларға қолдау жасау;
*үйге берілген тапсырманың уақтылы және нақтылы берілуі;
*бағалау нормалары сақталып,әділ бағалануы.[14]
Ақпараттық технологияның көмегімен жүргізілетін сабақтардаоқушылар өзін белсенді жәнееркін, оқытушымен тең дәрежеде ұстай алады. Химия сабақтарындаақпараттық технологияны енгізуарқылы сабақтың белсенділігін арттыруға, дамытаоқыту идеясын жүзегеасыруға, сабақты шапшаң жүргізуге, өздік жұмыстың көлемін көбейтуге болады. Химия мұғаліміАКТ қолдануарқылы әртүрлісабақтарға презентациялар дайындап интерактивті тақта мүмкіндіктерін шебер қолдана білсесабақтың тартымды әрі қызық өтетініанық, әріоқушы белсенділігін арттырады. Әрсабақта интернет, электронды почта, электронды оқулық, ғаламдық ақпарат жүйесін пайдалана білуі тиіс. Кез-келген пәндік әдістемеоқушыларғасол пәнді тереңдетіп игеруге, алған білімді практика жүзінде қолдануы мен проблемалық жағдайдан шығаалуымен айқындалады.
Ақпараттық технологиялардың бірі-интерактивті тақта, мультимедиялық жәнеонлайн сабақтары. Интерактивті тақтаның мүмкіндіктері мұғалімдерге баланы оқытуда бейне жәнеойын бағдарламаларын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Сондықтан бұл тақтамен әрсабақты қызықты өткізудіойластырып, жоспарланылады, себебі қолда бар мүмкіндіктерді пайдалануарқылы оқушыларды жаңа заман технологиясын игеруге машықтандырылады. Демонстрациялық материалдар даярлау, сыныппен кері байланыс жүргізу үшін интерактивті тақта мүмкіндігі шексіз. Интерактивті тақтаға термин сөздерді жазып сөздікпен жұмыстар жүргізуоқушылардың сөздік қорын да байытып, қажетті мәліметтердіескесақтауына мүмкіндік береді жәнеосы тақырыпқа деген қызығушылығын арттырады.[15]
Өзге құралдардан компьютердің ерекшелігі - оның қатысымдық құрал бола біруі. Бұл - мәтіндердіоқу, сұхбат жасау, жазу, тыңдау әрекеттері.
Мысалы 10 сыныпта Металлдар мен бейметалдардың қасиеттері тақырыбында, материал жинақтап, өте құнды презентация жасалады, толық мәлімет беріледі. Бейне фильм көрсетіледі, электронды оқулықтан мәліметтер берілді.
Осындай жұмыс түрлерін қолдануоқушылардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz