Ауыл шаруашылығы кешенін экономикалық дамытудың мәселелері

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ КЕШЕНІН ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМЫТУДЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ

МАЗМҰНЫ

НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

Осы диссертацияда келесі нормативті сілтемелер қолданылады:

1 Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың өз халқына «Қазақстан -2030» Жолдауы.

2 «Агроөнеркәсіп кешенін дамыту туралы Ереже» 2010 ж. 30-қаңтардан, №155-11 Алматы, БИКО, 2006. 350 б.

3 Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығын дамыту бағдарламасы 15. 05. 2009 ж № 251-III.

4 Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы

5 «Қазақстан Республикасы Президентінің 1997 жылғы 10 желтоқсандағы «Қазақстан-2030. Барлық Қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы» атты Қазақстан халқына Жолдауы.

6 «Дағдарыстан жаңару мен дамуға» атты 2009 жылдың 6 науырызындағы Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы.

7 «Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешені мен ауыл селоларды дамытудың басты бағыттары туралы» бағдарламасы

8 «Аграрлы несиелік корпорация» АҚ-ның кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 19-шы шілдедегі №742 Қаулысы.

9 «Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясы туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 17 мамырдағы № 1096 Жарлығы.

10 «Ауылды дамыту туралы» 2008 жылғы 9 шілдедегі № 225 Қазақстан Республикасы Үкіметінің бағдарламасы.

11 Қазақстан Республикасының 2010-2014 жылдарға арналған үдемелі индустриалды инновациялық дамыту мемлекеттік бағдарламасы.

АНЫҚТАМАЛАР

Осы диссертацияда келесі анықтамалар қолданылады

агроөнеркәсіптік кешен - ауыл шаруашылығы, балық шаруашылығы өнімдерін өндіруді, дайындауды, сақтауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді және өткізуді, сондай-ақ тамақ өнеркәсібін, оларды қазіргі заманғы техникамен, технологиялық жабдықпен, ақшамен, ақпараттық және басқа да ресурстармен қамтамасыз ететін ілеспе өндірістер мен қызмет салаларын, ветеринариялық-санитариялық және фитосанитариялық қауіпсіздікті, ғылыми қамтамасыз ету мен кадрлар даярлауды қамтитын экономика салаларының жиынтығы;

агроөнеркәсіптік кешен субъектілері - агроөнеркәсіптік кешенде қызметін жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар;

агроөнеркәсіптік кешенді дамыту саласындағы уәкілетті орган - агроөнеркәсіптік кешенді дамыту саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

агроөнеркәсіптік кешеннің ақпараттық-маркетингтік жүйесі - орталық және жергілікті атқарушы органдардың, сондай-ақ мамандандырылған ұйымдардың агроөнеркәсіптік кешен субъектілерін ақпараттық-маркетингтік және консультациялық қамтамасыз етуге бағытталған ақпараттық, техникалық, электрондық ақпараттық ресурстарының бірыңғай жүйесі;

азық-түлік тауарлары - адамның тағамына пайдалануға арналған ауыл шаруашылығы, балық өнімі және олардың тереңдете қайта өңделген өнімдері, сондай-ақ ауыз су мен тұз;

азық-түлік тауарларына экономикалық қолжетімділік - азық-түлік тауарларын тұтынудың қолда бар құрылымы, бағалар жүйесі, табыстар деңгейі, әлеуметтік жәрдемақылар мен жеңілдіктер кезінде халықтың азық-түлік тауарларын тұтынудың физиологиялық нормаларына сәйкес сатып алу мүмкіндігі;

азық-түлік тауарларының мемлекеттік ресурстары - аграрлық азық-түліктік нарыққа реттеушілік ықпал жасау және азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын астықты қоспағанда, азық-түлік тауарларының жедел пайдаланылатын қоры;

ауыл шаруашылығы өнімі - бал ара шаруашылығын қоса алғанда, өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығының шикізаты және өнімі, оның ішінде оларды бастапқы қайта өңдеу арқылы алынған өнімдер.

БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

Осы диссертацияда келесі белгілер мен қысқартулар қолданылады:

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Елдегі ауыл шаруашылығының дамуынсыз Қазақстанда жоғарғы әсерлі ұлттық экономиканы қалыптастыру мүмкін емес. Әлемдегі дамыған елдерде ауыл шаруашылығы көбіне экономикалық өсім ырғағын, ұлттық жалпы өнімнің құрай отырып, оның құрылымын және сапасын анықтайды. Ауыл шаруашылығы қоғамдағы орта топтың қалыптасуының негізгі іргетасы болып табылады және оның қызмет ету саласының ұлғаюы республикамызда айқын көрініп тұрған әлеуметтік жіктелудің әлсіреуіне әкелуі мүмкін.

Елбасы Н. Ә. Назарбаев Қазақстан халқына Жолдауында ауыл шаруашылығы туралы тоқталып, оны дамыту бүгінгі күннің маңызды мәселелерінің бірі екендігін атап өтті: « . . . біздің ауыл шаруашылықты дамытудың түбірінен жаңа идеологиясын түзуіміз қажет. Біз бизнес ортаның бастамашылығын іске асыру үшін қолайлы жағдай туғызуымыз керек» [1] .

Отандық тауар өндірушілерді қолдау мақсатында қабылданған бірнеше мемлекеттік бағдарламалар болса да, елімізде ауыл шаруашылығы экономиканың ерекше секторы ретінде әлі құралмады. Оның дамуына «тежегіш» болып тұрған себептер бірнеше. Соның негізгілерінің бірі болып жетілмеген несиелеу жүйесі табылады.

Қазіргі уақытта ауыл шаруашылығын қолдаудың және дамытудың мемлекеттік бағдарламалары қабылданып және солар іске асырылуда.

Қазақстанда осы сектордың қоғамның әлеуметтік және экономикалық дамуына әсері жалпы ішкі өнімнің жартысынан астамы оның үлесіне тиетін Батыс Еуропаның, Американың және Оңтүстік Шығыс Азияның өнеркәсібі дамыған елдердегідей аса елеулі болмағанымен, ауыл шаруашылығы біздің елімізде іскерлік өмірдің бұқаралық, серпінді дамушы бөлігі болып отыр.

Мемлекет басшысы ауыл шаруашылығын одан әрі дамыту мақсатында жеке секторды қосылған құны жоғары өндірістерді құруға ынталандыратын ауыл шаруашылықты қолдаудың таяу перспективаға арналған, оның ішінде бизнес ахуалды, бәсекелі ортаны қалыптастыруға, жоғары қосылған құны бар жеке секторды ынталандыратын қоғамдық институттар жүйесін қалыптастыру жөніндегі негізгі бағыттарды айқындады.

Қазақстан Республикасы Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруге қадам басып жатқан кезеңде, ауыл шаруашылығын реформалауды қайта қарау, оны нарық қатынас жүйесіне толықтай бейімдеу, ауылдың экономикасын көтеру, олар үшін нақты мүмкіндіктер жасау, өндірісті тұрақтандыру негізгі міндеттердің біріне айналуда. Осыған байланысты, кейінгі жылдары ауыл шаруашылығының жағдайын жақсартуда, оның ішінде агроқұрылымдардың дамуына бағытталған бағдарламалар қабылданды. Бұл бағдарламаларды жүзеге асыру үшін біраз мәселелер іске асырылуда. Ауыл шаруашылығын дамытуға инвестициялар таратылды, ауылдың әлеуметтік транспорттық, инжинерлік және де басқа инфрақұрылымдарын қалпына келтіру жолында едәуір жұмыс атқарылды. Жер кодексі, салық жүйесі, меншік туралы, техниканы лизингке беру туралы заңдар қабылданды. Бюджеттік төлемдер, жеңілдетілген несие беру түрлері қалыптасты. Мұның барлығы ауылдың дамуына, ауыл шаруашылығында бизнестің кең көлемде, тиімді жүргізілуіне қолайлы жағдайлар жасалды. Агроөнеркәсіп кешенінің әлемдік ашық экономика жағдайында жұмыс жүргізуіне мүмкіндік берді, сол арқылы республиканың азық-түлік мәселесін шешетін негізгі өндіріс ауыл шаруашылығының дамуына мүмкіндік жасалуда.

Дегенменен, ауыл шаруашылығындағы негізгі мақсаттар, нарық қатынас жағдайындағы кейбір негізгі мәселелер әлі де болса шешілмей келеді. Олар, ауылдағы тауар өндірушілердің өнімділігін көтеру, тиімділігін арттыру, өнім өндірудегі шығынның көптігі, тауар өндірушілердің табысының төмендігі, өндірістегі өнім өндірушілермен ауыл шаруашылығындағы өнім өндірушілердің өнімдерінің баға айырмашылығының алшақтығы, көптеген ауылдағы өнім өндірушілердің зиянға ұшырауы. Бұлардан басқа отандық ауыл шаруашылық тауар өндірушілердің өнімінің сапалылығының төмендігі, бәсекеге қабілетсіздігі. Мұның барлығы олардың тұрақты өнім өндіруге теріс әсерін беретіндігін көрсетіп отыр.

Тәжірибелік сараптаудың нәтижесіне қарағанда, республиканың ауыл шаруашылық саласының сапалы, кең көлемде өнім өндіруге мүмкіндігінің жеткілікті екендігін көрсетуде. Аграрлық сектор мол өнім өндіруде және оны өңдеуде жоғары мақсатқа жету, мемлекеттің халқын отандық тауармен толық қамтамасыз ету, бәсекеге қабілетті өнім өндіру үшін өндірістің тұрақтылығын қамтамасыз етуі тиіс. Бұл туралы мемлекеттің Президенті өзінің Қазақстан халқына Жолдауында аграрлық сектордың экономикасын дамыту, оның өндірісінің тұрақтылығын қамтамасыз ету мәселелері әлі ол болса толық орындалмай жатқандығын айта келіп, оны шешу үшін 2011 жылғы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» Жолдауында: - «КазАгроның негізгі міндеті - ауыл шаруашылығының өнімділігі деңгейін арттыра беру, жердің тозуына жол бермеу, еліміздің су және басқа да табиғи ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру, сонымен қатар ескірген аграрлық технологиялардың қолданылуына тосқауыл қою, аграрлық ғылымның дамуындағы баяулықты, сондай-ақ ұсақ шаруа қожалықтарының бытыраңқылығын еңсеру мәселелерін жүйелі түрде шешу» керек деген тұжырымдаманы айтты.

Тақырыптың зерттеу деңгейі . Ауыл шаруашылығы дамуының теориялық және тәжірибелік негіздерін, оның құрылымдық және технологиялық аспектілерін көптеген экономист - ғалымдар зерттеген. ТМД ғалымдары - Л. И. Абалкин, И. Н. Буздалов, В. Р. Боев, А. Л. Никинов, Л. А. Андреев, Б. З. Сергеев, Н. К. Каюмов, Т. К. Койчуев, А. У. Оразбаев, М. Трейси, А. Петриков, К. А. Багриновский, М. Ионов, А. Х. Хусанов және тағы басқалар.

Ауыл шаруашылық саласының тұрақты өнім өндіруін оның құрылымдық жаңғыртуына Қазақстанның ғылым - экономистері де жұмыстарында өз үлестерін қосты. Олардың қатарына белгілі отандық ғалымдар - А. Т. Әймен, Р. Р. Аутов, Т. Ә. Әшімбаев, С. Ә. Әбдилдин, М. Б. Кенжегузин, К. М. Белгібаев, У. К. Есқараев, Т. И. Есполов, Т. А. Есіркепов, Г. А. Қалиев, К. А. Сағадиев, Ж. К. Қорасбаев, А. К. Қошанов, Г. А. Кубаев, А. Ш. Құралбае, Ш. К. Көпешев, Р. Ю. тағы басқалар жатады. Бірақта, республиканың жеке аймақтарының табиғи, әлеуметтік, экономикалық және де басқа ерекшеліктеріне байланысты, агроқұрылымдардың тұрақты дамуына бәсекеге лайықты өнім өндіруіне, оның құрылымдық жағдайын нарық қатынасына қалыптастыру, технологиялық аспектілерін анықтау, интеграция негіздерін реттеудің теориялық және тәжірибелік жағынан зерттеудің әлі де болса керектігін уақыт талап етіп отыр.

Зерттеу тақырыбының мақсаты мен міндеті . Магистрлік жұмыстың мақсаты - ауыл шаруашылығы саласының нарық қатынас жағдайындағы құрылымдық өзгерістерін, ұйымдастыру - экономикалық негіздерін зерттей келе, оны келешекте жетілдіруге негізделген ұсыныстарды тұжырымдау. Бұл мақсатты орындау үшін магистрлік жұмысқа келесідей міндеттер қойылды:

- агроөнеркәсіп кешенінің институционалды-инфрақұрылымдық, технологиялық жаңғыртудың теория - әдістемелік жүйесін негіздеу;

- ауыл шаруашылығының экономикасы дамыған шетелдер тәжірибесін талдау барысында аграрлық саланың жаңа құрылымын ұйымдастыруға ұсыныс жасау;

- агроқұрылымдарды реформалауда, оның экономикаға тигізетін әсерін бағалау;

- аграрлық сектордың нарық қатынас кезеңдегі технологиялық қамтамасыздандырудың жағдайын сараптау, ерекшеліктерін анықтау;

- агроөнеркәсіп кешеніне индустризациялау мен интеграцияны енгізудегі бағыттарын нақтылау.

Зерттеу пәні. Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығының кешенді дамуы болып табылады.

Зерттеу объектісі. Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы саласы болып табылады.

Ауыл шаруашылығының ары қарай өркендеуі мүмкіндікті, егер экономиканың осы секторында шығарылатын өнімнің бәсекелестік қабілетін жоғарылатуға бағытталған сапалы өзгерістер жүргізілетін болса.

Экономиканың қаралатын секторындағы жұмыстың күрт өзгерісі болуы үшін Қазақстандағы ауыл шаруашылығын өркендету және қолдаудың кезектегі мемлекеттік бағдарламасында осы мәселелерді жоятын шаралар енгізу қажет.

Отандық ауыл шаруашылығын одан әрі көркейту және дамыту мақсатында, шетел тәжірибесіне сүйене отырып іске асыруға болады, яғни жағымды жақты қабылдап, өз тәжірибемізде қолдану.

Сондықтан да, Қазақстанда ауыл шаруашылығы жүйесін қалыптастыру үшін қажетті іс-шаралар жүзеге асырылуда. Нәтижеде ауыл шаруашылығы бастан кешіріп отырған қиыншылықтарға қарамастан, экономиканың серпінді дамып кележатқан бөлігі болып отыр. Ең бастысы ауыл шаруашылығы саны өсіп, онда жұмыс істейтіндер саны көбеюде.

Зерттеудің теориялық және әдістемелік негіздері . Магистрлік жұмыстың теориялық және әдістемелік мәселесінде отандық және шетелдік ғалым-экономистерінің ғылыми еңбектері, Қазақстан Республикасының заңдары, Үкіметтің нормативтік-құқықтық актілері негізге алынды.

Зерттеудің ақпараттық базасын Республикалық статистика агенттігінің мәліметтері, агроөндіріс кешендерінің түрлі салаларының есеп құжаттары, ғылыми - зерттеу мекемелерінің тәжірибелік-эксперименттік мәліметтері және шетел ақпарат көздерінің статистикалық мәліметтер материалдарын құрады.

Магистрлік жұмыстың ғылыми жаңалықтары . Экономикалық байланыстарды жаңарту арқылы өндірістердің экономикалық құрылымдылығын өзгерту, бөлек бағытын белгілеу анықталды. Ол өндірістік және инновациялық-құрылымдылық саясат саласында мемлекеттің ықпал жасауының нақты әдістерімен ынталандыруына мүмкіндік береді. Сонымен қатар отандық экономиканың құрылымдылығы мен міндеттері байланыстырылды. Айтылып өткен міндеттер шикізаттық нысандардың төмендетуіне және үдемелі салалардың - «жаңа экономикасының» саласы болсын, не көтеріңкі қосымша бағаланған өнім өндіретін сектор болсын - оларға пайының көтеруіне мүмкіндік туғызады. Қалыптасқан реттеу тетіктерін тәртіпке келтіруден бастап нарықтық институттардың дамуына, ынталандырудың біршама әдістерін енгізуге жағдай жасай отырып, мемлекеттік кәсіпкерлік саласындағы инструментарийлерді пайдалану сияқты түрлі әдістер қолдану арқылы мемлекеттің қатысуын талап етеді.

Қорғауға шығарылатын қағидалар ретінде осы ауыл шаруашылығын әлеуметтік-экономикалық дамудағы мемлекеттік реттеудін ғылыми мәселелері сараланып негізделу табылады, сонымен қатар:

- аграрлық сектордың ауыл шаруашылығын мемлекетгік реттеудің негізі ретіндегі ерекшеліктері жүйеленіп анықталды;

- өркениетті денгейдегі аграрлық нарықтың тиімді калыптасу жағдайлары жан-жакты зерттеліп, оны мемлекеттік реттеу саясатының қайта қажетілігі дәлелденді;

- дамыған мемлекеттерде ауыл шаруашылығын қаржылық-несиелік реттеудің тәжірибелері мен әдістері ғылыми сараланып және ауыл экономикасын қолдаудың ерекшеліктері айқындалып, оның негізгі бағыттары мен оған мемлекеттік қатысуы зерттелді.

Магистрлік жұмыста алынған ғылыми жаңалық саланың экономикалық даму кезеңіндегі оны жаңғыртудың, ұйымдастыру - құрылымдық негіздерін, өнім өндірудің тұрақтылығын теориялық негіздерін қалыптастыру болып табылады:нарық қатынас жағдайында агроөнеркәсіп кешенін жаңғыртудың модернизациялаудың құрылымдық негізі; саланың технологиялық қамтамасыздандыру мәселелерімен ерекшеліктері анықталды; аймақтардағы агроқұрылымдарды қайта құрудың салыстырмалы.

Зерттеу нәтижелерін сынақтан өткізу (апробациясы) . Зерттеудің негізгі нәтижелері мен тұжырымдары келесі халықаралық ғылыми-тәжірбиелік конференцияларда баяндалып талқыланды: Қазақ хандығының 550 жылдығы және «ХХХ» университетінің «Қазақстантану» ғылыми орталығының 10 жылдығына арналған «Қазақстантану-10» халықаралық ғылыми конференциясында жарияланды.

Магистрлік жұмыстың құрылымы мен көлемі . Магистрлік жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ САЛАСЫН ДАМЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Ауыл шаруашылығының экономикадағы алатын орны және оны дамытудың мәні

Қазақстан Республикасының бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарынан нық орын алу жөніндегі стратегиялық міндеттің орындалуы үшін әлемдік экономиканың өсімінен тұрақты түрде асып отыратын экономикалық даму қажет. Еліміздің жоғары деңгейде өзіндік жолы бар мемлекет ретінде танылуы, оның әлеуметтік-экономикалық үстемелеп дамуы, халықтың әл-ауқатын, тұрмыс жағдайын жақсартудың негізі болып табылады.

Ауыл шаруашылығы нарық қатынастарын ұдайы іске қосып отыратын ортаның нақ өзі. Экономиканың өтпелі кезеңдегі ауыл шаруашылығы, ең алдымен, нарықтың тауармен молаюына және жаңа жұмыс орындарының құрылуына мүмкіндік берді. Жалпы алғанда бизнес экономикада нақты белсенді, бәсекелес ортаны қалыптастырып ғана қоймай, сонымен қатар, мемлекеттің экономикалық дамуында оның тұрақтылығының индикаторы есепті орта тапты жасақтайды. Ауыл шаруашылығынң әлеуметтік міндетіне: халықты жұмыспен қамту, тұрмыс деңгейін қамтамасыз ету, адамның өмірге деген сеніммен қарау мүмкіндігін арттыру жатады.

Қазақстанда бүгінгі күні ауыл шаруашылығы бастан кешіріп отырған қиыншылықтарға қарамастан, экономиканың серпінді дамып келе жатқан бөлігі болып отыр. Ең бастысы: ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіретін шағын кәсіпкерлер саны өсіп келеді. Өсім соншалықты жоғарыда емес. Дегенмен, өсім бар.

Бүгінгі күнде тұрғындардың мемлекеттік бөлікте жұмыспен қамтылу деңгейі төмендеді. Босап қалған еңбек ресурстарының бір бөлігі мемлекеттік кәсіпорындардан жеке кәсіпорындарға ауысты. Ауыл шаруашылығы нысандары арасында тауар айналымының ең жоғары деңгейі коммерциялық және делдалдық қызмет бөлігінде, сонымен қатар ол жұмыс орнының саны жағынан да алда.

Ауыл шаруашылығы, әсіресе агроөнеркәсіптік өндіріс саласында мықтап дамуы тиіс. Қазіргі уақытта агроөнеркәсіптік кірігу жүйесіндегі шағын кәсіпорындардың осы мәселені шешу үшін жақсы мүмкіндіктері бар. «Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешені мен ауыл селоларды дамытудың басты бағыттары туралы» бағдарламада: «Агроөнеркәсіптік кешені құрамына шаруа қожалықтары, фермерлік шаруашылықтар, өндірістік және тұтынушылар кооперативтері, ұйымдар, сондай-ақ, ауыл шаруашылығы үшін өндіріске тиісті қаржы жұмсайтын, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірумен шұғылданатын, шикізаттарды өңдеп, олардан алынған өнімдерді сақтауды және өткізуді қамтамасыз ететін шаруашылық нысандары кіреді», - деп атап көрсетілген.

Нарықтық экономикаға көшуге орай көптеген жаңа шаруашылық түрлері пайда болды. Меншіктің мемлекеттік және кооперативтік түрлері қатарына жаңа түрлер көптеп қосылды. Олардың арасында жеке меншікке негізделген шаруа қожалықтарының өзіндік салмағы бар [2] .

Ауыл шаруашылығы тек бәсекелестіктің ғана емес, сонымен бірге, қоғамдағы техникалық прогресс пен ақпараттандырудың да лайықты ұйытқысы болып табылады. Ол шағын қалалар мен аудандар аумағында тұратын адамдардың әлеуметтік экономикалық жағдайын жақсартуға қызмет етеді. Ауыл шаруашылығы мемлекет тарапынан оңай қадағаланады және оны дамытуға көп шығын жұмсалмайды.

Республикада ауыл шаруашылығын дамыту жолындағы көптеген кедергілер бүгінгі күні жойылып жатқандығын атай кеткен жөн. Алайда, ауыл шаруашылығының дамуына күрделі мәселелер әлі де баршылық. Бүгінгі негізгі мәселелер:

• несие алу мүмкіндіктерінің шектеулілігі;

- ауыл шаруашылығын қорғау, қолдау жөніндегі заңдылық базаның әлі де қалыптаспауы;

- ауыл шаруашылығын қолдау және қорғау инфрақұрылымының әлсіздігі;

- несиенің қысқа мерзімге ғана берілуі және несиені өтеу пайызының жоғары болуы;

- несие беру құжаттарын толтырудың тым қиындығы.

Қазақстан Республикасында ауыл шаруашылығын дамыту мен қолдаудың мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде кешенді шаралар белгіленген. Бағдарламада ауыл шаруашылығын тұрақты дамытуды қамтамасыз ету, экономикада оның үлесін ұлғайту, жаңа жұмыс орындарының санын арттыру, айқын бәсекелестік ортаны құру, қоғамның орташа табы ретінде меншік иелерінің бұқаралық тобын қалыптастыру көзделген.

Бағдарламаны жүзеге асыру үшін мынадай міндеттер шешілуі тиіс:

• ұтымды нарықтық инфрақұрылымды қалыптастырып, дамыту;

- салалық министрліктердің өндірісте, инновацияда және басқа салада ауыл шаруашылығын дамытуға қолдау көрсету;

- несие беру ісіне жеке сектордың араласуы;

- ауыл шаруашылығын қолдау аясында нормативтік-құқықтық актілерді жетілдіру; сақтандыру жүйесін ұйымдастыру және тағы басқалар.

Нарықтық қатынастарды дамыту бағыты халық шаруашылығын монополиясыздандыру бағдарламаларын өнімнің әрбір түрін өндіруді басқа кәсіпорындарға беру жолымен жүзеге асыруды көздейді. Бұл тұрғыдан алғанда өз өнімін барынша тез игеретін және жаңартатын бизнес ретінде ауыл шаруашылығы қызметті барынша кең пайдалану белгіленіп отыр.

Қазақстан Республикасының Салық кодексінде шағын кәсіпорындардың қызметін салықтық реттеу жүйесін жетілдіруге бағытталған белгілі бір ілгерілеу шаралары көзделген. Ұйымдық-құқықтық нысанына кіріс деңгейіне қарай ауыл шаруашылығы субъектілеріне салық салудың жеңілдетілген режимін беруге сараланған көзқарас, сондай-ақ ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілер үшін айрықша режим енгізу олардың ішіндегі маңыздысы болып табылады [3] .

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс