Шерхан Мұртаза

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Шерхан Мұртаза
Шерхан Мұртаза – жазушы, аудармашы, қоғам қайраткері.
Шерхан Мұртаза (28.9. 1932 жылы туған, Жамбыл облысы Жуалы
ауданы Талапты ауылы) — ҚР-ның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері (1984),
Қазақстанның халық жазушысы (1992). М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу
мемлекеттік университетін бітірген (1955). 1955 — 56 жылы Қазақ мемлекет
көркем әдебиет баспасында, 1956 — 60 жылы “Лениншіл жас” (қазіргі “Жас
алаш”), 1960 — 63 жылы “Социалистік Қазақстан” (қазіргі “Егемен Қазақстан”)
газеттерінде тілші, әдеби қызметкер, редактор, 1970 — 72 жылы “Жазушы”
баспасы жанындағы Балалар мен жастар әдебиеті бас редакциясының және
“Жалын” альманахының бас редакторы, 1972 — 75 жылы “Жұлдыз” журналының бас
редакторы, 1975 — 80 жылы Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының 2-
хатшысы, 1980 — 89 жылы “Қазақ әдебиеті” газетінің бас редакторы, 1989 — 92
жылы “Егемен Қазақстан” газетінің бас редакторы, 1992 — 94 жылы “Қазақстан”
мемлекет телерадио компаниясының төрағасы қызметтерін атқарды. 12, 13-
шақырылған ҚР Жоғ. Кеңесінің, 2-шақырылған ҚР Парламенті Мәжілісінің
депутаты болды. Сондай-ақ ол ҚР Президенті жанындағы Ұлттық кеңестің
мүшесі. Шерхан Мұртаза шығармашылық жолын студент кезінде Л. Лагиннің
“Хоттабыч қарт”, М.Кәрімнің “Біздің үйдің қуанышы” шығармаларын қазақ
тіліне аударумен бастады. Ал тұңғыш кітабы — “Құрылысшы Дәку” очерктер
жинағы 1958 жылы жарық көрді. Қазіргі замандас бейнесі, соғыс жылдарындағы
тылдағы адамдардың қажырлы еңбегін баяндаған “Табылған теңіз” (1963),
“Бұлтсыз күнгі найзағай” (1965), “Белгісіз солдаттың баласы” (1967),
“Мылтықсыз майдан” (1969), “41-жылғы келіншек” (1972), “Ахметжанның анты”
(1973), т.б. повестер мен “Интернат наны” (1974) атты әңгімелер жинақтары
жарияланды. Өндірістің дамуы жөнінде, адам мен қоршаған ортаға қамқорлық
туралы маңызды мәселелер көтерген, ғылыми-техникалық төңкеріс жайын
сипаттаған “Қара маржан” (1976; ҚР Мемлекет сыйлығы, 1978) романы, мемлекет
қайраткері Т.Рысқұловтың өміріне арналған (“Қызыл жебе”, 1, 2-кіт. 1980;
“Жұлдыз көпір”, 3 кіт., 1984) роман-трилогиясы басылды. Драматургия
саласында жазушының “Қызыл жебе” (1987, Қ.Ысқақовпен бірге), “Сталинге хат”
(1988), сондай-ақ “Бесеудің хаты” (1989) атты пьесалары қойылды. Ол Г.Х.
Андерсеннің әңгімелерін, венгр халық ертегілерін, Ш.Айтматовтың “Ботагөз”,
“Қош бол, Гүлсары”, “Теңіз жағалап жүгірген тарғыл төбет” повестерін,
“Боранды бекет”, “Жанпида” романдарын қазақ тіліне аударды. Шерхан Мұртаза
шығармашылық жұмыстармен қатар Қазақстан Республикасы тәуелсіздігі мен
мемлекеттігін нығайту ісіне де белсене араласты. Қазіргі заманның, қоғамдық
өмірдің маңызды мәселелерін, ел, жер, тіл мәселелерін көтеретін көптеген
мақала-эсселер жазды. Шерхан Мұртаза “Құрмет белгісі”, “Отан” (1999)
ордендерімен және бірнеше медальдармен марапатталған. Жамбыл облысының,
Тараз және Астана қалаларының Құрметті азаматы.
Шерхан Мұртаза 70 жасқа үлкен табыспен келді. Жазушының еңбектерінде
үлкен саналы да сындарлы ой жатыр, ізденіс жатыр, еңбек жатыр, талант
жатыр. Жазушының 70 жылдық тойы Тараздың 2000 жылдығымен қатар келіп отыр.
Мұны бекер айтып отырған жоқпын, Шерағаң жазушы ретінде де, қайраткер
ретінде де ой-санасымен де, жекелеген ісімен де қаланың, өңіріміздің
гүлденуіне, өсуіне, еңбеккерлерінің рухани жағынан бай болуына үнемі күш
салып келе жатқанын тараздықтар жақсы біледі. Оған бір мысал, қаланың
орталық Төле би көшесінің бойынан арнайы өз қамқорлығымен Ш. Мұртаза деген
тараздықтардың жиі баратын кітап дүкенінің ашылуы. Бұл біз үшін үлкен
қуаныш десек, артық болмас.
Бұл жасқа жазушы үлкен қаламгер, прозашы, публицист, аудармашы, ірі
қоғам қайраткері, халықтың жанашыры, жоқтаушысы болып келіп отыр. Ш.
Мұртаза әлі де ізденіс үстінде. Болдым, толдым деп отырған жағдайы жоқ. Әлі
де туған халқының рухани қажетін етей беруге қам жасау үстінде. Біз қашанда
жазушының сол мақсаттарына жете беруіне тілектеспіз.
Ісіңізге, еңбегіңізге, оқуыңызға нағыз адамгершілікпен кіріссеңіздер,
сөз жоқ, жеңіске жетесіздер, деген екен Қаныш Сәтпаев.
Жазушы да осындай жеңіске жетті.
Шерағаңның ел, халық үшін атқарған еңбегін, 70 жасқа толған мерейтойы
қарсаңында мақтанышпен айтсақ, жас ұрпақ тәлім-тәрбие алар өнегелі іс
болады-ау деп ойлаймын.

"Бесеудің хаты”
Сталинге жазылған атақты "Бесеудің хаты” туралы осы күні көзі қарақты
оқырманның бәрі біледі. Туған елінің қиын жағдайын ойлап өз бастарын
қатерге тігіп, шыбын жандарын шүберекке түйіп шыққандар Мүсірепов,
Ғатаулин, Алтынбеков, Қуанышев, Дәулетқалиевтар еді ғой. Олардың жарқын
есімдерін жер бетінен жоғалып кетпесе қазақ ұмытар ма?
Бірақ, солар туралы тереңірек білгісі келген оқырманға дерек тапшы болушы
еді. Бір Ғабеңнен басқасының атын білгеніміз болмаса, затын біле
қоймайтынбыз. Осы олқылықтың бір парасын тарихшы, Алаштың ардақтыларын
көптен бері зерттеп жүрген Өмірзақ Озғанбай толтырыпты.
Оның "Рухы биік тұлға” атты жаңа еңбегі атақты "бесеудің” бірі Мүтәш
Дәулетқалиевқа арналған. Шерхан Мұртазаның алғысөзімен жарық көрген бұл
кітаптан көзі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.