Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі францияның саяси жүйесі

Жоспар:
1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
а) Уақытша режим
ә) Төртінші және бесінші республика
б) Солшыл партиялардың жақындасуы
3. Қорытынды бөлім
4. Әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Францияның соғыстан кейінгі тарихи үш кезеңге бөлінді. Уақытша режим (1944-1946жж)-елдің азат етілгеннен кейін уақытша үкімет құрылып, жаңа конституция жасалып, экономиканың қалпына келтіру кезеңі. 1946 жылғы желтоқсанынан 1958 жылы күзіне дейінгі кезең Төртінші республика деп аталады.Ол дағдарыспен және 1958 жылы жаңа конституцияның негізінде Бесінші республиканың орнатылуымен аяқталды.
Уақытша режим.1944-1946 жж. Қарсыласу қозғалысы Франциядағы соғыстан кейінгі партиялық-саяси жүйенің қалыптасуы мен жаңа конституцияның сипатына өте үлкен әсер етті. Уақытша үкіметтің құрамына қарсыласуға қатысқан негізгі саяси партиялардың-коммунистік партияның, социалистік партияның, католиктік партия-Халықтық-республикалық қозғалыстың (ХРҚ) және басқалардың өкілдері енді. Үкіметті «Азат Франция» қозғалысының басшысы генерал де Голль басқарды.
Төртінші республика.1946-1958жж. Францияда парламенттік республика орнықты. 1946 ж. конституциясы 1789 ж.Адам және азамат құқықтары туралы декларацияда қойылған азаматтардың дәстүрлі құқықтары мен бостандықтарынан басқа еңбек етуге, демалуға, әлеуметтік қамсыздандыруға, білім алуға, сонымен бірге еңбекшілердің өндірісті басқаруға қатысуға, кәсіподақ және саяси әрекеттерге құқықтарын жариялады.
1947ж. мамырына дейін үкімет үш басты партиняның келісімі негізінде құрылып келді. 1947 ж. мамырында коммунистер үкіметтің ауызбіршілігін бұзды деген айыппен біріккен үкімет қатарынан шығарылады (олар Рено зауыты жұмысшыларының ереуілін қолдаған болатын). Сол уақыттан бастап Төртінші республика құлағанға дейін үкімет бірнеше партиялардың одақтасу негізінде құрылып келді. Көп партиялық режимнің тұрақсыздығының себептерінің бірі болды-12 жыл ішінде 15 үкімет ауысты. Республиканың жылдан жылға терңдеп келе жатқан дағдарысының екінші бір себебі-ол елдің билеуші топтарының 1946-1954жж. Вьетнамда,1954 жылдан Алжирде жүргізген отаршылдық соғыстары болды.
1948ж. өнеркәсіп өндірісі соғыстан бұрынғы деңгейге жетті. Жаңарту мен қайта құрудың бірінші жоспары (Монне жоспары) міндетті түрде болмағандығына қарамастан, француз экономикасын дамытуда маңызды рөл атқарды. Жан Монненің «Жаңару немесе құлдырау» деген сөзі оның жоспарлау жөніндегі бірінші бас комиссар лауазымындағы қызметін сипаттап берді. Бірақ саяси тұрақсыздық, отаршылдық соғыстар, сыртқы саясат жолдары туралы мәселелер бойынша қоғамдағы алауыздық елдің экономикалық және әлеуметтік дамуының жоспарларын дәйектілікпен іске асыруға бөгет болды.
50-жж. әлеуметтік қақтығусылар шиеленісе түсті. Жұмысшы қозғалысы бірнеше маңызды мәселелерді өз пайдасына шешті:ұжымдық келісімдер туралы заң қабылданды, жалақы артты, еңбекақының кепілдік берілген ең төменгі минимумы еңгізілді, ол орташа еңбекақының кепілдік берілген ең төменгі миимумы еңгізілді, ол орташа еңбекақының жартысына тең болды. Шаруалардың жаппай қозғалысы әділ сатып алу бағаларын белгілеуді және салықтарды азайтуды талап етті. Ұсақ саудагерлер мен қолөнершілердің наразылығы дүкенші П.Пужад басқарған үкіметке қарсы қозғалысқа айналды.
Шын мәнісінде Төртінші республиканың дағдарысы үздіксіз жүргізілген отыршылдық соғыстарда анық көрініс тапты. Қоғамдағы алауыздық, негізгі партиялардың қатарындағы келіспеушіліктер ультраотаршылдық пен жаңаотаршылдықты жақтаушылартарапынан шықты. 1958 жылы басында Алжирде жеңіске жетуге қабілетті «Күшті билік» орнатуды талап еткен
ультраотаршылдар тарапынан қастандық дайындалып жатты. Қастандық ұйымдастырушылар елде тәртіп орнатуға күші келеді деп генерал де Голльге беруді талап етті. 1 маусымда Ұлттық жиналыс де Голль үкіметіне сенім білдіріп, оған төтенші уәкілеттіліктер беріп, жаңа конституция жасауына келісті. Осыдан соң Ұлттық жиналыс өз қызметін тоқтатты. Төртінші республика кезеңі осылай бітті.
«Жеке билік» режимі. 1958-1969ж. Де Голль жасаған жаңа конституцияны 1958 жылы қыркүйекте өткен референдумға қатысқандардың 79%-ы мақұлдады. Оның негізінде екі турдан тұратын мажоритарлық жүйе бойынша Ұлттық жиналыстың сайлауы өткізілді. Сайлау қарсаңында де Голльдың жақтастары «Жаңа республиканы қорғау одағы» деген атпен жаңа саяси партия құрған болатын.

Әдебиеттер
1. Т. Дәуірбаев Европа мен Америка елдерінің тарихы (1918-1990жж)
2. Çağdaş devlet sistemleri
3. http://sachok.kz/referat/show/672

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Францияның саяси жүйесі

Жоспар:

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

а) Уақытша режим

ә) Төртінші және бесінші республика

б) Солшыл партиялардың жақындасуы

3. Қорытынды бөлім

4. Әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Францияның соғыстан кейінгі тарихи үш кезеңге бөлінді. Уақытша режим (1944-1946жж)-елдің азат етілгеннен кейін уақытша үкімет құрылып, жаңа конституция жасалып, экономиканың қалпына келтіру кезеңі. 1946 жылғы желтоқсанынан 1958 жылы күзіне дейінгі кезең Төртінші республика деп аталады.Ол дағдарыспен және 1958 жылы жаңа конституцияның негізінде Бесінші республиканың орнатылуымен аяқталды.
Уақытша режим.1944-1946 жж. Қарсыласу қозғалысы Франциядағы соғыстан кейінгі партиялық-саяси жүйенің қалыптасуы мен жаңа конституцияның сипатына өте үлкен әсер етті. Уақытша үкіметтің құрамына қарсыласуға қатысқан негізгі саяси партиялардың-коммунистік партияның, социалистік партияның, католиктік партия-Халықтық-республикалық қозғалыстың (ХРҚ) және басқалардың өкілдері енді. Үкіметті Азат Франция қозғалысының басшысы генерал де Голль басқарды.
Төртінші республика.1946-1958жж. Францияда парламенттік республика орнықты. 1946 ж. конституциясы 1789 ж.Адам және азамат құқықтары туралы декларацияда қойылған азаматтардың дәстүрлі құқықтары мен бостандықтарынан басқа еңбек етуге, демалуға, әлеуметтік қамсыздандыруға, білім алуға, сонымен бірге еңбекшілердің өндірісті басқаруға қатысуға, кәсіподақ және саяси әрекеттерге құқықтарын жариялады.
1947ж. мамырына дейін үкімет үш басты партиняның келісімі негізінде құрылып келді. 1947 ж. мамырында коммунистер үкіметтің ауызбіршілігін бұзды деген айыппен біріккен үкімет қатарынан шығарылады (олар Рено зауыты жұмысшыларының ереуілін қолдаған болатын). Сол уақыттан бастап Төртінші республика құлағанға дейін үкімет бірнеше партиялардың одақтасу негізінде құрылып келді. Көп партиялық режимнің тұрақсыздығының себептерінің бірі болды-12 жыл ішінде 15 үкімет ауысты. Республиканың жылдан жылға терңдеп келе жатқан дағдарысының екінші бір себебі-ол елдің билеуші топтарының 1946-1954жж. Вьетнамда,1954 жылдан Алжирде жүргізген отаршылдық соғыстары болды.
1948ж. өнеркәсіп өндірісі соғыстан бұрынғы деңгейге жетті. Жаңарту мен қайта құрудың бірінші жоспары (Монне жоспары) міндетті түрде болмағандығына қарамастан, француз экономикасын дамытуда маңызды рөл атқарды. Жан Монненің Жаңару немесе құлдырау деген сөзі оның жоспарлау жөніндегі бірінші бас комиссар лауазымындағы қызметін сипаттап берді. Бірақ саяси тұрақсыздық, отаршылдық соғыстар, сыртқы саясат жолдары туралы мәселелер бойынша қоғамдағы алауыздық елдің экономикалық және әлеуметтік дамуының жоспарларын дәйектілікпен іске асыруға бөгет болды.
50-жж. әлеуметтік қақтығусылар шиеленісе түсті. Жұмысшы қозғалысы бірнеше маңызды мәселелерді өз пайдасына шешті:ұжымдық келісімдер туралы заң қабылданды, жалақы артты, еңбекақының кепілдік берілген ең төменгі минимумы еңгізілді, ол орташа еңбекақының кепілдік берілген ең төменгі миимумы еңгізілді, ол орташа еңбекақының жартысына тең болды. Шаруалардың жаппай қозғалысы әділ сатып алу бағаларын белгілеуді және салықтарды азайтуды талап етті. Ұсақ саудагерлер мен қолөнершілердің наразылығы дүкенші П.Пужад басқарған үкіметке қарсы қозғалысқа айналды.
Шын мәнісінде Төртінші республиканың дағдарысы үздіксіз жүргізілген отыршылдық соғыстарда анық көрініс тапты. Қоғамдағы алауыздық, негізгі партиялардың қатарындағы келіспеушіліктер ультраотаршылдық пен жаңаотаршылдықты жақтаушылартарапынан шықты. 1958 жылы басында Алжирде жеңіске жетуге қабілетті Күшті билік орнатуды талап еткен
ультраотаршылдар тарапынан қастандық дайындалып жатты. Қастандық ұйымдастырушылар елде тәртіп орнатуға күші келеді деп генерал де Голльге беруді талап етті. 1 маусымда Ұлттық жиналыс де Голль үкіметіне сенім білдіріп, оған төтенші уәкілеттіліктер беріп, жаңа конституция жасауына келісті. Осыдан соң Ұлттық жиналыс өз қызметін тоқтатты. Төртінші республика кезеңі осылай бітті.
Жеке билік режимі. 1958-1969ж. Де Голль жасаған жаңа конституцияны 1958 жылы қыркүйекте өткен референдумға қатысқандардың 79%-ы мақұлдады. Оның негізінде екі турдан тұратын мажоритарлық жүйе бойынша Ұлттық жиналыстың сайлауы өткізілді. Сайлау қарсаңында де Голльдың жақтастары Жаңа республиканы қорғау одағы деген атпен жаңа саяси партия құрған болатын.

2. Негізгі бөлім

а) Уақытша режим.

Францияның саяси құрылымы азат етіле бастаған1944 дылдың күзінен, 1946 жылдың күзінде Төртінші Республика конституциясы қабылданғанға дейінгі аралық тарихқа Уақытша режим деген атпен енді. Бұл ұзаққа созылмаса да, демократиялық және антифашистік күштер біраз табыстарға жеткен Франция тарихындағы өте маңызды кезең болып табылады. Антифашистік коалицияның жеңісі бұрынғы күш арасалмағын түбегейлі өзгертті.

Соғыстан кейін Францияның саяси ішкі өміріндегі маңызды саяси оқиға жаңа конституция жасауға тиіс Құрылтай жиналысына сайлау болды. Болашақ конституцияның мазмұны, Құрылтай жиналысының өкілеттігі мен құқықтары жөніндегі мәселе қызу таластар туғызды. Коммунистік партия мен ВКТ Құрылтай жиналысына кең өкілеттіліктер беруді ұсынды. Радикалдар партиясы Құрылтай жиналысын шақырмай-ақ 1875 жылғы конституцияны қалпына келтіруді талап етті. Генерал де Голль Құрылтай жиналысының өкілеттілігін шектеп, оны шақыру мәселесін шешуді халыққа беруді (референдум) ұсынды.

21 қазан 1945 жылы Францияда соғыстан кейінгі алғашқы сайлау жүргізілді және онымен бір мезгілде Құрылтай жиналысы туралы мәселе бойынша референдум өткізілді. 96,4 пайыз сайлаушылар 1875 жылғы конституцияны жоюды және Қүрылтай жиналысын шақыруды қолдап дауыс берді. 66,3 пайыз сайлаушылар де Голль ұсынған үкімет ұйымдастыру жобасы мен келісті. Қүрылтай жиналысына сайлау елде жаңа саяси ахуал туғызды. Коммунистік партия Франция тарихында түңғыш рет парламентте бірінші орын алып, үлкен жеңіске жетті, 15- 5 млн. дауыс 2 депутаттық мандат. Екінші орында Социалистік партия - 4,6 млн. дауыс, 142 депутаттық мандат. МРП 4,5 млн. адамның дауысын жинады - 141 мандат. Оңшыл Республикандық бостандық партиясына сайлаушылардың небәрі 6 пайызы ғана дауыс берді. Осылайша Құрылтай жиналысында коммунистер мен социалистер көпшілік орынға ие болды (545 мандаттың 294-і). Құрылтай жиналысының басым көпшілігіне көнгісі келмеген генерал де Голль 20 қаңтар 1946 жылы күтпеген жерден отставкаға кетті. Онан кейінгі 12 жылда ол саясатпен айналысқанына қарамастан үкімет қүрамына кірген жоқ.
Т. Дәуірбаев Европа мен Америка елдерінің тарихы (1918-1990жж) --- 98-99 бет
Де Голль отставкаға кеткен соң коммунистер социалистік партияға бірігіп үкімет қүруды үсынды. Үкімет басшысы болып социалист Ф.Гуэн, сонан соң 1946 жылдың маусымынан МРП партиясының лидері Ж.Бидо болды. Гуэн мен Бидо үкіметіне коммунистердің қатысуы қалың көпшілік талап еткен ірі реформаларды жүзеге асыруға себепші болды. 1945-1946 жылдарда оңшыл топтардың қарсылығына қарамастан ірі 5 банк: Француз банк, Лион кредиті, Бас қоғам, Үлттық есеп конторы, Үлттык сауда-өнеркәсіп банкі; басты сақтандыру компаниялары; көмір, электро-энергия мен газ өнеркәсібі национализацияланды. Олар бүрынғы национализацияланған кәсіпорындармен бірге ірі мемлекеттік сектор қүрды.
13 қазан 1946 жылы екінші рет откізілген референдумда сайлаушылардың копшілігі қолдап, жаңа конституцияға дауыс берді. 1946 жылы желтоқсанда жаңа конституция ресми түрде күшіне енді. 1946 жылғы француз конституциясы Қарсылықтың солшыл үйымдарының конституциялық жобаларының коптеген идеясын өмірге енгізді. Ол буржуазиялық елдердегі демократиялық конституцияның бірінен саналды. Конституцияға сәйкес Франция түтас, зайырлы, демократиялық және әлеуметтік Республика болып жарияланды. 1946 жылы конституцияда еңбек ету қүқы, демалыс қүқы, әлеуметтік қамтамасыз ету құкы, білім алу қүқы сияқты ең қажетті әлеуметтік қүқықтар көрсетілген. Сонымен қатар конституцияда ерлер мен әйелдердің тең қүқықтығы, еңбекшілердің кәсіпорын басқаруға катысуы, кәсіподақ және саяси қызмет, заң аясында ереуіл жасау қүқықтары айқындалған. 1946 жылы конституцияға солшыл күштердің талап етуімен әлеуметтік-экономикалык қайта қүрулар мүмкіндігі енгізілді. Француз империясы деген атау Француз одағы деген терминмен ауыстырылды. Франция халқының және отар мен тәуелді елдердегі халықтардың қүкықтары мен міндеттерінің теңдігі жарияланды.
1946 жылғы конституция бойынша мемлекеттік өкіметтің ең жоғарғы органы Үлттық жиналыс пен Республика кеңесімен түратын парламент болды. Жалпыхалықтық дауыспен сайланатын Үлттық жиналыс ғана зандар шығара алды. Республика Кеңесі заңның қабылдауын кейінге қалдыруға және оны Ұлттық жиналыста қайта қарауға жіберу құқығын иеленді. Үкімет Ұлттық жиналыс алдында жауапты, оның талабымен отставкаға кетуге міндетті. Республика президентін парламент сайлады, оның барлық актілерін үкімет бекітті. Жалпы алғанда 1946 жылғы конституция буржуазиялық-демократиялық сипатта болды.
Блюм бастаған тек социалистерден түратын бір партиялық үкімет қүрылды. Ол бір ай ғана өмір сүрді. Соған қарамастан Францияның тағдырында терең із қалдырған іс істеп үлгерді. 1946 жылы желтоқсанда ол Вьетнамда отарлық соғыс тұтандыруға себепші болды. 1947 жылы желтоқсанда Блюм үкіметі социалист Рамадье бастаған коммунистер, социалистер, МРП мүшелері, радикалдардың өкілдері кірген коалициялық үкіметке орын берді. Екі палатаның біріккен мәжілісінде Франция президенті болып Венсан Ориоль сайланды. Үлттық жиналыстың төрағасы Эррио болды. Уақытша режим күні бітті. Төртінші Республика кезеңі басталды.
ә) Төртінші және бесінші республика.
Соғыстан кейінгі кезеңде мемлекеттік-монополистік капитализмнің дамуында үлкен қадам жасалды. Француз мемлекеттік-монополистік капитализміне тән сипат соғыстан кейінгі кезеңде ірі мемлекеттік сектордың қүрылуы мен экономиканы программалауды кең түрде қолдану болды. 1946 жылы жоспарлау бойынша Бас секретариат қүрылды. Ол экономикалык дамуды жоспарлауды дайындау міндетін атқарды. 1947 жылы үкімет Франция тарихында түңғыш рет модернизациялау мен реконструкция жоспарын қабылдады. Ол инициаторының атымен Монне жоспары деп аталды. Монне жоспары аяқталған соң, Төртінші республиканың соңына дейін күшін жоймаған Екінші жоспар (1954-1957 жж.) деп аталатын жоспар пайда болды.
Антифашистік коалицияның жіктелуі және халықаралық қатынастың шиеленісуі коммунистерді үкімет қүрамынан қууды және КСРО-ға жесткий курс үстауды талап еткен француз оңшылдарының әрекетіне жағдай туғызды. Францияда саяси күштердің қайта топтасуы басталды. Қарсылық қозғалысы тарап кетті. 1947 жылы сәуірде генерал де Голль жаңа саяси үйым - Француз халқының бірігуі (РПФ) деген үйым қүратынын жариялады.
http:sachok.kzreferatshow672

Үкімет коалициялық партияларының арасында қақтығыс 1947 жылы өз шыңына жетті. 1947 жылы 25 сәуірде национализацияланған Рейн автомобиль заводының жұмысшылары жалақыны көтеру талабымен ереуілге шықты. Коммунистер оларды қолдады. Рамадье үкіметінің қүрамына кірген қалған партиялар бағаның өсуімен күрес жүргізу қажет деп, жалақының көтерілуіне қарсы шықты. Саяси дағдарыс туды. Оны шешудің ең оңай жолы Рамадье үкіметінің отставкаға кетуі мен жаңа үкіметтің Үлттык жиналысын қалыптастыру еді. Коммунистер осы жолды қолдады. Алайда Рамадье және СФИО-ның парламенттік фракциясының лидері Блюм коммунистерді үкіметтен шығаруға үйғарды. 5 мамыр 1947 жылы Рамадье үкіметтен министр-коммунистердің шығарылғандығы жөнінде декрет жариялады. Үлттық жиналыс көпшілік дауыспен мүны қолдады. Осылайша сайлаушылардың көпшілігінің сеніміне ие болған Франциядағы ең ірі партия демократиялық нормаларға сәйкес келмесе де үкіметтен ығыстырылды. Үшпартиялық коалиция күйреді.
Үшпартиялық коалиция күйреген соң социалистік партия мен радикалдық партия Үлттык жиналыста азшылық болып қалды. Өкімет басында коммунистердің сүйенуінсіз отыру үшін, олар оңшыл топтардың көмегін қажет етті. Парламентті таратуды және жаңа сайлау жүргізуді талап еткен деголльдіктермен социалистердің де, радикалдардың да келіскісі келмеді. Осындай жағдайда Блюм мен Ги Молле коммунизм мен голлизм қаупіне қарсы күресетін үшінші күш коалициясын қүруды үсынды. 1947 жылы қарашада үшінші күш үкіметі Рамадье үкіметін ауыстырды. Оны радикалдық партияның көрнекті қайраткері, 1940 жылы Петэн үкіметінің мүшесі болған, онан соң Қарсылыққа қатысқан Робер Шуман басқарды. Үшінші күш коалициясын елде де, парламентте де көпшілік қолдамады. Сондықтан олар оңшылдарға сүйенді. Соғыстан кейін алғаш рет үкімет қүрамына өздерін тәуелсіздерміз деп атаған оңшыл партиялардың екі өкілі кірді. Үштік күш коалициясының өкімет басына келуімен Франция буржуазиялық парламентаризмнің ең нашар дәстүрлеріне - көпшілікке ие болмаған кабинетке, үнемі министрліктердің дағдарысы мен үкіметтің түрақсыздығына қайта оралды. Олар 1947 жылдың қарашасынан 1951 жылдың маусымына дейін басқарды. Осы уақытта 8 үкімет ауысты.
Өкімет басына үштік күш үкіметінің келуіне байланысты Франция саясатында түбегейлі бетбүрыс жасалды. 1948 жылы наурызда Франция Батыс одаққа мүше болды.

Бесінші республика. 28 қыркүйек 1958 жылы соғыстан кейін үшінші рет конституциялық мәселе бойынша референдум өткізілді. Сайлаушыларға жаңа конституция жобасы жөнінде өз ойларын білдіру үсынылды. Жоба Төртінші республика конституциясынан мүлдем өзгеше еді. Онда демократиялық қүқық пен бостандық жалпы формада аталған. Егер де Төртінші республикада жоғарғы билік парламентке жинақталса, ал жаңа конституция жобасында негізгі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.